Het Cancellierboeck
(1931)–Robert de Sorbon– Auteursrecht onbekendDat men decwile biechten sal, Dat derde capittel.ClerckenGa naar voetnoot4) te Parys, die daer ligghen ter scholen om te leren ende te studeren, en syn gheyne guede studenten gheheiten, die te mynsten ter weken niet twe daghe ter schole en ghaen. Wie mach hy dan heyten int boeck der consciencie een guet scholier, dene die des jaers cume eynwerf geyt te biechten? Ist oec dat sake, dat een clerc te Parys anders en gheen lesse en hoert, dan die men leest buten den ordinarysGa naar voetnoot5), ende die lessen heyten overloepende of haestighe lessen, die en heyt te Parys egheen scholier. Ende wort oec dese clerc ghevanghen van enighen feytenGa naar voetnoot6) ende gheleyt int prysoen, egheenGa naar voetnoot7) meyster te Parys en vraghetGa naar voetnoot8) nae desen clerc, noch en bidt voer hem als voer synen scholier hem te verloesen. | |
[pagina 155]
| |
Alsoe syn voel lude, die niet in den boeck der consciencie en lesen mit manieren, ende mit voersiennighen studeren ende mit ghestadighen voerpeynsenGa naar voetnoot1), mer mit eynen corten ende haestighen ende ruekelosen overloepen, ende hoer grove sunden te segghen laten ende mennighe roekeloes dinc ende sunden mit haesticheiden achter te laten. Dese en helt niet die grote meyster van hemelryc Iesus Cristus voer synen scholier. Want hy spriect selve: Ghy het my meyster ende here ende ghy segt wael, want ict binGa naar voetnoot2). Johannes: Vos vocat[i]s me magister et domine et vos benedicitis sum [etenim]Ga naar voetnoot3). Ende is dat sake, dat aldusdanighe lude ghevanghen werden van den proest der hellen, ende werden gheworpen int prysoen ende in den kerker der hellen, dese meyster Iesus Cristus en salseGa naar margenoot+ niet verloesenGa naar voetnoot4), noch kennen voer syn scholier; mer hy sal segghen dit: Nescio vos, dats: [ich] en ken uch nietGa naar voetnoot5); ic en sach uch nye in myn schole dan eynwerf des iaers, ende dat selve loepende ende haestelyc als een hane over heyte colen loept. Aldus ghedane scholierGa naar voetnoot6) en was niet die guede man David; die belyede alle syn sunden van al synre herten ende mit ghestadighen voerdencken alsoe, dat hy des nachts plach op te staen als een guet student Gode te loven ende te ondersueken syn consciencie, om te bekennen syn sunden ende te lesen in der biechten. Psalmus David: Dixi, confitebor adversum me in iusticiam meam domino. Item, confitebor tibi domine in toto corde meo. Item, media nocte surgebam ad confitendum tibi. Item, meditatus sum nocte cum corde meo exercitabor et scopebam spiritum meum. Ende wetet dat wael, dat die mensche, die alre meyst oeffent dieGa naar margenoot+ schole, daer men leest dat boeck der consciencien in die biecht, sal heyten die meeste clerc ende terecht hebben orlof te lesen int boeck des levens. Ende hierom eyn maet monnick, die niet en schynt der wereltGa naar voetnoot7) doghen[d] ende die is als een alf, ofte een maet, | |
[pagina 156]
| |
verworpen beghyneGa naar voetnoot1) of een erme sympel broeder of suster, sullen meirre meyster syn, ende ghereider ende bat konnen antwoerden van des, dat men hem vraghen sal uten boeck der consciencien, ende ghereider sullen sy syn orlof te hebben, dat sy moghen lesen int boeck des levens voer den groeten cancellier van hemelryc, dan mennich groet meyster in teologyen ende mennich groet prelaet ende prince ende mennich groet meysterGa naar voetnoot2) in voel anderen konsten, die herde kunstich ende seer vernoemt syn; want wysheitGa naar margenoot+ der werelt is sotheit voer Gode. Paulus: Prudencia huius mundi stulticia est apud deum. Sint Bernaert spriect: het connen voel lude groete conste ende clercgie ende sie en konnen noch en kennen hem selven niet. Het weer salichliker, dat een mensche hem selven kennende weer, alsoe dat hy dat boeck der consciencie wael ende volcomelic lees in der biechten, dan of hy des niet en konde of dan hy waer alsoe groet meyster, dat hy kende den loep der sterren ende des firmaments ende die crachten alrehande crude ende ghesteynte ende wesen ende complexi[e]Ga naar voetnoot3) alre lude, ya dan of hy hedde kennenisse alre dinghen, die beneden Gode syn in hemelryc ende in eertryke ende in der hellen, ende verroeckeloesde hem selven te kennen ende syn consciencieGa naar voetnoot4). Bernardus: Multi multa sciunt et se ipsos nesciunt, alios inspiciunt et se ipsos deserunt: deum querunt per exterioraGa naar margenoot+ et reli[n]quunt sua interiora. Sed qui[d]Ga naar voetnoot5) prosunt littere erudicionis [Prīsciāni] Aristotelis Galieni, Ypocratis in pellibus ovinis nec deleas de libro consciencie tu[e] litteras mortis. Versus: Vite gutta pie preit omni philosophie. Augustinus spriect: Here, ghif my te kennen di ende my. Augustinus: Da michi domine ut egnoscam te et me. Als een clerc te Parys voer alle die clerken ende meysters best ende gheredelichste antwoert, dat die meyster van groten naem | |
[pagina 157]
| |
swygen moet ende niet en can gheantwoerden, dats hem daer een grote eer ende men hetten den besten clerc van allen. Alsoe ist mit den ghenen, die dicwyle gherne ter scholen gheitGa naar voetnoot1), daer men in der biechten leest dat boeck der consciencie, die sal wael ende cuenlic antwoerden. Want die nu dat best biechten kan ende hem van sunden huet, sal daer best connen antwoerden voer den groten cancellier ende meyster van hemelryc. Daer sal bat konnen antwoerdenGa naar margenoot+ een sympel monnic of een oetmoedich conveers of nonne of een maet beghyne, dan sulke grote meysters, die nu luttel mick[en]Ga naar voetnoot2) ende cleyne sorghe h[ebben] in dat boeck der consciencie te studeren, daer die sympel gheistelike lude eernstich ende sorchvoldich om syn; ende die nu groet meysters syn nae der werelt loep, sullen daer swyghen ende groet schande doeghen, daer dese sympel lude ghereit sullen connen antwoerden ende groet eer ontfaen. |
|