Margraten, Mheer en Noorbeek

[p. 366]

Schilberg

Het gehucht Schilberg is gelegen ten zuiden van Hoogcruts met als oostgrens het gebied dat behoort tot Slenaken (afb. 387). De bebouwing ligt aan de verbindingsweg van De Hut (aan de Rijksweg Maastricht-Aken) naar de grens met België bij De Plank. Aan de weg naar De Plank staan enige boerderijen, die zijn verbouwd tot woningen, zoals de nrs. 13-15, en de bij de grens gelegen boerderij nr. 36.

Grenspaal

Gietijzeren grenspaal uit 1847, met nummer 20 aan de grens met België bij De Plank.

Wegkruis

Bij Hoogcruts, aan de wegkruising naar De Plank, tegenover de ruïne van het voormalig Sepulchrijnenklooster, staat een groot houten crucifix, XXc; zeer toepasselijk voor de naam van de plaats, evenwel zonder enige kunstwaarde.

Boerderijen

Schilberg

Schilberg nr. 11

Bakstenen huis bij de voormalige Tol (afb. 386).

Woonhuis met verdieping, dat aan de linkerzijde is afgesloten met een

386 Schilberg nr. 11. Woning bij Hoog Cruts, opname 1989.

[p. 367]

387 Kaart van Schilberg, gebaseerd op het kadastraal minuutplan van ca. 1830. Tekening door T. Brouwer.

topgevel en aan de rechterzijde is vergroot met een travee, die aansluit op de achterbouw. Datering: XVIII B.

Kelder links van de ingang. Hardstenen deur- en vensteromlijsting; tweelichtsvensters met tussenstijl. Deuromlijsting met gebogen latei, met sluitsteen, waarop een kroon en fleurons.

Schilberg nrs. 13-15

Hoeve in U-vorm (afb. 388), thans voor bewoning geschikt gemaakt. De hoeve, die is opgetrokken in breuksteen, baksteen en vakwerk, bestaat uit twee

[p. 368]

woonvleugels, haaks ten opzichte van de weg, en een verbindingsvleugel waarin de poort is opgenomen. Datering: XVII A en XVIII.

Het woonhuis aan de linkerzijde heeft een vakwerkconstructie aan de zijde van de binnenplaats. Het huis bestaat uit drie gebintvakken, per vak voorzien van twee tussenstijlen.

Achter het woonhuis staat de voormalige koestal met een afwijkend en onregelmatig vakwerkpatroon.

388 Schilberg nrs. 13-15. Vakwerkboerderij, opname 1989.

Inwendig eenvoudige houten, gepaneelde schoorsteenmantel.

De poortvleugel is aan de straatzijde opgetrokken uit witgekalkt muurwerk van speklagen en aan de binnenplaats uit vakwerk zonder windverband. De toegangspoort in het midden van de poortvleugel wordt aan beide zijden geflankeerd door vertrekken die respectievelijk bij de woningen (nrs. 13 en 15) behoren.

Rechts van de cour een tweede woning met een omvang van vijf balkvakken en een in het verlengde gebouwde, bakstenen schuur met vakwerk eindgevel. Op oude foto's is rechts van de poort een steunbeer aanwezig; deze is bij de restauratie ca. 1970 niet gehandhaafd. De oorspronkeljk vrijwel blinde kopgevel is toen beganegronds en op de verdieping van vensters voorzien. - Bouwtekening. Bestaande toestand van boerderij aan de Schilberg nr. 158 (thans nrs. 13-15) Gem. Noorbeek, schaal 1:100; niet gedateerd blad (ca. 1967), witdruk in archief RDMZ.

Schilberg nrs. 36-38

Boerderijcomplex met stallen en schuur (afb. 389), gelegen bij de grensovergang bij De Plank, op de hoek met de afslag naar Ulvend. Datering: XVIIIA en XIX.

Schilberg nr. 36.

In U-vorm rond een cour gegroepeerd woonhuis met stalvleugels (afb. 390), waarvan het witgepleisterde gedeelte met kelder en verdieping, rechts van de hof, is opgetrokken uit breuksteen, baksteen en een zeer opmerkelijke

[p. 369]

389 Schilberg nr. 36. Vakwerkhuis en dito schuur, die eerder als zelfstandige woning heeft dienst gedaan, opname 1989.

390 Schilberg nr. 36. Aanzicht van de vakwerkgevel aan de cour.
Opmetingstekening, schaal 1:300, door A. Warffemius, 1988.

vakwerkgevel. Het geheel wordt gedekt door een schilddak. Tegen de achterzijde van deze woning sluit een vakwerkschuur aan onder zadeldak (behorend bij Schilberg nr. 38). Aan de overzijde van de cour, grenzend aan de weg naar Ulvend, staat een bakstenen stalvleugel.

Schilberg nr. 38.

De cour van Schilberg nr. 36 wordt aan de achterzijde afgesloten door een vleugel in breuksteen, die bij Schilberg nr. 38 behoort. Het is overigens het oude woonhuis van het complex, dat uitgebreid met een bedrijfsgebouw, een zelfstandige eenheid vormt.

Hoogcruts

Westelijk van de Provincialeweg.

Provincialeweg nr. 10

Aan de Provincialeweg nr. 10 staat een kapitale bakstenen hoeve met twee poorten waartussen een vijf traveeën breed woongedeelte met verdieping. De toegang heeft een hardstenen omlijsting en de vensters van begane grond en verdieping bezitten hardstenen boven- en onderdorpels. Boven de deurpartij een steen met het jaartal ‘1835’ in een chronogram, dat luidt: PLACEAT DEO UT A ME EXSTRUCTA AVERTAT FVLGVRA.