Jan Starheim

Hoofdstuk XVIII
‘Beveel den Heer uw wegen’

Zacht en wegsleepend klonk de melodie van een heerlijk praeludium door de hooge gewelven van het kerkgebouw. Al krachtiger werd de muziek. En daar werd door honderden ongeschoolde stemmen het gezang aangeheven:

Uren, dagen, maanden, jaren,
Vliegen als een schaduw heen....

Nauwelijks zijn aandoening meester, had Zwal de woorden met de lippen gevolgd.

Als een schaduw, zóó waren ook zijn uren, zijn dagen, zijn maanden, zijn jaren voorbijgegaan. En welk een donkere schaduw was het geweest!

De laatste tonen van het gezang waren weggestorven, en daar hoorde hij de stem van den grijzen prediker met nadruk den tekst voorlezen, welke uit slechts enkele woorden bestond: ‘Zie, Ik maak alle dingen nieuw!’

Eenvoudig maar bezielend was het woord, dat naar aanleiding van dezen tekst werd gesproken.

[p. 222]

Hoe diep ernstig schilderde de prediker het voortsnellen van den tijd, het ras vervlieden van het menschelijk leven, aan welks einde de eeuwigheid wacht. De eeuwigheid! Hoe zou die voor hem zijn? Het werd Lambert Zwal vreemd te moede, en een oogenblik was hij den draad van de toespraak kwijt. Totdat hem opeens de woorden in de ooren klonken: ‘Opdat een iegelijk, die in Hem gelooft, niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe!’

Een eeuwig, een gelukkig, een zalig leven, dat zou dus ook nog voor hem weggelegd kunnen zijn? Voor hem, die zijn leven vergooid en aan geen God of eeuwigheid gedacht had?

Een iegelijk! De prediker had het meermalen herhaald, en daar behoorde hij toch ook toe.

Opnieuw ruischten thans de orgeltonen door het gebouw en plechtig klonk het vertrouwenslied, dat aan het einde van de godsdienstoefening door allen staande werd gezongen:

Beveel gerust uw wegen,
Al wat u 't harte deert,
Der trouwe hoede en zegen
Van Hem, die 't al regeert.
Die wolken, lucht en winden
Wijst spoor en loop en baan,
Zal ook wel wegen vinden,
Waarlangs uw voet kan gaan.

Met gemengde gevoelens kwamen de vier ons bekende personen het kerkgebouw uit.

[p. 223]

Een ieder had het op dit oogenblik te druk met eigen gedachten, om behoefte te hebben aan een algemeen gesprek.

Hoe duidelijk verschenen de beelden uit het verleden voor Jan Starheims oog. Als de dag van gisteren herinnerde hij zich dien somberen Oudejaarsavond, toen Lambert Zwal met de schrikkelijke tijding kwam, dat zijn trouwe vader gedood was door de machine. Hij zag zijn moeder daar weer zitten in de huiskamer van de bovenwoning op het oude stadsplein in Amsterdam, wezenloos en als verpletterd onder dien zwaren slag, die haar getroffen had. Dan rees weer een ander beeld voor zijn geestesoog op. Zijn moeder, zijn lieve moeder, met stervende lippen hem woorden van troost, van bemoediging toesprekende. En de beelden verdrongen elkander. Nu eens zag hij zich verplaatst in het huis van oom Bruis, dan weer in woedenden strijd met den vijand in de Oost. Het eene oogenblik meende hij de trouwe stem van Unterwald te vernemen, dan weer was het de moeder van Katrien, die hem op den Heiland van zondaren wees en hem opnieuw aan de laatste woorden zijner moeder herinnerde. Hoe wonderbaar had God zijn weg geleid, en wat had hij het van harte kunnen meezingen: ‘Beveel gerust uw wegen aan Hem, die 't al regeert!’ Ja, ook voor hem had God wegen gevonden, waarlangs zijn voet kon gaan. En in stilte bad hij: ‘Heer, wil mij ook verder leiden op den weg, dien Gij noodig voor mij acht!’

Ook tante en Katrien schenen geheel in hun gedachten verdiept, en zoo was men ongemerkt het huis genaderd, waar oom Bruis met ongeduld de kerkgangers wachtte.

[p. 224]

Eenige oogenblikken later waren allen gezellig om de tafel geschaard.

Welk een heerlijke Oudejaarsavond werd in die huiskamer gevierd!

Daar wees oom Bruis plotseling naar de ruiten, waar de winterbloemen, die de vorst er had opgetooverd, door de kachelwarmte begonnen te smelten.

‘Zie, Jan,’ sprak hij, ‘als er licht en warmte komt, dan smelt het ijs. Zoo ging het ook mij, begrijp jullie mij?’

Ja, oom Bruis werd begrepen.

Hoe waren de toestanden veranderd, omdat de harten waren vereenigd door liefde tot God en tot elkander!

Jan Starheim dacht met de zijnen nog dikwijls aan Gods wonderbare leidingen. In zijn huiskamer liet hij een geschilderde spreuk hangen, opdat deze bij 't opgroeien tot het hart zijner kinderen zou spreken, en inmiddels hem en zijn vrouw in herinnering zou brengen, dat alle zegen gelegen is in het luisteren naar Gods wil:

‘KEN HEM IN AL UWE WEGEN, EN HIJ ZAL UWE PADEN RECHT MAKEN.’