De Kerk. Deel 3 (Verzamelde werken afdeling III)

Ware kerk en waar huwelijk

Dr. F.H.v. Meijenfeldt vervolgt zijn antwoord aan ds. v.d. Born. Hij schrijft:

Ondanks de gebrekkigheid van ons huwelijksleven spreken wij toch van een waar huwelijk; mogen wij dat dan niet doen ten aanzien van de kerk? - zo vraagt ds. v.d.B.
Deze vergelijking is niet zuiver. Mijn stelling beweert nergens, dat wij een bepaald instituut niet ‘ware kerk’ mogen noemen, maar wel dat wij het niet mogen aanduiden als ‘DE ware kerk’.
Ik meen dat het toch wel wonderlijk is, wanneer ik zou beweren: mijn huwelijk is HET ware huwelijk, terwijl alle andere huwelijken VALSE huwelijken zouden zijn. Sommige overdreven paartjes kunnen dat wel eens zo echt sentimenteel tegen elkaar zeggen: zoals wij van elkaar houden gebeurt het nergens, wij kennen pas goed de ware verloving. Maar ds. v.d. Born zal het met mij eens zijn, dat daarin iets drakerigs steekt.

Met zulke weerlegging wordt de aanvaller-opponent al zo ongeveer aanstonds in het aureool gezet van ‘wie wel gelijk zal hebben’. Ds. v.d. Born heeft, terecht, er aandacht aan gegeven, dat door dr. v.M. het ‘waar-zijn’ van de ware kerk in geding gekomen was. Nu blijkt, dat dr. v.M. het heeft over dat lidwoord: ‘DE’ ware kerk. Je mag wel zeggen, dat een bepaald instituut (ook dat waarin Holwerda-v.-d.-Born een ambt hébben???) een ware kerk is (naast dat waarin men met ede beweert: zij MOGEN niet preken, van de Heere!), maar hij mag niet zeggen: (ergens is DE ware kerk. Dat mogen we volgens dr. v.M. nooit zeggen van een bepaald instituut, we zouden het dus ook niet mogen zeggen, indien de kerk van dr. v.M. over heel de wereld was uitgebreid op de basis van de drie formulieren plus de uitspraakjes van 1944, en de vonnissen over Holwerda-v.d. Born. Die gelden toch zeker niet alleen voor Amersfoort?

Maar als het zó bedoeld is, dan strijdt dr. v.M. met de belijdenis,

[p. 456]

waar ik trouwens toch al van overtuigd ben. Want de vergelijking met het huwelijk gaat niet op. Wél bij v.d. Born (die het had over het ‘waar’-zijn), niet bij dr. v.M. (die het nu heeft over het ‘DE’- ware zijn). Spreekt de belijdenis niet over de ‘algemene’ (katholieke) kerk? Huwelijken MOETEN bij miljoenen gesloten worden. Moeten ook kérken bij miljoenen, of duizenden, of honderden, of tientallen worden ingericht? Of is het de bedoeling, dat aan alle plaatsen de kerken zo worden ingericht, dat zij, een verband aangaande, zo mogelijk, als de geografische bezwaren overwonnen worden, een net over heel de wereld leggen?

Als dr. v.M. een argument geeft, dat doorslaggevend is, dan zullen we dus het latijn der belijdenis zo moeten vertalen, dat er nergens meer gelezen wordt ‘de’, doch ‘een’ ware kerk. Hij gelooft dan een aantal heilige, algemene, christelijke kerken, laat ons zeggen op de grondslag van 1944, toen met profetisch gezag een synode, sprekende voor heel de wereld (of zij het horen wilde, of niet, dat gaat een synode niet aan) verklaarde: Greijdanus mag geen ambt bedienen, dat verbiedt de Heere. Dat kan wat worden; zeg het gauw aan Barkey Wolf, en aan dr. H.N. Ridderbos (wereldraad). Maar ik zie toch geen kans, op die manier artikel 27-29 te lezen. Ook niet de twaalf artikelen.