Dr. Joseph Endepols, 1877-1962. Woordenaar en dialectoloog

[p. 7]

Ter inleiding

Joseph Endepols is op 15 februari 1877 in Maastricht geboren en daar 85 jaar later, op 18 juni 1962, overleden.¹ Alleen zijn academische studiejaren bracht hij buiten de stad door, in Utrecht. Hij was Maastrichtenaar in hart en nieren, maar geen chauvinist en allerminst uitbundig. Naarstig en onvermoeibaar aan het werk, maar verder matig in alles. Accuraat en voorzichtig, consciëntieus, soms op het scrupuleuze af. Vanuit Maastricht, de plaats waar hij leefde en werkte, kwam hij door zijn correspondentie en publicaties in contact met vooraanstaande filologen uit het Romaanse en Germaanse taalgebied, in het bijzonder natuurlijk in Nederland en Vlaanderen. Zijn geestverwanten bevonden zich merendeels buiten de stad. In Maastricht was de lucht gezond en waren de sociale contacten aangenaam, maar hij kon er zijn wetenschappelijke interesses maar met weinigen delen.²

Zijn leven bestrijkt de periode waarin de katholieke emancipatie werd voltooid en het leven van het katholieke volksdeel tot in de details georganiseerd. Het bisschoppelijk Mandement van 1954 was de laatste klaroenstoot van het nog machtige episcopaat. Daarna volgde de versplintering van de katholieke zuil. Ook Endepols heeft zijn bijdrage geleverd aan de emancipatie en de maatschappelijke organisatie van het katholieke volksdeel. Hij was ver in de zeventig toen de eerste tekenen van betonrot in het katholieke bolwerk zichtbaar werden. De sloop ervan heeft hij niet meer meegemaakt.

1 Het Archief Dr. H.J.E. Endepols berust in het Regionaal Historisch Centrum Limburg, Maastricht, toegangsnummers 21.321-A (28 nummers) en 21.321-B (8 dozen, niet geordend). Voortaan afgekort: AE, met vermelding van nummer of doos.

2 J.C.P. Kats, ‘Hubert Joseph Edmund Endepols (15 februari 1877 - Maastricht - 18 juni 1962)’, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 1963, 101-109; L.C. Michels, ‘Dr. Endepols toegewijd aan onderwijs en cultuur’, in: De Volkskrant, 29 juni 1962.