Nagelate schriften

Negenendartigste Brief.
B.d.S. aan .......

Myn Heer,

DE ^abetoging van Gods ^beenheit, te weten hier uit, dat zijn natuur nootzakelijke ^cwezentlijkheit ^dinsluit, 't welk gy begeerde, en dat ik aannam, heb ik, uit oorzaak van zekere verhindering, niet eerder dan nu konnen zenden. Om dan daar toe te komen, zal ik vooräf stellen:

1.	Dat de ware ^ebepaling van yder zaak niets anders, dan enkelijk de natuur van de ^fbepaalde zaak insluit. En hier uit volgt
2.	Dat geen bepaling enige menigte, of enig zeker getal van ^gondeeligen ^hinsluit, of uitdrukt; dewijl zy niets anders, dan de na-

a Demonstratio.

b Unitas.

c Existentia.

d Involvere.

e Definitio.

f Res definita.

g Individua.

h Involvere.

[p. 573]

	tuur van de zaak, gelijk die in zich zelve is, insluit. Tot een voorbeelt; de ^ibepaling van de ^kdriehoek sluit niets anders in, dan enkelijkde natuur van de driehoek; maar niet enig zeker getal van driehoeken: even gelijk de bepaling van de ziel, dat zy een ^ldenkende zaak, of de bepaling van God, dat hy een ^mvolmaakt wezend is, niet anders ^ninsluit, dan de natuur van de ziel, en van God; maar niet die van een zeker getal van zielen, of van goden.
3.	Dat van yder zaak, die ^owezentlijk is, een ^pstellige oorzaak, daar door zy wezentlijk is, gegeven moet worden.
4.	Dat deze ^qoorzaak of in de natuur, en in de ^rbepaling van de zelfde zaak, (te weten om dat tot haar natuur de ^swezentlijkheit behoort, of haar nootzakelijk ^tinsluit) of buiten de zaak gestelt moet worden.

Uit deze ^uvoorönderstellingen volgt dat, zo 'er zekere menigte van ^wondeeligen in de natuur ^xwezentlijk zijn, een of meer ^yoorzaken gestelt moeten worden, die even zo een getal van ondeeligen hebben konnen voortbrengen. Tot een voorbeelt, indien 'er in de natuur twintig menschen wezentlijk zijn, van de welken ik, om alle verwarring te mijden, ^zonderstellen zal dat zy gelijkelijk d' eersten in de natuur zijn: 't is niet genoech dat men d' oorzaak van de menschelijke natuur in 't algemeen zoekt, om daar mede reden te geven waaröm dat'er twintig menschen wezentlijk zijn; maar men moet ook de reden vinden, waaröm dat 'er niet meer noch minder dan twintig menschen ^awezentlijk zijn: want (volgens de darde ^bonderstelling) men moet van yder mensch reden en oorzaak geven waaröm hy wezentlijk is. Maar deze oorzaak kan (volgens de tweede en darde onderstelling) niet in de natuur van de menich zelf gestelt worden: want de ware ^cbepaling van de mensch ^dsluit niet het getal van twintig menschen in. Dieshalven, (volgens de vierde ^eonderstelling) d' oorzaak der ^fwezentlijkheit van deze twintig menschen, en by gevolg van yder in 't bezonder, moet buiten hen gestelt worden. Men moet dieshalven ^gvolstrektelijk ^hbesluiten, dat alle die dingen, die men bevat veelvoudig in getal ⁱwezentlijk te zijn, nootzakelijk van ^kuitterlijke oorzaken, en niet uitkracht van hun eige natuur, voortgebracht worden. En dewijl (volgens ^ld'onderstelling) de ^mnootzakelijke wezentlijkheit tot Gods natuur behoort, zo moet ook zijn ⁿware bepaling nootzakelijke wezentlijkheit ^oinsluiten: en dieshalven moet uit zijn ware bepaling zijn nootzakelijke wezentlijkheit besloten worden. Maar men kan uit zijn ware bepaling (gelijk ik nu te voren uit de tweede en darde ^ponder-

i Definitio.

k Triangulus.

l Res cogitans.

m Ens perfectum.

n Involvere.

o Existere.

p Causa positiva.

q Causa.

r Definitis.

s Existentia.

t Involvere.

u Praesuppositiones.

w Individua.

x Existere.

y Causae.

z Supponere.

a Existere.

b Suppositio.

c Definitio.

d Involvere.

e Hypothesis.

f Existentia.

g Absolutè.

h Concludere.

i Existere.

k Causae externae.

l Hypothesis.

m Existentie necessaria.

n Definitio vera.

o Involvere.

p Hypothesis.

[p. 574]

stelling ^qbetoogt heb) niet de nootzakelijke wezentlijkheit van veel goden besluiten. Zo volgt dan alleenlijk de wezentlijkheit van een enig God; gelijk te betogen stond.

Dit is, mijn Heer, de middel, die ik tegenwoordiglijk de bequaamste geächt heb, om het voorgestelde te bewijzen. Ik heb voor dezen dit wel op een andere wijze ^rbetoogt, met ^sd' onderscheiding van ^twezenheit en ^uwezentlijkheit te gebruiken: maar dewijl ik op het geen merk, daar af gy my bericht hebt, zo heb ik deze ^wbetoging liever aan u willen zenden. Ik wensch dan dat zy u voldoe; en zal uw oordeel daar over verwachten; en ondertusschen blijven,

Myn Heer, enz.

Te Voorburg, 7. Januar. 1666.

q Demonstrare.

r Demonstrare.

s Distinctio.

t Essentia.

u Existentia.

w Demonstratio.