De geuzen in de Kempen. Deel 2

[p. 234]

Aanmerkingen.

Het Roode Schild, de vermaarde afspanning, is nog lang na den tijd, waar ons verhaal een einde neemt, in stand gebleven. Ging echter het huis met zijn uithangbord door den loop der tijden verloren, met Boudewijn Mys is het zoo niet gelegen, dewijl de archieven der stad Turnhout den naam van den rooden, ronden waard voor de nakomelingen zorgvuldig bewaard hebben.

Wat Costerus, den beroemden inboorling der stad Mechelen, betreft, wij denken niet te veel van hem gezegd te hebben. Men raadplege over hem de verschillende schrijvers, die zijne menigvuldige schriften beoordeeld, zijn leven en daden beschreven hebben.

Ja, Costerus was wel de eerste Jesuïet, die te Gent tegen de nieuwe geloofsleer zijne welsprekende stem kwam verheffen. ‘Den 12 zijnde aschdag, zegt pater de Jonghe in zijn kronyke van de beroerten en ketteryen, predikte naer noene, ten 4 uren, in S. Baefs kerke, den eersten P. Jesuiet met sulken ongemeenen toeloop van volk, dat de kerke in 't vervolg schier te kleyn wierd, en dat er dikwils vier of te vyf honderd menschen moesten wederkeeren, niet tegenstaande men alle de kerkdeuren openstelde, opdat hij ook van op de straeten gehoort zoude hebben konnen worden. 't Was den weerdigen en geleerden P. Franciscus Costerus, geboortig van Mechelen, die de waer-

[p. 235]

heden van het katholyk geloove zoo klaer en bondig bewees dat vele menschen alhier die ketterye verlieten, en zich met de katholyke Kerke wederom vereenigden. De voornaemste onder de geuzen en de ministers in 't begin quamen er ook in groote menigte, om hem te berispen en te beschaemen, enz.’

‘Sanderus stelt de eerste zendinge en de predicatie van de P.P. Jesuiten, zoo vervolgt de chroniekschryver, binnen Gend vyf jaeren vroeger; Burgundius steld-ze op den 13 maert van dit jaer, doch men heeft liever gehad ons Handschrift te volgen.’

Wat zijn tegenstrever, den geloofsprediker Nicasen Verschuren of Verscheuren, betreft, men vindt zijn naam in menig chroniek der zestiende eeuw aangeteekend. Zijn makker, den eerloozen kapitein der rooverbende, hebben wij, om persoonlijke redenen, zijn eigenlijken naam afgenomen en hem Palmm genoemd.

Tusschen de gebannen Turnhouters, de rederijkers der Heibloem en de leden van het Evangelisch Consistorie hebben wij, al wederom om dezelfde reden, eigen namen ter zijde moeten laten.

Wat de rooverbende betreft, wel is waar hebben wij die in de plaatselijke geschiedenis niet aangetroffen, maar wij kennen dezelve uit de volksoverlevering, een schoon, groot boek, dat wij dikwijls openslaan en aandachtig lezen aan het ketelvuur bij de boeren der dorpen in de Kempen.

Evenzoo is het gelegen met den beeldenstorm. Weinig vindt men diensaangaande aangeteekend in de plaatselijke geschiedenis; doch het is al wederom uit het boek der volksoverlevering, dat wij al de bijzonderheden hierover getrokken hebben.