Weeën in de nacht

Ervaringen van een vroedvrouw

[p. 19]

6 Kraamzorg: een typisch Nederlands fenomeen

Kraamzorg is dan ook een typisch Nederlands fenomeen. Nederland is namelijk het enige land in de gehele wereld dat deze zorg op nationaal niveau heeft geïnstitutionaliseerd. Na de oorlog daalde de neonatale sterfte op spectaculaire wijze. Dit werd mede toegeschreven aan de preventieve zorg rondom de kraamvrouw. In Nederland vinden wij dat de pas bevallen vrouw met haar familie gedurende een hele week de koningin moet zijn. Ze wordt op weg geholpen in de eerste stappen van het moederschap. De kraamverzorgende maakt de jonge ouders, thuis in hun eigen omgeving, wegwijs in het abc van de borstvoeding, de verzorging en het omgaan met de baby.

Als ik kraamverzorgster Els bel om bij een bevalling te komen assisteren, kan ze altijd. Ze staat binnen een mum van tijd met haar snelle auto voor de deur. Als zij binnenkomt voelt het direct goed. Ze heeft een lieve en ferme uitstraling en vindt in ieder huis ‘blind’ haar weg. Als zij er is, wordt het meteen gezelliger in huis. Ze zwaait ter kennismaking even om een hoekje naar de vrouw, die op dat moment bezig is met het opvangen van de laatste ontsluitingsweeën, om vervolgens in een kast te duiken en met allerlei kleertjes, doeken en wat er voor een bevalling ook allemaal nodig is, weer tevoorschijn te komen. Ze rommelt gezellig rond en zet alles klaar voor de bevalling. Er wordt direct thee gezet en we kletsen even bij. Vooral tijdens ‘moeizame’ bevallingen is Els een rots in de branding. Door humor slaan we ons er dan altijd vrolijk

[p. 20]

doorheen. Zoals tijdens die ene kerstnacht in de Amsterdamse Helmersstraat. Els en ik zagen er die nacht allebei niet uit. Els had een dikke wang van de kiespijn met een doek om haar hoofd en ik had hele dikke, roodopgezette ogen vanwege een allergische reactie. We waren met spoed opgeroepen en ik had in de haast bepaald geen kerstkleding aangetrokken! Twee verschillende sokken, een broek vol bleekwatervlekken en een trui van mijn echtgenoot Roel die véél te groot was. Iedere keer als we langs de gangspiegel liepen en onszelf zagen, schoten we in de lach.

De vrouw die moest bevallen werd geteisterd door een zeer aanwezige, continu rokende schoonmoeder, die alles en iedereen in huis domineerde met Amsterdamse, Jordanese humor en scheldkanonnades, waardoor de weeën keer op keer in kracht afnamen. Op een goed moment vertelden we haar vriendelijk, doch zeer beslist dat het voor haar tijd werd om even een ommetje te gaan maken. Nadat we oma, zo goed en kwaad als het ging, de deur hadden uitgewerkt, zette de bevalling pas goed door. Maar tijdens het allerlaatste stukje van de bevalling kwam zij toch weer via de achterdeur naar binnen, gewapend met twee tassen vol levensmiddelen, voornamelijk snoepgoed en anderhalveliterflessen cola. ‘Blijf nog even in de keuken zitten of ga wat lekkers maken’, probeerde Els nog fijntjes. Voordat er uit protest weer een nieuwe scheldkanonnade kon losbarsten, kondigde plotseling de geboorte zich aan. ‘Een meisje!’ riep de boze schoonmoeder blij uit, want dat had de echoscopie al ver voor de geboorte uitgewezen. Maar Els maakte, heel ingehouden, allerlei grappige gebaren om mij duidelijk te maken dat ze met haar oplettende haviksogen in een flits een piemeltje tussen de beentjes had ontwaard! Toen ze dat in het oor van de vader fluisterde, barstte hij in tranen uit! In ieder geval geen replica van zijn schoonmoeder! Even later zagen we hem in de voorkamer bij de kerstboom een rondedansje maken. Het was weer een van die memorabele nachten samen met Els...