Brieven (2 delen)

Aan Prof. Mr. H.W. Tydeman⁴⁾.

340. Wildenb. den 16 Julij 1827:

Staring neemt de benoeming gaarne aan⁵⁾. Hij heeft groote belangstelling voor het werk van Westendorp⁶⁾, maar zijn kennis is te oppervlakkig om veel te kunnen opmerken.

‘In 't algemeen zal, gelijk ik mij verbeeld, ons publiek (of de stem die

4) 1778-1863, Prof. te Leiden, voorzitter van de Maatsch. d. Ned. Letterk. en met Van Kampen redacteur van de Mnemosyne. (De prospectus van 1 Oct. 1813 is nog aanwezig onder St.'s papieren). Er zijn 10 brieven van hem bewaard (zie ook brief 237).

5) 2 Julij 1827 werd Staring tot lid van de M. d. Ned. Letterk. gekozen.

6) N. Westendorp (1773-1836), hij was predikant en werd door de Gron. Universiteit benoemd tot Doctor in de letteren, honoris causa. In 1826 werd hij bekroond door de Maatschappij der Ned. Letterk. voor zijn verhandeling: Beknopte voordragt van de Noordsche mythologie enz. (N. Werken Maatsch. d. Ned. Let. Dl. II, 1830, blz. 58 vlgg., waar ook zijn opgenomen van Staring: Het weefgezang der Schikgodinnen en Odins Hellavaart).

[p. 249]

voor hetzelve spreekt) zich niet minder lang tegen den Wolf Fenrir en de Slang Jormungandur te weer stellen, dan tegen de rijmloze verzen’.

Staring zou willen dat een dichter een en ander uit de Oudnoordsche wereld in rijm bracht.

.....‘De wijs waarop ik gedrongen ben te hooi en te gras, als men zegt, te werken’ laat hem niet toe iets grooters te schrijven.

341. Wildenborch den 21 Apr. 1828:

Staring heeft het een en ander voor Westendorp opgeteekend. Het kon ‘in den druksten tijd van het jaar voor een Gelderschen buitenman niet breeder uitvallen’. Later wil hij het misschien gebruiken voor ‘eene kleine verzameling van opstellen in proza’.

‘Ik hoop dat Sir Walters Napoleon¹⁾ weldra de plaats geheel aan Thor cum suis zal overlaten - wij hebben ook nu eenmaal tot verzadiging toe van den Korsikaan gelezen’.....

Van Mevr. Kleyn zegt hij: ‘zij verdiende dubbel gekend te worden en ik bewaar het aandenken van hare vriendschap in mijn hart’.

1) Life of Napoleon (1827, 9 dln.) door W. Scott. Doorgeslagen is door St. “dien ik nooit als een groot man heb kunnen beschouwen.” Het werd toen juist vertaald door J.G. Swaving.

342. 31 Decbr. 1828:

Staring merkt op dat zijn naam zonder h wordt gespeld. Ook van Kampen heeft deze fout gemaakt: ‘het is een appendix waarmede een halve Broeder van mijn Vader voor ruim tachtig jaren verkoos zijne ondertekeningen te verlengen. Zo dat ik het dan zeer erg heb met voor mijn eerlijken aangeboren naam te vechten! en dit móét ik wel!’

Het stukje De Goden en hun Bouwmeester ‘waaraan misschien de tijd nog het een en ander zal veranderen’ kan gedrukt worden.

343. Wildenborch 18 Mei '29:

Staring dankt voor beide afdrukken. Hij heeft ontdekt, dat twee rijmwoorden ontbreken in den N. Bouwmeester²⁾. Voor Westendorp zendt hij nu een gecorrigeerden afdruk; ook een andere plaats heeft hij nog verbeterd.

‘Het spijt mij nu dat ik ten twede maal een onderwerp uit de Noordsche Mythologie behandelende geen stof heb gezocht die voor ernst vatbaar was. Dan had ik misschien meer in den geest van den Heer Westendorp gewerkt. Dat zich de reuzachtige droombeelden der Scandinavische Godenleer aan ons zeer bezadigde Nederlanders merendeels als karikatuur moeten vertonen, blijft

2) Mnemosyne 3^de Reeks I, blz. 345.

[p. 250]

intuschen, mijnes inziens waarheid. Maar even zeer geloof ik waar te zijn, dat de verarbeiding der stof door deze Mythologie aangeboden kan dienen om de eentonigheid van onze poëtische voordbrengsels te helpen breken

't Is jammer dat in de voorlezing van den Heer Mabé¹⁾ de voortreffelijke Jan Luiken ook niet als Tekenaar beschouwd is, want in die hoedanigheid was hij toch zo zeer Dichter, en staat hij zo magtig hoog boven het gros van onze hedendaagsche prentjesmakers. Hij die de figuren bij honderden op zijne platen wierp, alles door zijne onuitputtelijke verbeelding bezielde; en in de Joodsche Oudheden van Goeree²⁾ alleen meer kunst en kundigheid ten toon spreidde dan bij een dozijn van onze tijdgenoten die zijn handwerk drijven te vinden zijn - de enkelen verdienstelijken niet te na gesproken’....

1) Mabé: J. Luiken als Mensch en als Dichter Mnem. 3^e R. Dl. I.

2) Joodse oudheden ofte Voorbereidselen tot de Bijbelsche Wijsheid..... 1700.

344. Wildenb. den 28 Decbr. 1829:

Staring spreekt een bericht over een Hs. van Maerlant in den Catalogus der Bibliotheek van de Maatsch. der Ned. Letterk. (1829) tegen, hij vertelt iets over zijn Hs.³⁾ en over een bericht door hem in 1819 aan de Tweede Klasse van het Kon. Inst. gezonden met een vergelijking van een deel der Wapene Martijn's uit van Wijn's Avondstonden⁴⁾ en uit zijn eigen Hs. Misschien wil de Maatsch. v. Letterk. dit verslag wel gebruiken.

3) Het Zutph.-Gron. Hs. door Lulofs voor St. gekocht (f 140) in 1816. Deze wilde het als Curator aan het Harderwijksch Athenaeum schenken. Door de opheffing daarvan bleef het op den Wildenb. De erfgenamen van Staring schonken het aan Lulofs als dank voor de biographie van Staring, onder beding dat het na zijn dood in de Gron. Univ. Bibl. zou komen.
Zie over het Hs. Staring zelf: N.W. Maatsch. v. L. III, 2^de stuk blz. 52-225 en Leendertz in Tijdschr. 14, 15 en 16. Staring noemt het ook in zijn Ged. 1820, II, blz. 189.

4) Historische en letterkundige avondstonden enz. (1800). H. v. Wijn (1740-1831), geschieden oudheidkundige, sedert 1802 was hij archivaris. Hij schreef veel over het huiselijk leven onzer voorouders.

345. 20 April 1830:

Staring zendt Odins Helavaart met enkele verbeteringen. Aan het oorspr. had hij weinig gehad, wel had hij eens willen zien of het Duitsch erg afweek⁵⁾. In elk geval doet de rhythmus en ‘het rijmeloze, afgebrokene, en wilde - naar mìjn gevoel, een werking, die boven de magt gaat van de elegantie der Poëzie van Gray⁶⁾.

De schering van menschendarmen, met haar appendix van menschenhoofden,

5) Zie brief 225.

6) Deze wordt aangehaald vóór de vertaling van St. (Zie ook de aanteek. bundel 1837, III, blz. 158.) De vertaling verscheen in 1768 (Sijmons: Einleit. CV).

[p. 251]

scheen mij wat al te Scandinaviesch voor onze ongeletterden. Ik heb het daarmede blaauw blaauw gelaten.’

Zijn werk is een ‘Hollandsche vrije navolging’. Er zijn wel aanteekeningen noodig, veel zal het publiek ontsnappen ‘ook het gros onzer critici - doch deze hechten aan zulk eene kleinigheid als vinding niet!’....

....‘Ik heb in de Recensie van de Mnemosyne gezien dat men het stukje De Goden en hun Bouwmeester uit het oogpunt van een Predicatie¹⁾ heeft beschouwd.

De Ernstige diableries van den Heer van Lennep zijn er beter afgekomen dan mijne boertige²⁾, bij welker beoordeling men den Bijbelschen Satan bleek te verwarren met den populairen Heintje Pik die wel eens rijstenbrij met een hooivork eet enz. enz’....

1) Zie De Recensent ook der Recensenten 1830, I, blz. 147.
St. zet onder zijn handschrift: “Een criticus schreef “de Moraal ligt diep”. Mij viel daarbij in wat de Pastoorsche in de Louise zegt: “ihr predigt immer und ewig.”

2) Zie de recensie van Mr. J. v. Lennep's Nederlandsche Legenden (Deel III en IV) o.a. in De Rec. ook der Rec. 1830, I, blz. 217 en het oordeel over Staring's Jaromir's (Vad. Lett. 1829, I, blz. 36). Van v. Lennep's Legenden komt vooral “Het Huis ter Leede” in aanmerking (zie ook Het Leven van Mr. Jacob van Lennep door Jhr. Dr. M.F. van Lennep I, blz. 119).

346. Wildenborch den 7 Novbr. 1837:

Het is Staring een genoegen geweest den schrijver van de Nederl. Sagen een kleinen dienst te kunnen bewijzen³⁾. De bijdrage over onze Nederl. Volksromans⁴⁾ stelt St. op prijs.

....‘Voor mij hechten zich nog aan onze oude Ridderromans, een menigte van de genoeglijkste herinneringen uit mijne jonge jaren. Het gaf mij dan ook eene streelende voldoening dat de Heer van den Bergh de aandacht van zijn lezers bijzonder heeft gevestigd op het verhaal van het verdrinken van het Ros Beyaert. Nooit heb ik hetzelve in zijne schoone eenvoudigheid met drooge oogen kunnen lezen; als grijsaard even min als toen ik een schoolknaap was. Waarlijk de krachtwoorden doen het hem niet!’....

Hij hoopt op een bezoek van T. ‘Wij leggen hier meer en meer ons heidendom af’....

3) L. van den Bergh had van Prof. Geel uit de Leidsche Univers. Bibl. een Hs. gekregen met Geestelijke Gedichten van Maerlant; een afschrift van Lelong. Hij vroeg Tydeman's tusschenkomst bij Staring (Utrecht 15 April 1837), want hij wilde graag dat St. het afschrift collationeerde met zijn Hs. (zie brief 355).
In de inleiding voor de uitgave (N.W. v.d. Maatsch. d. Ned. Lett. V 2) noemt V.d.B. Staring blz. 5.
Staring bedoelt ‘Nederlandsche volksoverleveringen en godenleer’ (1836).

4) ‘De Nederlandsche Volksromans’ (1837) door L.Ph.C. van den Bergh. (Zie voor het verdrinken van Beyaert blz. 17-18).