Memoryboeck van de vrouwens. Het notitieboek van een Friese vroedvrouw 1693-1745

[1730]

Dit jar 1729 is wederom gepassert.

O Here, Allemagtige Godt, ick danck U dor Jesum Christum Uwen lieven Soone, dat gij mij dit vorleden jaar hebt tot mijn jaaren toge dan en mij uyt alle gevar verlost en uytgeholpen hebt, nae ligam en nae de syle. Ick bidde U uyt gronde mijns herrten, wylt mij nu weder met dit niwe angevangene jar wederom met niwe seegeninge kroonen gelick in vorige jaaren. Ach Heere, terwil ick nu reet[s] tot sulcke hooge jaaren geklomen ben soo hebbe ick Uwe hulp aldermest nae den ligam van noden. Ach Heere, Heere, staat doch altit an mijne rechterhant als de noot grot is en helpt dan U arrme schepsel dat in swaren angst en gevar is. Gij kont het don als een alemagtig Godt, een wilt het ock doen als een getrouwe Vader. Bewart mij ock. Heere, dat ick doch ock de sulcke nit antreffe, dy het U behaagen mogte te besoecken en ongeluckig te macken. En so het dan dor mijn hulp en bijstant geschiden moste, soo segent doch heet werrck mijner handen en verhort dan mijn sugten tot [U] en helpt dan, Heere, so sijn wij gehol[pen]. Bewart mij vor ongelucken, soonden en schanden. Gefft mij raat, vorsigtigheit, chragt, om het alles uyt te voeren tott ehere en herlickheit om Uwes lieven sons Jesu Christus wille. Aamen, ja aamen. Dit bit U arrme dinstmaagt. Aam[en].

Ouwt 74 jaaren.

C.S, weduw Higt.

[p. 153]

(2439)

1730 den 21 januwary bij de klermacker Sicke Roda van Eysinga sijn wij[f] Saara Filipes. Een dochter. Was seer bestrengt. Tallemde wat.

2-

(2441)

1730 den 10 [februari] donders nachtes bij Wybe Clasen royle but sijn wif Antie Benedicktus. Vertonde hem het kint met het hooft, handen een vooeten vor de geborte. Mos het na schrickelick veel muyt het hooft te ruge brengen en hallen het met de voeten. Dar ick en de omstanders een seer grotte verwond[ering] an haden, dat het kint levede en dat het sij gesonde leeden noch hadde behouwden. O Here, Uwen naame sij van mij grott gemackt. Moder en kint sijn wel behouwden.

3-3

(2442)

1730 den 19 feberwary sijnde sondag Vastelavent gehalt bij Wouwter X, temsger en coopman sijn wif Titzken Berenhardus. Een dochter. Het kint veege teekens.

3-

(2443)

1730 den 26 feberwary op grotte Vastelavent gehalt bij Jonas Rutler sijn wif Lisbit. Een seer sware reys. Tallemde lange. Seer nauwbandig. Een brave son. En alles, Godt loff, wel voor moeder en kint.

2-

(2444)

1730 den 5 mert sondag bij Herick [...] gorrtemacker butten de Wouport sijn wiff Pittie, Volkert Vormers dochter. Een dochter. Het was [dar] dar al eer ick quam.

2-

(2445)

1730 den 16 mert butten bij Clas estrickbacker Aryantye Gron wifs soon butten de Aalsemport op Johanes Harems werk sijn wijf Jancke. Een geslotten baarmod[er]. Hadde dar veel me te doen. Doch alles noch wel vor moeder en kint. Een soon.

1-17

(2446)

1730 den 18 mart frijdag butten de Aalsemport bij Schurt Kornelis gaarentwinder pannebacker Sibeltie Johanes Harmens dochter. Swar arbeit. Alles nae boven gewerckt. Ginck op het lest vor moder en kint nog well. Een dochter.

6-

(2447)

1730 den 19 [maart] sondag bij Pitter Nanninga sijn wijf Efa. Tallemde lange. Een dicke grotte soon. Ginck op het lest noch wel. Derck Winantz dochter. Doch het is har de fifde dag in de memory geschlagen.

1-10

(2449)

1730 den 2 april Pallemsondagen nacht gehalt bij de vrotzman Alte sijn wiff Wipkie sinde Pitter Doma sijn dochter. Een soon. Tallemde lang. Doch alles well vor moeder en kint.

4-

(2450)

1730 Pallemsondag bij Jan Alderickx schomacker sijn wiff Jank wollennayster, nadat ze 8 wecken getrouwt waren. Een dochter.

2-10

(2451)

1730 den 12 april wonsdag bij Henderick Jackop royle but sijn wijf Lisbit. Een soon. Durde van nachtes ten een uyren tot anderdags ten een uren midags. Seer swar. Mar alles wel.

2-8

[p. 154]

(2453)

1730 den 21 april frijdag bij [...] hospes an de Wouwtport sij[n] wif Liwkie. Een dochter. Was erst weynyg arbeit. Doch alles wel.

2-11

(2456)

1730 den 2 mij dingesdag [...] sijn wif Albertie Yelltie dochter. Hadde de uytsinckinge van de baarmoder haar seer geinkomandert. Hadde schrickelick sware baarensnoot. Souw het hast overgegeven [hebben], doch de Heere gaf uytkomst. Een grotte soon.

2-

(2462)

1730 den 16 [mei] dingesdag bij Aadel Jans wollkammer sijn wiff Ninke, naedat se vorof een sware vloet gehat hadde avens. Morgens bevil se van een doode soon dy in de vloet verstickt war.

2-

(2464)

1730 den 27 saaterdag Pingester avent bij Cornelis schoolmesster tot Aalsem sijn wif Pittie, naedat ick dar tevoren 3 a 4 wecken geleden al 2 mal een eetmal gewest waar. Een soon.

3-10

(2465)

1730 den 30 mey bij Luttien Kuper sijn vrouw Siwke gehalt. Bevont dat se een scheve baarmoder hadd. Most alle de ontslut[ing] macken. Durde van morgens ten vir uren tot middags. Blef onbeweglick sitten, denckende dar moet wat an schelen. Ondersogt het. B[ev]ont dat het met arrmen en beenen achter het ysben lag en met het angesigt nae boven. Seer gevarlick. Most haar op het hooft setten, tot twe maal. En kerde het onderste boven. En haalde het met de voeten van achteren, settede har don weer op haar platz. Halde het met grott gewelt. Ick hadde het bijnae overgegeven, mar de Heere gaff mij grotte chracht en sterrrckte. Mar hadde nit gedocht dat het kint int leven konde gebleven hebben of ock an sijn leeden verminckt moste worden. Mar de Heere sij gedanckt, dy mij uyt dusenden prickelen geholpen hefft. En nu wederom mijn sugten en gebeeden verhort hefft en mij met overwinning verblit heft, sodat moeder en kint vris sijn behouwden. Een wellvarende. Een dochter.

3-2

(2467)

1730 den 2 juny frijdags morgens gehalt tot Hanttum bij Reyner Wybes en sijn wif Lisbit. Een dochter. Mar het was al besturt.

8-8

(2468)

1730 den 3 juny sondag gehalt bij Evert Daniels sijn wijf Alltie Kurtz. Durde den heelen [dag?]. Het arbeit was al nae boven. Het avenserde nit. Op het lest kreg sij dordringent arbeit. Een soon.

2-

(2469)

1730 den 11 juny gehalt bij de backer Teyrck Jans sijn wij[f] Catarina. Durde van saaterdags avens de heele nacht tot sondags avens ten 7 uren. Het arrbeit was geheel nae boven. Het ginck sondags well een ur a 6 weer heel over. Het waater war al weg. Het kint in de geborte, mar het ginck alles over. Nade middags

[p. 155]

ginck het weer an en most eyndelick stande verlossen. Een dochter. Qwam recht. Bevont datter noch eene war. Lag seer verwarrt tussen de naegebort in. Een seer sterrck waatervlys. Het kint qwam met de rugge. Sogt het met grotte muyte te keeren. Haalde het met sijn voeties. Seer swar. Een soon. Mar storven beyde 5 a 6 uren dar nae. De moeder varrt well.

4-

(2471)

1730 den 13 dingesdages avens gehal bij Harme Potter royle but en gemensman sijn wiff Hilltie Horenstra. Een soon met een dochter gehallt. Heel hasstig. Beyde rechtverdige geborte.

6-6

(2476)

1730 mandag den 3 jully bij Tjaling Lybes arrbeyder sijn wijf Diwke Kurtz. Een dochter. Tallemde lang.

2-

(2478)

1730 op Sunt Jackopsdag den 25 july op de Ouwe Sijl bij Gerrt Derckx talhouwtkoper sijn wijf gehalt. Mar het kley[n]tie war dar al. En satt de naegeborte vast. Hadde dar veel me te doen. Haldese met stucken off. De vrouw hade all lange kranck gewest. En hade het plöris. Doodt cranck.

3-0

(2479)

1730 den 30 jully sondag gehalt op de klijne helling bij Kop X schutemacker sijn wif Clasken. En tallemde tot snachtes. Een dochter. Alles well.

2-10

(2480)

1730 den 5 augustus saaterda[gs] bij Derck Herrmens tigelwerrcker sijn wijf Gryttie. Swar arrbeyt. Een grotte sware soon.

1-8

(2481)

den 12 augustus ben ick gehalt saaterdag avent bij Elske Gerit Vormans Ucke har dochter. In onecht een soon geteelt van Lodewickx soon, dor trouwbelofften bedrogen.

2-

(2482)

1730 den 14 augustus maandag dor Godes seegen hebbe ick verlost de weledele heer Hessel Douwe van Ayluwa gritman van Ostdongerdeel sijn vrouw Bouwina van Bormany van een brave soon. Sij hadde een sware verlossin. Een scheve baarmoeder. Doch alles nog well vor moder en kint. O Here, sijt geloft en gepresen.

50-

(2484)

1730 den 26 augustus butten de Hansport gehalt bij Wopke Mellis een schipstimmerman sijn wif Coy. Een haar een soon gehalt. Ginck swar.

3-

(2485)

1730 den 28 augustus op de Oster Cingel gehalt bij een faarensgesel sinde Yde boormackers soon sijn wif Antie, een heeckelster. Een dochter. Seer swar gehalt.

1-10

(2486)

1730 den 2 september saaterdag avent bij de vrotz[man] en brouwer Willem Rooderterp sijn wij[f] Trintie Pirs een dochter gehalt. Durrde tot sondags midags. Tallemde seer. Was weynig arrbeit.

3-3

(2487)

1730 den 4 september maandag bij Sytze Jackops backer sijn

[p. 156]

wij[f] Alltie. Een soon gehalt. Ginck swar too. Was seer gestrengt.

3-

(2488)

1730 den 26 september gehalt bij Schurt Doytses meyster schomacker sijn wijff Auwkie, nae datse 9 wecken waren getrouwt gewest. Een docht[er]. Hastig.

2-

(2494)

1730 den 28 ocktober saaterdag nachtes ten twe uren bevallen van een soon nae een seer sware verlosinge Tomas Gosses backer sijn vrouw Bettzke. Is well varende. Gedanckt sij Godt vor sijn genadige hulp en verlossinge.

3-10

(2495)

1730 den 30 ocktober dingesd[ag] morgens bij Barrtel Ydes sijn wijf Hilltie Arricn de Boer sijn dochter. Een grotte brave soon. Een sware reys.

1-10

(2496)

1730 den 30 ocktober avens bij Jelle kistemackers knecht sijn wijf Trintie. Een soon van der Rips kintz kint. Een soon. Sware reys.

1-8

(2497)

1730 den 3 november bij Pitter soldaat sijn wif Grittie sijnde Harrmen vullensmans dochter. Bevont een seer scheefe baarmoeder. Dede alles wat de konst vermogt. Qwam gen vortganck. Konde ock nit. Ondersogt ick de saack: lag het kint met sijn arrmen en beenen om sijn hals dubelt. En most doen van een goede een qwade geborte macken en soecken de voeten. Hadde dar schrickli[k] vel me te doen. Het kint was al doodt. Een dochter. Sij welvarende. Nul.

0-0

(2500)

1730 den 15 november wonsdag avent gehalt bij de vrotzman Mighil Minnema sijn Bettzke Aates. Har in de morgenstont verlost van een seer sware kint. Ginck seer harrt en swar to, doch alles, de Here sij gedanckt, noch wel. Een seer swar vloot.

9-9

(2501)

1730 den 18 november gehalt op den Dam bij Pitter hellpbacker sijn wiff Menke. Een dochter. De nageborte rottig. Veege teekens.

1-10

(2503)

1730 den 25 saaterdag gehalt bij Rolef lindrayer Martie Evert houwtsaagers soon, sijn wijf Trintie, Rick har dochter. Durde een etmal. Een soon.

2-5

(2504)

den 1 september [= december, v.L.] bij Sybe Harmens meyster timmerma[n] sijn wijf Ymke. Een myskram van een soon. Butten de Hansport. Heel hastig.

0-15

(2505)

1730 den 1 september [= december, v.L.] Sunt Loy bij Frerick Tadem meyster baacker sijn wif Altie Sibelyus. Een soon. Dur[de] van nade midags tot nachtes ten 12 uren. Een swar kint. Seer narbandig. Weynig arbeyt.

3-

(2506)

1730 saterdag den 8 desember buyten de Hansport op de kallckovens bij Henderick kalckman sijn wijf Affken gehalt. Een

[p. 157]

sontie van 7 maanden. Lag met sijn errsie vor sonder ontsluting. Hade dar veel me te doen, doch redde het noch. Alles well geluckig.

1-16

(2509)

1730 desember 22 bij Harmen Borke sijn wiff Marke. Een sware grotte dochter.

1-10

Het vorleden jaar 1730 van mijn bedinnge ontfangen van 74 vrouwen 200 en 32 gul[den] 2 [stuivers]. Het jaar 1730 uytgegeven 200 - 25 - 2.

1733 in, sijnde in mijn 78 jaar mijnes ouwderdoms, hebbe uyt mijn boeken angeteekent en ontfangen van mijn bedininge 8000 - 500 gullden, sege achtdusent en viffhondert gullden. En ock in dy tit met dockteren en meysteren ellef hondert guldens. En in dit alles is des Heeren seegen over mij gewest. Sijnen naame sij dar van ewigheit tot ewigheyt geloft, gedanckt en gepresen. Amen, ja amen.

C. Gertrut Schraders genamt Higt.