Waarde van Lennep

Londen, 21 juni 1834

‘Uw vertrek had mij in zulk eene diepe zwaarmoedigheid gedompeld en mij mijn verlaten toestand op nieuw zoo smartelijk doen gevoelen, dat ik gewis, zoo ik geld gehad had om zwemmen te leeren, mij reeds een maand na uw afreis zou verzopen hebben’, sehreef Van de Linde aan Van Lennep, die inmiddels in Nederland terug was. Kenmerkend is de vermenging van mistroostigheid en dwaze spot, die ook de rest van deze brief beheerst. Er waren weer een paar pogingen om aan de kost te komen mislukt, en nu kwam het plan op om in Zuid-Afrika redding te zoeken. Van de Linde beklaagde zich bitter over zijn lot, maar eindigde de brief vrolijk met een dubbelzinnige scène voor de poppenkast, waarin hij de spot met het verfranste woordgebruik en het quasi-deftig gedrag van zijn tijdgenoten dreef.

[p. 46]

[...]

eerstdaags zend ik u een blijspel voor de Poppenkas, in hetwelk de Heer Muilbaars koopman in pantoffels en levend aas de hoofdrol speelt en hetwelk dus begint:

De miskende waschvrouw of de liefde in een zomerbroek.

Eerste Bedrijf; eerste Tooneel. Het Tooneel verbeeldt een speeltafel. Muilbaars, Mevr. Muilbaars geb. Mahomet.

Muilbaars. Is Jenetje verangegeerd ik heb een kleine omissie¹ voor der.

Mevrouw. Hadt dat nou wat eerder gezeid, ik heb ze daar net uitgestuurd om te vragen of Lauderein² den Apteker eens illico³ zou willen komen, dan had ze jou boodschap meteen kunnen doen.

Muilbaars. Dats dan een rampzalig werk dat nu domestieken den heelen dag moeten pisseren⁴ om voor jou te dordineren.⁵ Wat Sakkerbleu doet ze nou bij dien Charletan dien je weet dat ik niet in mijn huis kan soupireren.⁶

Mevrouw. Je weet heel goed dat Sjakot op alle dag loopt en sints dat het diertje verleden maand met excrementen⁷ verlost is...

1 Vgl. mission: opdracht; omissie: nalatigheid.

2 Vgl. l'eau du Rhin: eau de cologne.

3 Illico: op staande voet.

4 Vgl. passeren.

5 Vgl. ordonner: regelen.

6 Vgl. soupirer: zuchten; souffrir: verdragen.

7 Excrementen: uitwerpselen, vgl. instrumenten.

[p. 47]

Muilbaars. Excrementen, Morbleu hoe is 't mogelijk... Astramenten, Astramenten.⁸ Excrementen zijn lokvinken. Waarom spreek je de doode talen als je er niet in forceerd⁹ bent.

Mevrouw. Nou Astramenten, 't zel der op geen woord op an komen, heb ik het niet meer met een hondendoctor durven wagen.

Muilbaars. Ik wou dat Sjakot met zijn jongen in de Jean-ralisés¹⁰ zat. Jenet moet absolut voor me naar Vouwbeen om de politieke krullebol,¹¹ daar moet een anons instaan van een kwantiteit levend aas, uit de nalatenschap van de Generaal Laforgette,¹² die ik wel zou willen koopen, vervolgens moet ik de troepen zien violeren¹³ langs de Breesstraat en dan diende ik voor dat Duikanijs met zijn vrouw komt om een pourtijtjen met de kaart te maken, nog wel eens bij Cazemier de kleermaker aan te loopen om te vragen of hij een condon¹⁴ voor de kwast van mijn bedstee kan maken.

Mevrouw. Ik zou met die condon nog maar wat wachten je gebruikt toch de kwast nooit want je slaapt den heelen nacht door.

Muilbaars. (heet wordende) Pardi Josefien, dat zel je niet zeggen als de vischtijd over is en ik zoo druk niet meer heb om de wurmen in miscrediet te bringen, dan zal ik je, Dieu me pourdonne¹⁵ le boucher,¹⁶ een historietje van levend aas onder je rokjes vertoonen dat je der van geconfronteert¹⁷ zult wezen; mais vila notre sorcité.¹⁸

Tweede Tooneel. Duikanijs ondermeester in een zwemschool en negociant in anijszaad. Mevrouw Duikanijs geb. Nebucadnezar.

Muilbaars. Hoe vaart mevrouw. Heb je van nacht wel repousseerd¹⁹ met je Apou.²⁰

Duikanijs. Kom geen donderderijtjes, schiet je zaad dames, en laten we beginnen met een partijtje kleuren.

Mevrouw Duikanijs. Och maak me niet aan 't lagchen met je zaad, etc.

8 Vgl. astringent: stopmiddel.

9 Vgl. informeren en forceren.

10 Jean-ralisés: vgl. generaliteit. Verwijzing naar de onzelfstandige generaliteitslanden?

11 Toespeling op een of ander tijdschrift? Vouwbeen: vaker gebruikt als benaming voor schrijver of drukker van waardeloze politieke geschriften.

12 Generaal La Fayette, een actief Frans politicus en militair, was kort geleden overleden.

13 Vgl. defileren; violer: verkrachten.

14 Cordon: koord; vgl. condoom.

15 Vgl. pardonner.

16 Vgl. bouche (mond) en boucher (slager).

17 Vgl. confondre: in verwarring brengen; confronteren. Muilbaars gebruikt de vistijd als excuus voor zijn vrouw dat hij ‘de kwast’ 's nachts niet gebruikt.

18 Vgl. société: gezelschap; sorcière: heks.

19 Vgl. reposer: rusten; repousser: terugduwen.

20 Vgl. époux: echtgenoot.

[p. 48]

Ik heb geen tijd meer de stoomboot vertrekt, schrijf mij spoedig denk aan alles wat ik voor mij zelven en u geschreven heb, groet uwe vrouw, want dit durf ik u weder vragen en geloof mij onveranderlijk tt GVDLjz

[...]