Poëzy
(1753)–Hendrik Snakenburg–
Auteursrechtvrij
[pagina 156]
| |
Aen de weledele vrouwe, mevrouwe Catharina van den Berg, echtgenoote van den wel ed: gest:
| |
[pagina 157]
| |
Terwyl zyn liefde my nu nog ter maeltyd nood,
Waer ik genieten zal de vruchten van zyn' dood.
Dit mag een' vuigen Jood, door ergernis, verblinden;
Een dwaesheid zyn geschat, by dartle Grieksgezinden;
Maer 't is voor ons een kracht, die Gods genade werkt,
In 't overtuigd gemoed, door 't vast geloof gesterkt.
Verwaentheid dreef my niet, om u dit op te dragen,
Opdat het u, Mevrouw, als dichtkunst zou behagen.
Neen, myne eenvoudigheid, zich al te wel bewust,
Heeft steeds in my de zucht tot ydlen lof geblust.
Maer myn gulhartigheid, by 't schetzen van tafreelen
Tot myn gebruik, wel vaek gewoon die meê te deelen
Aen 't Christen oog van een Godvruchtige vriendin,
Die min de schors van kunst, dan 't pit van stoffe en zin,
Bedoelt, heeft my genoopt, by die veel waerde lieden
Te voegen uwen naem, en u dit aen ie bieden.
HEt lust my nu nog eens, in nare bitterheên,
Van eene ontroerde ziel, ten kruisberg op te treên,
Den Heiland van 't Heelal, in 't uiterste benouwen,
Van Helen dood gepraemd, aen 't kruishout te beschouwen,
En, uit zyn' laetsten stryd, daer aerde en lucht van dreunt,
Te zien zyn heldendaed, daer 't rein geloof op steunt.
Doch schiet myn geest te kort in 't waerdig uit te drukken,
't Is my genoeg, voor my, de vrucht daer van te plukken.
| |
[pagina 158]
| |
Baldadigheid is nu in volle kracht. 't Geguich
Van spot en hoon gaet op, als in een vol gejuich,
Van 't wispelturig volk, dat, van geen' schrik bevangen,
Den Preker uit Gods naem, aen 't martelhout, ziet hangen.
Daer 't, pas een dag of twee geleên, met alle pracht,
Hem als zyn' heilprofeet ter Stad had ingebragt.
De balk staet opgerecht, en 't lichaem, vast geklonken,
Met naglen, sterk en diep ten dwarshout ingezonken,
Word, met een' ruwen schrank, in 't midden wel geschoord,
Maer wiens gescherpte rug door vel en spieren boort.
Terwyl de nagelen, gedreven door de voeten,
Het snerpende gevoel in al de leen doen vroeten.
Heel anders werd wel eer, by Israël, in 't veld
Een kopren Slang, om hoog, op 't hout, ten toon gesteld.
Het volk, in diepen rouw, door doodlyke adderbeten,
Daer niemand raed voor wist, op 't onvoorzienst gesmeten,
Werd, uit Gods naem, belast, op dien verheven stang,
In volle erkentenis, van onmacht, door dien Slang,
Een' afgebeden Borg van hulp en troost te wachten,
Die, door zyn liefdekracht, hun smerten zou verzachten.
Toen was dat wrevlig volk, ootmoedig, zacht, gedwee,
En hield zyn' Borg in 't oog, in jammer lydend wee.
Maer och! het Nageslacht, ontaerd van zyne Vaderen,
Koomt dit bebloed toonneel, gansch onmedoogend, naderen,
En ziet des Heilands kruis, en al zyn smert en smaed,
Gelyk een blyspel aen, mat schaemteloos gelaet.
De moedwil kent geen perk, en schept vermaek in 't lyden
Der zuivre onnoozelheid, die met den dood moet stryden.
| |
[pagina 159]
| |
Zelfs word de bitsche hoon, de liefdelooze spot
Voor geestigheid geteld by dit balsturig rot.
Als was alleen de prys van euvelmoed te plegen,
In dees vervloekte smaed, en gruwelmoord, gelegen.
De bitterheid had wis, nog verder, uitgespat,
Zoo der Romeinen vrees hen niet weêrhouden had.
Het puntstuk, boven 't hoofd, ten kruishout uitgeheven,
Was, door Pilatus last, met een bericht beschreven,
Voor Griek, Romein, en Jood', met dees getuigenis,
Dat die gekruizigde der Joden Koning is.
Dit vloekt de booze Jood, en neemt het voor een schennis,
Aen 't gansche volk gedaen, dat dit dus, zonder kennis
En stemming van den Raed, en 't Sanhedrin, geschied;
Hy had zich zoo genoemd, maer zy beleden 't niet.
Terwyl een ander, om hen beide door te stryken,
Roept overluid: ô Jood, zie hier uw' Koning pryken.
Gods raed word, onderwyl, door zulk een vuile boert,
Van domme onwetenheid, krachtdadig uitgevoerd.
Maer zie, hoe Jezus krimpt van ziels en lichaems smarte!
Het koude doodzweet stolt, en klemt het bloed in 't harte;
Het bitter wee breekt door, en 't ysselyk gezucht,
Dat zelf de steenen scheurt, vervult de gansche lucht.
Myn God! myn God! mag dan dit lyden nog niet baten?
Och! waerom hebt gy my in dezen nood verlaten?
Dit zelf geeft lachchens stof, en voorwerp tot den spot.
(Want dien 't aen 't harte gaet, word hier geacht voor zot.)
Hoor, zegt 'er een, hy roept Elias tot erbermen;
Koom, laet ons zien, of die zich zyner zal ontsermen,
| |
[pagina 160]
| |
Om, uit zyn hemelvreugd', op Gods bevel, te gaen
Tot dezen Sterveling, en hem van 't kruis te ontslaen.
Indien Elias hem van 't sterflot kan bevryden,
Wy zullen hem voortaen, en zyne leer, belyden.
Maer is hy zelf Gods zoon, gelyk hy heeft gezegd,
Wat zal Elias doen, hy zelf heeft magt en recht,
Om van dit kruis te gaen, hier onder ons, in 't midden;
En wy, wy zyn gereed hem daedlyk aen te bidden.
Koom af, geschied u leed, en wreek u, Davids zoon.
Geef hun, aie u, zoo 't schynt, mishandlen, hunnen loon.
Zie, roept 'er nu ook een, zie dezen, die te voren
Van zyne wonderdaên zoo veel geruchts deed hooren;
Die dooven hooren deed, die kreupelen deed gaen,
En blinden zien; voor wien geen duivel kost bestaen;
Ja, die de dooden zelfs ten leven kost verwekken,
Laet hy, als magteloos, zich zei ven dus betrekken?
Zoo word men dagelyks bedrogen, door 't gerucht,
En al dat wonderwerk verdwynt in de ydle lucht.
Daer zyn 'er evenwel, die, onder al dit schelden,
Van zyne onnoozelheid en wonderkrachten melden.
Ja Jezus zelf ziet hier zyn bloedverwanten staen,
In bittren rouw gedrukt, en spreekt hun vriendlyk aen:
Vrouw, zie uw' Zoon, die u zal strekken tot behoeder:
Myn vriend, ontvang die Vrouw, zy strekke u tot een moeder;
Ei, neem haer by u in, tot dat myn levenslicht,
Nu aen het ondergaen, verryst voor uw gezicht.
Maer laes! die bange dag schynt eeuwen lang te duren.
Het lyden rekt den tyd; de dag vertraegt zyne uren;
| |
[pagina 161]
| |
De zon, zoo 't schynt, word moê, terwyl de hemel schreit;
Maer 't hart der Joôn verhard, in al die wrevelheid.
't Geroep stygt, hand voor hand, al hooger op en rouwer:
Dit is die lasteraer, die groote tempelbouwer,
Die, in drie dagen tyds, een werk van zoo veel jaer
Opbouwen zou! bezwykt hy zelf nu in 't gevaer?
Kan zyne kracht nu niet zoo zwakke nagels breken?
En laet zyn God hem nu in zulke smerten steken?
Hoe hoort dit Jezus aen? Geduldig, manlyk, kloek.
Hy bid zyn Vader zelfs, om dezen gruwelvloek,
Met dit vervoerde volk, niet in 't gericht te treden,
Terwyl zy, door den haet, niet wisten, wat zy deden.
't Is nog niet hoog genoeg. De Hel, die nu regeert,
Is nog niet in haer woên en boosheid uitgeleerd,
Haer gruwel, onvermoeid, oneindig, onbezweken,
Spant alle krachten in, om helder door te breken;
Te toonen, dat haer gif, en doodelyke gloed
In arbeid nooit verflaeuwt, en altoos feller woed.
't Is waerlyk hellevaert, waer in Gods Zoon gezonken,
Den beker van Gods toorn, met grondsop, heeft gedronken.
ô Grouwzaem naer vertoog van een vernedering,
Die Jezus, in dit stuk van 't lyden, onderging!
De grootste, die oit was uit vrouwenlyf geboren,
Word van een' yuigen fielt, dien 't onheil was beschoren,
Beschimpt, bespot, gehoond, en, in zyn zielenshyd,
Godsjammerlyk gesard, door lasterend verwyt.
Een snoode moordenaer, ook aen een kruis gehangen,
In 't nadren van den dood, word nog met lust bevangen
| |
[pagina 162]
| |
Tot lastren in dien staet, en spreekt, met straffen toon:
Wat toeft gy, 't is nu tyd, koom aen, zyt gy Gods Zoon,
Help u en ons van 't kruis, verlos ons, eer wy sneven,
Koom, red ons uit den nood; schenk u en ons het leven.
ô God, is dan uw toorn en uw langmoedigheid
Elkanderen gelyk, en zonder onderscheid,
Dat gy dees gruweltael, en dit godlastrend blaffen,
Kunt dulden, zonder 't kwaed, op heeter daed, te straffen?
't Is of de Hel zelf word met deernis aengedaen:
Want zie, de medgezel des moorders, dien men aen
Het kruis, ter andre zy, had naest Gods Zoon gehangen,
Word van meedoogenheid op deze tael bevangen;
Hy vat het woord, bestraft zyn medgezel, en spreekt:
Vloekwaerde, Die, met recht, in dezen rampspoed steekt,
Kan u geen vrees voor God, dien ge eenmael zult beschouwen,
Met dit vuilaertig volk, van lasteren weêrhou'en?
Daer 't zelfde lot u drukt, en treft, hoewel met reên,
Want wy verkrygen 't loon van onze gruwelheên,
Waer door 't gemeenebest ontrust werd, en ontveiligd,
Maer Dees heeft niets misdaen, geschonden, of ontheiligd,
Hy lyd dit enkel, om der Joden euvelmoed,
Wier liefde, in haet gekeerd, hem kwaed vergeld voor goed:
Dit is geen tael, die uit de Hel is opgeheven,
Of eenen moorder past. ô Neen: ze is ingegeven
Van die het alles geeft, de hemelsche Oppermagt,
Opdat met Jezus dood, dit wonder zy volbragt.
Maer zie, de Moordenaer wend naer Gods zoon zyne oogen.
Wat roept hy daer? ô Heer, dat toch uw mededoogen
| |
[pagina 163]
| |
Aen my gedenke, als gy, die neffens my hier lydt,
Doch gansch onschuldig, in uw ryk gekomen zyt.
Dees bede, uit waer berouw en vast geloof gerezen,
Hoe spaê, word, door Gods Zoon, versmaed, noch afgewezen.
ô Neen; de Heiland, schoon geprangd, door hel en dood,
Verhoort die bede, en zegt tot zynen Kruisgenoot:
Zoo zeker als 't geloof uw hart dit heil doet hopen,
Zoo zeker staet voor u de poort des Hemels open.
Gy zult u, wees gerust, eer weer de zon verrys',
Bevinden, neffens my, in 't zalig Paradys,
En smaken, voor Gods troon, de vruchten van myn lyden,
Dat u van 't eeuwig wee der Helle zal bevryden.
Dus word die veege prooi van hel, van graf en dood,
Haer woede en magt ontrukt, in 't nypen van den nood.
Dit helpt, noch overtuigt; maer zet het helsche woeden
Met heeter driften aen, om tot het eind' te spoeden.
De Heiland, nu van smert byna geheel vermand,
Beveelt zyn' vlotten geest, voor 't laetst, in 's Vaders hand.
De zon, verbleekt van schrik, verbergt haer zuivre lichten,
Herschept den dag in nacht, terwyl zy 't al ziet zwichten.
De harde steenrots scheurt, en de uitgeholde spleet
Vertoont een afgronds diep, door de opgeborsten reet.
't Gewelf en 't hooge dak des Tempels, schoon op gronden,
Zoo vast als Sions berg, gesticht, om, ongeschonden,
Al de eeuwen en haer duur te tarten, word geschud,
En waggelt gins en weêr, als had het steun, noch stut.
't Behangsel, als een deur voor 't heiligdom getogen,
't Geen 't binnenste geheim verborg voor sterflyke oogen,
| |
[pagina 164]
| |
Word, zonder menschen hand, (ô wondre zeldzaemheên!)
Gereten en gescheurd, van boven tot beneên,
En zet het Heiligdom voor al de weereld open.
Wat nu gedaen? ô Jood! wat staet u nu te hopen.
Gods geest trekt uit dit huis, uw wet blyft zonder kracht:
En Jezus zegt aen 't kruis, al stervend, 't is volbragt!
Dus verre kon 't ontwerp 't geval van Jezus sterven
Afbeelden in een schets van flaeuwe schaduwverven.
Terwyl het heilgevolg myn ziel verzekring geeft,
Dat Jezus van dien dood verrezen is, en leeft,
Een voorwerp in 't verschlet zal echter niet onaerdig
Versieren dit tafreel, en 't is dees plaets wel waerdig.
Een krygsgebieder, hier uit 's Landvoogds last gesteld,
Om onder al 't getier van oproer en geweld,
Den ongetemden hoop, door hoog gezaeh, te dwingen,
Werd in het hart geraekt, op 't zien van deze-dingen.
Hy hoort, hy ziet, hy staet verwonderd, en zyn geest
Word, door die vreemdigheid, verbysterd en bedeesd.
Een Heiden, een Romein, wien 't hooit kwam in gedachten
Voor zich by 't Jodendom een' Heiland te verwachten,
Terwyl hy op' zyn' post zorgvuldig staet te wacht,
Geeft, met oplettentheid, op al die wondren acht.
Hy ziet een' Man dit leet, onschuldig, zonder klagen,
Den gruwelyken hoon der zynen, willig, dragen;
Hoe, op een wondre wys, de nacht valt in den dag,
En klip en steenrots splyt, en davert slag op slag.
Door al die wonderen verrukt en opgetogen,
Word hy in 't hart tot dees bekentenis bewogen:
| |
[pagina 165]
| |
Ja waerlyk, dit's de zoon eens Gods, die, door zyn dood,
't Heelal dus op een' stond doet zwoegen, als in nood!
Gae nu, verharde Jood, en leer hier van een' Heiden,
Van uws Verlossers komst'de teeknen onderscheiden.
Hy ziet in duisternis met oogen van geloof.
Uw boosheid maekt in 't licht u blind, versteend en doof.
|
|