|
| |
| |
| |
Dreide bedrief
Vogt en Schäepe koame op. - Ze nöme plaatsch.
Schtill gezieë, der Häer Vogt geet spräeke!
Nòbere va Ville!
Där wit, dat 't nit der boeisch wòr, dä an 't bräne wor. - Wür 't der boeisch gewest, vär heie allenei der Scha gedrage. 't Is Gott-geklagt, dat 't andesch wòr. Noe liet Bellent i Eisch. Dat is schrikkelich, mä nog schrikkelicker wür... went dat zow gedoa zieë oet Haas en went ene Villender Nòber der Dieder wür. Vär zunt hei, öm dat te onderzeuke. Vär motte de Schand wegdrieve, die op Ville hingt Räet mot zieë!... Gott gät, dat zaan ich nog ins, dat 't ginge Villender nòber wòr.
Der hillige Sint Mäte, der Patrüner va de Kirk, der hillige Clodulphus, der Patrüner va der byvank maag os beistoa in dis allerschoeschte zaak...
(ö waat e owweblik).
... Ich ha gehoeët, der Mainz, der Schweegervadder va der Willem wöl hei tügge. Dat zal 'm toegestande wäde. Wò is der Mainz?
Dä is neet hei. Hä how de kinger va der Willem nò zie eege hoes braat en doew wòte wir geroope. De vrow van der Willem wòr plötslich krank wòde. Noe jüs is der Häer pastoer Charli aafgegange öm ze te bedeene. Dat is va Schmòf en Leed [...]
Mit heur geht 't wiej mit de vrau van der Schiffelder, Häer richter!
Dat makt os zaak nog schoeder!
Vär motte mer schnak 't onderzeuk beginne!
Mager! komt där vör!
(Mager könt nòder.)
Mager, där zöt ene terzänse man, ene man va Treu en Iehr. Der mot os zage, wadder wit.
Häer ich han in der kotte mond op Sint Valentien de twei en achsig kräge. Dòmit han ichent völ mieë te verwade. Ich bin hei kòme, ömdat där mich hat lòte roope. Häer lot mich droet. 't Tügge Häer is op mienge owwerdow veur mieng Heng te schoer. Wä 't gedoa hat, weet ich neet. 't Ka van alling zieë kòme.
| |
| |
Ich bin evvel och neet gerowenieët! Went ozzen Herrgott hölpt, könt alles wir teräet.
Ich pries uch, Mager, vör dat Woat. Doch in dis Welt en bezondesch in dis Tiete is gowwigeet nit genog. Räet mot zië vör andere aaf te schrikke.
't Bederf zit deep en breed in 't Volk. De gowwe onder de Lüj zönt neet mie zieker! Nee, Mager, went de schood bewäze ka wäede, dan is ging gnaad möglich... en went 't ene nòber wür.
Is der Hirne bei öch gewest?
Jo! Häer. 't Murges täge 'n oer of elf
Der hat 'm 't werk geweegert?...
Ich hei 'm aagenoame, mä de knets woolenet neet! Ze würe mich allenei voetgeloope.
... en wat zaat der Hirne doew?
Ö schreiet en vlooket en reep, dat hä wöl dat der gantze Hoof i vlamme schtöng.
Wä hat 'm nò der Brant gezieë?
Ich, Häer, hä danset va Spaas op der Cotteser-heiknip.
Dat zaan ich nit. Ich ming in dis tiet... mit die Schtruuk!... dat ka neet!
Dat ka waal! 't Wòr der Willem gans zieker.
| |
2e Sän.
(Der Eemòl mit der Willem koame op.)
Hirne, der wit woedär va wet aageklagt?
Wiej komder oppene boeisch.
Mä... ich wòr jo vrei Häer nò twei Jòr!
| |
| |
Dat is ging antwòd Hirne!
Vör öch meschie nit... Widder wat dat is twei Jòr gezäete te ha en da vrei koame... ich how ozze schönne boeisch twei Jòr nit mieë gezieë, en noe schwervet ich dörch de Schtruuk en de Mechelder denne.
Där zöt op Bellent gewest en hat gezaat, dadder gönt, dat Bellent i vlamme opgöng.
Häer ich han i mie läeve völ mitgemakt, mä ezoe hat mich 't hats neet ping gedoa wie doew, wie ich ming vrau en kinger hoet zage, ze heie honger en ich kos 'n nüks verzöö;rge, dörch dat ich gee werk how. Ich wor op 3 plaatsche gewest vör es te kriege mä ginge wool mich ha. Ich how eemòl gezäete en doew han ich 't alderüteschte geprobieët en bin ich nò der Mager gegange.
Ich kräesch va Schmôt en Leet. Ich wórp mich op en knee. 't Holp nüks... ich koeët goa... en doew han ich dat in ene Iefer gezaat, mä 't stebt nog nörges geschräve, dat ich 't zow gedoa ha.
Spieëder hant ze öch zie schpringe op der Cotteser heiknip va spass dat Bellent an 't bräne wòr.
Diej tügge valsch... jüs wie vór twei Jor doew tüggeteter och twei verkieët.
Dat wòre verloope kels! Dat wòr üch allelee! 't Woat va dön gool üch mieë wiej dat va mich. Ich schwoer 't bei Gods hillige. Minge eed woat nit geteld. Ich han dezelfde christelier gelieët, wie där. Ich weet wat ene eed is en wiej 'ne valsche eed benò 't ergste is wat me ka doeë. Dat hau bei üch ginge noemer. Där braat mich nò ge Pannes en wiej där bei ür vrau en kinger woat, hoddär alles gauw vergäte.
Där wist nit, wat ich läët in dä düstere kelder va ge Pannes en daat nit a ming vrau en kinger, diej heem graat ezoe veul läete wiej ich. Ich erme gevangene schloog mich mit de vühs an der kop; ich rong hin en weer; ich reep, ich krieschet. Dò wòr ginge dä mich antwòt goof. Ja! Häre, da is 't good e gloof te ha en te dinke an Dem dò, dä dò hingt en te dinke, wiej dat koame is, datte dò hingt en watte gelä hat (werpt zich oppen knee) Doch noe geet 't öm mie läeve, en öm dat va ming vrau, die schoer krank do liet.
Häere, dinkt good nò veur 't te spieë is.
| |
| |
(dä ondertussche opgestande is:)
Hirne stöt op! Vär zölle alles doeë wat meugelik is! Vär zölle alles onderzeuke! 't Geet zich hei nit vür üch alling! 't Geet zich vür 't Raet! en vur de row va de gansche Schtriek! 't Geet zich vür de ier va Ville! en vür dizze man hei, och ene nòber va Ville, dä roweniert is. De zaak is schwoer. - Vär dönt os plich. -
De tügge kome nòder.
Jonge, dinkt dra, wadder tügt, 't geht op läeve en doed. Haddär 'm gezieë?
Dan is e schöldig. Die örm vrau! Schand övver der Hirne.
Häer lot de Tügge ins alling kòme... gidderinge vör zich... da wäede vär bäeter väedig.
Lot der Klös ins aafgoa! (Klös aaf.)
| |
3e Sän.
Noe zaag ins Johan, woa stong der Hirne op der heiknip?
Wat zeste... witste neet, dat väer nò Râet en geweete dich ondervròge es 't hükste gerieët i Ville en wentste neet wils getügge, da zal 't gericht dich tswinge.
Ich vròg dich noggens: woe stong der Hirne op der heiknip.
Vöraa op der berg, jüs woe der litste hau is gewest. Der Klös zoog 'm 't öschte.
Wörkelich, dat is neet wiet. Op waffer ene tiet.
Dat is neet woer! Öm ing oer wòr ich in de Mechelder denne.
| |
| |
| |
4e Sän.
Wits doe jüs woe der Hirne an 't springe wòr?
Gans jüs, an der neue How. Vär wòre an 't kirkegötje.
Könder ne eed drop doeë, dat häe 't wor?
Dà lekt der eed aaf.
(ze läge allebei de hand op 't Ivvegelië en zage wat der Vogt ön veurzät:
Vär tügge hei bei der hillige Sint Clodulphus en der hillige Sint Mäte, dat vär der Hirne hant zieë springe op der Cotteser heiknip, va spass, dat Bellent i Brand schtong. Zoewaar es os Gott hölpt en dis hillig Ivvegelië.
Hirne, haddär nog get te zage?
Nee Häer, 't nots mich jo toch nuks. Däer göt te werk op die getügge - en ich vertrow op ozzen Hergott en ich gleuf dattemich gniedig is ier't ösoe wiet kont - en went 't vür mich bestimt is, dat ich ezoe an mie Ing kòm, da dink ich:
Häe mog zich dan jiddemvals erbarme övver ming Vrau en kinger...
Konder da bewieze, daddär 't nit wòrt.
't Is schrikkelich, daddär es Vadder ezoe get aavangt... Alles is tägenöch!
Vär zolle i Beròt gò en de oetspròk opzitte, die vär üch strak zölle vörläze.
(Vogt, Schäepe, Mager, Hirne en Eemòl aaf).
| |
| |
| |
5e Sän.
(Volk alling).
Mòg 't erg zieë mit der Hirne zing vrau?
Dat könste dich wal dinke, andesch wür der Häer pastoer neet aafgegange vür ze te verzieë. Och der Mainz leep aaf Dä ôrme auwe man makt get mit. Der zult zieë, dis zaak is der doed vör die vrau.
Is der Rademèker neet get Famielige van der Hirne?
Nee jong, gaar neet. Der Rademèker is ene tesense man en ezoe mot 't zieë.
Ich gleuf evvel dattenet verlüst!
Jonge, döt neet ezoe wichtig. Do haddär jo gee verstand va.
Vär deure doch wel dröver spräeke: of neet?
Wäe had 't vür 't öschte gezieë?
Der Mathieu Klinkeberg en der Hüb Dautzeberg. Die stonge bei-ee op de Belleterhakke. Die heie jüs de naat d'rop de wacht motte howe. Vär hant nüks geret es de kis mit geld. Dò op kos der Mager zich zitte en toekieke wie zienge Hoof, zien Hoes, zie Vie verbrong.
Glöft mer jonge, dat der Mager geschlage wor.
Do koame der Vocht en de Schäpe. 't Schint dat de zaak is oetgemakt.
| |
6e Sän.
(Vogt en Schäepe koame op.)
Hürt Lüj va Ville minge litste Spròch.
Nò alles wat vär hant gehoeët is ginge twiefel möglich. Algeming zonder oetnaam verklore vär Vogt en Schäpe der Hirne schöldig an der Brand va Bellent...
In dis tiete, woa Bokkeriejer en deeve rondschwerve dörch 't Land, mot dis zaak bekant wäede vör der schrik van al 't bandietevolk.
De Lüj hent an de Stròve Gòds nog nüks geliert. Vör twintig Jòr regeeret övver gans Europa en och hei de pest. Der wit: honderde zönter op Melòte doew begrave. Diej plòg is Godsegedank verbei. Vär
| |
| |
es 't gericht motte strang os plich doeë. Vir gäve de zaak övver a Hatsegenrò. Ne brandstifter waat de galg. Bänt lüj va Ville vür zing ziel.
Hat nog inge get te zage?
| |
7e Sän.
(Scherong komt op.)
Ich kom, ömdat ich mot! Ozze Hergott schikt mich hei.
Där, Vogt en Schäepe zöl 't gericht, där hat dò jüs ene oerdilsspròch oetgespròke. Ich han 't va boete gehoeët. Dä sproch is verkieët.
... Wat zeste! (opspringend!)
Göt zitte, Häer Vogt. Där könt neet alles weete. Och de tügge neet. 't Oerdeele is mit va 't schoeschte, wat 't gift in dis welt. Och dä oerdilssproch va vör twei Jòr wòr verkieët. Der Willem hat onschöldig gezäte twei lang Jòre. Neet der Willem how die keu kapot gestäke, dat wòr ich.
Wòsch doe dat Scherong?... en twei Jòr lank hat dä örme Willem veur dich gezäete...
Daatste ze läeve nit an dem zing vrau en kinger?
Jüs! ömdat ich ömmer dinke mos an dem zing vrau en kinger... en ich ze hoet bäene en kriesche - Ich hoet 't daag en naat. Dizze naat han ich geschlòpe in de schür van ter Munnikef. Öschter zòg ich an dat krütz, der Maintz mit der Willem zing kinger, wie ze bäenete öm erbarmung vör der Willem. Ich wòl neet heier koame, mä ich moeët, 't dräf mich... en noe bin ich hei vör öch te zage, dat der Willem och onschöldig is an der Brand va Bellent.
Dat doog ich och.
Du Scherong? Lömmel! Hei mit'm. Vär zölle'nem stròve! An de galg mit'em.
Halt... dat ginge an 'm könt!
Häer richter, noe han ich nog e woat an de nobere va Ville.... Nòbere hürt!
| |
| |
Där hat Räet, dadder de galg vrògt vür mich. 't Gerieët va Hatsegenrò zal üch content stelle: övver e paar wäeke is mie Läeve aafgeloope. Gotsegedank... 't Ing is wal schrikkelich! mä ozze Hergott steht mich bei mit zing gnaad en zien erbarmung
Wat ich gedò ha schütder op mich! Dat is richtig. Där mot evvel och neet vergäte, dat ich ezö wòde bin onder de Schläg van ür Vüs, wender mich eweg joogt, en mit Schmikke en mit Schfekke mich eweg dreft. Zoe wòt mie läeve geteikend wie dat va Kain! Eé goot wòt wür genog gewest en da wur ich bäter gewest wie minnige onder öch. Dò zunter onder üch, die mich va king-op-aa hant gehast. Minge haas wòt ömmer deeper en zoot zich vas in mien Hats. Dò dreumet ich va, went ich schleep wie de deere iggene boeisch en went ich wakker wòt wòr mie öschte woat ene vlook tägenöch.
Went ich doet bi zölle ze nog 200 Jòr va ming Geschichte vertille i Ville. Vertilt ze an ür kinger! Jong beum ka me beuge, auwe neet. Hei ich inge gehat, dä mich ezoe beliert hei. En wender ür kinger opene schoet kriet, da modder hön neet vergäte te zage:
Kinger de örme, die lands gen deure gönt, zönt och Lüj. Dö zönt gow Lüj bei Hön gezichter zönt wel blas en row. Dat is van dä Laevesaat dem ze gevoeët hent. Minniginne vannen hat e good hats en allenei zönt ze dankbaar vür e good woat, nog dankbaarder wiej vür 'n aalmos.
Dat is 'n schrikkeliche Geschichte!
Godsegedank, dat 't ezoe is koame en datsdoe Scherong, dich has aagegäeve.
Ozze Herrgott mòg dich alles vergäeve!
Dat zal häe zieker!
Noe zat an der Willem, dat 't Gebett van zien kingerkere dat gedoa hat Zaddem, dat ze noe bäne vür mich.
Bringt mich nò Hatsegenrò Ich weet wat mich dò waat. Häer Jezus, erbarm dich övver ming ziel. (Scherong aaf.)
Nobere. Dò ziet me, wat 't Gebett van de kinger doeë ka. - Dat Gebett dräef der Scherong vör 't gericht en hat der Willem geret.
't Gericht zal zienge loop ha. Dat mot ezoe zieë. Ö wäet opgehange op 'n hondsberig i Vols. Lot ver bäene, nobere, dat dè erme Schwerver wente a gen galg hingt, òch mòg hüre, de Wöt die der Schäecher hoet an 't Krütz: Hüj noch zölste bei mich zieë in 't paradies!
ING.
| |
| |
PANNES I VILLE.
MUNNIKEF I VILLE.
|
|
Auteursrecht onbekend