|
| |
| |
| |
VII.
De tyd doet veel vergeten, en zoo ook werd de gedachte aen al het gebeurde welhaest uit het geheugen der dorpsbewooners gewischt.
Weêr was het kermis; weêr teerde dat jaer de Gilde en het ging er zoo vrolyk toe in het dorpje, dat men noch op den gewezen Koning, noch op de Hoeksen, noch op de kwade hand dacht.
Jeurie was weêr, volgens onveranderlyke gewoonte, in het dorp; hy volgde, even als twee jaren te voren, de Gilde naer den schutsboom en keerde ook met haer naer de dansherberg terug, om te zien hoe de nieuwe Koning zou vereerd en ingehuldigd worden. Weêr roffelde de trommel; weêr draeide de smid bewonderenswaerdig schoon het wimpel; weêr knalden de geweerschoten; maer dat alles had voor Jeurie het belang
| |
| |
niet meer gelyk te voren. De lezer, die in het hart van Jeurie gelezen heeft, weet waerom.
Niettemin klom hy, even als destyds, in de takken van eenen der hoogste boomen, om, over al de hoofden heen, in de danskamer te kunnen zien; doch ook weêr zag het Jan Snork en riep deze hem even barsch en dreigend toe:
‘Hola Jeurie! zit gy alweêr in de boomen der gemeente! .... O, die bessembinders vernielen en breken alles..... Kom af Jeurie, of ik zal u aen mynen sabel rygen, gelyk een lam aen een braedspit!
Jeurie gehoorzaemde op het eerste gebod; want zoo als wy gezegd hebben, het feest boezemde hem geen belang in.
‘Dat is nu twee jaren geleden, Jeurie! zegde de veldwachter, terwyl de dwerg den oud-gediende naderde; twee jaren dat Frans Hoeks, by het derde schot, den koningsvogel neêrschoot, en nu ligt de arme jongen reeds.....
De veldwachter wees beduidend naer het kerkhof.
De dwerg knikte.
‘Twee jaren geleden, dat de Hoeksen in vollen bloei en grootheid waren, en zich haest den omgang met de boeren van het dorp schaemden, en nu.....
Jeurie dacht aen Lysbeth en zuchtte diep; Jan Snork ging voort:
‘..... En nu zyn zy tot niet gekomen. Zooveel hoovaerdy, zooveel onregtvaerdigheid, Jeurie, heeft God niet kunnen verdragen, en de oude pastoor zegde gisteren in het sermoon niet te vergeefs, terwyl ik zag dat zyn blik op Hoeks gevestigd
| |
| |
was, die voor aen de deur, onder het portael stond: ‘Hy, die zich verheft, zal vernederd worden.’ Zie, als men van den duivel spreekt, dan ziet men zynen staert.....
Jeurie zag by die woorden op; de oude Hoeks kwam inderdaed langs de dansherberg. Hy leunde op een eiken stok; zyn kleed was gehavend, zyn gelaet diep doorrimpeld en de sneeuw kon niet witter zyn, dan zyne hairen. Een klein meisje, even armoedig gekleed, was zyne geleidster en daeraen zag men onmiddelyk dat de ongelukkige blind was.
Blind? zal de lezer welligt zeggen.
Ja, wy halen hier in korte woorden de levensgeschiedenis van dien man aen. De schrikkelyke ziekte zyner kinderen had hem niet alleen veel geld gekost; maer zy had zyne boerdery doen achteruitgaen, en die achteruitgang deed zich meer dan ooit op, na den dood van Frans. De oude man was soms als door zinneloosheid getroffen, en kon geene bevelen meer geven; de vriendschap met den wagenmaker was gebroken; de jonge weduwe was, na den rouwtyd, weêr onmiddelyk hertrouwd; de knechten en dienstmeiden waren niet eerlyk; verscheidene schuldenaers betaelden niet, en Hoeks had daerby het stalen hart niet meer, om ze maer onverbiddelyk te vervolgen, gelyk in den tyd dat Daems hem geld schuldig was. Even als by dezen laetste, kreeg zyn vee de longziekte; by gebrek aen voorzorgen kwam de worm in het koren, dat hy in grooten voorraed op den zolder had liggen, en tot overmaet van ramp werd, door eigene onvoorzigtigheid, op eenen nacht zyne hoeve de prooi der vlammen.
| |
| |
Hoeks was arm; vrienden had hy niet en op het uer dat wy dit schryven, leeft de gewezen rykaerd nog blind en oud, en besteed door het algemeen armbestuer. Zoo vergaet de hoovaerdy en de onregtvaerdigheid der wereld!
Het kind, dat hem vergezelde, op het oogenblik dat wy hem voor de herberg ontmoeten, was het jongste der weesjes, die hy eens uit zyne deur gejaegd en brood geweigerd had, en die sinds het brood van den algemeenen armen genoten.
Terwyl het kind nieuwsgierig naer de Gilde zag, en bly en jubelend met zyn vingerken wees op al de schittering, drong de oude man hetzelve integendeel gedurig aen om voort te gaen. Eene smartelyke uitdrukking was op zyn gelaet zigtbaer, toen hy al dat dansgewoel hoorde. De ongelukkige dacht gewis aen het verledene, en hoe pynlyk was hiervan de vergelyking met het tegenwoordige!
De omstanders zagen hem; doch zy wierpen eenen blik van verachting op den Ashaverus.
‘'t Is verschrikkelyk! zegde Snork, den blinde naziende.
- Ja, de straf is zwaer! mompelde Jeurie. Weet gy, Snork, dat de blinde Hoeks onlangs vader Daems aen de kerkdeur heeft afgewacht, dat hy op de kniën is gevallen en openbaer vergiffenis heeft gevraegd.
- Dat weet ik. De oude Daems weende van aendoening; hy rigtte hem op en noemde den blinde ‘myn vriend.’
- Jammer maer, dat wat gedaen is gedaen blyft, en vader Daems nog altyd zoo smartelyk lydt om den dood van zyne dochter.
| |
| |
- Wat wilt gy! die is Hierboven, Jeurie - en de veldwachter wees naer den blauwen hemel. A propos, van zyne dochter gesproken; daer gebeuren toch al wonderlyke dingen, die wy, met ons menschelyk verstand, maer moeijelyk kunnen verstaen.
Jeurie zette de oogen wyd open; hy dacht niet anders of hy zou weêr eene dier schoone histories vernemen, zoo als die van den keizerlyken pypenkop, den patakon en den langen neus. Ditmael was het echter iets anders:
‘Het is niet alleen dat het graf van Lysbeth dit jaer weêr met geen graspyl is begroeid, zegde Snork: dat zou des noodig nog op eene natuerlyke wyze kunnen uitgelegd worden; maer, Jeurie, des nachts.....
- Wat wilt gy zeggen? onderbrak de bessembinder.
- Luister: het is nu achttien dagen, neen! negentien geleden, dat ik op zekeren avond laet van den Boschkant kwam. Op dien avond heb ik iets gezien, dat ik nog nooit gezien had en toch Jeurie, ik heb nog al het een en ander beleefd.
- Ja, dat weet ik; maer wat zaegt gy? viel de ongeduldige bessembinder hem in de reden.
- Ik kwam aen het kerkhof. Het was er looverstil, neen! ik hoorde iets dat in 't geheel niet natuerlyk was. Uit al de boomen, uit elke bloem, uit elken grashalm, uit den grond en uit den hemel, zelfs uit den ouden klokkentoren scheen er een zacht en schoon muziek te galmen. 't Was gelyk een orgel, neen! gelyk duizend orgels; maer zoo zacht, zoo zacht.....
| |
| |
Jeurie trilde van nieuwsgierigheid, en hield den adem in, om geen woord te verliezen.
‘Dan op eens werd het graf van Beth Daems licht; maer zoo licht alsof het klaren dag was.... Toen speelde dat muziek harder en schooner, en 't was of alles begon te leven..... Eensklaps berstte het graf open.....
Jeurie deinsde verschrikt achteruit.
‘Een witte geest steeg uit hetzelve op, net zoo schoon als de engel, die in de kerk naest het tabernakel zit. Ik heb het gezien met myne eigene oogen. Die engel steeg op en altyd op met dat muziek. Hoe hooger hy ging, hoe zachter het muziek werd. Eindelyk hield alles op, en het werd donker op het kerkhof - donker als eene hel.
- En die engel? hervatte Jeurie aerzelend.
- Die ging al hooger en hooger, tot dat hy ten laetste niet grooter was dan eene star..... Ja, Jeurie, toen dacht ik aen de brave Beth Daems, die zoo wreed is gemarteld geworden, en het scheen my toe, dat zy naer den hemel ging om te bidden, opdat er voortaen nooit Hoeksen of besmettelyke ziekten meer in het dorp mogten komen.
- Och! riep Jeurie, dat is schoon! Wat al betooverende dingen krygt die Jan Snork toch te zien! - en hy voegde er spytig by: ‘en ik die nooit iets gezien heb aen het graf van Lysbeth.’
Jan Snork had al goed à propos te roepen; de trommel mogt roffelen; de geweerschoten der Gildebroeders knallen; de viool krassen; de dansers mogten juichen om den nieuwen
| |
| |
Koning - Jeurie liep over weide en akker regt naer de hut aen den Boschkant, om dat schoone visioen aen den ouden Daems te vertellen.
Deze echter zal, als naer gewoonte, met de vertelling van Jan Snork gelagchen hebben; maer toch innerlyk heeft hy kunnen zeggen: ‘Ja, myne Lysbeth was een engel van liefde en opoffering, en daerom ook mag men het Bloemengraf wel in eere houden.’
En nu ten slotte van myne vertelling:
Toen ik onlangs onze Kempen bezocht en het bosch, waervan wy vroeger gesproken hebben, doorwandeld had, heb ik, voor de wooning van Jeurie en vader Daems, op de bank gezeten, en de brave dwerg heeft my lang en breed over Jan Snork gesproken. Deze was toen reeds, tot groot spyt van Jeurie, naer de andere wereld geroepen, waer wy hopen, dat hy niet te veel rekening zal moeten geven over zyne keizerlyke pypenkoppen, zyne spoken en zyne patakons.
Jeurie heeft my nog zeer vele dingen van zynen alwetenden en alzienden vriend verteld; hy heeft my nog hoedanigheden doen kennen, die wy nog goed gevonden hebben hier te verbergen; maer die ons zullen dwingen ons nogmaels met Jan Snork bezig te houden. Wat Jeurie en Daems aenging, door vlyt en yver hebben zy de hut aen den Boschkant, in eene schoone steenen hoeve herschapen; van een deel der heide hebben zy vruchtbaer bouwland en goede weiden gemaekt;
| |
| |
in den stal bulken thans glimmende koeijen, hinniken twee paerden, en blaet eene talryke kudde schapen.
Het huisgezin van Jeurie is met twee persoonen vermeerderd.
My dunkt, lezeres, dat ik u glimlagchend hoor zeggen: ‘Door eene vrouw en een kindje, dat geenen bult heeft gelyk de vader!’ Gy vergist u. Jeurie is niet getrouwd, en ik geloof niet, dat hy dit ooit doen zal. Wat Jeurie eens beminde, bemint hy nog en wat daer buiten is, zou hem altyd vreemd blyven. Neen, het huisgezin is vermeerderd door de twee weeskinderen - de kinderen van de ongelukkige zuster van Hoeks. De jongen werkt reeds moedig, en het meisje zal welhaest eene zorgvuldige huisvrouw zyn.
In zynen ouden dag hoort vader Daems - nu God regt heeft gedaen aen wie regt toekwam, en voorspoed heeft gegeven, aen hem die het verdiende - in zynen ouden dag hoort vader Daems, nog met geluk den zang van de vogelen in het bosch; hy ziet met eenen glimlach de bloemen ontluiken, het graen op Jeuries akkers golven, de blozende vruchten in zynen boomgaerd rypen, en slechts een zucht komt uit zyne borst opwellen, als de dwerg soms verlangend zegt:
‘Kon Lysbeth dat nog eens met ons bewonderen.’
einde.
|
|
Auteursrechtvrij