Poëzy
(1753)–Hendrik Snakenburg–
AuteursrechtvrijAan my zelven.
TOon u eens aen u zelf, myn ziel, in dit tafreel;
Maer dek uw wanstel niet, door een vernist penseel.
Zeg niet, dat ge aen een daed, zoo gruwlyk als 't verzaken
Van God is, nimmer gingt u zelve schuldig maken.
Gy zyt u wel bewust, dat meenigmael uw schuld
Gods goedheid heeft gesart tot wrekend ongeduld,
| |
[pagina 146]
| |
En dat, zoo uw bedryf, naer recht, was aengeteekend,
Gy by den snoodsten zelfs zoudt moeten zyn gerekend.
Maek toch in 't zondigen geen zondig onderscheid,
Op dat ge uw zonden niet bezwaert met ydelheid.
Gods oog is veel te rein, om 't kwaeddoen aen te schouwen.
Gy kent u zelf en weet, hy moet van 't uwe grouwen.
Ga dan met Petrus uit, en val uw' God' te voet,
In ongeveinsd berouw, en overtuigd gemoed.
Maer merk uit dit tafreel, hoe Simon, na die zonden,
Nooit wederom in 't huis der boozen is gevonden;
En hoe hy, t' allen tyd, zyn' yver heeft getoond
Voor Jezus woord en eer, en met zyn' dood bekroond.
't Is niet genoeg, myn ziel, zich zelf' als aantewennen,
In nedrigheid voor God zyn zonden te bekennen;
Maer die, met afkeer, steeds te laten en te vliên.
Dus zal men recht de proef van uw bekeering zien.
Wil, zonder lastering, uws naesten zwak ver dragen.
Beproef uw eige kracht, zoo zult ge u zelf' mishagen;
Steeds, met voorzichtigheid, bedagt zyn op uw' staet.
En God zal met zyn' geest u byzyn, waer gy gaet.
WAt werkt de vrees niet uit? Ei zie die doffe knapen,
Onmagtig, in den nood huns Meesters, zich van slapen
Te onthouden, schoon, met ernst, van hem daer toe gebeên,
Dewyl 't voor 't zwakke vleesch gelyk ondoenbaer scheen.
| |
[pagina 147]
| |
Dan 't akelig gevaer koomt hen zoodra niet raken,
Of 't bloed slaet radder door; de vlugge geesten waken.
Elk bergt het lyf om stryd; elk rept zich op de vlucht.
De donker dekt de schande, en niemand schynt beducht,
Wat nu, den meester zelf', die hen had meêgenomen,
Tot bystand in den nood, hier uit zal overkomen.
Waer zyt gy yveraer? hoe, Simon, vlucht gy meê,
Nu gy den vyand ziet gewapend? Is alreê
Die hooge tael, die moed, zoo onlangs nog gebleken,
Dus in een oogenblik veranderd, en bezweken?
Waert gy 't niet, die, voor all', flus in de bres woud staen?
En willig in den dood met uwen meester gaen?
Wat verwen zyn in staet, de vuile gruwelvlekken
Van zulk een trouweloos en laf gedrag te dekken?
Gy slaept, als Jezus kermt, van zielangst; maer ontwaekt
Wel ras, wanneer 't gevaer uw eigen leven raekt.
Maer neen: 't bedwelmde brein, door 't onverwagte razen,
Van zulk een' ruwen hoop, liet zich in 't eerst verbazen,
't Bevrozen hart ontdooit allengskens weêr, en voelt
De prikkels van berouw, dat in 't geweten woelt.
Hy staet, en keert weêrom, en schoon zyn zwak vermogen
Zyn' Heer niet redden kan, 't ontvonkte mededoogen
Met Jezus ongeval, treft zyne ziel, en vult
Zyn hart met droeffenis en teeder ongeduld.
Hy volgt van verre dan die zynen meester knelden,
En voegt zich by 't gevolg van die den stoet verzelden.
Hy wil van dit geval het droevig einde zien,
En wat, in dezen nood, zyn' meester zal geschiên.
| |
[pagina 148]
| |
Een droeve derenis heeft 't overleg verwonnen.
Och Simon, Simon och! wat doet gy, onbezonnen!
Wat zyt gy roekeloos in uw nieuwsgierigheid,
Die u niet baten kan, en u uw' val bereid!
Vermy dien strik des doods, gelegd door helsche vonden,
Die u, eer dat ge 't waent, verlokken zal tot zonden;
Tot zonden, waer gy zelf daerna van gruwen zult,
Als gy uw roekloosheid zult kennen uit uw schuld.
't Is alles te vergeefs; zyn liefde doet hem dwalen,
Zyn yver rukt hem voort, en kan zich niet bepalen.
Hy nadert met den sleep voor 't huis van Kajaphas,
En wenscht wel duizendmael, dat hy daer binnen was.
Hem dunkt, het zou zyn vlucht nog eenigzins verschoonen,
Indien hy zich, voor 't oog zyns meesters, mocht vertoonen.
Hoe weinig weet een mensch, wat tot zyn welzyn strekt,
Als God hem slechts zyn hand, een ogenblik, onttrekt!
Maer Peter, naer zyn' wensch, nu eindlyk ingelaten,
Vervoegt zich by het vuur, ter zyde der Soldaten,
Van waer hy Jezus zelf' kan zien, die, in dien staet,
Byzonder word bewaerd, totdat de groote Raed,
Vergaerd in d' opperzael, 't besluit heeft opgenomen;
Of 't best zy hem terstond voor hun te laten komen,
Dan of het veiligst waer' te beiden tot het licht.
Maer zie, hoe Simon zich verraed, door zyn gezicht:
Hy schreit, hy winkt, hy heeft zyn' meester staeg in de oogen.
Terwyl hy, droef te moê, hier dus zit opgetogen,
In duizend vreezen, koomt een dienstmaegd, stout en vry,
Ook binnen. Zy vervoegt zich straks aen Simons zy,
| |
[pagina 149]
| |
En vraegt hem, spotsgewys, om lachchens stof te geven:
Hoe! hier een Galileer? wat heeft u hier gedreven?
Ik ken u, ja gewis, ik heb u meer beschouwd.
Gy zyt een knecht van hem, die al die moeite brouwt.
Dit onverwagt gerel maekt Simons geest verlegen.
Hy heeft geen antwoord reê, hy wend zich t' allerwegen.
Het hart klopt hem van vrees, dat blykt uit zyn gezicht.
'k Heb nooit den mensch gekend, waer meê gy my beticht,
Ik kwam, als andren, by geval, slechts herwaert treden,
Zoo spreekt hy, gansch ontsteld, terwyl door al zyn leden
Een wroeging, vol van angst en pynend knagen, gaet.
Maer naeuwlyks is hy stil, of met de zelfde praet
Koomt hem een andre meid, ten tweedenmale, kwellen.
Zoo, zegt ze, koomt ge das uw' meester trouw verzellen?
Of meent gy, dat men u niet, by het toortslicht, kent?
Voorwaer, gy dwaelt, zegt hy, 'k heb nooit myn' voet gewend
Op zulk een hachlyk spoor. Ik liet me niet verleiden.
Terwyl dus deze twee staen twisten met hun beiden,
Koomt daer een derde by, die, dartel, onbeschaemd,
Wil schertsen met een' man, meer dan een vrouw betaerat.
Ontkent hy, zegt zy, een te wezen van die bende?
Zyn spraek maekt hem bekend, of schoon hem niemand kende.
Of meent gy, dat men zich, door schaemteloos gelaet,
ô Slimme Gast, aen 't Hof, zoo ligtlyk mommen laet?
Is dit een huis van recht, en heten dat Soldaten,
Die zulk een' man hier zien, en veilig by zich laten?
't Is uit met Simon, och! zyn eerste leugen maekt,
Dat hy, door leugentael, nog meer in zonden raekt.
| |
[pagina 150]
| |
Uw tael, zegt hy, vol hoons, beticht my, buiten reden;
Zoo waerlyk als ik leef, ik zweer het u, met eeden,
'k Heb nimmermeer den mensch, die daer gevangen staet,
Of in zyn' ommegang gekend, of van gelaet.
ô Gruwlyk gruwelstuk! hoe Simon, dus verbasterd,
Dat ge, in zyn byzyn, zelfs uw' trouwen meester lastert;
Verlochenende u zelf' en God, ten derdenmael',
Om niet ontdekt te zyn, in vuile leugentael?
De schrik begint hem reeds door 't gansche lyf te zwoegen.
Zyn ziel, zich zelf bewust, begint op 't felst te wroegen.
Maer 't wil nog verder gaen, de Wekker is gereed,
En klapt zyn vlerken al, om, met een heldre kreet,
De misdaed tegen hem, luidruchtig, uit te kraeiën.
't Behaegt den Heiland zelfs het hoofd hem toe te draeiën,
Om, met een stil verwyt, te dringen op zyn hart,
Dat nu, van bange vrees, geheel vermeesterd werd.
Hy zoekt een open! och, hy kan niet meer hier duren;
Zyn hart schynt hem in 't lyf geprangd, als tusschen muren.
De weereld is te naeuw: zyn ziel moet, in de lucht,
Haer' derelyken staet bejamren, met gezucht.
Hy wringt zich in zyn kleed, hy stoot, en dringt naer buiten.
Geen menschelyk ontzag kan nu zyn opzet stuiten.
Hier berst hy, nokkende, uit, in woorden zonder zin:
Het wroegend naberouw vind einde noch begin.
De wanhoop grynst hem toe: een drom van helsche spoken
Koomt hem, van allen kant, begrimmen, en bestoken.
Waer, roept hy, berg ik my, voor Gods getergde wraek?
Waer mee verschoon ik zulk eene onverschoonbre zaek?
| |
[pagina 151]
| |
Gods eer op 't hoogst verkort. Myn' meester vuil belogen.
Myn eige ziel vervloekt. De Hel tot straf bewogen.
Ik smelt! ik brand! ô wee! och, my! myn hart bezwykt,
Nu 't overtuigd gemoed myn doemlyk vonnis strykt.
Dus klaegt hy, overheerd, door 't worstlen zyner driften.
Maer God doet straks dien damp van nare wanhoop schiften.
Een zilte tranenvloed barst hem ten oogen uit,
Terwyl hy hart en mond, tot God, aldus ontsluit:
Indien ge, ô groote God, wilt agtslaen op de zonden,
Waer door uw naem, van my, zoo gruwlyk is geschonden,
Heb ik een straf verdiend van uw verbolgenheid,
Veel zwarer dan uw wraek ooit zondaer heeft bereid.
'k Beken 't, ô God, indien uw gramschap, zoo rechtvaerdig,
My handlen wil, naer eisch, 'k ben uw genade onwaerdig.
Maer myn boetvaerdigheid, en 't snerpend naberouw
Van myne zondeschuld, die 'k ongeveinsd ontvouw,
Hoopt uw rechtvaerdigheid te murwen, door haer tranen,
En eens een' weg voor my, tot uw genaê, te banen.
Maer neen, zoo groot een schuld, word, door geen' tranenvloed,
Zoo snood een gruweldaed, door geen geklag, geboet.
Gods straffen zyn alleen geschikt voor zulke daden.
Och! met hoe zwaer een' last heb ik myn ziel beladen!
Och! was ik liever nooit ter weereld voortgebragt,
Of, door een' vroegen dood, in myne wieg, verkragt;
De wanhoop had my nooit zoo zwarelyk benepen,
Noch ik my tegen u, ô God, zoo grof vergrepen.
Myn walgelyke staet ontroert myn ingewand.
Een doodlyk bange schrik benevelt myn verstand.
| |
[pagina 152]
| |
Ik schroom zelfs myn gezicht, ten hemel, op te heffen,
Als of een vlam van wraek my dadelyk zou treffen.
Myn overtuigd gemoed, ô God, veroordeelt my.
Maer uw barmhartigheid streeft myn begrip voorby.
Des smeek ik, als een worm in 't stof, ter neêr gebogen,
ô God, u om genade, en louter mededoogen.
Want, moet de misdaed zyn verdedigd, voor uw' troon',
Rechtvaerdig God, zoo is de hel gewis myn loon.
Maer uw menschlievendheid zal spreken tot myn voordeel,
En uw barmhertigheid zal roepen tegen 't oordeel.
Ja, groote God, gy zult uw grootheid blyken doen;
In zulk een zondig mensch, als ik ben, te behoên.
Foei! dat ik my zoo dwaes, zoo roekloos, heb gedragen.
Het gansche weereldrond zal van myn' val gewagen.
Een zielewee, vol angst, ontroert myn ingewand.
Ik ben my zelven niet, in dezen prang, bestand.
ô Jezus, die den smaed van 's weerelds vuile zonden
Nu zoo geduldig draegt, en heden staat gebonden,
In dat vervloekte hof, waer my de Satan ving,
En waer ik, uit my zelf, de snoodste daed beging.
'k Heb u, myn' Heer, verzaekt, door drie verlocheningen.
Maer 'k was wel eer uw knecht, een van uw lievelingen.
Het volk, dat u niet kent, is u nog zoo veel waerd,
Dat gy, om zynen wil, in 't vleesch verschynt op aerd.
Laet, dien uw liefde zelf, voorheen, heeft uitverkoren,
Nu, door uw gramschap, toch niet eeuwig gaen verloren.
'k Heb Judas zelfs vervloekt, en myn vloekwaerde daed
Is even snood en grof, als zyn zoo helsch verraed.
| |
[pagina 153]
| |
Gy hebt myn kleen geloof, my meenigmael, vergeven.
Ach, laet die liefdestrael ook nu nog eens herleven!
Myn ongeloof, van u te voren, wel voorzegd,
Heeft hier toe, in myn hart, den eersten grond gelegd.
Een yver, zonder steun op u, heeft my verslonden,
En, uit my zelf' vervoerd, verlokt tot zware zonden.
'k Zal myn vermetenheid zelf straffen, door berouw,
Doodschuldig in my zelf, maer levende in uw trouw.
Hoe zeer het zondig hart my ook tot wanhoop rade,
'k Verfoei, 'k verzaek my zelf', en steun op uw genade,
Want, in de zonden zelf, hebt gy myn oog verlicht,
Toen ge u verwaerdigd hebt, uw vriendelyk gezicht
Op my te slaen, daer ik, zoo godloos en vermeten,
My zelven tegen u, zoo schendig, ging vergeten.
'k Verzeker my, dat gy met my bewogen werdt,
Uw liefde drong my, met die oogestrael, in 't hart.
Hoe zwaer myn schuld moog' zyn,gy zult nogthans,in 't midden
Ook van uw lyden zelfs, voor myn herstellingy bidden.
Uw Vader zal u niets ontzeggen, in uw' nood.
Ach! meester, red my toch van vloek, van hel, en dood.
Dus, door uw geest en hulp, gerechtigd en herboren,
Zal myn herstelling zyn het zaed der uitverkoren,
En leeren aen het volk, dat 's waerelds zaligheid
In de onverdiende gunst van uw verkiezing leit.
Ach! mogt ik, tot een proef van myn berouw, uw lyden
Verzachten, met voor u, ten bloede toe, te stryden!
Maer ik ben zulks onwaerd: gy zyt genoeg alleen,
Om, voor des waerelds heil, die zware pers te treên.
| |
[pagina 154]
| |
Ik zal u, naderhand, tot een' getuigen strekken,
Om 't zaed, dat gy u zelf' zult kiezen, op te wekken.
Totdat het zondig volk, in ootmoed, overtuigd,
U voor zyn' Heiland kent, en voor uw' wille buigt.
Of dat ik, door myn' dood, in 't openbaer, bekrachte,
Dat gy Messias zyt, dien 't Joodsche volk verwachtte.
Dus kermend by zich zelf', terwyl zyn hart, bekneld
In rouw, geen woorden heeft, en slechts in snikken smelt,
Behaegde 't Gods genaê, bewogen door zyn treuren,
Hem, tot in 't stof verneerd, het hart weêr op te beuren.
Zoo vind boetvaerdigheid, na zulk een gruweldaed,
In ootmoed neêrgebukt, by God nog troost en baet.
De droeve Simon ryst, en gaet naer huis, gesteven
Door 't vast geloof, dat hem zyn zonden zyn vergeven.
Terwyl Iskarioth, die, door het geld bekoord,
Zyn' meester had verraên, tot wanhoop aengespoord,
Vertwyffeld, en geheel wantrouwende aen Gods goedheid,
Zyn eigen beul verstrekt, en stikt in zyn verwoedheid.
Hoe byster veel verschilt de staet van deze Twee!
De een krygt tot loon Gods gunst, en d' ander eeuwig wee.
Zoo groot is 't onderscheid van ootmoed, en vermeten,
Van een gebroken ziel, en een verslokt geweten.
Wie Gods genaê mistrouwt, uit wanhoop, erft Gods vloek,
Maer die zich zelf' verneêrt, word, in Gods bystand, kloek.
|
|