Zeventiende-eeuwse kluchtboeken uit de Nederlanden

St. Niklaesgift

Prof. Draak heeft het Franse kluchtboek L'élite des contes du sieur d'Ouville van A. le Metel sieur d'Ouville als bron van de St. Niklaesgift aangewezen. Het aantal kluchten variëert in de verschillende edities van ca. 95 tot ca. 120. De vertaler/bewerker is onbekend; over het opgenomen gelegen-heidsdichtwerk is ook niets bekend.

Literatuur: Draak (1943), 83.

57. [St. Niklaesgift. Amsterdam: voor J. Jacott, 1644.]

Commentaar:

Deze editie is alleen bibliografisch bekend.

Bron: Bolte (1920), 93; Draak (1943), 84.

[Het door Bolte en Draak in de Sächsische Landesbibliothek te Dresden gesignaleerde exemplaar is tijdens de oorlog verloren gegaan.]

58. St. Niklaesgift. Amsterdam: voor J. Jacott boekverkoper, 1647. 12^o.

Titelpagina (fol. *2r):

S^t. NIKLAES- | GIFT, | Bestaende in | Bevallijke Kodderyen, aertige Voor- | vallen, vreemde Potsen, en | verdichte Vonden: | Verzelt met | Vaerdige vragen, lustige Antvvoorden, geneug- | lijke Ontmoetingen, blaeuvve Grootshe- | den, kluchtige Bedriegeryen, verma- | kelijke

[p. 110]

Afb. 15. St. Niklaesgift. Amsterdam: voor J. Jacott boekverkoper, 1647. 12^o. Ex. Leiden: U.B., M.N.L. 1073 A 24³. (58).

[p. 111]

Onnozelheden, en andere | diergelijke tijdkortingen. | [vignet] | t'AMSTELDAM, | Voor Iohannes Iacot, Boeckverkooper in 't | Heremijt-steeghjen, in 't Iaer 1647. ||

Gegraveerde titelpagina (fol. *1r):

S^t. NICOLAES | GIFT, | Bestaende in Aertighe | Vermakelijkheden. ||

12^o: *⁴, A-I¹², K⁸.

[$3 (-*1, -*2); A-I¹² $7; K⁸ $5]

120 folia, gepagineerd = [8], 1-3, 4, 5, 6, 7-228, [4].

Pagina 196 gepagineerd als 6 en 220 als 120.

Signatuurposities:

*3 toen kuyerde

A1 d'ander

K5 onschuldige , of

*1r :	[Gegraveerde titelpagina, voorstellende St. Nicolaas die boeken uitdeelt.]
*1v :	[Blanco.]
*2r :	[Titelpagina.]
*2v :	[Blanco.]
*3r - *4v :	Aen de bly-levende | GENEUGT- | ZOEKERS. [Voorrede op fol. *4v ondertekend: ‘S. NIKLAES.’]
A1r - K6v :	S^t. NIKLAES-GIFT | AEN DE IEVGHT, [Kluchten, onderbroken door enkele andere, hieronder genoemde, onderdelen.]
E10r - E10v :	GEBOORTE GROET | aen Mejuffer E.V.H. [Gelegenheidsgedicht.]
F9r - F9v :	Wellekomst. | Welkom, Iuffers van der Straten, [Gelegenheidsgedicht.]
H6r - H7r :	Verwondering over twee nieuge- | houde. | Aen de vrou. | 't Geloof is met my uyt, ik zie 't nu voor mijn ooge, [Gedicht.]
K7r - K8v :	BLAD-WYZER | over | S. NIKLAES-GIFT.

Exemplaren:

- Leiden, U.B., M.N.L. 1073 A 24³.

Convoluut, waarin verder aanwezig:

[p. 112]

1: Het leven en bedrijf van Klaas Nar. Uit het Duits in het Nederlands vertaald. Amsterdam: C. Last boekverkoper; [colofon: gedrukt bij T. Houthaeck], 1652. 12^o. (50).

2: De gaven van de milde St. Marten. Amsterdam: C. Last, 1654. 12^o. (6).

Commentaar:

De frontispiece wordt in de Cat. Muller aan S. Savry toegeschreven.

Bibliografische verwijzingen:

Barnouw (1901), 293; Bolte (1894), 87; Bolte (1920), 93; Catalogus van boeken, V, kol. 183; Cat. Muller 356.

59. [St. Niklaesgift. Amsterdam: voor M.M. Rocquius boekverkoper, 1647.]

Commentaar:

Deze editie is alleen bibliografisch bekend. Een vergelijking van de onder bovenstaande editie gegeven beschrijving met die welke Bolte van deze editie geeft, wettigt het vermoeden dat het door hem in de Staats-und Universitätsbibliothek Hamburg aangetroffen exemplaar met het impressum: ‘t'AMSTELDAM, | Voor Marcus Marcusz. Rocquius, Boekver- | koper in de Stormsteeg, in d'Institutie | van Calvinus, in 't jaer 1647. || ’ een andere uitgave van (58) is. Helaas is het door Bolte gesignaleerde exemplaar tijdens de oorlog verloren gegaan.

Bron: Bolte (1894), 87.

60. St. Niklaesgift. Amsterdam: voor C. Last boekverkoper, 1653. 12^o.

Titelpagina (fol. *2r):

S^t. NIKLAES- | GIFT, | Bestaende in | Bevallike Kodderyen, aerdige Voor- | vallen, vreemde Potsen, en | verdichte Vonden: | Verzelt met | Vaerdige Vragen, lustige Antwoorden, geneug- | lijke Ontmoetingen, blaeuwe Grootshe- | den, kluchtige Bedriegeryen, verma- | kelijke Onnozelheden, en andere | diergelijke tijdkortingen. | [vignet] | t'AMSTELDAM, | Voor Cornelis Last, Boeckverkoo- | per in de Gasthuys-Meulen- | steegh. 1653. ||

[p. 113]

Gegraveerde titelpagina (fol. *1r):

S^t. NICOLAES | GIFT, Bestaende in Aertighe | Vermakelijkheden. ||

12^o: *⁴, A-I¹², K⁸.

[$3 (-*1, -*2); A-I¹² $7; K⁸ $5]

120 folia, gepagineerd = [8], 1-228, [4].

Signatuurposities:

*3 kuyerde

A1 d'ander

K5 ontschuldige, of

*1r :	[Gegraveerde titelpagina, voorstellende St. Nicolaas die boeken uitdeelt.]
*1v :	[Blanco.]
*2r :	[Titelpagina.]
*2v :	[Blanco.]
*3r - *4v :	Aen de bly-levende | GENEUGT- | ZOEKERS. [Voorrede op fol. *4v ondertekend: ‘S. NIKLAES.’]
A1r - K6v :	St. NIKLAES-GIFT | AEN DE IEUGT, [...] [Kluchten, onderbroken door enkele andere, hieronder genoemde, onderdelen.]
E10r - E10v :	GEBOORTE-GROET | aen Mejuffer E.V.H. [Gelegenheidsgedicht.]
F9r - F9v :	Wellekomst. | Welkom, Iuffers van der Straten, [Gelegenheidsgedicht.]
H6r - H7r :	Verwondering over twee nieu- | gehoude. | Aen de vrou. | 't Geloof is met my uyt, ick zie 't nu voor mijn | oogen, [Gedicht.]
K7r - K8v :	BLAD-WYZER | over | S. NIKLAES-GIFT.

Exemplaren:

- 's-Gravenhage: K.B. 588 K 7¹.

Convoluut, waarin verder aanwezig:

2: De gaven van de milde St. Marten. Amsterdam: C. Last, 1654. 12^o. (6).

Olim: in potlood: XIX D 275.

Herkomst: Blijkens een aantekening in inkt heeft het exemplaar rond 1654 toebehoord aan Isaac Sattevier.

[p. 114]

61. St. Niklaesgift. Amsterdam: M. de Groot boekverkoper, 1662. 12^o.

Titelpagina (fol. A2r):

S^t. NIKLAES- | GIFT. | Bestaende in | Bevallige Kodderyen, aerdige Voor- | vallen, vreemde Potsen, en verdichte | Vonden | Verzelt met | Vaerdige Vragen, lustighe Ant- | woorden, geneugelijcke Ontmoetin- | gen, blaeuwe Grootsheden, kluchti- | ge Bedriegeryen, vermakelicke | Onnoselheden, en ander dier- | gelijcke tijdt-kortingen. | [vignet] | t'AMSTERDAM, | [lijn] | By Michiel de Groot, Boeck-verkooper, | op den Nieuwen-dyck, tusschen bey de Haer- | lemmer Sluysen, 1662. ||

Gegraveerde titelpagina (fol. A1r):

S^t. NICOLAES | GIFT, | Bestaende in Aertighe | Vermakelijkheden. ||

12^o: A-G¹².

[$7 (-A1, -A2)]

D5 gesigneerd als D7, E5 als D3, E6 als D6 en F6 als F4.

84 folia, gepagineerd = [4], 1-16, 17, 18-164.

Pagina 136 gepagineerd als 139 en 151 als 115.

Signatuurposities:

A3 d'ander

G7 patient, zeyde

A1r :	[Gegraveerde titelpagina, voorstellende St. Nicolaas die boeken uitdeelt.]
A1v :	[Blanco.]
A2r :	[Titelpagina.]
A2v :	[Blanco.]
A3r - G12v :	S^t. NIKLAES-GIFT, | AEN DE JEUGT. | [...] [Kluchten, onderbroken door enkele andere, hieronder genoemde, onderdelen.]
E12r - F1r :	GEBOORTE-GROET, | aen Mejuffer E.V.H. [Gelegenheidsgedicht.]
F11r - F11v :	Wellekomst. | Welkom, Iuffers van der Straten, [Gelegenheidsgedicht.]

[p. 115]

Exemplaren:

- 's-Gravenhage: K.B. 588 K 8².

Convoluut, waarin verder aanwezig:

1: De geest van Jan Tamboer. Amsterdam: [z.n.], 1671. 12^o. (16).

3: Het leven en bedrijf van Clément Marot. Herziene en vermeerderde druk. [Colofon: Harlingen: gedrukt bij E.I. van Doorn, 1674.] 12^o. (34).

4: F.G. de Quevedo y Villegas: Seven wonderlijcke gesichten. In het Nederlands vertaald door H. van Harinxma. Amsterdam: gedrukt door J.J. Bouman, 1669. 12^o.

Olim: in potlood: II I 549.

Opmerking: Pagina 86 is dusdanig beschadigd dat het paginanummer onleesbaar is.