Poëzy
(1753)–Hendrik Snakenburg–
Auteursrechtvrij
[pagina 314]
| |
Voorreden.Quantum est in rebus inane!
IS 't lof of lakens waerd, dat een armzalig mensch,
Een schepzel, dat geen uur zyn' levensdraed kan rekken,
Zich zelven zoo verheft, om, in een' ydlen wensch,
Een' onverdienden naem aen 't sterslyk lot te onttrekken?
Een slecht, eenvoudig dak, armoedig opgebouwd,
Doet Zandvoorts Kerk bestaen, om d' Opperheer te pryzen,
En voor zyn trouwe zorg, in lyfs en ziels behoud,
Een' ongeveinsden dank, godsdienstig, te bewyzen.
't Gebouw is naer het volk, genoegzaem voor zich zelf;
De slechte nedrigheit kan Gode alom behagen.
Maer, zoo gy binnen treedt, een prachtig Grasgewelf
Zal u verstomd doen staen, en uwen geest versagen.
De stof, waer 't uit bestaet, is duurzaem uitgezocht,
Tot groote waerde en keur, gehaeld uit verre Landen,
Met moeite hier gebragt, en kunstig uitgewrogt,
Door reden, kloek vernust, en welbedreven handen.
| |
[pagina 315]
| |
Een heerlyk Wapenschild, pronkt, als een oog in 't hoofd,
In kostelyk blazoen, gekarteld en gebroken,
Al was 't uit meenig erf van heldendaên geroofd,
En dus in 't nieuwe pak des Burgerheers gestoken.
Al wat het vlug verstand, tot ryklykheit en pracht,
Kon paren aen 't beleid van schrander kunstvermogen,
Is, in dit kleen bestek, zorgvuldig uitgedacht,
En houd, met elks gezicht, elks aendacht opgetogen.
Waer toe? tot een verblyf voor 't nietig overschot,
Den wormen tot een aes en de ydelheid tot schaemte,
Waer van men zeggen zal: dit was eens rykmans lot,
Die nu hier onder ligt, afschuwlyk in geraemte.
Het duurzaem marmer van het witgepleisterd graf
Mag pralen, voor een' tyd, en Zandvoort doen braveren.
Maer 't binnenste geheim, vol stanks, vol damps, en kaf,
Kan niet, dan door den tyd, de naerheid doen vermeêren.
Was 't niet veel beter, dat een slechte arduinen zerk,
Den stervling had gediend om 't overschot te dekken;
En dat de koste en kunst besteed was aen de Kerk,
Om dus tot heerlykheid van d' Opperheer te strekken;
Dan dat een nietig mensch, een speelkind van 't geluk,
Met zoo veel barre waen, by de armoê, zoekt te brallen,
Om zyn bezuinigd goed, dus in een meesterstuk
Van 's weerelds ydelheid, zoo noôloos, te vermallen?
| |
[pagina 316]
| |
Tegenreden.Non omnis error stultitia dicenda est. Gy mist: wat meent ge, dat de pronk van een gebouw,
Door menschenkunst gemaekt, hoe zeer 't mogt zyn geprezen,
Den Schepper van 't heelal, in 't minst, behagen zou,
En zyner Majesteit gepast en waerdig wezen?
Neen: Hy, die, door een woord, 't onmetelyk heelal
Uit niet heeft voortgebragt, en de eeuwen doet verduren,
Kan, in geen naeuw bestek van menschelyk geval,
Kan met geen eer bestaen, gesloten binnen muren.
De azure hemelboog, het glinstrend starrendak,
Is 't heerelyk gewelf van zyn' volmaekten tempel,
De groene zee en aerd' met al 't beneden vlak,
Verstrekt daer van alleen tot voetbank en een' drempel.
't Gebouw van steen en hout, de Godheid toegewyd,
Hoe zeer 't ook, in den schyn van 't menschlyk oog, moog' pralen.
Kan nergens meer bewys, zyn ydle waen ten spyt,
Van zyne nietigheid en onvermogen halen.
De Godvrucht, naer waerdy, met eerbied onderricht,
Klimt, uit het aerdsch vertrek, ten hemel in naer boven,
Verbeeld zich daer Gods troon, in geestelyk gezicht,
Vind overal de plaets bekwaem, om God te loven.
| |
[pagina 317]
| |
Dwael dan niet in uw waen, om, door verkeerd begrip,
In 't heerelyk gebouw, den roem der Kerk te stellen.
De Kerk is in zich zelf te heerlyk, om een stip
Van 't menschelyk behulp by haer sieraed te tellen.
Laet dan der menschen prael, in rykdom, eer, en lof,
Zich in een doodhuis hier, naer hun waerdy, vertoonen,
Want als 't verganklyk deel gemaeld zal zyn tot stof,
Zal ook de tyd zyn' naem en ersdeel niet verschoonen.
Vergun een' armen geest, in ydel poppenspel,
Terwyl 't zyn geldkas duld, zich zelven te behagen.
Indien hy 't recht besest, zoo weet hy immers wel,
Dat hy daer binnen niets dan stof en asch zal dragen.
Betaelt hy niet wel duur, die zulk een zegezuil
Laet bouwen voor den dood, die ieder kan verbazen,
En daeglyks voor zyn oog moet zien den naren kuil,
Waer in zyn overschot het wormgebroed zal azen?
Want zag men op de rust en op een beter lot,
Men zou, met zulk een pracht, de naerheid niet verbloemen,
Maer leggen by 't gemeen het lichaem, dat verrot.
Nu krygt zelfs de Afgunst recht om Hovaerdy te doemen.
| |
Slotreden.Stultitiam patiuntur opes. Zoo 't al voor ydelheid geboekt word, wat 'er praelt,
Dan zyn' de kunsten dood, de wetenschappen sterven;
't Vernust, dat overal den eersten prys behaelt,
Zal zyn verdienden loon en wakkren yver derven.
| |
[pagina 318]
| |
Was 't beter, dat een schat van 't alvermogend goud,
Gewoekerd uit den ernst van noeste bezigheden,
Uit spaerzucht, aen een kist in 't duister, wierd betrouwd,
Dan dat men dien tot loon eens kunstwerks wou besteden?
Men pryst in alles steeds de gulden middelmaet.
Dees houd het evenwicht van welgeschikte zeden,
Men laekt de gierigheid, zoo wel als de overdaed,
De rykdom stelt zyn pael, naer 't richsnoer van de reden.
De grootsheid, die de kunst aen dit gevaerte gaf,
Vervrolykt, hier aen zee, de schamele gemeente,
En brengt zelf voordeel aen; maer 't is, en blyst een graf,
Een woonplaets voor den dood, een kluis voor 't dor gebeente.
Hy schrikt niet voor den dood, die daeglyks, voor 't gezicht,
De wisse doodbus ziet, en 't oog daer aen leert wennen.
Die van zyn' overvloed geen groot gevaerte sticht,
Maer, uit het naeuw bestek, zyn kleen behoef leert kennen.
't Is ydel: maer is niet de mensch zelf ydelheid?
Loopt elders, zoo gy zoekt een' mensch vry van gebreken,
Bezie u zelf', en gy, die dit zoo ruim verbreid,
Zult mooglyk, met uw waen, in dieper schulden steken.
De rykdom, niet beklad met 's naesten zweet en bloed,
Heest voor zyn zwakheid wel wat voorrecht in 't vooroordeel;
Daer door word kunst gekweekt, en arbeidsvolk gevoed,
De handel aengespoord tot naerstigheid en voordeel.
't Geringe Kerkgebouw is wel naer 't Dorp gepaerd,
Opdat geen ydelheid 't geringe volk verkloeke,
Maer wie de Kerk bemind en nedrigheid, hier op aerd
De Kerk niet in 't gebouw, maer in den hemel, zoeke.
| |
[pagina 319]
| |
Het pralend grafgewelf kan hier met lof bestaen,
Ten voordeel van 't gemeen, terwyl de liefdedeuren
Met veel mildadigheid, gestadig open gaen,
Om 't arm behoeftig volk, in nooddruft, op te beuren.
Een zwakheid, die 't gemeen te hulp koomt, in den nood,
Schoon zy geen lof verdient, is echter te verschoonen.
Een rykaert is altyd, in zyn gedachten, groot,
Al, 't geen 't vernuft vermag verkrygt hy door 't beloonen.
Men pryze dan ook hier des ryken mans geluk,
In zulke kunstenaers en bouwliên aen te treffen,
Die zynen wensch zoo wel volvoeren, in dit stuk,
Dat elk, die 't ziet, zyn magt en keuze moet verheffen.
|
|