Swarte ingels

[p. 225]

14

Mem stiet op 't perron, ûnder de kape; in neatich, skier wêzen, middenyn in drokke minske-massa.

Mei't wy deroan rinnen komme, set se de paraplu tsjin in pilaar en spriedt se de earmen. Oars hie 'k my miskien skamme, mar no taast it my yn 't moed. Se krûpt ús oan, seit dat se ûnwennich west hat.

No't ik har fan tichteby besjoch, wurd ik kjel. Se is meager om 'e holle, men kin de deadskop úttekenje. De make-up sljochtet de grutte, donkere wâlen ûnder 'e eagen net oer. Ik mien dat ik sjen kin dat se grizer wurden is, de ôfrûne dagen. In skym is se.

As wy it stasjon útrinne, hifket se hoe't it mei ús is, oft wy ús rêde kinnen ha. Se rept mei gjin wurd oer heit. Dat is goed. Wy wolle it der ek net oer ha. Heit bestiet even net. Hy bestiet noch minder as pake. Dy waret yn ús tinzen, sit yn mem har eagen; ferskynt mar al te dúdlik foar ús, no't wy syn auto stean sjogge. Mei't wy ynstappe komt de geur my oer 't mad. Ik knyp de eagen ta. As ik se iepen doch sil er dêr sitte. Breed en grut. De piip yn 'e mûlshoeke. Meisje, sil er tsjin mem sizze, har op 'e knibbel klopje. Meisje. My sil er in knypeachje jaan, útdaagje foar in potsje skaak. Mei de glêzen stikken? Jawis, mei de glêzen stikken. Ik wit dat er dy it moaist fynt. En Fardou moat bridge. Hy hat har oait de earste begjinsels bybrocht, en sil útfine wolle hoe fier't se is. Net sa fier, pake, want eins fynt se der neat oan. Mar dat kin neat skele. Der sil moaie muzyk op stean, it fjoer lôget yn 'e iepen hurd. Beppe soarget foar in slokje en in flaubyt.

[p. 226]

Wy sille laitsje. O ja.

‘Ik ha sein dat er siik is,’ seit mem.

Fardou knikt.

Ik stoarje ta it rút út.

Foar't de minsken komme te kondolearjen, meie Fardou en ik tegearre pake sjen. De kiste stiet yn 'e seal dêr't de útfeart hâlden wurdt. Der leit in grut bosk blommen op. Beppe en mem binne der al, sitte achter in tafel. Ut lytse lûdsprekkers komt sachte muzyk. As beppe ús yn 't each krijt, hâldt se in bûsdoekje ûnder 'e noas.

Ik fiel my opfokt, wit net hoe't ik my hâlde moat. No't wy op 'e kiste tarinne, wit ik dat dit de earste kear is dat wy in deade sjogge. Ik krij Fardou by de hân. Se knypt deryn. Ik wol net janke.

Hoeden bûch ik oer 't gleske.

Us pake.

Hy sjocht der glêd út, glânzet sels in bytsje. En dochs liket er net op Hero. Wat dêr leit is in parody, in karikatuer.

Ik kear my ôf, ha genôch sjoen. De dea is ien grutte ferrifelderij.

Fardou nimt myn plak yn. Se leit beide hannen op 'e kiste. Hja niicht de holle en sjocht. Yntins. Fassinearre. As wol se hjir en no it geheim fan libben en dea trochgrûnje. Der liket gjin ein oan te kommen. Mar krekt op 't stuit dat ik der ûngemaklik fan wurd, sjocht se op.

‘Sa bist, en sa bist net,’ flústeret se. ‘Niks om bang fan te wêzen. Bisto bang fan 'e dea?’

‘Wit ik net... Noait oer neitocht.’

‘It hoecht net. Foar ús berte wiene wy ommers ek dea?’

‘Ja... ja, miskien wol.’

[p. 227]

Mei in nuver gefoel yn 'e mage nim ik har mei nei in taffeltsje, yn ôfwachting.

In frommeske fan it Humanistysk Ferbûn hâldt in taspraak. Dêrnei komt in freon fan pake oan 't wurd, in man mei in folslein keale holle en in sulvergriis ringburdsje. Hiel koart fertelt er wat oer har freonskip, en dan lêst er in stik foar út De Profeet fan Kahlil Gibran. Lang is it. En moai. Fardou gûlt stil. Ik wurd sels ek muoilik. It benaut my, ik wol nei bûten, de rein op 'e hûd fiele, skjin spiele litte.

Einlings is 't dien. Wy wurde fersocht om ús bûten op te stellen, earst famylje en freonen, kunde dêrachteroan. Graach stil wêze.

As elkenien teplak stiet, set de staasje út ein. Ik sykhelje djip. It reint en it is kâld, mar it fielt as in befrijing.

Mem rint foaroan. Se stipet beppe, hat har yn 'e earm. As roeken lykje se op inoar, mei har swarte klean en swarte huodden.

Dêrachter komt omme Pierre mei de frou. Of wie 't syn freondinne? Ik wit it net. Hy hat wat fan pake, is grut en foars. Njonken him rint Franceska. Sy hat in soad fan mem, mar liket krachtiger, direkter. Sil de Amerikaanske ynfloed wol wêze. Sy skynt ek it inisjatyf ta de skieding naam te hawwen, no fjouwer jier lyn. It giet goed mei de leafde yn 'e famylje, soe Riemer wol sizze.

It hôf is tichteby, miskien fiif minuten rinnen. Mar om't it sa stadich giet, liket it langer. It kin my neat skele. Ik ha de earm om Fardou slein. Se linet tsjin my oan. Behalven it fertriet fiel ik ek grutskens en djippe foldwaning, om sa mei har oer de dyk te gean. Net ien sil deroer stroffelje, of der sels mar wat fan tinke. No kinne wy sjen litte dat wy byinoar

[p. 228]

hearre, ien binne; sûnder gefaar op ûntdekking. By de dea om binne wy feilich.

De poarte fan it hôf stiet oan. De boade, dy't de staasje begeliedt, triuwt it stek fierder iepen, sadat de lykauto it middenpaad opride kin. Memento Mori.

As de dragers de kiste op it grêf tôge ha, meie wy deromhinne stean. Dat falt noch net ta, want de oanhâldende rein hat de grûn yn in dridzige sompe feroare. Sa goed en sa kwea fynt elk lykwols in plakje, en de boade ferdútst ús - ûnder syn paraplu wei - de folchoarder. Yn 't foarste plak sil in gedicht lêzen wurde troch de soan fan de ferstoarne. Dêrnei sil de kiste yn 't grêf pleatst wurde. As dat klear is, mei elkenien om 'e beurt in skepke modder op 'e kiste goaie.

Omme Pierre docht in stap nei foaren. Utsein it tikjen fan 'e rein en it rûzjen fan 'e wyn is it no stil. Wylst syn frommeske him in paraplu boppe de holle hâldt, hellet hy in bondel foar 't ljocht. Hy skrabet de kiel en begjint mei útset lûd in gedicht fan De Mérode foar te lêzen. Ik besykje de wurden yn my op te nimmen, mar fernim al rillegau dat 'k de kop der net by hâlde kin. Alles liedt my ôf: de kjeld, it ritmyske slaan fan 'e drippen op it hout fan 'e kiste, de sombere gesichten fan 'e minsken. Sommigen gûle iepenlik; oaren snuve lûdroftich, yn in krampachtich besykjen om de emoasjes yn 'e stringen te hâlden. Mar it grutste part fan 'e staasje stoarret foar him út: nei de grûn, nei de granytgrize loft; nei neat.

Oan it skoffeljen fan guon lju fernim ik dat Pierre syn foardracht ôfrûn is. De dragers komme wer ta libben út har beferzen hâlding. Se stelle har oan wjerskanten fan it grêf op, yn in foarskreaun, orkestrearre beweech. Fjouwer man

[p. 229]

pakke de touwen en sette har skrep, wylst de oare beide de planken ferwiderje.

As se no mar net fuortglydzje, tink ik yn in flits. Ik sjoch de kiste al kanteljen. Mei in dompe, yslike dreun falt er op 'e boaiem fan 'e kûle. It deksel kreaket en spjalt iepen. Ik dikerje oer de râne, sjoch dat in stive earm út it tesplintere hout stekt. De hân klaut as in krytwite krab yn 'e donkere modder. Minsken begjinne te âljen. Ik wurd mislik.

Gelokkich ha de manlju hâld genóch. Kalm en rûtinearre jouwe se it tou loas. Sûnder ûngemakken ferdwynt de kiste út it sicht. Dach pake. Bêste pake. Ald brombear.

Fûl byt ik op 'e lippe. It docht sear, en dat moat ek. Ik wol bloed priuwe.

Troch it flues foar de eagen sjoch ik de boade mei it skepke oankommen. It liket op sa'n boartersguodskepke dat bern yn 'e sânbak brûke; en even ha 'k it gefoel as moat ik laitsje.

Mei in knikje jout er it beppe oer, makket tagelyk in útnoegjend gebeart. Begelaat troch mem stekt se 't yn 'e heap modder en smyt it, mei in hast skiteldeftich wipke, yn 'e kûle.

Plof.

No wurdt it definityf.

Mem is oan 'e beurt.

Plof.

Pierre.

Syn frommeske.

Franceska, ús Amerikaanse bitch.

Ik wurd raar fan it lûd dat it makket. Wat is dit foar idioate wizânsje?

Fardou lûkt my oan 'e mouwe, wylst Franceska har tarist.

‘Ik fyn it in griis,’ flústeret se. ‘Ik doch hjir net oan mei,

[p. 230]

echt net.’ Twingend en feninich sjocht se my oan. ‘Noait wol ik bedobbe wurde, hearst dat, noait en noait en noait.’

Ik knik.

As muoike klear is en ús it skepke oerlangje wol, skodholje wy. Nee. Se sjocht ús ferstuivere oan, is even fan 't sintrum. Dan jout se it oan 'e lju dy't nei ús komme.

De jûns by beppe thús wurdt der lykwols net oer praat. Sels mem freget neat. Soks jildt ek foar heit syn ôfwêzigens. Net ien hifket; fan 'e middei ha wy syn namme likemin heard.

Nuvere, betiizjende oeren. It liket wol as is der in famyljereuny geande. Net in útlitten feestje fansels, mar dochs in noflik mei-inoar wêzen dêr't praat en ek wol lake wurdt. Rûnom baarne kearsen, en Pierre hat de hurd oanstutsen. Der wurdt dronken, wyn en port. Whiskey foar Franceska. Beppe hat sels in kleurke op 'e wangen. Se docht my tinken oan in âlderwetske porsleinen pop, mei dyselde mjuks fan naïve ferheardens en ûnleauwe op 't gesicht; deselde ûnnatuerlike útstrieling.

Ynienen giet Fardou stean en rint hastich, sûnder wat te sizzen, de keamer út. It falt mem en Pierre, dy't drok mei Franceska petearje, net op; mar beppe sjocht har al wat nuver achternei. Dat tink ik alteast, mar as ik tsjin har sis dat ik even by Fardou sjen sil, reagearret se net; stram en stom as de pop dêr't se op liket. Dus lûk ik my werom, sûnder dat ien der erch yn hat.

It is kâld yn 'e hal. Ik huverje en set de stap deryn. De wc sit njonken de trep. Ik fiel oan 'e doar. Los. Soe se boppe wêze? Op 'e earste ferdjipping rin ik nei de badkeamer. Dy sit op 't slot.

‘Fardou? Is der wat?’

[p. 231]

In sachte klik. De doar swaait iepen.

Heal-neaken stiet se foar my, fan boppen klaaid yn in grouwe trui, fan ûnderen bleat. Myn eagen wurde nei har skurte lutsen. It krús is donker en wiet. Bloed. Ien drip lûkt in spoar oer de binnenkant fan it bil.

Foar't ik echt kjel wurde kin, kringt it ta my troch wat der oan 'e hân is. Ik doch de doar ticht. Fardou rint nei 't bad en giet wiidskonks op 'e râne sitten. It liket as is se ferwûne. Stadich rin ik op har ta. Ik sakje op 'e knibbels, triuw it gesicht yn har donker-klibjend krús.

Mei bloed en focht en sellen bekliem ik my, it residu fan wat dat om 'e nocht op waaksdom en ûntjouwing wachte.

Ik wriuw en smar, wylst Fardou my yn oerjefte de hân op 'e holle leit. Seinigjend.