De verwarde natie

[p. 186]

Kollum

Inwoners van het Friese Kollum namen het recht in eigen hand, zoals het bij zulke gelegenheden heet. Tijdens een ‘voorlichtingsavond’ over de komst van een nieuw, groter asielzoekerscentrum in hun gemeente, de armste van Nederland, schreeuwden zij boze zo niet discriminerende leuzen, matten met de politie en bekogelden de burgemeester met eieren. Allemaal heel erg verkeerd, zeker. Het land, aangevoerd door verontwaardigde politici en in hun kielzog nog verontwaardigder journalisten, sprak er dan ook luid schande van. De heersende Hollandse weldenkendheid weet wel raad met zo'n incident. Overigens oppassende, hardwerkende, belastingbetalende en kerkgaande medeburgers worden in één klap gedesavoueerd tot xenofoob janhagel, verwerpelijke exponenten van de fascistoïde massa. Grote waakzaamheid heet meteen geboden, tegenkrachten dienen gemobiliseerd. Recht en orde moeten heersen, ook op het Friese platteland. Onwelvoeglijkheden over asielzoekers, of vreemdelingen in het algemeen, zijn onder geen beding toegestaan. Het gebruikelijke gedogen van wetsovertredingen op allerlei terrein is hier vanzelfsprekend uit den boze. Dus onderzoekt het Openbaar Ministerie in Leeuwarden voortvarend of regionale volksmenners en ingezondenbrievenschrijvers geen inbreuk hebben gemaakt op het eerste en belangrijkste gebod van Nederland: gij zult niet discrimineren.

Alle ironie op een stokje: de hele episode is van een grote treurigheid. In de eerste plaats omdat in Kollum blijkt hoezeer rigide antidiscriminatiebeginselen het democratisch debat kunnen

[p. 187]

smoren. Protest, emotioneel of niet, tegen het asielbeleid blijkt feitelijk niet meer mogelijk: dat is immers ‘mogelijk racistisch’ en als zodanig meteen verdacht in de ogen van justitie. In de tweede plaats komen in Kollum alle onwil en misverstand van het asielbeleid samen; gevoegd bij het geringe democratische gehalte van onze instituties, doen zij opnieuw wanhopen aan het vermogen van de Nederlandse politiek om het asieldrama ten goede te laten keren.

De essentie van het politieke falen is dat het beleid zoals dat de afgelopen vijf tot tien jaar heeft gefunctioneerd, niet bij machte is geweest de echte, dat wil zeggen individueel vervolgde, vluchteling snel te scheiden van de immigrant die zich als asielzoeker aandient. Dit onvermogen - in belangrijke mate gevolg van politieke onwil - heeft geleid tot een nauwelijks te accommoderen instroom van tienduizenden illegale immigranten per jaar, tot ellenlange asielprocedures, tot hemeltergend nietsdoen in de centra, een desastreuze institutionalisering van de opvang, hospitalisering van de opgevangenen, ongebreidelde juristerij en een onwaarschijnlijke jaarlijkse kostenpost van vele miljarden guldens.

Met de Nederlandse asielopvang, hoofdzakelijk bestemd om mensen van wie volstrekt duidelijk is dat het geen echte vluchtelingen zijn enkele jaren onderdak en allerhande professionele hulp te bieden, is meer geld gemoeid dan waarover unhcr, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, jaarlijks kan beschikken. Voor miljoenen ontheemden elders op de wereld is minder geld beschikbaar dan voor een elite van redelijk koopkrachtige would-be landverhuizers die zich onder geleide van goedbetaalde mensensmokkelaars naar Nederland hebben weten te begeven. De willekeur van dit alles is goed onderzocht en gedocumenteerd, niet in de laatste plaats door officiële instanties, laatstelijk bijvoorbeeld het onberispelijke Sociaal en Cultureel Planbureau. Dat stelt in zijn recente Rapportage Minderheden 1999 vast, dat internationale verdragen en de Vreemdelingenwet ‘zelfs in theorie geen antwoord (geven) op de vraag wie asielgerechtigd is’. Het is op deze plek vaker betoogd. Iedereen weet dit

[p. 188]

ook. Politiek Den Haag, de profi's in het spiksplinternieuwe asielmiddenveld, de gemeenten waar de opvang moet komen (die bezwijken onder de gunsten die Den Haag hun bewijst als ze in opvang op hun grondgebied bewilligen) en, het belangrijkst, de overgrote meerderheid der burgers van Nederland, zelfs, ja zelfs die negorijen in de periferie des lands.

De inwoners van Kollum, ongetwijfeld nog ondiplomatiek verhit door de tragedie-Vaatstra, demonstreerden ook helemaal geen vreemdelingenhaat, zoals de gemakzuchtigen lichtvaardig beweren, maar ageerden met recht, reden en kracht van argumenten tegen het falende asielbeleid, zoals ook uit hun spandoeken bleek. Echte vluchtelingen zijn welkom in Nederland, zoals zij dat in de jaren vijftig, zestig, zeventig en tachtig waren, niet echter ‘goudzoekers’, zoals de agitatoren de illegale immigranten noemden. De Kollumers politiseerden terecht wat de politieke heersers in hun bevoogdende waan een ‘voorlichtingsbijeenkomst’ noemen. Over een bij uitstek politieke zaak als wie zich blijvend in Nederland mogen vestigen en wie niet, hebben de burgers zelf niets te zeggen. De heersers hebben ‘het volk’ afgeschaft. En zonder volk geen democratie. Het kan niet duren.

oktober 1999