Verzamelde werken 1940-1941

[p. 15]

Toelichting op de teksten

De teksten in dit deel zijn, ongeacht de herkomst, geplaatst in chronologische volgorde, met dien verstande, dat vervolgartikelen uit De Reformatie zijn geplaatst aan de hand van de verschijningsdatum van het eerste artikel van een reeks. Indien een tekst meermalen is gepubliceerd, is gekozen voor de vroegste versie; eventuele veranderingen van betekenis in latere versies zijn in de noten vermeld.

Schilders spelling en interpunctie is gevolgd, behoudens verschrijvingen. Gespatieerde, kapitaal en vet gezette tekstgedeelten zijn echter vervangen door gecursiveerde. De tussen vierkante haken geplaatste letters, woorden en zinsdelen zijn ter verduidelijking toegevoegd door de bewerker. De door mevr. C. Brandsen stenografisch opgenomen voordrachten, waarvan de teksten later niet door Schilder zijn gepubliceerd, zijn overgezet in de moderne spelling.

De noten van Schilders hand zijn per tekst met letters aangegeven; die van de bewerker zijn per tekst met cijfers aangegeven. De annotatie van de bewerker is sober en betreft niet de noten van Schilders hand. De noten van de bewerker verwijzen alleen bij personen uit Schilders omgeving en bij niet algemeen bekende personen naar verdere literatuur. Omdat het merendeel van de hier gepubliceerde teksten voor een breed publiek was bedoeld, zijn de citaten in vreemde talen door de auteur toegelicht of geparafraseerd. In enkele gevallen was de tekst bedoeld voor wetenschappelijke kring. De Griekse en Latijnse citaten in deze teksten zijn vertaald; de vertalingen in de noten van tekst 33 zijn - voor zover geen andere bron is vermeld - van de hand van de classicus drs. R.J. Waagmeester.

Dit deel bevat geen integrale uitgave van al Schilders publikaties uit 1940 en 1941. Een aantal teksten uit De Reformatie is niet in dit deel opgenomen, op grond van het feit, dat ze vrijwel geheel bestaan uit citaten uit andermans werk. Dit is vooral het geval met de rubriek ‘Persschouw’, maar ook met diverse artikelen uit de rubriek ‘Kerkelijk leven’. Ook zijn enkele artikelen uit dit weekblad achterwege gebleven, die hoofdzakelijk feitelijke informatie bevatten, zoals adressen, of waarin publikaties van anderen samengevat worden weergegeven. In een aantal gevallen zijn in de annotatie in dit deel wel zinsneden van Schilder uit deze artikelen aangehaald. Evenmin zijn opgenomen de beide rapporten over het lidmaatschap van de N.S.B., die Schilder begin 1941 namens de synodale commissie vervaardigde.^1. Hoewel deze stukken blijkens de stijl en

1. ‘Rapport A der commissie, door de synode dd. 6 maart 1941 benoemd, terzake van enkele missives, betreffende het blijkens art. 272 der acta door de generale synode van Amsterdam beslotene’, in: Acta 1939-1943, bijlage LXXXIII, pag. 214-221; en ‘Rapport B der commissie, door de synode dd. 6 maart 1941 benoemd, terzake van enkele missives, betreffende het blijkens art. 272 der acta door de generale synode van Amsterdam beslotene’, in: Acta 1939-1943, bijlage LXXXIV, pag. 221-230.

[p. 16]

ook blijkens de inhoud - ‘Nationaal-socialisten hebben reeds de kerk begraven, [door] het gebruik van doopvont of avondmaalstafel nimmer te doen deelen door ariërs en (...) joden’^2. - onmiskenbaar van zijn hand zijn, was niet Schilder, maar de commissie verantwoordelijk voor de eindredactie. Om deze reden vallen zij buiten het criterium voor opname in deze verzamelde werken. Voor de volledigheid is achterin dit deel een lijst opgenomen van niet geplaatste artikelen.

2. Rapport B, pag. 225.