Heidelbergsche catechismus. Eerste en tweede deel

[p. 301]

Trefwoordenregister

Aalders, G.Ch., 132, 133, 168, 184, 201-203, 235, 236.

aanbidden, 245.

aandoening, 29.

aangeboren, 75, 82, 89, 102, 122, 132, 133, 140, 148, 261, 276, 280.

aangeschapen, 208, 209, 254.

aanknoopingspunt, 133, 196.

aanspraak, 15.

aard, 218, 228, 252, 262, 284, 290.

Aäron, 118.

Abessynië, 216-218, 239.

Abraham, 18, 31, 272, 281.

abstract (afgetrokken), 224, 225, 244, 275.

acceptatie, 210.

Achan, 67.

Adam (vgl. eerste), 107, 165, 181, 182, 183, 185, 189, 196, 204, 207, 214, 221, 222, 224, 226, 235, 239, 240, 246, 248, 256, 257, 258, 259, 260-282, 290, 292, 293.

adamiet, 274.

adaequaat, 154, 155.

diaphora, 109-111, 113.

Advocaat, 52, 151.

afbeelden, 205, 211, 212, 214, 219, 240, 242.

afgoderij, 2, 15, 112.

afval (vgl. apostasie), 248, 249.

algemeene genade (vgl. Commune), 11, 87, 93, 95, 108, 128, 129, 135, 136, 219, 230, 289.

algemeene openbaring, 87, 89, 90, 92, 95.

algemeene vertroosting, 11.

algemeen geloof, 148.

alpha, 246.

‘alsof’, 264, 278.

Alsted, 75, 77, 80, 102, 103, 225, 281.

Ambrosius, 187.

ambt, 18, 22, 38-40, 108, 113, 116, 190, 192, 203-205, 211, 217, 242, 243, 244.

ambtsdrager, 217.

amen, 27.

Amyrant, 279.

anarchie, 290, 293.

Andel, Mr L. van, 80.

Andreae, 57.

anhypostatisch, 225.

anima, 222.

animaal, 221, 222.

animatie, 222.

annihileeren, 192.

Antapologie, 134, 135, 137.

anthropocentrisch, 12, 13, 15, 21, 23, 42.

anthropologie, 13, 16, 271.

anthropomorfieten, 180.

antichrist, 291.

antinomie, 173.

antiphoon, 247.

antitype, 266.

apart, 293.

aphorisme, 153.

apologeet (geten), 259.

Apologie Augsb. Conf., 36, 186.

Apologie Rem. Conf., 133.

apostasie, 247-259.

apostasion, 249.

Apostata, 248.

apostaten, 259, 282, 293.

apostatisch, 248, 255, 256.

approbatie, 210.

apriori, 96, 148, 149, 152, (vgl. axioma, vooroordeel).

Archeeg, 16, 50.

archetypisch, 159.

arglistig, 7, 147.

Aristoteles, 11.

ark, 157.

Arndt, 30, 31, 57.

Arnold, G., 161.

Arnoldus, 21, 78, 79, 262.

aseiteit, 58, 59.

assurance of faith, 29.

assurance of sense, 29.

ataxia, 290.

atmosfeer, 199.

Audianen, 181.

Aufgabe, 109.

Augustana, 160.

Augustinus, 182, 260.

autarkie, 49, 51, 55, 56.

auteur, 160, 258.

autonoom, 258.

avondmaal, 250.

axioma's, 80, 157.

Babel, Babylonië, 168, 169, 276.

Bajus, 224.

Bang, W., 163.

Barth, K., 90, 149, 171, 178, 194-196, 198.

barmhartigheid, 244.

Barthianen, 146, 147, 164, 178.

Bavinck, H., 74, 149, 216, 228, 232, 233, 234, 241.

Bayle, 153.

beati possidentes, 170.

bedeeling, 99, 109.

bederf (van natuur, van personen), 283, 284, 289, 294.

bediening, 60, 63.

beeld Gods (vgl. evenbeeld), 78, 89, 97, 108, 111 (ongedeelde mensch), 112-114, 179-247, 252, 276.

beeld Gods (in engeren zin, in ruimeren zin) (vgl. zin), 231-242.

beginne, 61, 62, 106, 107, 119, 120.

beginsel, 82, 286.

begrippen, 79, 80, 82, 215.

behouden, blijven v. beeld Gods in ruimeren zin, 232-240.

bekeering, 258, 295.

[p. 302]

belijdenis, 23, 234, 235. Zie ook Confessie.

belijder, 14, 30.

belofte, 19, 32, 40, 78, 108, 141, 142, 143, 144, 149, 156, 157 242, 250, 252, 253, 256, 275.

beperking, 243.

bergrede, 61, 105, 107, 119, 249.

beschikking, 250, 251, 257, 258, 268, 270-274, 277, 278.

besef(fen), 75.

besluiten Gods, 244, 245, 246, 271.

besnijdenis, 104, 275.

bestemming, 194, 196, 200.

betamen, 50, 69, 93.

beteekende zaak, 30, 250.

beteugelen, stuiten, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 295.

bevel, 250, 256, 258.

bevestigen, 41.

bezit, 34 noot.

bezoldiging, 258, 274.

Biesterveld, 277.

Bileam, 212.

bijbelvertaling 71.

bijzondere openbaring, 90, 92, 95.

Bleeker, 155, 236.

bloed, 104.

‘bloote’ natuur, 224-227.

boeddhisme, 101, 163.

Boehl (Böhl), Ed., 199-201.

Boehme, 164, 165, 167, 169, 185.

boek, 102, 105.

boek der consc., 72, 73, 75, 79, 96, 100, 102, 147, 264.

geschiedenis, 102.

boek der natuur, 75, 79, 96, 100, 102, 136.

wet (vgl. Wet(boek)), 102.

boekhouding, 3, 28.

Boëthius, 10, 15.

Boheemsche Confessie, 12.

bondsvolk, 276.

boom(en) (paradijs -), 165, 254, 292, 293.

Bouma, Dr C., 284, 285.

Bousset, 118.

bovennatuurlijk, 223-227.

Bovillus, 167.

bruid, 184, 249.

Brunner, E., 111, 174.

buitennatuurlijk, 225, 226.

Bultmann, 118.

burgerlijke gerechtigheid, 289.

Calvijn, 9, 31, 55, 79, 80, 142, 147, 161, 180, 220, 221, 222, 239, 266, 281, 292.

Camero, 16, 161.

Campianus, Edmundus, 239.

Cange, Du, 225.

Capellus, Jac., 131.

capita communissima, 81, 148.

Cartesianen, 73, 75.

Cartesius, 75, 76, 97, 148.

casuïstiek, 114, 120.

Catech. Genev., 12.

Catech. van Rakau (der Socinianen), 21, 75, 76, 78, 261, 262.

Catech. der Remonstr., 19, 20, 162, 163.

Catech. van Ursinus, 62.

catechismuskommentaar, 23 (vgl. hypotypose).

celebreeren, 244.

centrale waarheden, 148.

chaos, 166, 168.

charactêr, 216.

Charenton, 279-282.

Chr. Encyclopaedie, 231-232.

christelijke troost, 5, 11, 28.

christen, 74, 75.

Christus, 22, 97, 107. 172, 177, 196, 197, 210, 211, 213, 215, 222, 249, 265, 278, 285, 294.

Coccejus, 106.

Cock, De, 9.

collisie, 123.

commune (-issima) capita, zie capita.

commune consolatie, 11.

commune gratie, 11, 179.

Commune notie, 82.

communicatio idiomatum, 185.

communiceeren, 98.

commuun, 184.

componere (componeeren), 208, 213, 214.

Comrie, 29, 31, 33, 35, 36.

conclusie, 145, 146, 159.

concupiscentie, 224, 225, 227.

Condescensie, 151.

conditie, 43, 76, 117, 134.

confessie, 1. Boheemsche -, 12. Boheemsche van Debreczin, 160. Erlauthaler -, 193. Nassausche -, 36. Nederlandsche -, 160. Schotsche -, 196. Westminster -, 193. Zwitsersche -, 193.

conformeeren, 187.

confrontatie, 138.

conjunctie, 205.

conscientie, 72, 73, 75, 79, 99, 139, 143, 145, 150, 265, 267.

conserveeren, bewaren, 40, 90, 230, 233, 235, 236, 293, 295.

conservatisme, 174.

consideratie, 3, 45, 46.

consolidatie, 45.

constitueeren, 213, 238, 240.

constitutief, 238, 240, 251.

coöperatie, 267, 269, 270, 271, 273, 275-278, 282, 294.

Corinthe, 36, 70.

Cornelius, 129.

creatio continua, 171, 178.

cultuurgeschiedenis, 191.

Curcellaeus, 128.

Cusanus, 165.

cyclisch, 169, 178.

Dabar, 170.

daemonisch, 295.

Dagon, 158.

Datema, P.G., 105.

dankbaarheid, 57, 63, 64, 71, 196.

Dannhower, 28.

dat (ὅτι), 154.

dateeren, 65, 66, 109.

[p. 303]

dativus causae, 89.

datum, 65, 66.

deel, 210, 213, 214.

(voornaamste, minder voornaam) deel van beeld Gods, 233, 240.

deel(en) van het Verbond, 250.

dekaloog, 64, 104.

Delitzsch, 241.

demoeth, 183, 200.

denatureeren, 249, 250.

deugd, 287, 288.

dialectische theologie, 174.

dialemma, 119, 120.

diatheke, 25, 27.

dictaat (der conscientie), 145, 147.

dieptepunt, 292, 293.

dier, 211, 212, 217, 218, 222, 232, 271.

δτότι, 154.

discipelen, 120-122.

discipline, 291, 293.

discretie, 1, 10, 12, 26, 59.

distemperatuur, 166.

Dittrich, O., 140.

docilitas (vgl. volgzaamheid), 128, 133, 134, 135, 137.

Doedes, 242, 283.

doel, 244, 245, 246.

dogma, 170.

dogmatiek, 48.

donker, 164.

donum superadditum, 223.

dood, 18, 172, 224-230, 256, 263, 264, 266, 274, 294.

doop, 250, 275.

doorzichtigheid, 117.

Dordtsche Leerregelen, 45, 51, 59, 69, 70, 93, 95, 108, 128, 135, 187, 188-193, 208, 283, 287, 290.

doxologie, 14, 15.

dreiging, 125, 157.

dualisme, 171, 172, 174.

duisternis, 285.

duivel(en), 165, 220, 238, 242, 257, 290, 291.

duizend jaren, 48.

dynamisch, 192, 222.

Echtscheiding, 119.

ectypisch, 159.

één, 182.

eenige troost, 29, 31.

eenzaamheid, 67.

eenzijdig, 246, 257, 258, 270.

eer Gods, 23, 51.

eerste Adam (vgl. Adam), 173, 177, 181, 184, 246, 265, 276.

eerste dingen, 171.

eerste tafel, 13 (zie verder: tafel der wet).

eerste zonde, 261-263.

eeuwig(heid), 112, 222, 244, 245, 246, 261, 268.

eeuwig leven, 12, 57, 76.

efa, 276.

effecten, 291, 292.

eigendom, 34, e.v.

eigenschappen Gods, 58, 211.

Eignung, 196.

eikoon, 204.

eisch, 19, 108, 109, 242, 252, 253.

element, 199, 200.

elevatie, 226, 227.

Elia, 52, 53.

ellende, 17, 49, 63, 68. 69, 113, 141, 175, 178.

emanatie, 164.

engel(en), 17, 179, 184, 186, 203, 204, 212, 218, 220, 223, 237, 242, 245, 271, 274, 275, 276, 277, 294.

engel(en) des Heeren, 183.

enhypostatisch, 225.

Epicurus, 9, 35, 42.

Episcopius, 16, 19, 24, 25, 128, 131, 132 161, 189-192.

erfzonde, 132, 209, 260, 261, 262, 265, 267, 272, 273, 280.

-schuld, 206, 209, 273, (vgl. verder schuld).

-smet, 206, 209, 259, 265, 273, 276, 279, 280, 282.

Erlauthaler Confessie, 193.

eschatologisch, 112, 248.

ethica, 21.

ethiek, 174.

eunuch, 122.

euthanasie, 294.

Eva, 247, 260, 263, 274, 275, 292, 293.

evangelie, 90, 129, 139, 143, 246.

evenbeeld Gods, 179-247.

evolutionist, 211.

excommunicatie, 98.

existentieel, 145.

existentie-philosophie, 173.

Fabrica mundi, 77.

factor, 214.

farizeeën, 23, 56, 59, 61, 72, 85, 103, 107, 113, 117, 120, 122, 144.

Faust, 101, 155.

feit, 100, 101.

Filistijnen, 157.

filosofie, 8, 11, 101, 147, 246.

filosoof, 11, 79.

Flacius, 36, 37, 220.

flagrant, 262.

foederalistisch, 278, 279.

forensisch, 206-208, 243, 267, 276.

forma, 244.

Form. Conc., 36.

Formula consensus, 277-280.

Formulier van eendracht, 160, 161.

Formulier van eenigheid, 188.

Franciscanen, 225, 226.

Francisci, M., 161.

functie, 211, 219.

fundamenteel, 156.

Gaius 5, 6.

Garcia, 140.

gave(n), 109, 131, 230, 234, 238, 244.

gebed, 24, 67.

gebod, 104, 107, 108, 109, 113, 115, 117, 124, 262, 263.

gebod (4e), 66.

gebod (5e), 66, 88, 104.

gebonden(heid), 211, 253, 257, 294.

geboorte, 211.

gebrek, 122 (vgl. aangeboren).

[p. 304]

gedaante, 212.

gedepraveerd, 282.

geesel, 67.

Geesink, W., 206-208.

Geest (Heilige Geest), 40, 45, 135, 211, 222, 253, 254, 255, 257, 258, 282, 283, 286.

geest, 87, 184, 185, 212, 213, 217, 222, 227, 228, 232, 241, 243, 294, 295.

geestelijk, 221, 222, 224, 228, 232, 241, 250, 255, 256, 257, 264, 274, 289.

geestelijke kwaliteiten, 187, 189, 190.

geestelijk licht, 291.

geest en hoofdzaak, 103, 116.

Geestesgaven, 30 (alg. en bijz.).

gehalte, 112.

geheel, 213.

gehoorzaamheid, 253, 254, 257, 258, 266, 273, 275, 276, 278, 288.

gelijk(heid), 200, 215, 223.

gelijkenis, 211, 215, 223, 235.

gelijkenissen, 82.

gelijktijdigheid, 52-54, 56.

gelijkwaardigheid, 252, 274.

geloof, 5, 6, 7, 15, 17, 19, 26, 30, 32, 37, 41, 44, 45, 59, 134, 141, 142, 144, 145, 148 (vgl. algemeen), 156, 249, 252, 253, 256, 257, 258, 260, 261, 275, 288.

Geloofsbelijdenis, Ned., 187, 208.

Art. 12, 160, 187, 208.

art. 13, 288-291.

art, 14, 188, 232, 283, e.v.

art. 36, 288-291.

art. 37, 72, 264.

geloofssyllogisme, 146.

geluid, 95, 96, 97.

gemeene gratie, 106, 124, 128, 131, 133, 135, 137, 147, 149, 150, 179, 287, 289, 292, 293.

‘Gemeene Gratie’, ‘De, 81, 132, 133, 137, 287.

gemeenschap, 67, 211, 253, 255, 283, 293.

gemeenschappelijke hoofdwaarheden, 75, 81, (vgl. commuun).

genade, 17, 22, 69, 95, 130, 132, 171, 179, 224, 226, 227, 228, 230, 245, 249, 252, 274, 286, 290, 293, (vgl. algemeene).

genadeverbond, 60, 61, 63, 106.

geneigd, 127.

generaal, 123, 174, 180.

generale twijfel, 76.

generaliseeren, 123.

generatie, 122.

genoegzaam, 131.

genotmiddel, 27.

gerechtigheid, 112, 120, 206, 232, 242-247, 254, 263, 266, 274, 276, 278.

gerechtigheid (oorspr.), 36-38, 42, 131, 181, 186, 187, 193, 206, 207, 209, 212, 226, 227, 228, 242, 247.

gerekend worden, gelden, 264-268, 273.

gericht, 264, 293.

geschapen, 211, 215, 216, 244, 252.

geschiedenis, 40, 48, 65, 66, 100, 178, 205, 292, 293, 295.

geschreven, 111.

gesprek(svorm), 153.

gestalte, 111.

getuigenis, 60, 61, 148 (des Geestes), 152 (vgl. geluid).

gevallen natuur, 226.

gevoel, 2, 26, 31, 75 (aangeboren -).

gevoelstroost, 30, 31, 32, 33.

geweten, 71, 72, 95, 96, 97, 106, 140, 141, 149.

gezichtspunt, 177.

gezindheid, 130, 131.

gif, 283, 291, 294, 295.

glorie, 224.

glorie (theol. der). Zie theologie, der glorie.

gnosticisme, 164, 167.

god, 216, 217.

goddelijk, 223, 226, 248, 250, 258, 263, 270, 278, 294.

goddelijke natuur (van Chr.), 38, 185.

goddelijke zaken, 15.

goddelijkheid, 78.

Goddeloosheid, 276.

Godegelijk(heid), 241.

Godsbegrip, 152, 153.

Gods bewustzijn, 147.

Godsidee, 59, 76, 152.

Godskennis, 74, 75 (natuurlijke -), 148 (aangeboren -).

godvreezenden, 129.

goed, 194, 195, 288, 289, 296.

goede werken, 141, 144.

Goethe, 155.

Golgotha, 294.

Gomarus, 55.

grens(situatie), 172, 173.

Greijdanus, S., 207, 208, 260-270, 272, 273, 275, 277, 280, 281, 284, 286, (en aanhalingen).

Grimm, 28, 107.

grond, 33, 34, 45, 158, 266, 276, 278, 282.

grondconservatief, 174.

Groot, Hugo de, 249.

Grosheide, F.W., 204, 221, 237, 284.

gunst, 228, 245, 252.

Haat, 127, 128, 134, 136, 137, 147.

handelen, 83, 86, 90, 110, 140.

hardheid, 286.

harmonie, 27, 40, 83, 153.

Harnack, 163, 181.

hart, 127, 248, 253, 255, 282, 283, 289, 290.

Hartmann, 116.

Hastings, J., 140.

hebbelijkheid, 127, 149, 207.

heden, 194, 195.

heerschappij, 189, 190, 191, 193, 203, 209, 212.

Hegel, 173.

Heide, Joh. v.d., 30.

Heidegger, 234, 241, 282.

[p. 305]

^+heidenchristenen, 90.

heidenen, 75, 82, 83, 90, 96, 130, 288.

heilige geschiedenis. Zie geschiedenis.

heilig(heid), 113, 195, 207, 208, 231, 234, 242-247, 254.

heiligmakende genade, 226, 252.

heiligmaking, 34, 35, 37, 206, 228, 258.

herhaling, 64, 65.

herschepping, 50, 172.

hel, 46, 92, 137, 156, 194, 195, 276, 293.

hemel, 46, 156.

Hepp, Dr V., 147, 148, 290.

Herschepper, 244, 245, 252.

Heydanus, 19, 21, 22, 192.

Hillel, 113, 117-119, 120, 121.

Hirsch, S., 107.

historisch, 177.

Hitler, A., 91, 169.

Hommius, Festus, 281.

hoofd (Adam), 274, 275, 276.

hoofdsom, 13, 19, 24, 25, 27 64, 103, 114, 115, 127.

hoogste troost, 20, 29.

hoogtepunt, 292, 293.

hoorbaar, 61.

hoorwonder, 212.

humanisme, 118, 137.

huwelijk, 119, 121, 122.

hybris, 59.

hypostase, 225, 248, 249, 254, 256, 259.

hypostatisch, 248, 253, 254, 255.

hypotypose, 48.

Ich-Du-Verhältnis, 153.

idealisme, 101.

idee (van God), 152

ideeën, 140 (vgl. aangeboren).

Iersche Artikelen, 193.

imago, 223.

immanentie-philosophie, 288.

imputatie, 260, 266, 274, 275, 277, 278, 281.

incarnatie, 181, 211.

in Christus, 200.

incognito, 198.

individu(eel), 264, 270, 271.

inexcusabel, 131.

infralapsarisme, 163, 164, 245.

ingrijpen, 175, 176.

inhoud, van het beeld Gods 232, 244. van de Chr. troost, 33. van het Verbond, 250, 253. van de Wet, 114.

‘inklevend’, 261, 262.

inschrijven, 80, 82, 83, 86, 92.

inspiratie, 222.

insuperabel, 230, 231.

intellectualisme, 26, 27.

interim, 175, 212.

interimsethiek, 175.

inwendig boek, 102, 105.

inwendige mensch, 187, 243.

inwendige roeping, 136.

inwendige troost, 27.

inwoning Gods, 37, 38, 40, 41, 63. van den Heiligen Geest, 253, 254.

Irenaeus, 187.

Ismaël, 122.

Izak, 18, 19.

Izebel, 67.

Jahwe, 66, 116, 249, 258, 290.

Jansenius, 224.

Jaspers, K., 172, 173.

Jehova, 169.

Job, 155, 236, 258, 270.

Johannes de Dooper, 285.

Judas, 294.

Junius, 274.

justitia naturalis, 228. supernaturalis, 228.

Kaïn, 92, 290, 291.

Kajafas, 67, 294.

Kant, 155.

karakter, 250, 252, 263, 268.

Keizer, G., 279.

kenbron, 77, 102.

kennis, 49, 209, 218, 224, 232, 242, 245, 246, 251, 286 (vgl. aangeboren; Godskennis, beeld Gods)

kerk, 1, 14, 15, 18, 35, 38, 39, 41, 109, 250.

kerkhistorie, 31.

kern, 210.

Kessler, 163.

keuze, 296.

kinderen Gods, 39, 117.

Kinderlehre, 13.

Klinkenburg, 143.

Kohlbrugge, 199.

komen (tot troost), 43-45.

kommentaar, 23.

König, E., 92.

koning(schap), 214, 243.

koninkrijk der hemelen, 123.

kores, 289, 292.

Kort Begrip, 127.

kosmogonie, 169.

kosmos, 166, 274, 295.

kracht, 78.

krachteloos, 70, 71, 120.

kreatuurlijk, 292-295.

kruis, theologie des -es. Zie theologie, des kruises.

Kuiper, H., 292.

Künneth, W., 172.

Kuyper Sr., Dr A., 9, 74, 81, 132, 133, 137, 200, 220, 230, 243, 269, 287, 289, 292, 294.

Kuyper Jr., Dr A., 184, 231-234, 241.

kwaad, 8, 46, 48, 160, 161, 164, 195, 288, 289, 290, 291, 295, 296.

Laatste dingen, 171.

Lactantius, 181.

Le Coq, 163.

leer, 51.

leerschool, 14, 61.

Leeuw, G.v.d., 197, 198, 201.

+ Bijlage bij ‘De Reformatie’, 5 Januari 1940.

[p. 306]

Leibniz, 153.

lendenen, 271-282.

Lessing, 249.

letter, 87, 103, 104, 116, 166.

Leuvensche Bijbel, 184, 188.

leven, 18, 30, 48, 51, 222, 266, 294, 295.

Levi, 118, 272, 281.

Leviathan, 168, 169.

Leydekker, 24.

liberaal, 118, 119, 242, 288.

lichaam, 35, 180, 181, 184, 187, 210-214, 216, 219, 221, 222, 240, 270.

lichaam van Christus, 38, 39 (mystiek lichaam v. Christus).

lichamelijkheid, 213, 217.

licht, 82, 104, 110, 129, 163, 164, 285.

licht der natuur, 70, 82, 93, 95, 100, 128, 130, 145, 149, 284, 286, 287, 290, 291, 292, 293.

lichte geboden, 104, 114.

lichte zonden, 133.

liefde, 15, 105, 106-108, 112-116, 124, 167, 174, 243, 244, 275, 288.

lijden, 155, 156, 173, 224.

Limborch, Ph. à, 128-131, 189.

lineair, 169, 178.

liturgie, 58.

logica, 5, 167.

Logos, 41, 46, 170.

loon, 252, 257, 274, 277.

Longobardus, 187.

Lucifer, 165.

Luther, Ralf, 107.

Lutherschen, 206, 262.

Lydia, 129.

Maatstaf, 80, 97.

macht (van Satan), 40.

majesteit, 234.

mandaat, 109, 120, 212.

Mani, 160, 161.

manicheïsme, 160-162, 164.

mannin, 255, 274.

à Marck, 233.

Maresius, 73, 97.

massa, 271, 281.

materiaal, 295.

materialist, 211.

maxime, 123.

medeweten, 97.

medicijn, 17-19, 27.

Mefistopheles, 101.

Meisner, B., 140, 147.

Melchizedek, 272.

mensch, 22, 38, 185, 213, 237.

menschelijk, 212, 223, 224, 225, 227, 228, 229, 264, 276, 277, 296.

mensch-zijn, 231-233, 238.

methodologisme, 16.

Michaël, 180, 238.

microcosmos, 30, 75, 216, 217.

microkerk, 30.

microtheos, 216, 217.

middel, 26, 60, 61, 244, 245, 266, 280.

Middelaar, 224, 237.

Middeleeuwen, 9.

middellijke, onmiddellijke toerekening, 277, 279, 280, 282.

middelmatig, 109.

midden, 197, 198.

minste, 107.

mogelijkheid, 198, 223, 257, 258, 270, 275, 293.

Möller, W., 182.

monade, 153.

Moor, de, 233.

moratorium, 257.

Mozes, 238, 247, 263.

Müller, E.F.K., 35, 278.

mysterie, 77, 78, 155, 269.

mystiek, 14, 26, 27, 30, 34, 39 (mystiek lichaam), 56, 125.

mythe, 178.

Naaste, 239.

nabloei, 219, 229.

Nachasj, 168.

nagied, 214.

naïveteit, 58.

nakomelingen, 260, 262, 269, 270-274, 282.

Nassausche Confessie, 36.

Nathanaël, 129.

nationaal-socialisme, 169.

natuur, 8, 70, 75, 89, 94, 95, 98, 105, 106, 159, 165, 171, 210, 213, 217, 221-223, 224-229, 231, 232, 241, 251, 252, 259, 260, 262, 270, 271, 273, 277, 283, 284, 286, 290-295.

van nature, 145, 211, 227, 261, 284.

natuurlijk, 211, 221, 222, 223, 227, 269, 276.

natuurlijke en burgerlijke zaken, 287, 288.

natuurlijke Godskennis, vgl. Godskennis.

natuurlijke theologie, 9, 11, 24, 59, 74, 78, 79, 105, 106, 147, 148, vgl. natuurlijke Godskennis, theologia naturalis.

natuurverbond, 61.

natuurwet, 82, 106.

navolging, 174.

Nebukadnezar, 71, 289, 292.

Ned. Geloofs Bel., zie Geloofsbelijdenis.

negatie (niet-voorhanden zijn), 224.

neo-manicheïsme, 160, 161.

nèphesj, 222.

Nicodemus, 128.

Niebergall, 82.

Niesel, W., 143.

nieuwe mensch, 144, 145, 173.

Noach, 229, 235, 236, 267.

nood, 170.

Noordtzij, A., 168, 169.

norm, 110.

normaal, 213, 228, 289.

N.T., 264.

Obligatie, 180.

Oepke, 267.

oergeschiedenis, 177, 178, 181.

oerstandsgenade, 226.

oerwonder, 172.

offer, 22, 89, 90, 173, 174.

Olevianus, 60-62, 281.

[p. 307]

omdat (διότι), 154.

omega, 246.

onderkoning, 216, 217, 218.

onderpand, 41.

onderricht, 103.

ongebondenheid (ataxia), 290.

ongehoorzaamheid, 257, 266, 277.

ongelijk(heid), 250, 251, 252, 253, 261.

ongerechtigheid, 265, 274, 278, 287, 290.

ongerepte natuur, 225.

ongeschapen, 216.

onkwetsbaar, 41.

onmondig, 65.

onpersoonlijk, 225.

onschendbaar, 40.

onschuld, 259.

onsterfelijk(heid), 192, 275.

onthouding, 121.

ontoegankelijk, 182.

ontplooiïng, 251, 254.

ontvankelijkheid, 196, 197.

ontwording, 34, 35.

onvolkomen, 47, 48.

onwederstandelijk, 97, 106, 148.

Onze Vader, 12-14, 24, 42.

onzichtbaar, 77, 130.

oogenblik, 196.

oordeel, 170, 263, 280.

oordeelsdag, 73, 267, 268.

oorsprong, 271, 275.

oorspronkelijk (vgl. originalis), 120, 207, 212, 223, 260, 271.

Oort, H., 118.

Oosterzee, v., 241-242.

openbaarwording, 291.

openbaring, 7, 26, 145, 148, 149, 153, 154, 155, 170, 198, 212, 215, 245, 246, 248, 252, 261.

openbaring (alg.), 87, 130, 136, 137, (vgl. algemeen).

openbaring (bijz.), 90, 92, 153.

operatie, 270, 271.

‘opgeheven’ natuur, 226.

opstanding, 172.

opvoeding, 250.

ordinantie, 174.

originalis, 271, 275, 276.

originans, 271, 275, 276, 279.

Osiander, 36-38, 40, 181-185, 189, 196.

O.T., 64, 65, 115, 247, 264.

ὅτι (dat), 154.

overeenkomen, 187.

overeenkomst = overeenstemming, 211, 214, 215, 216, 222, 223.

overeenkomst = verbintenis, 250.

overtreding, 260-264, 266, 267, 268, 271-275, 277, 278.

overweldigen, 285.

oude mensch, 144, 145, 219, 221.

Oxford, 107.

Oxford Engl. Diction, 140.

Panchristisme, 173.

paradijs, 61, 63, 110, 156, 171, 173, 184, 226, 228, 229, 237, 245, 246, 247, 248, 252, 254, 257-259, 260, 263, 265, 271, 273, 276, 295, vgl. boom(en).

paradijstaal, 184.

paradoxaal, 161.

Paréus, 136, 281.

participatie, 273, 275, 277, 279, 281, 295.

particulier, 270, 271, 293.

partij(en), 250-253, 256, 258, 261, 276.

partner, 153, 154.

Paschen, 210.

passiviteit, 253.

patefactie, 244, 251, 252.

patria, 47.

peccatum originans, 260, 262, 267.

Pelagianen, Pelagius, 261, 262.

periode(n), 52, 63, 68, 292.

Persoon van Chr., 38, 40, 213, 214.

persoonlijkheid, 231, 235, 236, 241, 256, 273.

perspectieven, 116.

perspicuitas, 117, (vgl. doorzichtigheid).

phase, 122, 125.

phoon, 247.

phusis, 87, 89, 90, 92-94, 97.

physisch, 241.

Piëtisme, 38.

Pilatus, 294.

Pius V, 224.

Pinksteren, 212.

Place, la, 279, 280.

Plato, 9.

plukken, 176.

poëem, 84.

poëzie, 25.

poiein, 83 e.v.

politie, 87, 88.

positie, 201, 203.

positief, 117, 118, 230, 231.

Possest, 165.

potentie, 207.

potentieel, 223.

practijk, 11, 51, 80, 84, 91, 120, 121, 139.

practisch syllogisme, 138-144, 145, 146, 148, 150.

praedestinatie, 161-164, 293.

praefatie, 66, 91, 92.

praeoccupatie, 134, 137, 149.

praestatie, 208.

pragmatisme, 159.

prassein, 83 e.v., 91.

Prediker, 4.

prediking, 48, 51.

priester, 243.

primair, 73.

primordiaal, 267, 270.

principe(s), 102 (vgl. aangeboren), 286.

Prins, P., 95, 147, 148.

privatio, 186, 224.

probitas, 134.

proces, 256.

proef, 28, 29.

proefgebod, 260, 274, 275.

‘profane’ geschiedenis, 178.

profeet, 243.

progressief, 230, 231.

prolegomena, 8, 9.

prolepseis, 79, 81.

proloog, 155, 166.

[p. 308]

propagatie, 277.

protologie, 201.

protoplasten, 249, 257, 259, 273.

psychisch, 221.

psychologisch, 257, 270.

punt des tijds, 171, 213.

Qualificatie, 177.

qualiteit(en), 204-206, 217, 242, 243, 244.

qualiteitsverschil, 59, 252.

Raad Gods, 211.

‘raam’ (vgl. tafel), 234, 241.

Rahab, 168, 169.

Rakausche Catechismus (Catechismus der Socinianen), 21, 75, 76, 78, 261, 262.

ratiocinatie, 3, 15-19, 23, 26, 28, 35, 36, 42, 43, 49, 90, 255.

rationalisme, 2, 7, 76, 156.

realiteit, 212, 295.

recht, 253.

Rechter, 264, 265.

rechtsbesef, 268.

rechtsbeslissing, 33, 54.

rechtspositie, 224, 275, 282.

rechtsraam, 261, 271.

rechtsverband, 206, 210, 259, 261, 270, 272.

rechtsverhouding(en), 211, 269, 270, 272.

rechtvaardigen, 129, 266.

rechtvaardig(heid), 243, 244.

rechtvaardigmaking, 35-37, 206, 228.

redactie, 66.

rede(lijk), 2, 189, 190, 212, 223, 255.

rede-immanentisme, 147.

Reformatoren, 213, 228, 239.

regel, 63, 64, 126.

relatie, 250, 251, 253, 261, 294.

religie, 20, 21, 76, 78, 79, 99.

religiositeit, 17, 19, 33, 34, 99.

remedie, 42.

Remonstranten, -isme, 19-23, 27, 37, 43, 73, 93, 95, 128, 130, 132-134, 136, 137, 161, 162, 188, 189, 192, 193, 262, 277, 287.

Remonstr. Catechismus, 19, 20, 162, 163.

reparatie, 227.

repraesenteeren, 212.

repraesentant, 216, 222.

residu, 93, 97.

restbeeld, 218, 220-231.

resten, overblijfselen (van beeld Gods), 97, 219, 229, 231, 234, 235, 238, 239, 240, 241, 242.

Ridderbos, H.N., 105.

rijm, 23, 24.

Ritschl, 262, 263.

Rivetus, 279, 281, 282.

roem, 208.

roeping, 136, 144.

romantiek, 193.

roomsche leer, standpunt, 223-228, 239, 254, 284.

Rosenberg, A., 91, 164, 169.

Roy, le, 233.

Ryckmans, 184.

Sabbath, 56, 91, 114, 246.

sacramenten, 198.

Sadduceën, 103.

Salomo, 28.

samengang, 195.

samenhang, 195.

sancties, 125, 157.

Sara, 19.

Satan, 51, 101, 155, 220, 248, 250, 274, 275, 276, 285, 291.

satanisch, 295-296.

scepter, 61.

schaduw(beeld), 214, 215.

Schaff, 278, 279.

schakel, 216, 217.

Schatboek, 44, 142, 206, 208.

Scheba, Koningin van, 28.

scheidbrief, 249.

Scheler, M., 173.

Schelling, 52, 164.

Schepper, 174, 243, 245, 252, 270. (vgl. sterven; dood; punt des tijds).

schepping, 50, 74, 75, 77, 169, 171, 175, 178, 193, 211, 215, 223, 236, 244, 245, 254, 258, 294.

scheppingsbegrip, 216.

scheppingsbericht, 168.

scheppingsdagen, 30.

scheppingsordinantiën, 247.

schok, 175.

Schotsche Belijdenis, 196.

Schleiermacher, 164.

Schlier, 248.

Schrift, 74, 76, 95, 100, 105, 264, 265, 267, 268, 271.

schriftgeleerde, 116.

schrik, 65.

schuld (erfschuld), 172, 173, 259, 260, 261, 262, 265, 267-270, 273, 278, 279, 280.

schuldeloosheid, 265.

Schumann, F.K., 199.

Schweeben, 284.

serieus, serio, 246, 252, 253, 280.

Sermo, zie verhaal.

Seth, 235.

sfeer, 199, 200.

Sinaï, 63, 65, 68, 83, 87, 106.

Sinear, 276.

Sjammaï, 113, 118-121.

Sjeool (doodenrijk), 236.

Sleumer, 225.

smet, vgl. erfsmet.

Smytegelt, 54.

Socinianen, 21, 23, 27, 73, 75, 77, 78, 96, 134, 261, 262.

Socinus, 21, 22.

Socrates, 9.

Socratische catechese, 4.

souverein, 245, 257, 268, 270, 271, 272, 285.

souvereiniteit, 96, 242, 245, 270.

spelen, 180.

[p. 309]

Spiljardus, 208.

spiraculum vitae, 184.

spontaan, 151, 152, (Theodicee), 296.

spoor (vgl. vestigium), 223, 234.

staat, 207, 208, 224.

staat der onwetenden, 131.

staat der rechtheid, 226, 231, 237.

stabiliteit, 193.

stand, 208, 224.

statisch, 222, 240, 242.

Stefanus, 167.

sterven, 46, 47, 292, 293.

sterkte, 17.

stof, 213, 228.

stoffelijk, 211.

stofwisseling, 213.

Stoïcijnen, 79, 80.

Strack-Billerbeck, 104.

straf, 256, 258, 259, 260, 262-265, 269, 273, 276, 278, 280, 288.

straflijden, 260.

strijd, 172.

stukken, 59.

subalternatie, 159.

subjectief, 260.

suneidêsis, 97.

supralapsarisme, 163, 244, 245.

subsistentie, 225.

syllogisme(n), 3-7, 17, 138-140, 142-147, 152, 156, 255.

symbool, 250, 251, 253.

synopsis, 208, 209.

synterese, 97.

Taal, 184.

tabula (‘tafel’), 234, 241, vgl. ‘raam’.

tafel, der wet, 13, 62, 64, 67, 92, 96, 99, 124.

Talmud, 118.

Tannin, 168.

Tauler, 35.

teeken, 15, 30, 250.

tegendeel, 219, 229, 231.

tegengif, 289, 291-295.

tegennatuurlijk, 249.

tegenstelling 49, 219, 220, 248.

tegenwoordig(heid), 198, 214.

telwoord, 177.

tempel, 214.

temperatuur, 165, 294.

tendentieus, 146.

ten onder houden, 106, 137, 157.

tentatio, 256.

testimonium Spir. Sancti, 148.

theodicee, 151-153, 155-157, 258, 259.

theologia naturalis, 74, 75. vgl. natuurlijke theologie.

theologie, 15, 51, 233, 246.

theologie der glorie, 169.

theologie des Kruises, 169, 170, 172, 174, 196.

theologisch, 12.

theorie, 11, 80, 100, 106, 121.

therapeutische theologie, 91.

Thomas, 11, 226.

Thomisten, 225, 226.

thora, 104.

Tien Geboden, 13, 14, 81, 87, 106, 147.

tijd, 172, 173, 221, 222, 244, 245, 246.

Tillich, 198.

toegrijpen, 175.

toekomende eeuw, 176.

toekomst, 194, 195.

toerekening, 36, 260-270, 273-280, 282, vgl. middellijk.

toestemmen, 73, 92, 148.

tolerantie, 118, 119.

tong, 211, 237.

toorn, 165, 167.

transcendentie, 169.

trappen, 128.

Trigland, Jac., 134-136, 239, 288.

troost, 3, 8, 12, 15, 16, 17, 20, 23-25, 27, 28, 30, 45, 158, 190 (vgl. algemeene; christelijke).

‘Troost der Filosofie’, 10, (vgl. algemeene).

tsèlem, 183, 200, 201.

Turrettinus, 80, 279, 280.

tusschenstaat, 131, 136.

tusschentoestand, 47.

Twaalf Artikelen, 12-15, 27.

Tweede Adam, 68, 173, 177, 181, 184, 210, 265, 276.

tweede-dags-troost, 30, 31, 41.

tweevoudig boek, 102.

tweevoudig persoon, 271, 273, 277.

tweezijdig(heid), 99, 246, 250, 252, 257, 258.

type, 266.

Uiterlijk, 287, 288.

uitgieting, 291.

uitlegging, 109, 110.

uitverkiezing, 180.

uitverkorenen, 98, 244, 292.

uitwendig boek, 102, 105.

uitwendige mensch, 35, 187.

uitwendige roeping, 136.

Ulfilas, 25, 27.

Ursinus, 1, 3, 6 e.v., 26, 27, 34, 42, 44, 45, 62, 138, 142, 143, 145, 147, 149, 179, 181, 184, 185, 190, 191, 206, 207, 209, 210, 220, 243, 244, 245, 247, 250, 255, 256, 296.

utopie, 56, 94.

Vader, 185, 246, 275, 285.

Vader der geloovigen, 18, 59.

val, 120, 135, 156, 158, 172, 177, 181, 219, 220, 226, 227, 229, 232, 244, 245, 247, 248, 249, 250, 255, 258, 259, 262, 274.

verantwoordelijk(heid), 246, 253, 254, 271.

verband, 19, 99, 258, 259, 260, 261, 262, 277, 294.

verbod, 117.

verboden, 254, 255.

verbond, 16, 17, 19, 25, 60, 62, 99, 105, 108, 109, 158, 192, 193, 204, 205,

[p. 310]

210, 211, 242, 245, 246, 248, 249, 250-258, 260, 261, 263, 275, 276, 282.

verbondsark, 97.

verbondsbepalingen, 255, 256.

verbondsgeschiedenis, 191, 248, 249, 251, 253.

Verbondsgod, 117, 125, 234, 242.

verbondskring, 247.

verbondsmatig (foederalistisch), 278.

verbondsordinantiën, 247.

verbondsstatuut, 260.

verbondsverkeer, 14, 15, 113, 126, 154, 156, 222, 242, 252.

verbondswraak, 50, 93, 94, 156, 158, 195, 255, 256, 257.

verdienste, 252, 263, 266.

verdoemelijk, verdoemen, 262, 266, 293.

verdorven(heid), 128, 138, 227, 229, 232, 237, 239, 247, 259, 262, 265, 278, 280, 282-284, 286, 288, 290, 291, 294, 295, 296.

vergiftigd, 259, 282, 289, 293, 295.

verhaal, 154.

verhouding (in Verbond), 251, 252, 254, 256, 275.

verkiezing, 205, 244, 245.

verklaren, 250.

verkondiging, 170.

verkrijgen, 44.

verlaten, 249, 250, 255, 256, 257.

Verlosser, 174, 176.

verlossing, 69, 172, 176, 177.

vermijding, 118.

verontschuldigen, 130, 136, 151.

versterking, 44.

vertegenwoordiger, 214, 217, 239, 265, 279.

vertoonen, 198.

vertroosting, 12, 29, 37.

vertrouwen, 248, 254-257.

verwachting, 248.

verwantschap, 211, 217.

verwerping, 244, 245, 293.

verworpenen, 244, 293.

verzegeling, 31.

verzekerdheid, 29.

verzekeren, 41, 45, 51, 148.

verzinking, 31.

verzoeking, 256.

verzoening, 34.

vestigium, vgl. spoor, 223, 234.

vicarius, 209, 214.

vijandschap, 134, 285, 286, 287, 296.

vitiositas, 265, 278.

vleesch, 70, 71, 90, 91, 92, 99, 104, 222, 286.

vleesch en bloed, 211, 275.

vleeschwording, 50, 215, 225.

vloek, 138, 143, 144, 165, 290.

voleinding, 175.

volgzaamheid, 128, 133-137, vgl. docilitas.

volkomen, 126, 186, 191.

Vollenhoven, 6.

vonkjes, 82.

voornaamst, zie beeld van God.

vooroordeel, des Geloofs, 152, 159, 167.

voorwaarde, 233, 239.

voor-sinaïtisch, 63.

voorzienigheid, 135, 162, 163, 193, 211, 227, 228, 246, 291, 292, 294.

vorm, 171, 215, 234.

vreugde, 16, 26, 27, 114.

vrijheid, 91, 92, 117, 241, 242, 250, 253, 257.

vrucht, 175, 176, 230, 231.

vulgata, 184, 188.

Waardeleer, 116.

waarheden, centrale, 148.

waarneming, 80.

Walaeus, 26, 27.

wanbeeld, 218-223, 229-231.

wedergeboorte, 136, 146, 282, 283, 286.

wederkeerig, 250.

weerspiegeling, 194.

welbehagen, 245, 258, 261, 271, 272.

welwezen, 29.

wereld, 171, 172, 174, 216, 217, 244, 245, 274, 276, 293, 294.

werk der wet, 81, 83, 85, 86, 88-90, 92, 96, 98.

werkelijk(heid), 225, 226, 242, 244, 250, 251, 253, 258, 294, 295.

werken van God, 16, 19, 21, 23, 27, 38, 42, 50.

werk(en), van den mensch, 252.

werking, 44, 287, 291, 294.

werkverbond, 61-64, 105, 106, 111, 254, 255, 269.

Westminster-Confessie, 193.

wet, 27, 44, 60, 62, 64, 68, 71, 81, 97, 99, 100, 103, 106, 109, 110, 115, 125, 139, 167, 187, 194, 239, 243, 263, 295.

wet der zonde, 86.

weten, 58, 59.

wetenschap, 11, 15, 51.

wezen, 29, 60, 171, 216, 231-234, 251, 252, 262.

wezenscontinuïteit, 215, 216.

wezensgelijkheid, 216.

Whitakerus, Guilielmus, 239, 240.

Widerspruch, 161.

wilsvrijheid (vrije wil), 191, 193, 285, 286, 296.

Wolmarans, 214-216.

woonplaats, 205, 211.

woord, 44, 45, 61, 65, 68, 90, 91, 111, 112, 135, 143, 146, 156, 214, 248, 250, 253, 256, 262.

Woordopenbaring, 87, 95.

wortel, 265, 267, 278.

Zacharia, 276.

zalig(heid), 46, 131, 212, 240, 242, 243, 244, 258, 277.

zaligmakend goed, 286.

zalving, 205, 217.

Zanchius, 82.

[p. 311]

Zanden, dr L.v.d., 218-222, 230, 233.

zedeleer, 22.

zedelijk, 212, 224, 227, 241, 243, 246, 247, 262, 274, 288.

zegen, 158.

zekerheid, 141.

zelfanalyse, 144.

zelfbepaling, 117.

zelfbewustzijn, 232, 241, 242.

zelfonderzoek, 141, 146, 147, 256.

zesde-dags-troost, 30, 31, 41.

zichtbaar, 61.

ziek, 71.

ziel, 31, 182, 184, 185, 210, 212-214, 219, 222, 240, 241, 251, 267, 270, 271, 285, 295.

zien, 86, 159.

zin, 198.

zin (engere, ruimere), 231-242.

zonde, 71, 89, 93, 99, 128, 131, 132, 133, 137, 165, 166, 176, 212, 221, 226, 227, 233, 234, 248, 249, 255-259, 260-280, 282-290, 292, 294, 295.

zondvloed, 132, 133, 246, 289, 291, 292, 294.

zonen Gods, 39.

Zoon Gods, 181, 184, 204, 211, 215.

zoon, 52.

zwakheid, 17, 224-226.

zware geboden, 104.

zweefvlucht, 115, 116, 119.

Zwitsersche Confessie, 193.