Schatkamer der Nederlandsse oudheden. Of woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen

[Wyk te Duirstede]

WYK TE DUIRSTEDE; in het Sticht aan de Lek gelegen, tussen Rheenen en Kuilenburg. Siet het afgebeeld in een Print A. 1698, uitgegeven door C. Specht.

A. 830, of daar ontrent, wierdse, door keiser Lodewyk de Vroome, gegeven aan den biskop van Uitrecht; door de Noormannen en Deenen synde verwoest. Goudhoeve, 233 bl. Meurs, XVII Provinc. 1 D. 310 bl. in het Hoofdstuk van de stad Grave.

A. 1340, gaf Reinoud, de eerste hertogh van Gelder, de stad, het slot en alle den aankleve van dien, aan Heer Assuesrus van Abkoude, ten leene. Slichtenhorst, Geld. G. 1 B. 50 bl. Meurs op genoemde 370 bl.

A. 1460, is het, nevens het slot van Abkoude, door Heer Jak. van Gaasbeek, gegeven aan den biskop van Uitrecht. Deselve Slichtenhorst, 50 bl.

Naderhand is het noch wel viermaalen, van den een en den anderen besitter, gelost en vrygekocht.

Voorts heeft haar kasteel een seer fraaie gelegenheid; gelyk gy hier kont aanschouwen. J. van Vianen heeft het in koper gebracht; maar wy verkoosen dit uit de drie Gesichten van Rochman.

Hier op hebben de biskoppen van Uitrecht ook haar hof gehouden, gelyk de 55ste, David van Burgondie; de Brederodes, als synde Hoeks-gesinde, soo deerlyk op dit slot mishandelende. Doch, sie daar, deese mishandelinge wat breeder uitgebreid!

[p. 381]

A. 1470, den is Junii, ging Heer Reinoud de II, de soon van Walraven de I, noch onkundigh van de hinderlagen, hem van de Kabeljausse ontrent den Haage gelegt, naar Wyk te Duirstede, om met biskop David te spreeken, wegens aangebrachte logenen en valsse betichtingen. Hy quam op het slot, wierde geleid van den eenen kamer tot den anderen. Hy sou quansuis David spreeken; maar men heeft hem aanstonds in een tooren opgeslooten. Syn bastaard-kinderen, kaatsende op de binnen plaats, wisten niet anders of haar vader sprak met den biskop; doch sy kregen eindlyk order van uit het slot te vertrekken. Ondertussen wierd mede gevangen de domproost van Uitrecht, Gysbrecht, de broeder van deese Reinoud, en van Uitrecht naar Wyk te Duirstede gevoerd, en daar op weder 4 van de geseide bastardbroeders. Doch hier ryst het treurspel met syn hertstochten. Walraven, de oudste deeser broederen, word ontkleed en met koorden op de pynbank gebonden. Met giet hem het lyf vol water, en doet het, met op syn buik te springen, daar weder uitgudsen. Men hervat deese wreedheid 3 of 4 maalen des daags, tot ontrent 50 reisen toe; willende men weeten dat hem self was onbekend, terwyl men valsse bekentenissen aan den hertogh Karel den Stouten oversend. Maar, wat doet nu Walraven? Hy weet het slot van de boeyens met strootjes (want het stroo was syn hoostpeuluw) op te steeken. Hy lichtte eenige steenen uit, ontrent het venster boven de kerker. Hy draaid een touw van syn afgesnedene klederen, maakt dat aan het venster vast; zult naar beneden, en geraakt soo, naa 9 weeken en 4 dagen, uit syn gevangenis. 'T was nu diep in de nacht, en dus deed hem alles schroomen; hier een pissende dienaar van den biskop en daar een gedruis van ontruste swaanen. Hy swemt echter voort den Lek over, komt op den dyk; vind een voerman, dien hy dwingt hem naar Hagestein te brengen. Van daar komt hy, tot aller verwondering, te Vianen; gevende, ter geheugenis, deese Historie, op een bord geschilderd, aan Onse Liê Vrouw van Thienhoven. Johan. à Leidis, in het Leven der Brederoden, 58, 59, 60, 61 en 62 H. by Mathëus, Analector. II Tom. 369 bl. en Bokkenberg, Brederod. 72.

Ondertussen wierd biskop David verlegen, wegens het ontkoomen van den Heer Walraven. Doch syne raadslieden porren hem aan, om, op deselve wyse, met den vader te

[p. 382]

handelen. Reinoud word aangedaan, en beschuldigd met den doodslagh op de Bilt (siet boven, 33 bl.) 't verbranden van Ysselstein, 't verbond met Adolf van Gelder, &c. Het gulden vlies word hem afgedaan, de pynbank en het water worden voor den dagh gehaald. Hy word, als Walraven, met water gepynigd. Maar de suivre Deugd kan alles lyden.

Midlerwylen socht de biskop Reinoud aan kant te hebben, om niet te komen in hertogh Karels tegenwoordigheid. De pynbank wierd dan weder gereed gemaakt; doch dit schouwspel moest eens een eind ontfangen. Reinoud wierd van de pynband ontslagen. Reinoud wierd naar Bergen op Zoom, en weinig daar naa, naar Kortryk, en eindlyk naar het slot te Rupelmont vervoerd. Reinoud wierd, A. 1472, den 4den Mey, door hertogh Karel de Stoute, het bepleiten aangehoord hebbende, vry gesprooken, en onschuldigh verklaard. Joh. à Leidis, 65 H. en Voet, Brederod. 81 bl.

Sie van de stad mede boven, in Batavodurum, 28 bl.