Spel der heiligdomsvaart

(1937)–Jacques Schreurs– rechtenstatus



[pagina 5]
Het voorspel. SPELLEIDER, GESCHIEDENIS EN LEGENDE. De spelleider verschijnt voor 't publiek en buigt. SPELLEIDER: Monseigneur, Kinderen van dit land, Erfgenamen der Heiligen: Gij allen, die zijt samengestroomd rond dit oude munster om de Gebeenten te vereeren der Heiligen, die het heerlijk maken - Geeft acht en hoort, nu wij, spelers en speelsters, U tot leering en stichting, hen ter eere, uit het duister te voorschijn roepen de gestalten en daden van hen, wier heilige relieken onze voorouders verhieven van onder de aarde en, in zijde gewikkeld, in kostbare schrijnen voor ons en ons nageslacht bewaarden! Allen ten zegen! Doch daar Verbeelding alleen niet volstaat en gij recht hebt op waarheid, waar wij historische figuren ten tooneele voeren - zoo roepen wij allereerst de Geschiedenis te hulp, opdat wij handelen in de waarheid van haar, die liever zwijgt dan liegt. GESCHIEDENIS: Ik ben duister en ontluisterd! SPELLEIDER: Verschijn zooals gij zijt, daar uw schennis u niet tot schande strekt! Dit weten wij! GESCHIEDENIS: Mijn grootheid is vergaan en mijn geheugen uitgewischt omtrent de groote gebeurtenissen op dezen grond.
[pagina 6]
SPELLEIDER: Zeg ons, hoe oud gij zijt. GESCHIEDENIS: Meer dan twaalf eeuwen zijn over mij heen gegaan, Stormen en verschrikkingen hebben hun werk gedaan... En het vuur... SPELLEIDER: Wie stelt gij aansprakelijk voor uw ontluistering, wie beschuldigt gij? GESCHIEDENIS: Niemand! Hun namen zijn uitgewischt en alles is bij God vereffend, die zegent en vloekt. SPELLEIDER: Bezin u op uzelf! GESCHIEDENIS: Ik ben een rozelaar zonder rozen, overwinterd en dor en daar waar Legende, uit mij en Verbeelding geboren, mij sierde, vindt gij de enkele papieren bloemen, die wel de kleur en vorm van rozen dragen, doch den geur en het leven missen... SPELLEIDER: En verder?... GESCHIEDENIS: Ben ik 'n boek, door menschen en elementen overmeesterd, waarin hier en daar de Legende, met kinderlijke hand, haar grillige arabesken teekende, rond een enkelen helderen naam of duister feit... SPELLEIDER: Wat raadt gij mij? GESCHIEDENIS: Roep ook de Legende naderbij, die, half waarheid en voor de helft een schoone leugen, u dus ten deele kan helpen, waar de schoone figuren, wier namen ik bewaarde, naakt en met den mond vol tanden staan.
[pagina 7]
SPELLEIDER: Legende, droomend speelkind der Verbeelding, kom ons spel te hulp waar Historie ons in den steek laat. LEGENDE: Hier ben ik, wat wenscht gij? SPELLEIDER: Het schoon verdichtsel! De droom der eeuwen rond de Heiligen en Helden, die hier een rustplaats vonden... LEGENDE: Zij bloeien! SPELLEIDER: In God! LEGENDE: Hun beenderen bloeien! SPELLEIDER: In zijde en kostbare schrijnen! LEGENDE: In wonderen en bloemen, in duizenden levens! Zij stralen van heerlijkheid! SPELLEIDER: Wie wekte hen tot bloei? LEGENDE: Een lente van liefde, een zomer van vroomheid, verwarmde de aarde, en als de grillige wortels gewekt, braken zij zegevierend uit den grond en overbloesemden hunne graven. SPELLEIDER: Legende, heerlijk is hun bloei! Doch in de relieken vereeren wij de Heiligen en meer dan de bloei hunner beenderen, verrukt ons de geur van hun leven en heilige daden... Laat deze voor ons spreken! Wat weet gij van hen? LEGENDE: Hun namen!
[pagina 8]
SPELLEIDER: En rond hunne namen? LEGENDE: De Stilte! De eeuwen zwijgen... GESCHIEDENIS: Zeer juist! Ze zwijgen... LEGENDE: Hun leven voltrok zich voor God, die zwijgt... GESCHIEDENIS: De Godslamp heeft geen geschiedenis... zij brandt! LEGENDE: En de tragiek van hun leven is de tragiek van het brood: Het wordt gezaaid om te leven en het leeft om te sterven... Gemaaid en in schuren geborgen, wordt het gedorsen en gewand, gemalen, gemengd en gebakken in het vuur, sterft het zwijgend in den mond... GESCHIEDENIS: De Geschiedenis der Heiligen lost zich op in God en sterft in zijn Mond! SPELLEIDER: tot publiek. Zoo ziet gij, voor welk een zware taak wij staan! Konden deze steenen spreken en deze grond, door hun voetstappen geteekend! GESCHIEDENIS: De steenen zwijgen als de beenderen... En de grond als een gesloten graf... Met 't weinige, dat wij weten, moogt gij uw voordeel doen, en gaarne zijn wij bereid u uit den schat onzer memorie de gepaste analogieën te verstrekken, waaruit gij, met geest en verbeelding, uw stof kunt vervolmaken... LEGENDE: En wie belet u de legende te verrijken als gij de geschiedenis niet schaadt?
[pagina 9]
GESCHIEDENIS: De dorste historicus mag u daarom niet laken! SPELLEIDER: Beginnen wij dan, doch niet vooraleer wij op onzen weg door de gebeurtenissen van den voortijd, den zegen ontvangen hebben van den Vader onzer zielen, onzen Heer Bisschop, die de bewaker is van het erfdeel der Heiligen... Vader Bisschop, zegen ons spelers en speelsters. De Bisschop zegent. ALLE SPELERS: Amen! Deo gratias! De spelleider klapt in de handen, wenkt de spelers en roept: Glück Auf! ALLEN: Glück Auf.

Vorige Volgende

Het voorspel.