Piër va Hanne

(ca. 1945)–Frans Schleiden– rechtenstatus



[pagina 3]
Veer op inge 'n daag. 't Piërke houw zich 'n geet gôa gèèle. 't Houw nog fosj motte handele. 't Houw de hand opgehouwe en gezaat: ‘Sjang, dè, sjlag i.’ Mè der Sjang va Jennemiekes-huupke woar aateroet gegange: en houw mit der kop gesjot en gezaat: ‘nee, nee.’ Doew waor 't Piërke 'm nao gegange: ‘dè, noe sjlag i’: ‘18 gulde väör de geet’. ‘Lot ze sjtôa.’ ‘Nee, dat nit.’ Doew waore ze wir te hoop nò g'ne sjtal i gegange en der Sjang va Jennemiekes-huupke houw de geet uvver der kop gesjtrèëke. Ze kant 'm sjnak en ze houw ezu erbermlich geblèèkt, es went ze alles hei verstande. 't Waor 't Piërke werm wòade um g'n haos en kietelig i g'n veut. E waor bang wòade en houw gezaat: ‘Vèr zunt alleze-lève ezun gow vrung gewest....’ Mè d'r Sjang va Jennemiekes-huupke how zich dò tège-n-op gezat en gezaat: ‘In der handel besjteet ging vrundsjap, wits-te.’ Doew houw 't Piërke de twintig gulde oet zieng teisj krège en e houw ze d'r Sjang van Jennemiekes-huupke in de hand gelaat, 't waore de litste. Doew waor e naò heem gegange. E gong mit de geet der berg aaf en probeeret de twientig gulde te vergèëte. E daat: wat is geld? Wat is twientig gulde? 't Geld makt ‘gee miensj geluklich’. E hat doezend maol zie gans vermäöge gegève. Ins gaof e 25 gulde väör e nuj kleed väör de vrouw. E how dat ezu mer gegève es went e - God wit wat - te vertère hei gehad. Mè doew waor e troerig wòade va leed. Ummesj 't waore de litste gewest. 't Is ummer 't zelvige. Noe zunt 't 25 gulde, da 25 cent. 't Zunt ummer de litste, zie gans vermöge. E is gewend nuuks te han. Went e murge op ene tinnef hat gewirkt en nao heem kunt, da gift e alles an de vrouw, an 't Marieke. ‘Hei’ zet e da en lekt e-n-t op 'n deuisj, ongetild. ‘Dao liet 't.’ 't Marieke sjwiegt en kupt. 't Kupt alles: broeëd en zeem, en betalt. 't Betalt alles, de belasting, 't broeëd en d'r zeem. Heë zelf, 't Piërke, dinkt a nuuks en geet ezu onbezurgd durch de welt. E kiekt nao 't wèèr en nao de sjtèëre. De
[pagina 4]
Luuj zage: dè, dat is e verke.... vrògt ene erme minsj 'm get da drieënt e zich um. 't Zondes i g'ne kaffieë drinkt e enen èëls en rôkt e 'n sigaar va 3 cent. E kiekt zich sjèël op dên inge-n èëls! E is e verke.... zage de luuj. Mer 't Piërke laacht en flut en went e nit flut of laacht, da zingt e. E geet durch g'n durp en rupt ‘hallo’ tège d'r Frens en tège d'r Joeëzep en tège-n-alle luuj. Alling 't Marieke kriet 'm sjtil. Dat plògt 'm en zet: Vèr hent ginge zeem, vèr hent gee broeëd. 't Hat ging èërpel mieë. E hat diej lietanej al ezu dik gehoeëd, dat e bid vrons zet. ‘'t Haat gee broeëd.’ ‘Bid vrons.’ ‘'t Haat ginge zeem,’ ‘Bid vrons.’ Da rost 't Marieke en da geet e mer e weg, nò g'ne kollef i. Da laacht en flut e nit ene gansen daag. Nit umdat e urm is, mer umdat 't Marieke de urmood nit drage kan en dronger liejjt en zich ergert en rost. Da zow e gèèr riek wèëde, ezu wiej de jonge, zieng 3 breurs of wiej d'r nonk d'r Twen va Hanne. Diej zunt riek. Mer wens te urm bis, da kuns te mer zage: ‘Marieke.... Marieke.... ich how dich get hoot.’ Gee antwoàd. ‘Marieke, ich hòal dich get sjlam.’ 't Marieke sjwiet. 't Hat èërpel gebròne. Ze zitte a g'ne deuisj en èëte sjwiegentèère en sjuuve de tildere op-ee aa. Dan is 't gedôa! Ze hent nuuks andesj wiej gebrôane èërpel. Mè goddank! Wat gift 't bèëter op de welt es gebrôane èërpel? ‘Marieke.’ 't Sjwiet. Ezu geet 't e minnig maol bei 't Piërke. E minnig maol geet 't ezoëe. En zieng breur, de jonge zunt riek en d'r nonk is riek, der Twen va Hanne. Mè noe.... noe kumt e mit e gitje! Marië-Joeëzep nog e weg. ‘E gitje!!’ Ka me botter make van die milk en kiëës? Ins kiekke wat 't zet?
[pagina 5]
E kumt d'r berg aaf mit de geet. ‘Marieke. Marieke.’ Noe hoddelt e uvver d'r sjpronk. 't Marieke sjteet in de däör. 't Marieke laacht en sjleet de heng in ee: ‘Ocherm, wat e fie dirke.’ Noe is 't Piërke gruuëtsj. E geet uvver d'r sjpronk nao d'r sjtal. E dujt 't gitje d'r sjtal i. Noe ieësj ziet e, wie kling d'r sjtal is. E dujt 't gitje mit d'r kop tège de daak op, tège de belk van der beiet, wie me zet en e dujt 'r de däör tège der sjtat en 't gitje bugt zich en drieënt zich en blèkt. Da sjteet 't Marieke dao en 't Piërke sjteet nève-n-'m. Ze sjtunt en hange-n-uvver de onderdäör en ze kiekke en käöre-n 't gitje. ‘Wat tunks dich?’ ‘E fiengt.’ Ze kiekke nao d'r sjtats en nao de haore en nao de fieng groeëte gries owwe en nao de oeëre, woeë ze mit hujt. Rieke luuj zowe zage: ze gift ezu en ezu väöl milk. Dao dinke ze nit aa. 't Piërke dinkt an der heiknip, woeë voor sjteet väör doezend geete en dat voor verbrent vande zon en vergeet. Morjuuts! Wat e voor! En dan nog de grave lants g'n wèèg. Väör doezend geete. ‘Went me alles wus, da heie vèr nog inge gegowwe.’ ‘Wat?’ ‘'n Geet!’ ‘Nog 'n geet? Doe bis gek.’ ‘Wat zes te?’ ‘Ich zaan, das te gek bis.’ 't Marieke gong nò g'n hoes i. Wè kalt mit ene gek? Wè betalt dat? En woeë mot diej stoä? 't Piërke is i g'ne wèèg gòa sjtòa. E is oet g'ne wèèg wir sjnak no g'ne sjtal i kòame. E rupt: ‘Sjtank op, allè sjtank op!’ Mè de geet blieft lieje en verdrieënt de owwe. Zow ze krank zieë? ‘Marieke.... de geet....! de geet is krank.’ ‘Krank?’ Noe is 't Marieke oet g'n hoes kòäme en noe sjteet 't bei de sjtaldäör. Dao liet de geet. ‘Die geet is krank, doe has mich get gegowwe. Is dat 'n geet? Doe gils os erm!’
[pagina 6]
‘Zou vèr d'r dokter laote kòame?’ Bring ze truk. 't Piërke is wir i g'ne wèèg gòa sjtòa. 't Marieke hat i g'n hoes e ketske aagestòke väör 't bild van d'r hillige Sint Joeëzep. Da bent 't Marieke zich. 't Bent zich mer ezoeë, dat ozze Herrgod en d'r hillige Sint Joeëzep, dat ze zowwe helpe, ezu wiej erm luuj 't bitste geholpe kunne wèëde, mit e winneke, mit benao nuuks, mit e sjtuk broeëd. 't Bent zich väör de geet. En went dan in ene goddesnaam die vruid, die geet zal motte sjterve... dan.... in ene goddesnaam.... ze zunt get gewend. E minnig maol hat 't Marieke an 't Piërke gezaat: ‘went vèr d'r gloof nit heie.... wat heie vèr da.’ Mer 't Piërke, dat zet nuuks went 't ezu sprikt, e rauwelt get en gee minsj dè dat versjteet. 't Piërke sjteet in der wèèg. E blieft boete a g'n däör in der wèèg sjtòa! E ka noe nit i gòa! E wus niet wat e zage zow. Noe komt dò aove a g'n stjtraot der hèèr burgemeester! Der hèèr burgemeester. Me hoft mer va wiejts de kap af te dòa, da kumt der hèèr burgemeester op dich aa. Da gift e dich de hand: ‘Gè.... Piërke!’ ‘Hèèr burgemeester! Verexcusieërd! Dèr kint nog al ezu van alles. Ich han 'n geet.’ ‘Has te 'n geet?’ ‘Jao, hèèr burgemeester. Vèr howwe gespaart.’ De hèèr burgemeester is al uvver der sjpronk en nao der sjtal. ‘En fieng wits te.’ ‘Ze liet ummer.’ ‘'t Haat geete in Amerika en in de Alpe, ezu get....!’ (der hèèr burgemeester wiest hoeëg uvver der sjtal).... ‘die gève milk juus wiej 'n koo. Rieke luuj laote zich diej milk kaome en der kieës wet vöörgesjrèève van de döktesj.’ 't Piërke hat de däör van der sjtal toegedäo, sjtil en besjemd. E sjamt zich väör zie gitje. 'M toeëts, wiej der hèèr burgemeester vertillet, dat 't ummer klinger wòad;
[pagina 7]
noe is 't nuuks mieë. 't Liet noe deep in 't hui. 't Piërke hat de kap nog i g'n heng en razelt en sjtamelt: zow ich es ze nog good wet.... Op der heiknip...? Der hèèr burgemeester hift zich op 'n tieëne - en sjokkelt zich op 'n hakke en humt en verdriënt de owwe en zet: Es burgemeester.... gèèf ich dich.... verlof... 't Piërke hat de kap nog i g'n heng, went der hèër burgemeester al onde - n aa is, onde in der berg. En wiej dao der Joeëzep va gne tilvet komt, hei 't Piërke 'm geër alles vertilt.... Mè dat is ene grielecher, dè. E lit 'm gòa. Mer wiej e lants waor, reep e ‘Joeëzep.’ Wat is 't? Nuuks.... ene gowwe-n daag. En der Joeëzep gong mit de flattesjup op 'n sjowwer der berg aaf en grielaachet. En wiej der Frens komt - dè va g'ne Tinnef - zaat 't Piërke: ‘Ich han.... ich hei.... ich houw mich 'n geet wille gèèle....!’ ‘Ich weet dich ing.’ ‘Ich han al ing.’ ‘Da has te ging mieë nuuëdig en domit gong dè lompe kèël der wèèg aaf. Wat gift dè um 'n geet? Dè hat twientig keu. Mè noe komt der hèër lieërer. Dat is der insigste minsj i g'n durp mit dè me kalle kan. E hat alle-ze-lève väör d'r boeresjtand gewirkt, litse gegève, raod oetdild en dè is vroeë went en klinge man ka helpe. ‘Hèër lieërer!’ ‘Piërke.’ ‘Ich han 'n geet en diej let zich der gansen daag!’ Ze gunt d'r sjtal i en wiej ze de däör opdunt, kiekke ze zich allebei aa. 't Piërke ka gee wòad mieë zage. E sjlikt en rupt: ‘Marie, Marieke!’ E hilt zich an der däöresjtil vas, ummesj de geet hat gelamd: drei girmkere. 't Marieke kumt en zinkt in de knee. 't Razelt en beft en is bleek en hilt zich och an d'r däöresjtiel vas. ‘Hèër lieërer.’ Der hèër lieërer zet: Dat is fosj, wit 'r, dat kumt nit gidder daag väör. Dat mot 'n hilsje gow geet zièë!
[pagina 8]
En noe sjtonge diej twei doa en weisjete zich mit der sjolk en der roeë sjnuutesplak de owwe-n-aaf en zaate: Hèër lieërer, vèr urm luuj en da... drei... en vèr daate, dat ze krank wuur gewest en noe... diej erm ouw priej. Ze zunt, wiej der hèër lieërer voet waor, nao g'n hoes i gegange. Ze gonge väör te èëte, mè ze koeëte nit, juus es wiej, lang gelè, wiej ze getrouwd zunt wòade en ze oet g'n kirk waore kòmme.... en juus es wiej doew, wiej der vadder zilliger gesjtorve waor.... en och es wiej doew, wiej d'r Hane Sjeng e besjlaag houw krège. Noe zoote ze dao en waore ze op eemaol riek en ze zate: ‘Wat dunt vèr noe?’ ‘D'r sjtal is te kling.’ ‘Vèr zitte ze i g'n gow kamer.’ ‘Wat wille vèr andesj dòa.’ ‘Ich han 't dich ummer gezaat,’ zaat 't Marieke, ‘mè dèr mansluuj gluft dat nit. Ich han dat va mie modder zilliger alle-ze-lève gehoeèd: dat inge zich mer an 't gebed hilt en ezoeë. Da ka kòame wat wilt. En noe kumt os 't geluk nao en 't is ezu groeët, dat vèr ging plaatsj mieë hent.’ 't Piërke is opgestande en had zich 't Marieke ig'n erm gepak en is wille gòa danse, mer 't Marieke hat 'm um g'n oere gehowwe, dat e zich de naas vashilt en 'm de traone i g'n owwe sjtunt en noe laache ze allebei en gunt ze zich get èëte. Ze sjnieë broeëd aaf en sjmiere d'r zeem ezu dik es went e niet opkuuët en noe zunt ze vergèëte, dat ze erm zunt en ze zage: ‘Has te dat sjwat gezieë?’ ‘En dat gevlekt?’ ‘En dat klingt?’ 't Sjengske is oet g'n sjoeël kòame. Um gowwer te kunne loope hat e zich de klompe oetgedòa en noe sjteet e bei d'r sjtal op de klompe en op de sjting wie op 'n trom te klabattere. E sjleet zich i g'n heng en sjpringt en trukt zich de boks op en sjpringt en klabattert en kratst zich in de haore en klatsjt wir i g'n heng! ‘D'r jong is gek.’ ‘Jong, huur op.’ ‘Mam, mam, mam.’
[pagina 9]
Wiej 't ovvend waon sjtong d'r mond aove aate ene appelboom en e rikket zich, um druvver hèr te kieke en dao zaog e durch en rits nao g'n sjtal i. E zaog de drei girmkere en de ouw. 't Sjwat loog mit 't sjnuutske in d'r baat van de ouw. Dao waor 't werm. 't Gevlekt dujjet de naas in d'r kwispel van d'r sjtats. Dao waor 't och werm. En 't klingt loog tussje-bei. Dao waor 't 't wermste. Der mond kèëk och nò de vinster. Mè de sjleeg waore toe. Ze waore nò ge bid. Mè ze koeëte nit sjlaope, ezu wiej alle rieke luuj, diej an hunne riekdom dinke en prakkezeere. Mè 't is dan och allerhand: veer geete op inge-n daag.

Vorige Volgende

Veer op inge 'n daag.