Logo DBNL
De gasthuisnon. Deel 1 (1855)

De gasthuisnon. Deel 1

(1855)–August Snieders–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige

VIII.

De baronnes van Weeleghom had, even als haer zoon, den lykstoet van de arme weduwe gezien, en de siddering die haer, op dat oogenblik, over de ledematen joeg, deed haer lang nadien nog huiveren.

Waerom? Zy wist het niet; want zelfs de voorzegging van het gemartelde Anneke, en de verwensching

van den ouden Hartman waren haer tot dan toe vreemd gebleven.

Des nachts droomde de baronnes van den lykstoet en zy waende den ouden vader dreigend voor haer bed te zien opryzen. Meer dan tien malen was zy uit den slaep wakker geschoten, en trachtte dan hare gedachte van het nederige huiske af te wenden; doch het was te vergeefs! De kleine wooning, met den levende en de doode, was altyd dáér om haer te pynigen.

Mevrouw was gelukkig dat het morgen werd.

In den loop van den dag zond zy Tom naer den ouden Hartman, met het voorstel om zyn huis te verkoopen; doch de dienstknecht was teruggekomen met het antwoord, dat de fabriekwerker ten stelligste met het hoofd geschud had.

‘En niettemin, dacht de baronnes, moet ik dat vervallen hok in eigendom hebben. Ik wil het doen verdwynen, omdat de gedachte aen hetzelve my pynigt, omdat het my iets schynt te verwyten. Wat?.... Ik weet het niet; maer..... Tom, sprak zy luid op, roep dien werkman hier; ik zelve wil hem het aenbod hernieuwen.

Slechts weinige oogenblikken nadien trad Jan Hartman de kamer binnen, waer mevrouw zich bevond. De oude man was bescheiden genoeg geweest zyne zware klompen in den gang te laten staen, en de muts in de hand te nemen, alvorens binnen te komen. Ach! wat is hy witter van hairen,

dieper gerimpeld, meer gebogen en lydend dan over eenige dagen, toen zyne dochter nog leefde! De baronnes werd zeer ontsteld toen zy den ouden man aenstaerde; het was alsof eene misdadige haren regter zag.

‘Gy zyt vader Hartman? ving zy op welwillenden toon aen.

- Ja, mevrouw! stamelde de grysaerd.

- Het huis dat gy bewoont, is uw eigendom; wilt gy het my verkoopen?

De grysaerd schudde het hoofd, en neep de lippen zamen, als om meer kracht aen zyne weigering te geven.

‘Gy hebt ongelyk, Hartman; ik zou er u eene aenzienlyke som voor willen toetellen.

- Ik heb geen geld noodig, mevrouw.

- Mogelyk; later misschien.....

- Myne dagen zyn geteld, mevrouw; lang zal ik op de wereld niet meer rondsukkelen, en voor die weinige dagen zal my het brood niet meer te kort schieten.

- Maer gy hebt kinderen, bloedverwanten?

De werkman begon te weenen.

‘Kinderen? mevrouw, myn laetste kind is gestorven, op den avond dat gy feest vierdet. Het gedruisch van uwe muziek heeft myne dochter vermoord! De oude man sprak dat laetste woord met kracht uit, en een strael van gramschap blikkerde in zyne oogen.

De baronnes rigtte zich op, alsof zy door den vergiftigen angel eener slang gestoken werd.

‘Vergeef my, mevrouw! ging Hartman op zachteren toon voort; vergeef my als dat woord u treft. Neem een ander als gy wilt, ik ben er meê te vreden, maer voor my, mevrouw, is myn kind gestorven omdat uw feestgewoel het zyne rust belette..... Arm kind! - en de grysaerd sloeg de beenderige handen voor zyne oogen.

De baronnes rilde van het hoofd tot de voeten, en bragt den schrik, die haer beklemde, in betrekking met de nare droomen die haer gepynigd hadden.

‘Waerom hebt gy u niet tot my gewend? vroeg zy met ontroerde stem. Ik zou de rust van uw kind hebben doen eerbiedigen.

- Invloedryker menschen dan ik, hebben gepoogd u te verbidden, mevrouw; maer het was te laet en ook te vergeefs.

- Ik weet niets van dat alles! ging mevrouw onbeschaemd voort, en de gebiedende toon harer stem, ontnam aen Jan Hartman byna den laetsten sprankel moed, om datgene te zeggen, waervan het hart hem inderdaed overliep. Ware het denkbeeld hem niet bygebleven, dat het zyn weldoener zelve was, die de baronnes gesmeekt had, om het feestgedruisch te doen bedaren, hy zou op dat oogenblik aen de voeten der baronnes gezakt zyn en vergiffenis gevraegd hebben.

- Ik heb myne gedachte daerover, mevrouw! liet Jan er op volgen, en uw geweten zal u het best zeggen, of gy inderdaed pligtig zyt aen den dood van myn kind. Als dat zoo is, mevrouw, dan zal God u vinden; want wy, arme menschen, hebben wel dikwyls ongelyk hier op aerde; maer by Hem zal het anders zyn, mevrouw!

Het huiske tegen-over, zoo wel als de oude man, werden de baronnes by die woorden dubbel hatelyk, dubbel schrikverwekkend.

‘Gy zoudt u willen wreken? sprak de baronnes.

- Neen, dat laet ik aen den goeden God over.

- Welnu, vader Hartman, hervatte mevrouw, terwyl zy den schrik bedwong, die haer door het hart stormde; de goede God zal er my geene schuld voor aen rekenen. Integendeel, Hy zal gedenken dat myne pleegdochter, zuster Mathilde, uw kind heeft opgepast en verzorgd.....

- O, mevrouw, ik dank u uit den grond myns harten! riep Jan Hartman plotseling uit, en op den tooverachtigen naem van de gasthuisnon alles vergetende, greep hy de hand der baronnes en drukte er zyne lippen op neêr.

De aristocratische vrouw trok die hand schielyk terug en wischte haer, zoo bedekt mogelyk, aen het kleed af.

‘Laet ons dat alles daer laten, Hartman! zegde zy, en spreken wy over den verkoop van uw huis.

- Ach, mevrouw, ik mag het huis niet verkoopen.

- Zet u eens neêr, daer in dien gemakkelyken leuningstoel. Ik geef u vier duizend gulden voor uwe wooning.

De grysaerd schudde het hoofd.

‘Ik verdubbel de som.

- Maer mevrouw, wat wilt gy toch met myne ellendige wooning doen. Ik ben er aen gehecht als aen myn leven, en my dunkt dat ik sterven zou, als ik ze moest verlaten. Daer heb ik eerst, na lange jaren smart en pyn geleden te hebben, kalmte en rust gevonden; myn kleinkind is er gestorven - dat lieve engeltje! myne dochter heeft er den geest gegeven, en ik, ik hoop er ook te sterven. Daerenboven het is een geschenk van dien goeden heer Adelbert, en daerom zeker moet het my heilig zyn. Na mynen dood, mevrouw, zal u niemand het bezit ervan betwisten - en by die woorden wischte Jan Hartman met den mouw van zyn vest, een dikken traen uit het oog.

- Dat zyn geene redenen! liet de baronnes ongeduldig er op volgen; gy moet weten dat ik u des noods dwingen kan.

- My dwingen?

- Wel ja. Wie zyt gy, en wie ben ik?....

- Wie gy zyt, en wie ik ben? herhaelde Jan Hartman langzaem opstaende en de baronnes scherp in het aengezigt ziende; want op die woorden was de eigenwaerde in dat eerlyke hart ontwaekt. Gy

wilt zeggen, mevrouw, ik ben ryk, gy zyt arm; ik ben iets, gy zyt niets; ik ben eene reuzin en gy zyt niets meer dan eene vlieg, dan eene mug. Alles wel, mevrouw; maer daer is nog eene justicie.....

- Wat justicie!.... Welnu, ik zal u doen zien tegen wie gy den oorlog voeren wilt.

- Mevrouw, doe wat gy niet laten kunt. Ik heb de eer u te groeten! - en met eene plotselinge beweging verliet Jan Hartman de kamer, terwyl mevrouw niet alleen een dieperen haet inzoog tegen het arme huiske; maer ook tegen den armen bewooner. Moest alles niet bukken voor den wil dier vrouw?

De baronnes was zeker niet in eene gunstige stemming en de graef van Hoogensteen, die kort daerna binnentrad, kwam ter kwader ure. Wy laten eenige oogenblikken voorby gaen, en wyzen den lezer dan op de uitdrukking en houding van die twee persoonen.

Men zag het wel op hunne gelaetstrekken, zy waren niet te vreden. De graef bedwong echter het misnoegen, dat hem van tyd tot tyd uit de oogen blonk. De baronnes neep de fyne lippen zamen, en men zou gezegd hebben, dat zy dezelve tot bloedens beet; zy zat diep en zwygend in hare causeuse gedoken, terwyl de graef, om zich eene onverschillige houding te geven, eene marsch tegen de glasruiten trommelde.

‘Ik had gedacht, graef, zoo vatte de baronnes het onderbroken gesprek weder op, dat gy gelukkiger in uwe poogingen zoudt geweest zyn. Vóór het huwelyk

onzer kinderen hadt gy my van dat alles, als van eene zekerheid gesproken, en thans.....

- Vindt mevrouw de baronnes zich in hare hoop bedrogen, en uit spyt weigert zy my wat ik haer vraeg. Maer wat wilt gy, de zaken zyn zoo en niet anders, en ik ben niet in staet den wil des konings, in dit opzigt, eene andere wending te geven.

- In dit opzigt?.... hervatte de baronnes. Gy wilt dus zeggen, ging zy eenigzins bitsig voort, dat gy in een ander opzigt eene onbepaelde magt, een grenzeloozen invloed geniet.....

- Voorzeker.

- Ik glimlach om die woorden, heer graef. Gy wilt dus zeggen: ‘Hofdame der koningin wil of kan ik u niet doen worden; maer vraeg my eene andere gunst, en ik zal ze u bezorgen.’ Graef van Hoogensteen gy zyt een volmaekt..... komediant!

- Komediant! liet de graef er op volgen. Mevrouw, gy beleedigt my.

Daerna wierp hy eenen blik van minachting op de baronnes, en wandelde het vertrek op en neder.

De baronnes hervatte:

‘Ik heb geen doel om u te beleedigen; doch zoo de waerheid u kwetst, welnu het zy dan zoo.

De graef stond stil en de baronnes zag hem met een uitdagenden blik aen. Het onweêr pakte zich allengs al meer boven het hoofd dezer twee persoonen zamen. De baronnes scheen de woede van den graef

gedurig te willen aenhitsen; doch dit was inderdaed zoo gemakkelyk niet. De hardnekkigheid dier vrouw, zou echter den bedaerdsten mensch in eene slechte luim gebragt hebben. Na een oogenblik wachtens, hervatte van Hoogensteen zyne wandeling.

‘Gy hadt veel beloften, graef, toen myn zoon uwe dochter nog niet tot vrouw genomen had; maer nu eenmael uw wensch vervuld is.....

- Myn wensch? Maer, mevrouw, herinner u, dat gy my dat huwelyk als eene genade hebt afgesmeekt..... Doch genoeg, indien ik al mynen invloed niet gebezigd heb, mevrouw, om uw trotsch verlangen te voldoen, om u te doen schitteren aen het hof, in de hoogste kringen der wereld; indien ik u niet hebt ingeleid in de diplomatie en staetkundige intrigues, hetgeen gy zoo vurig scheent te verlangen - dan is het..... dat ik daertoe myne redenen had.

De baronnes werd beurtelings bleek en rood.

‘Ha, gy hadt uwe redenen! zegde zy nydig. Nog eens, graef, gy zyt een komediant, en nog wel een gefloten komediant.....

Het vuer schoot den graef uit de oogen.

‘Ja, een gefloten komediant, die duizende uitvlugtsels zoekt om te doen gelooven, dat het aen duizende redenen te wyten is, dat hy gefloten werd.....

- Gy persifleert overheerlyk, mevrouw.

De baronnes voelde dat zy haer doel bereiken, en den graef eens voor goed uit die yskoude kalmte

schudden zou, waerin zy hem steeds ontmoette.

‘Of denkt gy, mynheer de graef, dat ik nog aen uwen invloed geloof hecht. Gy vermoogt niets, niets - hoegenaemd niets aen het hof, anders zoudt gy myne wenschen vervuld hebben. Gy zegt redenen gehad te hebben, waerom gy al uwen invloed niet gebruikt hebt! Woorden, mynheer de graef, ydele woorden, waeronder gy uwe onmagt thans wilt verbergen.

- Ja, ik had redenen.

- En die waren?

- Mevrouw, gy hebt u reeds zulke weinig kiesche woorden laten ontvallen, dat ik my veroorlooven zal, er ook een enkel te zeggen: Gy hebt my bedrogen.

- Bedrogen?

De graef kwam met zyne ellebogen op de tafel leunen, en antwoordde:

‘Ja, bedrogen. Gy hadt my doen verstaen, dat gy onmetelyk ryk waert, en ik hoopte daerop, zoo als gy hooptet op myn onmetelyken invloed. Nu ik een helderen blik in uwe geldkas heb kunnen slaen, heb ik my bedrogen gezien; want gy bezit de helft niet van hetgeen het algemeen denkt. Gy voert zelfs eene pracht, die gy niet kunt volhouden, en indien het zóó voortgaet, dan vrees ik dat onze kinderen wel debet, maer geen credit zullen te erven hebben.....

Die woorden werden langzaem, en met tartenden nadruk uitgesproken. De baronnes was opgesprongen,

als had eene adder haer gestoken. Zy wilde spreken; maer wat zoude zy op de waerheid antwoorden? Zy stamelde, wel is waer, eenige onzamenhangende woorden; doch zy vond er geene scherp genoeg om den graef op hare beurt te pynigen. Thans gevoelde zy weêr al de magt van dien man, en zy had byna spyt, het onweder, dat haer alleen verpletterde, te hebben doen ontstaen.

‘Maskers af, mevrouw! ging de graef voort; wy hebben elkander bedrogen; ik bezat den invloed niet, welken ik u voorspiegelde, en gy ook bezat geenszins een onmetelyken rykdom. De wereld verkeert in het denkbeeld, dat wy onze hoogste wenschen bereikt hebben, en zy weet niet dat wy hier, tusschen vier muren, elkander het bedrog verwyten, waerin wy van weêrskanten gedompeld zyn.

- Ik heb u nooit gezegd, dat ik onmetelyk ryk was; maer gy, gy hebt my steeds van uwen onmetelyken invloed gesproken.

- Welnu, mevrouw! grynslachte de graef gelyk een duivel; dan zyt gy de meest bedrogene: gy hadt iets, ik had niets.

Die bekentenis verpletterde de baronnes.

‘Ik had niets dan myn adellyken naem, en een aenzienlyk krediet! ging de graef voort.

- Uw krediet is ver te zoeken! hervatte de baronnes; uw adellyke naem?.... Maer, gy zyt slechts een.....

- Spreek het woord maer uit, mevrouw!

- Een parvenu.

- En toch waert gy gelukkig, de hand van uwen zoon te mogen geven aen de dochter van dien parvenu, zoo als gy den vader noemen wilt..... Luister, mevrouw, wy hebben elkander nu ontmaskerd, en zien elkaêr thans vlak in het aengezigt. Elk onzer haet den andere evenzeer; maer toch zyn wy aen elkaêr verbonden, mevrouw, en het ware het beste de handen in-een te slaen, en te zamen datgene op te bouwen, wat wy reeds in onze magt waenden..... Laet ons vrienden zyn, mevrouw.

- Nooit! zegde de baronnes, met eene diepe verontwaerdiging.

De graef verliet de houding, die hy tot dan toe aen de tafel bewaerd had.

‘Gy hebt ongelyk, mevrouw! sprak hy. Eens zal het u berouwen, myn aenbod niet te hebben aenvaerd, en dan zal het misschien te laet zyn. Thans zyn wy nog in staet de wereld te begoochelen; met een deel van uw fortuin zou het myne eenigzins te redden zyn, en vrienden zouden ons niet ontbreken. Indien gy weigert, dan vang ik het bankroet aen, om u weldra achter my te zien springen.

- Gy zyt een ellendig mensch, en ik zal u ontmaskeren!

- Neen, zegde de graef kalm, dat zult gy niet; want dan werpt gy ook het schandmerk op u-zelve

en op uwen zoon. Dan vernietigt gy heel en al de toekomst, welke u thans nog een weinig hoop voorspiegelt, indien gy u met my wildet verstaen.

- Ik haet u te veel!

- Gy zyt te driftig, te zeer opgewonden, om thans kalm over die zaek te spreken.

- Lafhartig mensch! riep de baronnes, terwyl tranen van wanhoop en spyt haer uit de oogen sprongen. Gy hebt my in het diepste ongeluk gestort, gy hebt my met schande overladen!

De deur was, by den aenvang van dat gezegde, plotseling geopend en bleek als een doode, stond Paul op den dorpel de woorden zyner moeder aen te hooren. De graef sidderde toen hy het bleeke wezen, van den jongen baron zag, waerin de oogen als sterren vonkelden: hy meende er eene bedreiging tot den dood toe in te lezen. Onwillekeurig greep van Hoogensteen naer eene der pistolen, welke aen den muer hingen, als om zich in verdediging te stellen.

‘Laet dat zoo, graef van Hoogensteen! zegde de jonge man. Ik wil uw leven niet, hoe ellendig gy ook zyn moogt; want ik heb het gesprek, dat gy met myne moeder gehouden hebt, afgeluisterd. Ja, gy hebt ons met schande overladen, en al is uwe dochter myne echtgenoote, al zyn wy door de banden des bloeds innig aen elkander verbonden, ik wil geene gemeenschap meer met u. Verberg, zoolang gy kunt, uw bedrog voor de wereld, wy zullen u niet aen den

schandpael zetten; doch indien gy gevallen zyt, zullen wy u ook geen stuk brood toereiken. Ga, want toefdet gy langer hier, dan zou er kunnen gebeuren wat gy zoo even vreesdet!....

Zoo mannelyk had de baronnes, zoo min als de graef, den jongen baron nooit gezien. Als door eene magnetische kracht gedwongen, verliet van Hoogensteen het vertrek; hy vond geene woorden van verontschuldiging of gramschap. Hy wierp enkel een vlammenden blik op zynen schoonzoon, en morde eenige woorden tusschen de tanden.

De baron was met zyne moeder alleen; hy sloot zorgvuldig de deur en kwam daerna, de armen over de borst gekruist, voor haer staen. De baronnes zag hem strak in de oogen en stamelde met eene diep bewogene stem:

‘Paul, Paul! myn zoon!

Na eenen oogenblik sprak de baron:

‘Myn zoon! zegt gy. In tegenwoordigheid van dien ellendeling heb ik u geen woord van verwyt willen doen: ik weet, het is eene misdaed zyne moeder een hard woord toe te sturen; maer, mevrouw! gy hebt niet altyd gehandeld als eene goede moeder jegens uw kind, en van dien kant zyt gy even schuldig als de graef van Hoogensteen.

- Wat wilt gy zeggen, Paul?

- Dat gy uwen zoon, even als de graef van Hoogensteen zyne dochter, aen de geld- en eerzucht hebt

opgeofferd. Gy hebt u beiden beyverd twee harten aen elkander te kluisteren, wier gevoelens zich nooit zullen versmelten. Moeder! ik bemin de vrouw niet, aen welke ik verbonden ben; zy ook, zy heeft geene liefde voor my. Aen wie de schuld als wy een rampzalig leven en ellendig einde zullen hebben?

De baronnes was in hare causeuse terug gezakt; hare tong was als verlamd. De zoon leunde op de marmeren schouw en liet het hoofd in den palm der hand zakken. Zyne woede was over; hy was mismoedig en tranen rolden hem over de wangen.

‘Moeder! hervatte hy, er is maer ééne vrouw in de wereld, welke ik innig bemind heb, en dat was Isidora. My dunkt dat zy alleen in staet was, om my gelukkig te doen zyn op deze wereld. Lang heb ik haer vergeten; maer altyd - altyd komt die wonde terug. Het is dan waer, dat hy die ééns bemind heeft, altyd de wonde ervan in zyn hart omdraegt.....

De baronnes deed zich geweld aen, en antwoordde:

‘Isidora was geene vrouw voor uwen stand, Paul. Spreek daer nooit meer over, of wilt gy my dan van verdriet doen sterven! Zyn wy niet reeds ongelukkig genoeg, in onze schoonste hoop bedrogen te zyn? Ik had op het hof gehoopt en meer dan ooit draeit het my den rug toe; ik had in de hofhouding der koningin de plaets willen bezetten, die my meer dan eene andere toekomt, en ik word terug gestooten.

- Altyd die droomen van eerzucht, en nooit eene

gedachte aen het hart van uwen zoon. Ik heb Isidora verlangd, gy hebt my eene andere opgedrongen, omdat gy dacht, ongelukkige moeder! dat zy u meer luister zou toebrengen.

- Laet my in vrede, met uwe dwaze droomeryen; herinner my dat alles niet meer. Gy zyt nog slechts een kind, dat op ieder uer van den dag een ander speelgoed wenscht te bezitten, en het nieuwe ook altyd met de meeste drift najaegt. Eerst wildet gy Isidora, dan verstiet gy haer; daerna eischtet gy Felicita, die gy nu ook weêr van u afstoot: vandaeg zult gy eene derde verlangen, die morgen voor eene vierde zal moeten plaets maken. Vandaeg dit - morgen dat speelgoed.

Dáérin sprak mevrouw van Weeleghom waerheid; doch aen wie de schuld, dat de kwade, ligtzinnige driften zoo onstuimig in de ziel van Paul, tegen de beste en edelste opwellingen worstelden? dat nu deze, dan gene drift zich van zyn hart meester maekte? Zeker moest dit wel aen de opvoeding geweten worden, welke hy als kind; aen de leiding, welke hy als jongeling genoten had. De edele gevoelens waren nooit in zyne ziel aengekweekt, zy welden uit hunne natuer op; - de kwade waren nooit beteugeld geworden.

Terwyl dat pynlyk tooneel plaets greep, tusschen den graef van Hoogensteen en de baronnes, en daerna tusschen deze laetste en den baron, vermaekte de

jonge vrouw van Paul zich nog, met den épagneul de sierlykste bloemen te zien vernielen, tot dat de graef, haer vader, het vertrek binnen trad en haer in dat kostbaer vermaek stoorde.

‘Felicita! sprak de graef.

- Vader! antwoordde de jonge ligtzinnige. Hemel! wat ziet gy er bleek uit? en lagchend liet zy er onmiddellyk opvolgen: Hoe vindt gy dien kwaedaerdigen épagneul, vader, die eene zoo onverbiddelyke verwoesting in de bloemen der baronnes heeft aengerigt? - en zy schaterde van lagchen.

- Hoû op met lagchen, Felicita! Kom, volg my naer uwe kamer; ik moet u spreken, alvorens ik dit huis verlaet! - en als een dartel kind hing zy aen den arm des vaders, en bereikte het aengeduide vertrek.

Toen zy zag, dat haer vader de deur sloot en behoedzaem rondzag of niemand hen kon afluisteren, verging de zucht tot vrolykheid by Felicita. Zy begon integendeel te sidderen voor den onrustigen blik van den graef, en met bevende lippen stamelde zy:

‘Maer wat is er dan toch gebeurd?

De graef liet zich op eene rustbank neêrvallen en drukte zich het hoofd tusschen zyne twee handen, alsof de prangendste wanhoop hem folterde.

‘Maer nog eens, vader, wat is u dan toch overkomen? hervatte Felicita, met eene levendige belangstelling. Dan werd zy gevoelig aen de vaderlyke

smart, omstrengelde hem met hare beide armen en kuste hem het rimpelend voorhoofd.

‘Gy zyt een goed kind! zegde de graef. Ik kan u myne smart toevertrouwen; welligt kunt gy my helpen.

- Spreek, spreek vader!

- Felicita, gy weet het, wy waren zoo ryk niet als de wereld het vermeende, en het was hoog tyd dat er een middel werd aengeschaft, om de gaten te vullen welke de groote uitgaven in onze fortuin gemaekt hadden. Ik had gehoopt op uwe schoonheid, lief kind! die heel den adel der stad boeide: ik rekende op een schitterend huwelyk..... Ha! wy hebben ons bedrogen in het huwelyk met den baron Paul.

- Bedrogen?

- Ja, Felicita; de baronnes bezit die onmetelyke schatten in papier niet, waervan men my in vertrouwen gesproken had. Zoo even heb ik haer eene tamelyk aenzienlyke som gevraegd, om my voor eenige dagen uit dreigende moeijelykheden te redden, en van het eene gezegde tot het andere overgaende, is eindelyk de bange waerheid aen het licht gekomen. Ja, ik ben bedrogen! riep de graef in folterende wanhoop uit; ik ben bestolen!....

De jonge vrouw hield den adem in.

‘Had ik beter uit myne oogen gezien, ging de berekenende vader voort, dan zoudt gy een huwelyk hebben aengegaen, dat ons een onmetelyken rykdom

zou bezorgd hebben. Wat al schitterende partyen werden u voorgesteld!.... Felicita, riep de graef plotseling uit, en zich met drift oprigtende; ik moet geld hebben!

- Geld? Hemel! ik bezit er geen.

- Maer de baronnes bezit toch wel zóóveel, dat zy my redden kan. Ga tot haer, vraeg haer wat zy my zoo hardnekkig weigert; gy toch moet invloed op haer hebben.

- Gy bedriegt u, vader.

- Hoe, ik bedrieg my?....

De tranen gudsten de jonge vrouw over de wangen. De vrolykheid was geheel en al geweken, en zy had plaets gemaekt voor eene diepe smart.

‘O, riep zy uit, met den angst op het gelaet afgeteekend; o, geef my myne vryheid weêr, vader! Ik bemin den man niet, aen welken ik verbonden ben. Een oogenblik dacht ik, dat hy my lief was; maer nu, nu gevoel ik, dat gedurig in zyn byzyn te leven, voor my een ondragelyke last worden zal!

- Kinderachtigheid! mompelde de graef ontevreden. Wat gedaen is blyft gedaen. Het is dat niet wat ik u vraeg, Felicita: ik vraeg u geld, en zoo ik geen geld bekom, dan ben ik morgen..... bankroet.

- Bankroet? zegt gy.

- Ja, dat zal, dat moet er van komen.

- Dat is verschrikkelyk!

- Welnu, gebruik dan uwen invloed, om my te redden.

- Ik kan het niet. De baronnes bemint my niet; minder dan aen eenig ander zal zy my geven, wat gy verlangt. Bankroet!.... Maer wat zal de wereld zeggen van die schande?.... Waer kan uwe dochter dan nog verschynen?.... De hooge kringen zullen my verstooten; overal waer ik vroeger geëerbiedigd werd, daer zal men nu de dochter van den bankroetier met minachting aenzien.....

- Daerom moet gy my redden.

- God! ik kan het niet.

- Hebt gy geen geld beschikbaer?

- Ik ben zelfs by mynen juwelier in schulden, zonder dat de baron het weet.

- Gy hebt juweelen!

De jonge vrouw verbleekte.

De graef bemerkte het, en zyn helle oogslag had welhaest het juweel-kistje gezien, dat naest hem op eene tafel stond. Eene helsche gedachte vloog hem plotseling door den geest; hy werd weêr de fyne en looze berekenaer. Schynbaer in gedachten verzonken, ging hy eenige oogenblikken in de kamer op en neêr, en Felicita wachtte, met een kloppend hart, het vervolg zyner woorden. Een gelukkige lichtstrael blonk uit hare oogen, toen zy haren vader hoorde zeggen:

‘Maer neen! ik mag u het gelukkig bezit van die kostbaerheden niet ontrooven.

By die woorden ligtte de graef het gebogen hoofd op; een glimlach kwam zyn oog verhelderen, en op een blyden toon, die aenduidde dat hy het verdriet plotseling van zich afschudde, zegde hy:

‘Doch waerom my zoo dwaes de hersens vermoeijen? Ik heb vrienden in overvloed, en men zal den graef van Hoogensteen niet in de moeijelykheid laten, waerin hy zich bevindt.

- Ja, gy hebt vrienden, vader! zegde Felicita; neen, alles is nog niet verloren.....

- Genoeg! onderbrak de graef; laet ons daerover niet meer spreken. Kom, Felicita, zet u aen de piano en speel een der heerlykste walsen van Strauss of Labitzki, om my het laetste overschot van de sombere gedachten uit het hoofd te jagen..... Dat ik zoo dwaes was, niet op myne vrienden te rekenen!.... lachte de graef.

Wispelturig kind als zy was, zette Felicita zich aen de piano, en reeds vergetende wat schrikkelyk geheim haer vader daer zoo even ontvouwd had, deed zy hare vingeren over de toetsen vliegen, en de toonen dansten als sylphen door het vertrek heen.

De graef stond achter haer, digt by de tafel, waerop zich het juweel-kistje bevond. Zyn blik was onrustig en men zag wel, dat hy daer zoo even, toen hy glimlachte, slechts gehuicheld had.

Terwyl Felicita speelde, stak hy zyne magere hand bibberend achteruit, en hield tevens zyne brandende

blikken op zyne dochter gerigt. De opengespreide vingeren der hand werden voorzigtig naer het juweelkistje uitgestrekt; koortsachtig grepen zy hetzelve vast, en snel als de bliksem was het kostbare voorwerp in eenen der achterzakken van het kleed des graven verdwenen. Juist keerde de vrolyke Felicita zich om, en vroeg met een kinderlyken lach op het aengezigt: ‘Wat dunkt u, vader?’ en de graef antwoordde even glimlagchend, zelfs uitgelaten: ‘Overheerlyk, lief kind!’

De veinsaerd drukte nogmaels eenen kus op het voorhoofd van zyn kind, en sprak geen enkel woord meer van hetgeen er by de baronnes gebeurd was; hy scheen gelukkig en opgeruimd, en verliet weldra het vertrek zyner dochter met het losse gezegde: ‘dat hy zyne zaken ging regelen, en het geluk hoopte te hebben, zyne dochter dien avond by eenen zyner vrienden te ontmoeten.’

Aen de deur gekomen, wierp zich de graef van Hoogensteen in het rytuig dat hem wachtte, en weldra rolde het prachtige vierspan de poort uit. De graef wilde denzelfden avond nog zyn afgelegen buitengoed bereiken, om zich aen het lastige bezoek zyner schuldeischers te onttrekken.

Kortom gezegd, de fortuin van den graef van Hoogensteen was er letterlyk ‘door.’ Reeds geruimen tyd had hy zich, nu hier dan daer, door geldleeningen uit de verlegenheid trachten te redden;

doch dat middel was eindelyk uitgeput, en hy zag nu het onvermydelyk bankroet voor oogen.

Doch laet ons naer het vertrek van de jonge Felicita terugkeeren.

 

einde van het eerste deel.


Vorige

Over het gehele werk

plaatsen