Here zegen deze spijze
(1967)–Max Schreuder–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 41]
| |
[pagina 43]
| |
U heeft dus besloten verder te lezen. Ik zie uw ogen onvermoeid langs het platte schrift gaan. Ik lees uw behoefte. Of u het met mij eens bent of niet: U leest. Daar gaat het om.
Wij zijn omringd door geschreven woorden. Ze oefenen een geheimzinnige macht op ons uit. Elke handelaar weet wat het geschreven woord vermag. De consument slikt gewillig, soms afkerig, maar hij slikt. Lezen verplaatst hem in een ‘leesbeeldige’ werkelijkheid. Dat is een benarde wereld, bestaande uit zijn verbeelding. Verbeelding heeft ons niet meer gebracht dan dit: imitatie van wat er in en om ons heen gebeurt. De verbeelding blaast zich zelf op tot een ballon van alles zaligmakende fictie. Wij leven in die fictie. Gehypnotiseerd. Maak u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis... Eeuwen geleden is het al begonnen: het imiteren, het vergelijken, het abstraheren in beelden. Dat maakt het mij thans mogelijk op een toilet schrijfhandelingen te verrichten. Die handelingen zijn niet noodzakelijk. Ze horen bij het spel dat ik speel in een maatschappij die het spelen verleerd is.
Dit is helaas een mannentoilet. Ik vraag geen honorarium. Door de schapen van de bokken te scheiden heeft Nederland de unieke kans gemist de geslachten op intieme plaatsen te verenigen. Toch bent u hier dicht bij u zelf. U kunt in stilte en ootmoed uw geslacht bezien, zonder tot overdreven voorstellingen te vervallen. Dit onderbuikse landje heeft het Westen veroverd. Het schreeuwt en kraait alsof het zich zelf voor het eerst heeft ontdekt. Ook de anus begint op te spelen. Het zaad kruipt waar het niet gaan kan. Maak sex, praat sex, ook al heb je geen geslacht. Streel, kwijl, lik, bid sex. Het brengt alles op wat je maar wilt: geld, kinderen, moord, oorlog, spionage en vooral: honger. | |
[pagina 44]
| |
Bezie uw geslacht: het is even vanzelfsprekend als uw mond. De rest is... verbeelding.
Nog steeds heeft u de kans dit vel als w.c.-papier te gebruiken. Overweeg ernstig wat u te doen staat. Ik trek m'n broek op en ga het officiële leven weer in. Honden verkennen elkaars luchtjes.
In een hotelkamer liet M. het volgende achter:
Ik droomde dat de atoombom zou vallen: hij viel. Ik droomde van de moord op 100000 communisten in Indonesië en het was waar. Ik droomde van de perfectie van het communicatiesysteem en het geschiedde. Toch zeiden anderen tegen me dat ik wakker was en dat ik mijn ogen wijd open had. Ik zeg jullie allemaal: wat hier gebeurt is een belevenis. Geen plaatje, geen film, geen boek. Wie meer wil is een Vergelijker of Imitator. Echte dromers leven moderner dan ooit. Zij weten welke machten hun leven beheersen. Zij weten waar hun lusten hun leiden. Zij worden gehypnotiseerd door een zeer hoog bewustzijn: dat van het middenrif. Echte dromers branden op zeer oude vuren. De wakkeren zijn niet waakzaam. Zij lopen krom van een overbelast bewustzijn. Zij leven in een voortdurende droomnood. Derhalve scheppen zij kunstmatige dromen en trachten ze hun wereld na te bouwen. En als ze werkelijk dromen schrikken zij zich dood. Want wie iets beleeft heeft geen behoefte aan beelden. Wie iets beleeft breekt alle beelden af. Ik droomde over een man die met vier kinderen twee kamers bewoonde. Hij zei dat hij wakker was en bijna gek. Hij | |
[pagina 45]
| |
sloeg zijn kinderen in alle hoeken en gaten. Het jongste kind vrat zeep. Het tweede kind nam een bad in gesmolten margarine. Het derde kind verstopte zich in de televisie. Het vierde kind las mooie boeken over woningnood. Het was een moderne staat waarin zij leefden. Nog nooit waren mensen zo ontwikkeld geweest: studenten sliepen in tenten en huiskamerkasten. Een kleine professor vond zelfs een duivenhok, waarin hij studeerde. Hij schreef acht boeken over de welvaart van het land. De vader van de vier kinderen vermoordde zijn vrouw. Hij kreeg meteen een felicitatiebrief van het woningbureau. De mensen juichten alle individuele oplossingen toe...
Het laatste volgende van M. werd in een kerk gevonden. Laten we bidden: Wat mij in een kerk het eerst opvalt is het hoge plafond. Mijn hoofd wordt omhooggetrokken (wat niet gebeurt wanneer ik onder de blote hemel loop). De kerk is bij uitstek de plaats voor denkbeeldige verhevenheden. Het lichaam schrompelt in tot een onbeduidend stuk vlees. Alleen het hoofd staart en zingt extatisch. Geen wonder dat er zoveel onzin wordt gebruld. In de kerken verschijnen plus minus ⅕-mensen. Er wordt alleen met hoofd en hart geleefd, een bewijs voor het grote | |
[pagina 46]
| |
aanpassingsvermogen van onze organen. De chirurgen mogen dan hebben aangetoond dat mensen zonder nieren, maag of op een long kunnen leven: in de kerk kan de mens zondermeer overschakelen op hoofd en hart. De predikers bedrijven een zeer gerichte reklame. De consumptie die de bezoeker krijgt toegediend is erg eenzijdig. (Tip: men hoeft geen gaatjes in hoofden te prikken; het bloed wordt (door de sterke emotie) vanzelf naar de hersenen gepompt.) Als de dienst is afgelopen verlaat men voor ⅕ gesterkt of verblijd de kerk. Daarna schakelt de bezoeker het zondige ⅘ deel van zijn lichaam weer in en valt hij ten prooi aan zijn zinnen. De wederopstanding des vieses geschiedt dus altijd buiten de kerk.
De eerste happening in een kerk vond plaats toen Jan Longerius trouwde. Hij had alle genodigden (waaronder de dominee) vooraf koffie met hasjisch gegeven. Men begaf zich in verheven stemming naar de kerk. Sommigen begonnen voordat zij binnengingen al te zingen. De dominee wankelde enigszins onzeker de preekstoel op. Jan trad met zijn vrouw naar voren en deelde mee dat zij gelukkig waren. Iedereen juichte. Allen hadden elkaar lief. Ik zag een aantal vogels op de gaanderijen zitten. Ze lachten en knikten en vlogen ruisend over mij heen. Wij klapten en zongen. De dominee overzag met een brave, brede glimlach de gelukkige schare. Nu en dan riep hij ‘Halleluja!’ en ging lachend weer zitten. Alle bezoekers bleven staan: een ware wederopstanding des vieses. Sommigen omhelsden elkaar en bewonderden de kerk. Op de glas-in-lood-ramen werd een doorlopende kleurenfilm vertoond. Nu en dan zag ik een knipoog van God. De kerk veranderde voortdurend van volume. De zingende | |
[pagina 47]
| |
stemmen rolden als grote ballen door een enorme ruimte. Het licht was genade. ‘Ik ben hier gekomen,’ begon de dominee, ‘om jullie te bewonderen. Ik begrijp niet wat ons overkomt, maar het is goed, het is God. Maak van je lichaam geen hel maar een hemel!’ Iedereen klapte om deze preek. Pas zes weken later ging men naar huis.
Het overige wat van consumonstrum M. bekend is heet terecht zijn ‘nalatenschap’. Hij laat namelijk al zijn produkten onbeheerd achter op stoepen, muren, stations, in gangen, kerken en café's. Beroemd zijn vooral de critici en analytici die over hem hebben geschreven. Op de Chinese Muur schreef hij een soort gedicht van vier kilometer, dat als volgt begint: Nu de lengte het toelaat en de eeuwen, zeker van steen
opstaan tegen mijn schrijvende hand die het pad volgt van
heden
leg ik mijn dronken gedachten op je verweerde huid
ik ga je besneeuwen met woorden, ik ga je bekrassen, be-
snijden
ik ga je zo lang bewerken met mijn levende cellen
dat je voor deze schrijvende revolutie zal zwichten
aan jou, muur waartegen mensen worden gemeten
leg ik mijn maatstaven op, ik laat de profeten
die murmelend langs je stenen liepen
achter me als een verdord geweten
| |
[pagina 48]
| |
je mag dan langer zijn dan enkele landen
en hier en daar wat tempels bezitten
voor mij ben jij verkalkte verbeelding
van alles wat schijnbaar eeuwig is
jij bent voor mij een mooi verzetje
van enkele miljoenen doden
die om de levenden te troosten
een stukje bouwkunst achterlieten
maar nu ik je heb opgenomen
in dit proces van schrijvend denken
kan ik je maken en breken
Achter en over je rug liep Mao's grote tocht
waarover in Europa veilig wordt gezwegen
jij bent een muur van mensen, even lang
als thans mijn vingers langs je voegen lopen
Ik zal je openspreken, lange zwijger
en mensen pellen van je randen
Ik zal je bloemen en fossielen
zachtjes betasten en je strelen
in al je voegen en je scheuren
ik zal je helemaal omhelzen
en dan versieren met mijn kietelend schrift
|
|