Piër va Hanne

[p. 16]

De usjte hillige Kommenioen.

Wiej 't noe ezu wied waor, dat 't Sjengske de usjte hillige kommenioen zow doà, zaat 't Piërke tegen-n 't jungske: da moste.... mer braaf zieë en ezoeë.

't Sjengske kèëk mit zieng groeëte kristal-klaor owwe nao d'r pap, dè väör 'm zoot en d'r vinger ophoof en de winkbrowwe houw opgetrokke en nog väöl mieë zage wool. Mè dat is mit de hillige kommenioen en ezoeë es wie mit väöl ander zake: me wit 't wal, mer me kan 't nit zage. Dat is waoväöi 't Piërke alle-ze-lève tège pastoer hat opgezieë dè wit 't nit alling mer e sjprikt dr'uvver wiej ene andere uvver belle-fleure, sèremieë en bottersoje.

't Piërke zet. da mos te dich mer good bène....

‘Dat vèr riek wèëde, pap?’

‘Dat och.’

‘Nee dat nit, {problem}pt 't Marieke. ‘Vèr hoove nit riek te wèëde. Doe zots 't kink get lieëre.’

Noe sjamt 't Pieërke zich, ummusj dat hei e nit motte zage. Me mot es me erm is kontint zieë. Wè riek wilt wèëde, dè is van dèn owwenblik aaf onkontint en ongluk-klich. Mer.... wie 't jungske-n 't nit hoeëd, zaat 't Marieke: ‘E mot nuj sjoon han en 'n nuj montoer, die gèle ver.’

't Piërke trok an de piep en laachet. E hei gèèr gevrot: ‘has te geld?’ Mer e sjweg. Ummesj dat is mit de vròluuj e wonder dink. Doe gifs 'n geld en da hanteere ze, ze gelde en dunt en da dinks te: ‘zowe ze nog get han?’ Da bis te bang, dat ze nuuks mieë hent. Noe hent ze zieëker nuuks mieë en dan op eemaol hent ze alles.

‘'n Montoer en sjoon? Dat is fie.’

Lot ze hanteere en sjwieg.

‘Vèr bakke och get vlaam.’

‘Ich how dich get fagke!....’

't Piërke gong oet. 't Waor 'm te ing i g'n hoes. E waor wie e kink. E hei wille sjpringe en laache. E sjtong bei de fagke en tillet ze. ‘Dao kuns te drei maol kirmes va howwe.’ 't Piërke droog 'n vruid i zie hats en in d'r kop en in zie gans lief, dat 't 'm te mechtig wòad.

[p. 17]

E begon te zinge.... ezu mer get, egaal wat, get zonder wäöëd, get troerigs, wat e eminnig maol heem nève houw huure zinge bei de nienesje: van ene saldoot urges alling op ene wèèg.... en ezoeë. Mer dat waor nit wat 't zieë moeët en doew zong e oet g'n kirk der alleluja, dè alleluja .... wienieë zinge ze dem? - E zong 'm nog ins en loesteret zelver nao wat e zong ‘d'r alleluja van 't Zottesjdes väör Posje’. Alleluja, alleluja, alleluja - went i g'n kirk alles vol vruid is. Dè alleluja, dem ze 't usjte hent gezonge - dink ich - wiej ze vol leed waore en juus de traone howwe aafgeweisje bei 't graaf van ozzen Hergod en.... noe op eemaol, waor e opgesjtande, alleluja, alleluja, alleluja. E hat dat i g'ne kop van ene mond gelè.

‘Marieke, zulle vèr de jonge ilade?’

‘Dat liet a dich.’

‘Ow wat!’

‘Dan zal ich zelver gòa.’

't Marieke gong nit te dik nao g'n durp i nao de jonge. 't Hei väör good get dikker motte gòa.

‘Da zulle vèr der vadder en de modder och ilade.’

‘En d'r nonk Twen va Hanne.’

't Marieke hei 'm noe kunne vraoge wat 't wool. Wen 't hei gezaat: ‘Piër, gank nao Paries,’.... e hei 't gedòa.

D'r Piër reep 't Sjengkske noe gidder murge op: ‘doe mos opsjtòa, menke...‘doe mos nò g'n kirk gòa.’ En da gong e zelver mit. E kèëk da nao 't wèèr en went e sjwatte wolke zaog kòame a g'n himmel, daat e: ‘went 't dèn daag mer good is.’

Nao de hillige mees, houw pastoeër nog get kristelier. E vroog de kinger allenei. Da zaat e:: noe zag mer ins: wè is in de hillige hostie? Wè is in de hillige kommenioen? Wè kunt da bei dich? Dink ins nao.

Ze kèëke mit de groeëte klaor owwe nô aove gans hoeëg nô g'n kirk i en daate nao. Dao waore-t-er och die der kop houwe gebaoge mit de kin op de bros.

Allenei daate ze nao.

‘Wè is dat, went ich va g'n elter aafkom mit dè goote kilk, dè groeëte goote kilk en dèr zit a g'n kommenioenbank?’

[p. 18]

't Piërke is bang wòade. Num ins aa dat e-n-t Sjengske vrògt - mariëdeus - en dat dè nuuks zèët.

‘Sjenkske doe.’

't Piërke is in de bank, opgesjtande en hat zich in de hugde gerieët urn te zieë. ‘Sjengske doe - zag doe 't mer, wè is in de hillige hostie?’

't Sjengske waor opgesjtande. Dao sjtong 't fie rèët. 't How de häörkere aate uvver 't kregske gekemd en uvver de uurkere. Wat zet 't?

't Zet: ozze Hergod, hèër pastoer.

‘Good junske. Hat dèr 't gehoeëd, wat 't Sjengske hat gezaat? Zag 't nog ins menke!’

‘Ozze Herrgod, hèër pastoer.’

Aha.... e hat 't gekand. E hat 't gezaat: ezu vrei en .... klaor van de bros! 't Piërke aate in de bank is opgesjtande. E geet oet. E lupt. E lupt e-weg. Ene pastoer ka väöl vraoge. Went e nog ins get vraoget en went-e n-t nit kuuët. 't Piërke lupt oet. Dat hat e gekand. E kint 't. Went pastoer get vraoget, wat e nit kuuët, wuur al zieng vruid bedorve.

En heem zet e an 't Marieke:: Pastoeër.... dè vraoget d'r jong, mè d'r jong dè sjtong dao en ezoeë zonder zich te bedinke zaat e-n-t.

't Piërke sjteet i g'n hoes en noe ieësj vult e wiej zie hats klopt van angs en wiej e razelt.

't Zottesjdes houwe de luuj de wèèg gekèërd, de hage gesjnuid en de vane oetgehange. Mè dào gong ene valsje wink durch de kanadasse en dè wink fladderet in de vane, dat de sjtekke d'r van beugete. De wolke voeëte lants g'ne himmel en sjtrèëke wied-e-weg noeteref krek uvver de hugde en uvver de beum. ‘God gèèf, dat 't murge nit rent.’

‘Bèèn dich mer menke.’

't Piërke houw i ge bid gelège mit groeëte owwe. Klaor wakker houw e geloestert nao 't sjtoeve va der wink. Doew waor e i sjlaop gevalle. En boete - in g'n naat - broezet d'r wink durch de tek van de beum en sjtoevet e tège de vinstere van de hoezer. Da zunt de pèëd onrujig in d'r sjtal en sjlunt op de klauwede op 'n èëd. In ezun naat bedoer ich wè onderwèèg is i sjtorm en rèèn. Ene min-

[p. 19]

nige dè dan durchnaat en mit natte veut zich d'r doeëd holt op e lief.

't Murgens waor 't Piërke op eemaol klaor wakker. Houw inge geklopt? Of waor dat 't sjtoeve van d'r wink en 't klabattere van d'r rèèn.

‘Vrouw, 't rent.’

Went 't rent, dan is 't fes a nuuks. Mit de bronk en went 't kirmes is of och noe ezoeë, da mot 't zon zieë, goote zon op de wiesse klidjere van de medjere en op de vroeë gezichter van de kinger.

Gans verdrislich sjtong 't Piërke-n op. Dao liet de gow montoer, d'r broeds-ansog en der hoeëge-n hood. Alles liet gereed, mer 't is dich allelee väör 't aa te dòa. En dao komt och nog 't Sjengske grienentère de kamer op.

‘Wat is 't? Waoväör griens te, bis te krank? Sjprèëk!’

‘Gedronke!’

‘Doe maogs nit drinke. Wat has te?’

‘Gedronke!’

‘Gedronke?.... Hat dè gedronke! Dè hat gedronke! Vrouw, d'r jong hat gedronke, noe is 't ganse fes a nuuks. Wat noe?’

Went dich ezu get uvverkumt, da bis te wakker, ezu wakker wie-s-te te midde op der daag selève nit bis gewest.

‘Gank nao pastoer en da zes te-t 'm.’

't Piërke vergoot zich te bène. E vergoot zich te weisje. E sjnappet zich de ouw montoer, der rok, 't ves, de kap en de klompe en waor de trappen aaf. E leep der berg op, dat 'm d'r aom in de longspiepe joenket en e sjellet an de pasterei es went urges ene brand wuur oetgebròake. Pastoer, dè juus waor opgesjtande en zich sjtong de sjèëre, sjnèët zich ene ratsj onder g'n naas va sjrik, dat 'm 't blood nô g'n ne mond i leep. E reep: ich kaom, en wie e-n-t Piërke zaog dè dao sjtong te razele, zaat-e: mè, mè.... wat is 't, is get gepassieët. Doew zaat 't Piërke:.... D'r jong, hèër pastoer.... dè domme kluut.... dè hat gedronke. Mè pastoer laachet en zaat: Doe wits Piërke .... dat maog nit, mer ene pastoer ka väöl en huuj kan ich get mieë.... laot 'm mer mitgòa.

[p. 20]

‘Mitgòa.... mit de andere.... mit de hillige kommenioen?.... kan dat, hèër pastoer?’

‘Jao, dat kan.’

‘Ao.... en dan is dat in òader?.... en da zit der och bedankt, wit 'r hèër pastoer.’

Doew klabatteret 't Piërke wir d'r berg aaf....

Pastoer.... nee dè: Went vèr pastoer nit heie.

Went dat bei d'r ouwe hèër Hilligers wuur gepassieëd - andesj och ene hilsje man - dan hei dè gezaat: Nuuks daova, da mot dèr mer bèëter oppasse, e geet nit mit. Och, der Hilligers waor good, mieë wie good, dao is nuuks op te zage, op dè Hèër, God bewaar mich, dat ich get zage zow van ene geesliche. Mer dat is ezoeë, der inge Hèër is der andere nit.

't Marieke houw 't jungske de traone en de naas mit der sjolk aafgeweisje en 'm aagedoà. Noe sjtong e dao en 't Piërke sjtong väör 'm en zaat: 't Is merkwurdig, vèr zunt urm, mè os hat melève nuuks gefelt en went get moeët zieë, egaal wat, da waor 't dao, da houwe vèr 't.

En noe gonge ze alle drei nao g'n kirk. Ze gonge sjtaats en sjtäödig gebronke, der jong väörop mit 't nuj montuurke, de nuj sjuntjere, 't nuj petsjke en de häörkere fie gekemd nao alle zieje, uvver de uurkere en aat-n-oet en 't Marieke en 't Piërke komte nao, 't Piërke mit de broedsmontoer, die 'm al get krap waor wòade en gesjpannen i g'n ruk en in 't kruuts. Mer dat is egaal. Ezun montoer en och d'r hoeëge hood, diej drugt me op ezuunen daag nit väör zie plezeer. Dat is väör de sjtäödigheed. Dat is väör 't fes en 't Marieke houw 't sjwat zieje kleed aan en 't houw 't opgehève va g'n èëd en 't droog ene groeëte-n hood mit vèère. Dat alles drooge ze mit 't Sjengske nao g'n kirk i en dao waor 't loeter feierlichheed en alles waor fes en zank en moziek. De kinger woate op 'n pasterei aafgehold. Pastoer zènet 'n mit d'r wiewatesjkwas en de kinger druugete zich 't wiewater oet 't gezich en noe begon de harmenei en diej sjpèëlet ene marsj van oet de bronk en wiej de klokke loewete gong de luuj 't hats op. Ze heie kunnen kriesje van vruid, bezondesj wens te inge d'r bei has wiej 't Piërke en 't Marieke. En dao kos te

[p. 21]

ze ins hèr kiekke, dè hovvet nit truk te sjtòa, väör ginge.

De hillige kommenioen! Pastoer geet mit de bitste paramente nô g'n elter. Der wierook sjtiegt landsem en sjtil nao aove väör g'n elter op. Pastoer zingt. E wet aod aa. Huuj is e ouwer wiej andesj. Ene minnige hat 'n traon in de owwe en weisjt ze voet. Ze sjnoeve en sjnuute de naze en me vult, dat 't wie e wonder geet durch de hatser van de luuj. De kinger hent alles ezu fie gebend. Ginge intsige dè zich verdaolt. Ze gunt mit de köpkere gebaoge en de hendjère gevouwe an dis ziej nô de kommenioenbank en kaome an de ander wir truk. De luuj rikke zich in de benk nao aove en nao links en nao rets. 't Is wiej e bild wat ze zint, e bild, dat landsem opgeet en wir toe, en 't is gedòa en verbei. Jiddes jaor 't zelvige. Jiddes jaor andesj. -

't Piërke houw nao de hillige mis 't jungske a g'n hand en gong nao heem. E zaat: ‘Menke...., noe bis te riek.’ 't Sjengske kèëk 'm aa mit zieng klaor groeëte kingerowwe en e kèëk wir väör zich, es went e-n-t begrèëp.

A g'n deuisj zoote de nonke, d'r nonk Klös, d'r nonk Frens en d'r nonk Sjang. Dao zoot och d'r owwe nonk Twen va Hanne. De ganse familige waor dao. Och diej oet ge veldje. I den usjtem waore ze sjtil en oote ze. De jonge houwe 't Piërke alle ze leve nit vergève, dat e getrowd waor en ezoeë. Noe volte ze dat es 'n eeveldigheed. 't Is gek ezu te dinke. Wat is fienger in de welt es ezu fes. Ze sjamete zich en heie - in den usjtem - leever heem wille zieë. Mè wiej ze gèëte houwe en zich 'n sigaar houwe aagesjtòake, wòad gekald en gelaacht en vruiète zich, dat ze hei waore. Sjpieëder zow 't Sjengske alles van 'n erve. Ezu daate ze en wiej 't ovvend wòad gonge ze nô heem. Ze zaate:.... 't waor sjun.... wurklich.... 't koeët os bevalle. Ezu get is ummer sjun. E daobei daate ze mieë es ze koeëte zage.