Aanvulling en verbetering
Eveneens nadat dit boek reeds was gezet, werd schrijver dezes ervan op de hoogte gesteld, dat de inhoud van een kist gevonden op een zolder van het oude Hervormde kerkgebouw te Gorinchem, was overgebracht naar het Gemeentearchief. De inhoud bestond uit een groot aantal ‘akten van Afscheiding’.
In hoofdstuk I hebben wij vermeld, dat wij een onderzoek hebben ingesteld in het archief van de Nederlandse hervormde kerk te Gorinchem (pag. 20). Bij dit onderzoek - reeds enige jaren geleden verricht - moesten wij ons tevreden stellen met het raadplegen van de notulen van de kerkeraad. Enige akten van Afscheiding vonden wij daar in afschrift.
Door de goede zorgen van de heer A.J. Busch, archivaris van Gorinchem, waren wij in de gelegenheid, de originelen alsnog te bestuderen. Deze bevestigden ons merendeels, hetgeen wij in hoofdstuk I reeds konden vermelden.
Echter een enkele aanvulling en verbetering.
In het gemeentearchief van Gorinchem worden thans bewaard de akten van Afscheiding van onder meer: de families Laurens van Bergeijk, Hasselman en De Rouville; verder van: Lucas van der Linden (hij is - zoals nu nader blijkt - de eerste, die zich afscheidt: 27 maart 1835 - wellicht is zijn brief enige tijd aangehouden), Jacob den Dekker, A.J.C. ten Hagen, J.F.C. Lintner (29 september 1835), D.M. Sizoo en H. Smits. Aangezien de ‘akte’ van laatstgenoemde is gedateerd 15 april 1836 dienen de nummers 19 en 20 niet te worden vermeld in de ‘ledenlijst’ van pagina 25.
Daarentegen moeten aan deze lijst worden toegevoegd:
Dirk Jan Veen - deze scheidt zich af op 18 juli 1835; |
Franske de Looy - brief van 5 juli 1835 en |
Kaatje Muilenburg, echtgenote van Jan Eckhardt (no. 4 op bladzijde 25) met 7 kinderen - afscheiding op 21 mei 1835. |
De akte van het echtpaar Pieter Welle en Dirkje van Aalsburg is niet gedateerd; zij noemen als hun kinderen: Geertrui Cornelia, Gijsbertje, Kornelia, Kornelis, Marretje en Jenneke.
Gijsbert Snoek scheidt zich af met drie kinderen: Aart, Reinier en Johanna (vergelijk bladzijde 25).
Merkwaardig is nog, dat de op bladzijde 27 genoemde C.K. van Hulst, die zich te Gorinchem afscheidt op 2 maart 1839, dit doet, terwijl hij schrijft te Herwijnen te wonen; de op bladzijde 25 genoemde Jan van der Wiel, blijkt dezelfde te zijn als Jan van der Meer van der Wiel, die we later één en andermaal onder Poederoyen aantreffen - hij scheidt zich af te Gorinchem, hoewel hij onder Poederoyen woont.
Tenslotte zij de aandacht gevestigd op het onlangs verschenen, belangrijke boek van dr. M. Elisabeth Kluit: Het Protestantse Réveil in Nederland en daarbuiten 1815-1865 (Paris, Amsterdam, 1970).
Hoewel dit boek betrekkelijk weinig over de Afscheiding van 1834 handelt, achten wij het juist, hier te vermelden, dat op de bladzijden 248 en 249, fragmenten zijn afgedrukt van de ook door ons genoemde brief van J.P.W. Bousquet, gedateerd 26 oktober 1832, gericht aan mr. H.J. Koenen.