|
| |
C.
| CAbaret ofte Braderije. | Duyster, bewandelt, herberge, verborghen, alleenich, ghemeyn, dienstelijck. |
| Cabautermanneken. ofte Geschildert manneke. | Lachende, kleyn gheschildert, ghemammet, jonck, pissende, fonteynen, tuymelende. |
| Cabel. | Koorde, ghedraeyde, ghepecte, betarde, langhe, bindende, ghetouwede, verharde, scheepsche, dicke. |
| Cacus. | Onbeleefden, dief, wilde, dootslagher, afzetter, sone van Vulcanus.
VVas eenen vermaerden roover, die hem hielt in een hol inden berch ghenaemt Aventinus, 'twelck men noch daghelijckx (tot een memorie van dien moorder) toont: Hy wert van Hercules gedoot. |
| |
| |
| Caetsbaen. | Lustighe, vierkante, swerte, geswerte, wijde, opene, gheplaveyde, speel, oeffeninghe, reyne, effene. |
| Caf. | Licht, dun, nat, vlieghende, drooch, gheel, haveren, arbeyders, strooachtich, kleyn, rondt, hoyachtich, snood, slecht, magher, recht, licht. |
| Caf-sack. | Harden, stroyen, hoyen, lijwaten, ouden, vuylen. |
| Chaos. | Ledighen, verwerreden, ouden, ghedifformeerden, mismaecten, confusen, diepen, duysteren, ghemenghden, hobbelsobbelen, grouwelijcken, swerten, donckeren, blinden, ghemengden.
De Poëten zegghen, dat al eer den Hemel, het vyer, de locht, het water ende d'aerde ghemaect waren, het zaedt ende de forme van alle die dinghen waren onder malkanderen ghemenght in eenen plompen, duysteren, swaren, onroerlijcken klomp, welcken sy na dit Griecx woordt noemen Chaos. |
| Charon. | Den helschen schuytevoerder, dooven, onvermorwelijcken, onverbiddelijcken, schipper, rouwen, onbarmhertighen, vrecken, droevighen, ouden, vuylen, besmeurden, besmuysterden, onmedelijdenden, overvoerder, gherimpelden, afgrijselijcken, boosen, stercken, straffen, vyandtlijcken oversetter.
De Poëten dichten dat desen Charon, de zielen overvoert, over Acheron, Styx ende Cocyte, het welcke dry helsche revieren zijn. |
| Charybde. | Diefegghe, pijnichachtighe, beweechde, beroerde, zeesche, Siciliaensche, stuymige, draeyende, vloeyende, barachtighe, ongestadighe, stuere, opworpende, ruysschende, tempeestighe.
Is eene draeyende Zee, zeer perijckeleus om de boven maten groote baren ende gheduerighe tempeesten, de Sicilianen noemense Gallofaro, om dies wille dat de brandende tortsen dach ende nacht brandende, de teeckens zijn voor de Schippers die daer aen komen. |
| Chimaera. | Ghehoornden, zeemonsterighen, onoverwinnelijcken, brandenden, dryhoofdigen, ontstekenen, vlammenden, Lyciaenschen, rasenden, verslindenden, onghetemden, ontemmelijcken. |
| |
| |
| |
Is eenen berch in Lycien, die onbewoonlijcken is, wt oorsake van de Leeuwen ende Serpenten die daer op woonen, wt den top deses berchs komt vyer, ghlijck wt den berch Aetna: VVaer van de Poëten oorsake ghenomen hebben te versieren, dat Chimaera een monster-dier was met twee hoofden, voor een Leeuwen ende achter een Draken hooft hebbende, ende het middellijf ghelijck een Gheyte, wt syn kele altijt vyer spouwende. |
| Chiron. | Thessaliaen, gheleerden, weerdighen, eerweerdighen, wijsen, leeraer, Achillis meester, tweeformigen, wonderbaerlijcken, half man, half peerdt, rechtveerdighen, medicijn.
Hy was de sone van Saturnus ende Phylira, half man ende half peerdt gheboren: daer wt dichten de Poëten, dat Saturnus betrapt wesende van zyn huysvrouwe Ops, als hy met Phylira te doen hadde, veranderdese stracx in een peerdt, waer van dit zeltsaem kindt gheboren wert: 'twelck zoo wijs, goedertieren, ende rechtveerdich wert, datmen hem beriep om Achillis t'instrueren, die hem onder andere dinghen die hy hem leerde, een wtnement harpenspeelder maecte. Men zeght oock dat hy den eersten vinder is van d'Artzney ende wonden heelinghe. |
| Caim. | Den nijdigen, broeder-dooder, vervloecten, lantloopere, vluchtenden, moordenaer, boosen, logenaer, broederslagher.
Hy was den eerst-gheborenen Adams sone, hy benijdde de geluckzalicheyt syns broeders Abel zoo zeer, dat hy hem doodt sloech, derhalven Godt hem vermaledijdde, ende werdt alle syn leefdaghe een landtlooper. |
| Calf. | Vet, teer, teerkens, huppelende, dertel, springhende, onghebonden, jonck, mal, lecker, delicaet, melck, zuyghende, bot, bleetende. |
| Calicoet. | Havensack, onverzadelijck, lecker, gebaerden, etere, delicaten, gulsighen, trotsen, klockere, pruylenden, lonckenden. |
| Calais. | Noordtschen, ghevleughelden, veerdighen, lichten, welvarenden, ghesonden, disposten.
Zoo de Poëten zeggen was hy een vande kinderen Borei, door welckers middel ende syns broeders wert Phineus beschermt van de Harpijen, die hem daghelijcx syne spijse ontnamen als hy eten wilde. |
| |
| |
| Calissihout. | Zoet, Scytisch, gheel, smakelijck, wortelachtich.
De Scyten onthouden hun tien ofte twaelf dagen zonder ander spijse te ghenieten. |
| Cam. | Ghetanden, yvooren, houten, hoornen, blinckenden, zoeten, ghekerfden, gheklovenen, kaerdachtighen, vetten, krol, rouwen, hayrighen, baert, wol, rieten, ros, vrouwen. |
| Camelot. | Ghewatert, ghebloemt, slecht, fijn, gewrocht, ghewolt, sijden, turcx, ghefigureert. |
| Camer. | Huer, hooghe, ghevensterde, gheslotene, lochte, wijde, besette, vierkante, beschotene, ghewaghenschotte, gheschilderde, ghecierde, gheplaveyde, beplaesterde. |
| Camillen-bloeme. | Ghele, rieckende, somer-kruyt, subtijle, pijnverdrijvende. |
| Campernoelie ofte Paddestoel. | Leckere, fenijnige, koude, rijpe, vochtige, onsmakelijcke, ghevaerlijcke, ronde, haest-groeyende, versche, zorghelijcke. |
| Cancelier. | 'tHooft der Iusticie, Konincklijcken, wtspreker der gherechticheyt, stadighen, weerdighen, Godt van 'tHof. |
| Cancer. | Sterre, een vande 12 teeckenen des Hemels, heeten, brandighe, somer, roode, vlammende, ghekroonde, roovende, warme, barnende, hemelsche, rootmakende. |
| Caneel. | Zuycker, zoeten, Etiopischen, rieckenden, drooghenden, welrieckenden, lichten, brandenden, drooghen.
Den Caneel ofte Cinnamome, groeyt in Ethiopien, de grootste plante en is geen twee cubitus lanck, ende de kleynste is ten minsten eenen halven voet lanck, ende eenen halven inde dicte, groeyt gheerne inde droochte, den besten is dien, die op eenen halven voet na het eynde vande roede ghepluct is. |
| Capiteyn ofte Hooftman. | Krijger, ervarenen, kloecken, trotsen, ridderlijcken, voorsichtighen, lustich, scherpsinnich, listighen, loosen, oorlogher, Hectoriaenschen, bulderenden, ghevreesden, behendighen, dapperen, ghehantsamen, strijdtbaren, excellenten, moedighen, Hooftman, Achillischen, grootmoedighen, wijsen, onverwinnelijcken, Nassauschen, |
| |
| |
| | stercken, ghewapenden, vromen, onghetemden, edelen, stouten, onvertsaechden. |
| Cappe. | Spaensche, breede, volslaghene, ghecanetillide, wijde, gheboorde, slechte, ghefriseerde, langhe, bonte, gheflueelde, rijcke, kostelijcke, Choor, Monincx, zots, narren. |
| Cappers. | Smakelijcke, kleyne, brem, Egyptische, ghesouten, groene, ronde.
Zijn bequaem, de zouticheyt wech ghenomen zijnde, gheven den eet-lust, om de fluymen te ruymen die in't lichaem groeyen, oock om die vande lever-nieren te drijven. |
| Cappelle. | Heylighe, blinckende, lochte, gheslotene, ghewelfde, graf, gheschilderde, ghecierde, gheheylichde, ghewijde, devote, devotighe. |
| Cappuyn. | Vetten, smakelijcken, malsen, teeren, ghemesten, leckeren, brughschen. |
| Cardinael. | Rooden, purpuren, roomschen, eerweerdigen, stadighen, deghelijcken, grootsen, langghebaerden, ouden, magnifijcken, kercken-pilaer, gheeerden. |
| Cardus benedictus. | Kruydt, bitter, ghesondt, pestverdrijvende, voornemen, medecijnich, teghen-ghift.
Dit kruydt wordt zeer gheacht, om dattet goet voor de peste, ende alle ander verghift is, dat inde mondt gheknout ende op de steke ofte beet van fenijnighe beesten gheleght. Dit kruydt gheneest de vierdaechsche koortse, ende oock andere die met koude beghinnen, dat in nemende, ofte het water daer van ghedistileert in ghedroncken, ofte een dragma van dit poeder in ghenomen. |
| Careelsteen. | Harden, swaren, natten, kouden, effenen, plavey, slijckerighen, drooghen, gheslepenen, tweebackenen, platten. |
| Carthago. | Een stadt in Africa, oude, hooveerdighe, groote, rijcke, wel-ghevolcte, Didoniaensche, vermaerde, machtighe, oorlooghsche, Africaensche, eerbare, Lybische, florerende.
Is de vermaertste Stadt van gheheel Africa gheweest, welcke na d'oorloghe van Troyen werdt ghebouwet van Dido. Als het Rijck van Carthago floreerde, het vermeerderde zich zoo, dat het gheacht wert een van de vier Monarchien der weerelt: Maer |
| |
| |
| | na der hant gheheel ende al gheruineert vande Romeynen, te weten 700 jaer, na dat dese Stadt ghefondeert was. |
| Casack. | Gheknoopten, dubbelen, ghevoederden, gheboorden, volslaghenen, ghecanetilliden, ghefatsonneerden, ghepassementen, ghesticten, ghereghenen. |
| Cassandra. | Reyne, prophetesse, propheterende, rasende, wtsinnighe, dulle, Priamidische, Troyaensche, de suster van Paris, ongheloovelijcke, ongheloofde, onbedwonghene, onghetoomde.
VVas oock anders ghenaemt Alexandrine, sy was Priamus dochter Koninck van Troyen. Phoebus op haer zeer verlieft wesende, beloofde hem synen wille te doen, zoo hy haer de macht gave toekomende dinghen te voorzegghen, 'twelck hy dede. Sy nu verkreghen hebbende hare begheerte, spotte met hem, waer in hy zoo verstoort werdt, dat hy noch daer by voechde, dat al hoewel sy de waerheyt zeyde, men haer niet en gheloofde. In voeghen dat sy het ongheval vande Troyanen langhen tijdt te voren ghepropheteert hadde, zoo sy Helena ontfinghen: ende daer na noch, zoo sy het houten peerdt daer de Griecken inne waren, innamen: nochtans en gheloofde men haer niet. |
| Cassywech, | ziet Steenwech. |
| Castaigne. | Versche, morwe, zachte, smakelijcke, voedende, Lyonsche, dicke, zoete, harde. |
| Castagnieboom. | Hayrighen, berchschen, hooghen, rouwen. |
| Casteel. | Trots, welghebout, sterck, gheblockhuyst, wtstekende, gheflanckeert, versien, weerbaer, onwinnelijck, bewallet, onoverwinnelijck, bewaect, betorent, ghesterct, dreyghende, ghebollewerct, gevictuailleert, berchhooch, vast, verheven, hooch, vermaert, welgheleghen, ommuert, machtich, puntich, beschermelijck, houbaer, beset, krijghen, onghenakelijck, strijdtbaer, omgraven. |
| Castor. | Pollux broeder, wt een ey geboren, schiltknecht, veulen-temmer, vlichelaer, springhere, kloecken, droeven, droevighen, bedroefden.
Hij was de sone van Leda, ontfanghen wt den zade Tindare, ende daeromme sterffelijck: Den zelven omghebrocht wesende van Meleagrus, ofte (zoo zommighe zeggen) van Polynice, syn broeder Pollux, die onsterffelijck was, door dien hy ontfanghen |
| |
| |
| | was wt den zade Iupiter, om dat hy hem zoo beminde, badt hy Iupiter te vergunnen syne halve onsterffelijckheyt hem mocht mede deelen: Twelck hem vergunnet werdt, in manieren dat sy leven, ende zijn in den Hemel ghestelt na malkanderen. |
| Castijdinghe. | Schandelijcke, wreede, elendighe, straffe, laetste, doodelijcke, hooft, deerlijcke, bloedige, beulsche, droevighe, harde, hatelijcke, onverdraghelijcke, gheweldighe, ongheluckighe, grouwelijcke, ondraghelijcke. |
| Catarre. | Rumatijcke, snofachtighe, koude, druypende, vochtighe, quellijcke, zieckelijcke, smertighe, smertende. |
| Cater. | Grooten, lauwenden, verveerlijcken, swerten, quaetdoenden, roovenden, grouwelijcken, gespickelden, muysenden, grimmenden, wackeren, eysselijcken, vetten, stelenden, diefachtighen. |
| Cato. | Den wijsen, stantvastighen, straffen, grootmoedighen, kloecken, vromen, welsprekenden, ouden, statighen, deghelijcken, grootsen, vyandt vande eergiericheyt, gherimpelden, strijtbaren, voorsichtighen, stueren, borgherlijcken, onverbiddelijcken, harden, onverwinnelijcken.
Desen hadde in hem de dry zonderlingste gaven diemen in een mensche zoude moghen wenschen. Inden eersten was hy een excellent Orateur, desghelijcx een goet Capiteyn, die in d'oorloghe wel konde gebieden, ende wonderlijcken vast in synen raet. Heeft veel boecken ghemaect, ende onder andere eenen die spreect van het leven der Landtlieden. |
| Catullus. | Vleyere, pluymstrijckere, onkuyschen, geleerden, zoetspreker, bijtenden, scherpsinnighen, welsprekenden, stekenden, behonichden, smeeckenden, aenlockere.
Hij was een Poëet in syn dichten, zeer ongheschict ende berispende, ja zelfs en schaemde hem niet den Keyser te bestraffen: Hij sterf te Roomen. |
| Cecrops. | Egyptenaer, spitsvindighen, subtijlen, stichter van Athenen met twee aensichten, Atheniaen, Godtvreesenden.
Hy was den eersten Koninck van Athenen, daer hy regneerde 50 jaren, hy was den eersten in Griecken, die Iupiter aenriep, ende Beelden maecten, ordonneerde Autaren, ende inventeerde Goden- |
| |
| |
| | diensten. Ende om dies wille dat hy den eersten was die in ghewoonte brochte dat de man met de vrouw houwelijcten, men gaf hem den naem van, Den twee-gheaensichten. |
| Cedel, | ziet Handtschrift. |
| Celle. | Monincx, devote, klooster, Nonnen, eenighe, stille. |
| Cederboom. | Rieckenden, onsterffelijcken, dierbaren, harden, alderhoochsten, ghebalsemden, des dooden leven, bezidraghenden, altijt evengroenen, Cypressien, ouden, versuchtenden.
Daer zijn verscheyden Cederboomen, belanghende de groote die syn zoo hooch dat het qualijck te ghelooven is, in Cypren zijnder ghesien 130 voeten hooch ende dry vademen dick: Op desen boom wassen zonderlinghe bezien, ende syn hout is byna onsterffelijck, want het wonderlijck hardt is, ende en verrot niet. |
| Cement. | Klevenden, lijmenden, bindenden, tichelachtighen. |
| Cerberus. | Den dryhoofdighen, der hellen deurwaerder, bassenden, grouwelijcken, inslickere, swerten, grooten dogh, Plutonischen, helschen, boosen, wreeden, huylenden, kuchenden, verschrickelijcken, dempighen, inslockere, eysselijcken, quaden, wakenden, inswelghere, hondts-poortier, afgrijsselijcken, dullen.
De Poëten zegghen dat het eenen hondt is met dry hoofden, die de Helle bewaert, oock zegghense dat Hercules hem daer wt heeft ghesleypt. |
| Ceres. | Korengeefstere, vruchtbare, wettendraechstere, hayrighe, ghehayrde, blonde, gheelhayrighe, rijcke, overvloedighe, gramme, Saturnische, graendraechstere, zoetevoedtstere, Siciliaensche, ledichgangstere, graengheefstere, subtijle, voedende, menschen-moeder, voedtselgevende, Bachus suster.
Ceres de dochter Saturni ende van Opis wordt ghehouden te wesen de Goddinne van't koren ende 'tgraen, door dien sy zoo scherpsinnich was van gheeste, dat sy inventeerde de maniere om d'aerde te bouwen, te bezaeyen, ende het koren te dorsschen, dat te wannen, ziften, malen, ende broot daer van te backen. VVant te voren onderhielden hun de menschen met eeckelen ende wilde |
| |
| |
| | appelen. Sy heeft oock d'eerste gheweest die het volck leerde na VVetten te leven: zomtijdts dat woordeken Ceres beteeckent Broodt, ghelijck Bachus den VVijn. |
| Cicero. | Welsprekenden, Vader der welsprekentheyt, vermaerden, Orateur, eergierighen, gheleerden, schimpigen, vruchtbaren, stichter van Roomen, gheschicten, Raedtsheere, wel ter talen, Vader des landts welvaren, Roomenverlosser.
Marcus Tullius Cicero was eens Ridders sone, een alder-wtnemende Philosooph, ende vande voorneemste Orateuren van Roomen, Plutarchus heeft eyghenlijcken syn leven beschreven, ende zeght dat hy op't leste de gheneghentheyt die hy hadde tot het ghemeyn welvaren, maecten heftich vyandt te worden van Marcus Anthonius: het welcke oorsake was van syn ballingschap, alzoo hy reysde om Astirus aen syn zijde te krijgen, ende te schepe te brenghen, quam Herennius (die last hadde hem te dooden) te ghemoete, dede hem den hals buyten de Koetswaghen daer hij inne zat, wtstrecken, werdt syn hooft afghehouwen, ende oock beyde syne handen, na dat hy 64 jaer gheleeft hadde. |
| Cicoreye. | Kruydt, witte, ververschende, wilde, groene. |
| Ciraet. | Gheverwet, loghenachtich, vrouwen, vergult, goude, mal-schoon, overvloedich, bruylofts, gheemaileert, heerlijck, vrouwen, lieflijck, jonghelings, bedrieghelijck, jonckvrouwen, edel, dertel, kleyn, konincklijck, blinckende, eerlijck, rijck, vals, blijdt, kostelijck, voornaemst, verscheyden, zonderlingh, verschoonende, vermomt, schoonschijnende, gheschildert, toeghemaect, roodt, reyne, schilders, vercierende, zuyver, aerdich, moy, onnut, ghebruyneert, zoet, blinckende, ghecouleurt, opgetoyt, ongheschict, ongemaniert, hoovaerdich, aenlockende, troetel, fraey, proper, lustich, bragerende, onkuys, poppen, bequaem, eyghen, drollich, rustich. |
| Canoninck. | Ghereguleerden, ledighen, ghebeneficeerden, begiftighen, subjecten, mede-broeder, gebonten, vetten. |
| Christen. | Gheloovighen, Catholijcken, eenvuldighen, goeden, wederborenen, ghehoorsamen, religieusen, medelijdenden, barmhertighen, vriendelijcken, ghedoopten, ghetrouwen, sterffelijcken, vreedsamen, goedertierenen, lanck- |
| |
| |
| | moedighen, gheduldighen, secten-vyandt, Godtvruchtigen. |
| Christus-ooghen. | Bloemen, roode, purpure, welrieckende, adonische, blosende, schoone, bloeyende, lieflijcke, zoete, bloedighe, edele, moye, aerdighe, behaghende. |
| Chronijck-schrijver ofte Iaerboeck-schrijver. | Waerachtighen, ghetrouwen, gheleerden, ghedenckweerdighen, jarighen, ondersoeckere der oudtheyt, historieleser, welsprekenden, studieusen, schoonspreker. |
| Chijns, | ziet Rente. |
| Choorkappe. | Heerlijcke, gouden, kostelijcke, eerbare, gheboorde, ghekapte, prachtighe, gheborduerde, Konincklijcke, Pauselijcke, ghedecte, bepeirelde. |
| Cinghel vande Peerden. | Breede, gheghespte, rouwe, sluytende, pranghende, ghetouwede, dobbele, stercke, vaste. |
| Cipier. ofte Ghevanghen-bewaerder. | Straffen, onghenadighen, harden, zueren, stueren, onvriendelijcken, onbarmhertighen, Cerberis sone. |
| Circe. | Tooverersse, gheleerde, sonnen-kindt, schoone, fenijnighe, Titanissche, kolle, bedrieghersse, bedriechstere, swerte konstenersse, waerzeghstere, zanghstere, Perseiaensche, bevallijcke, volmaecte, onreyne, tyranne.
VVas der Sonnen dochtere, ende van Perseis Nymphe, woonde op de kusten van Italien, was zeer vermaert om hare tooverkonste: Men zeght dat door middel van eenen koeck die sy te eten gaf, ende eenen ghemengden wijn, sy de menschen betooverde, die met haer roedeken slaende, veranderdese in alsulcken beeste als sy wilde. In manieren, dat na de destructie van Troyen, Vlysses eenighe van syne ghezellen by haer ghesonden hebbende, werden verandert in verckens, wtghenomen Enryloch haren Leydtsman, die vluchtende, dit ongheluck ontliep. Andere zegghen dat het een Hoere was zoo wtnemende schoon, dat sy tot overspel verwecte alle diese aensaghen, oock beduyt het een overdadighe vrouwe. |
| Citere. | Zilverighe, lustighe, ebbene, vergulde, aerdige, Barbier-spel. |
| Citroen-appele. | Marsellischen, ghelen, amperen, rou- |
| |
| |
| | wen, leckeren, ghebulten, langworpigen, groenenden, vruchtbaren. |
| Claerheyt. | Helle, heldere, schoone, blinckende, sonnen, reyne, witte, zuyvere, lichtende, hemelsche, vlickerende, blijde, ghelasen, manen, doorluchtende, sterren, verlichtende, stralende, glinsterende, schijnende, gouden, vermaerde, excellente, heerlijcke, verblindende, edele, vlammende, daverende, levende, spieghelighe, cristalen, zilveren. |
| Clavecoorde. | Zoeten, vervrolijckende, zorchweerende, welluydende, vermakelijcke, zorchroovende, klinghende, druckverdrijvende, verlustighende. |
| Cleopatra. | Onkuysche, boose, Egyptenersse, schoone, Ptolomeische, Koninghinne van Egypten, trotse, wellustighe, opgheblasene, hoochmoedighe.
Dochter van Auletae, was Koninghinne van Egypten, suster ende huysvrouwe vanden laetsten Ptolomeus: Sy leefde zeer onkuysschelijck, verjaecht wesende wt Egypten. Iulius Caesar zettese weder in haer Rijck, hadde by hem een kindt. Na Caesars doot, ende Anthonio in Asien ghekomen wesende, troudese, ende verliet Octavia syn huysvrouwe: Eyndtlijcken, desen Anthonius overwonnen wesende van Augustus, en zoo benaut gemaect, dat hy zich zelven doodde. Cleopatra daerentusschen wt vreese in de handen van hare vyanden te vallen, ende van hun tot een spot te worden, zette Serpenten op d'aderen haers lichaems, die haer 'tbloedt wtsoghen, in manieren dat sy sterf als in slaep vallende. |
| Cock. | Vetten, vuylen, bekrosenen, koppighen, besmeurden, leckeren, roepere, dronckenen, schommel. |
| Coe. ofte Coeye. | Vruchtbare, melck-ghevende, melcksware, vette, stercke, voedende, schoone, dwalende, profijtelijcke, kalvende, muntighe, barende, blarende, quene, glatte. |
| Coghel. ofte Kloot. | Donderenden, onvliedelijcken, moordenden, vyerighen, rasschen, doordringenden, doodelijcken, lichten, treffenden, looden, yseren, ongheluckighen, ronden, gloeyenden, blinden, onghenadighen, onwederroepelijcken, onwijckelijcken, onmijdelijcken, werflighen, klievers. |
| Cloton, | ziet Parcae. |
| |
| |
| Coffermaker, | ziet Kistemaker. |
| Cokene. | Roockende, beroocte, vuyle, swerte, warme, ghestoffeerde, vette, maghere, sobere, kelder, achter. |
| Colder. | Ringhkolder, stercken, stalen, oorlooghs, onbeschadelijcken, vergulden, blinckenden, dichten, wapen, swaren, buffelen. |
| Colicompas ofte Darmpijne. | Windich, passighe, graveelachtighe, moedeloose, mistroostige, steenachtighe, beklaghelijcke. |
| Coloquinte-appelen. | Bittere, laxerende, sleypende, ronde, stercke, ghevaerlijcke, boose, schadelijcke. |
| Colosse. | Verhevenen, hoovaerdighen, reusachtighen, mirakel, grooten, onnutten, zeltsamen, wonderbaren, vreemden, zeer hooghen, vermaerden, ouden, reusenpilaer, konstighen, antijcken, grootghestaltighe. |
| Comedie. | Poëetsche, fabelsche, stichtelijcke, nieuwe, blijde, demoedighe, beweechlijcke, bootsige, Terentiaensche, ghenuechlijcke, schimpighe, stichtelijcke, spottighe, oude, Plautische, antijcke, middelbare, koddighe. |
| Comeet-sterre. | Roode, bloedighe, ghesteerte, vlammende, ongheluckighe, rouwe, voor-zegghende, schrickelijcke, grouwelijcke, dreyghende, vyerighe, verveerlijcke, stralende, ghestraelde, brandende, klare, roodtachtighe, gheinsterende, vlickerende, eysselijcke.
Alzoo noemt men de sterren die eenen bloedighen strael hebben. Alle Cometen zijn ghemeynlijcken voorzegghinghen van grouwelijcke dinghen, die swaerlijcken te stillen zijn. |
| Coopmanschap ofte Ware. | Voortghesette, verkoopelijcke, voortghestelde, ghebodene, ghemanghelde, profijtelijcke, vreemde, ghecierde, willighe, onwillighe, ghesochte, vervalschte, trouwe, wtghesochte, wtgheschotene, bepeeterde, versche, kramers, verscheyden, ghevouwene, ghewin ghevende, opghetoyde, opgheproncte, ghepalleerde, vervalschte. |
| Coorde. | Ghedraeyde, kabel, bindende, schippers, gheknoopte, strengh, Minnebroers, kempen, basten, verwerrede, |
| |
| |
| | strick, stercke, strop, stijve, kromme, ancker, sack, dobbele, dryvoudighe, leyd'langhe. |
| Confilie de greyn, oft Melisse. | |
| Coperroodt. | Stinckende, aschachtich, mijnen, zolfferachtich, blau, groen, Honghers, Milaens. |
| Copije. | Geminuteerde, dobbel, verdubbelde, herschrevene, bekladde, originele, ghekasseersse, ghecollationeerde, overlesene, gheteeckende, gheauthoriseerde, doorstreepte. |
| Coppelaer. | Loosen, onbeschaemden, onghetrouwen, gierigen, quellijcken, belovere, versekeraer, oneerbaren, livrey-dragher, boosen, bestreelder, laghenleggher, meyneedighen, roffiaen, smeeckenden, solliciterenden, beloopere, houwelijckmaker, byeenbrengher, wackeren, behendighen, ghedienstighen, schoonspreker, dienstwillighen. |
| Coppelersse. | Oude, ghebaerde, makelersse, onkuysche, loose, vuyle, smeeckende, dronckene, bedriechstere, laveystere, boose, hatelijcke, valsche, klappeye, logenersse, nieutijding-brenghstere, openbare, overdraechstere, ghevaerlijcke, des weerelts oneere, doortrapte. |
| Corael. | Vermillioen, roodt, ghetact, roodtverwich, levende, oprecht, vry. |
| Corck. | Lichten, pantoffels, swarten, gheschorsseden, visschers, ghegaetten, dicken, drijvenden. |
| Corfmaetken. ofte Havermaetken. | Kleyn, rondt, haver, ghemeten, stroyen, diep. |
| Coriander. | Kleyn, dun, subtijl, fijnen, borst, zoeten, gheconfijten. |
| Corinthen. | Een stadt in Achayen, alder-rijcste, 'tlicht der Griecken, hoerachtighe, vermaerde, kooprijcke, handelrijcke, wellustighe, oude, Griecxsche, volckrijcke, overvloedighe.
De stadt van Corinthen is eerst ghebouwet gheweest door Sysiphe, eenen grooten roover, den sone van Aeolus, ende wert ghenaemt Certhire, daerna Ephire, doen sy vermeerdert werdt, sy wert ghedestrueert, ende weder opghetimmert door Corinthus den sone van Orestus ofte van Iupiter, diese den naem gaf: daer |
| |
| |
| | was eenen Tempel die Venus toegheeyghent wert, waer inne waren meer dan 1000 vermaerde Hoeren, die alle die't beliefde ten dienste stonden. Dese Stadt hadde veel toeloops van koophandelaers, om dat sy heerschede over twee Havenen, d'eene by Asien, d'andere Italien: eyndtlijcken is sy vande Romeynen gedestrueert gheworden. |
| Cortse. | Gheduerighe, brandende, heete, quade, overanderdaechsche, bleecke, pestighe, stercke, besmettelijcke, doodelijcke, furieuse, verslindende, bevende, koude, dootverwighe, wreede, sware, bittere, verborghene, schadelijcke, derdendaechsche, vierde, oude, grimmende, onlijdelijcke, onverdraghelijcke, maghere, vermagerde, quellijcke, trage, knaghnede, verdorrende, daghelijcxsche, ghevaerlijcke, onghestadighe, moeyelijcke, vyerighe, krachtighe, sitterende. |
| Cortswijle. ofte Tijdtkortinghe. | Lustighe, zorgheloose, vermakelijcke, verlustigende, onkuysche, eerbare, oneerbare, aenghename, behaghelijcke, edele, aerdighe, druckverdrijvende, zoete, malle, verheughende, bootsighe, openbare, dertele, voerloos, zasseme, brootdroncken, verschrickende. |
| Cortheyt. | Met luttel woorden, stadighe, veerdighe, besentenside, verkorte, duystere, laconische. |
| Cottoen. | Zachten, schoonen, vullenden, ghekraspt, witten, teeren, lichten, delicaten, vlockighen, Egyptischen, zoeten, spinsters, warmen, wolachtighen, droogen, ghelen. |
| Coude. | Bittere, verstijvende, verstijfde, verkouwende, swert van koude, ysighe, schadelijcke, harde, knapperende, droevighe, felle, wintersche, vorstighe, versnoterde, verkleunde, slapende, stijvende, wreede, killende, doordringende, onverdraghelijcke, bleecke, druypneusighe, quade, vochtighe, hinderlijcke, knipperende, grouwelijcke, noorden, onvruchtbare, benauwende, regenachtighe, vochtighe, scherpe, bijtende, sneeuwige, onlustighe, windische, onbarmhertighe, zuyden, quellijcke, mistighe, snijdende, oostwindighe, snelle. |
| Coukoeck. | Benijdeden, blooden, stommen, heesschen, hatelijcken, onaerdighen. |
| Cracht, | ziet Snelheyt. |
| |
| |
| Craghe. | van het hemde ofte mantel, ghelobde, aerdige, ghesticte, ghesteven, ghepeerelde, ghefronste, moye, ghecanetilliden, rechten, vrouwen, gheboorden, gheborduerde, gevouwen, hooghen, omslaenden, lustighen, effenen, witten, opghestreelden, ghepalleerden, Iouffrouwen, ghebiesden, lampersen, borst. |
| Cranckheyt, | ziet Weedom. |
| Couleur, | ziet Verwe. |
| Coutelas, | ziet Deighen. |
| Crans. | Groenen, vercierden, bloemen, roosen, moyen, ronden, lustighen, bloeyenden, ghecouleurden, doorvlochtenen, gheschakierden, bebloemden, ghemarberden, bruydts, fraeyen, ghekroonden, lieffelijcken, ghevlochtenen, verfbloemighe. |
| Credit, | ziet Gheloof. |
| Crediteur. | Moeyelijcken, quellijcken, gierighen, rijcken, leener, woeckeraer, gheltsack, lanckmoedighen. |
| Crocodille. | Water, Indische, weenende, bloode, vervaerde, ghevaerlijcke, dootlijcke, Egyptische, verschrickelijcke, groote, doot-brenghenden, inslockenden.
Sy worden meest ghevonden in den vloet Nilus ende in den vloedt Gange in Egypten. Hy is eerst heel kleyn, ende wort ghebroet wt een ey, groot ghelijck een Gansen ey: Men zeght dat hy weent als hy een mensche zal verslinden, van daer komt het spreeckwoort datmen vanden gheveynsden zeyt: die tranen laet ende inwendich gheen beweghinghe en heeft: Hy schreyt Crocodille tranen. Het is een verschrickelijcke beeste, ende grouwelijck voor die van haer vluchten, ter contrarien, sy vlucht voor diese vervolcht. |
| Cronijcke, | ziet Iaer-boeck. |
| Croone. | Edele gulden, konincklijcke, gheboghene, ronde, lauwer, groene, keyserlijcke, kostelijcke, rijcke, peerlen, victorie, ghedraeyde, ghewronghene, omghebuychde, weerdighe, triumphante, dierbare, opene, ghesteenten, Konincx, Hertoghen, vermaerde, eerweerdighe, gheleerder. |
| Crom-mes. | dat de schoenmakers besighen, breedt, ghe- |
| |
| |
| | puntet, zoet van snede, zachtsnijdende, rondt. |
| Cruysstrate. | Ghekruyste, twijffelachtighe, dwael, dool, breede, tweespitsighe, ghegaffelde, vierhoecsche, ghemeyne, wijde, verleydende. |
| Cruys. | Heylich, verheven, wechwijsende, victorieus, gheheylichde, ghebenedijt, ghezeghent, gheluckich, zalich, christdraghende. |
| Cupido, | ziet Liefde. |
| Curieusheyt. | Studieuse, ernstighe, nieuwe, neerstighe, begheerlijcke, vrouwen, wijveren, vlijtighe, zorchvuldighe, ydele, zotte, onnoodighe, hatelijcke, onmatighe. |
| Curetes. | Phrisianen, wtsinnighe, oude, ghewapende, springhende, furieuse, Cretianen, dulle.
Sybele, de moeder van Iupiter doen hy gheboren was, droech hem in Creta, ende beval hem Cureten (zoo werdt het volck van dien Lande ghenaemt) op dat Saturnus hem niet ate: Dese Cureten verberchden hem in een hol onder d'aerde, om 'twelcke sy al ghewapent dansten, roepende ende met hunne schilden ghetier makende, op dat Saturnus dat niet en hoorde schreyen. |
| Cus. | Vriendelijcken, lieffelijcken, liefden, ootmoedigen, duyven, smakelijcken, minnelijcken, zoeten, zuyckeren, vochtighen, wellustighen, begheerlijcken, innigen, kinderlijcken, blijden, hoeren, verdobbelden, scheyd, adieu, gunstigen, troetelenden, stijven, aendringhenden, roodenden, dieren, minne, stommen, smeeckenden, ghestolen, droogende, harden, klapperenden, gheroofden, beleefden, ghemanierden, Iouffrouwen, beschaemden, aenlockenden, vrouwen, troostelijcken, amoureusen, zachten, stijven, Baghijnen, bittermondighen, lachende. |
| Cybele. | Der Goden moedere, gherompelde, berecyntsche, wtsinnighe, eerweerdighe, vruchtbare, doorluchtighe, edele, voedtster-moeder, gheheylichde, groote Goddinne.
Sy was huysvrouwe van Saturnus, ende Iupiters moeder, wert alzoo ghenaemt na den Berch ofte het Dorp Cybele, in Phrygien gheleghen, daer men haer eerstmael sacrifitie dede. Sy wort ooc ghenaemt Rhea, Ops, Vesta, Terra ende Palez. |
| |
| |
| Cyclopes. | Moedighe, beroocte, eenooghighe, afgrijselijcke, Neptunische, vervaerlijcke, hoovaerdighe, trotse, arbeydende, groote, onhebbelijcke, vergrouwelijcte, gehayrtopte, grousame, monsterighe, Vulcanische, smeden, sweetende, hijghende, naecte, verrimpelde, Cicilianen, rouwe, wreede, stercke machtighe, oude, reusachtighe.
Dit waren Reusen, ofte een zeer oudt volck in Sicilien, 'twelck woonde by den berch Aetna, sy en hadden maer een ooghe op hun voorhooft, men zeght datse d'eerste gheweest zijn, die inventeerden koper te smeden, daer van komt het dat de Poëten versierden, dat sy Vulcanus dienaers zijn gheweest, ende Iupiters blixem smeden. |
| Cymbale. | Klinckende, musicale, Berecyntiaensche, luydende, tierende, heesche, Cybelinische, lustighe, vrolijcke, speelstere. |
| Cypren. | Landt, vruchtbaer, Neptunisch, overvloedich, eylandt, gheluckich, sijde ghevende, wijn ghevende, wellustighe, vermaert. |
| Cypressi-hout. | Groenende, onsterffelijcken, dun, rieckende, droevich, onverderffelijck, tranende, dootkist-hout, altijts groen, muerachtich, groot, vruchtbaer, rozijndraghende, Candisch. |
| Cysken. | Wacker, vrolijck, mal, blijdt, zoet, fluytende, lieflijck, kariende, aerdich, zoetzinghende, quetterende, kleyn. |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd