Geuzenliedboek 1940-1945

De vrouwen van Holland klagen aan!aant.

De vrouwen van Holland klagen
Onze onderdrukkers aan:
‘Gij hartelooze tyrannen,
wat hebt ge met onze mannen
en onze zonen gedaan?
Ge haalt ze weg in de nachten
of bij 't eerste begin van den dag;
laadt ze in knarsende treinen,
verbant ze, waar, ver van de zijnen,
elk hunner lijdt bittere pijnen
onder de hakenkruisvlag.’

De meisjes van Holland klagen
de vreemde onderdrukkers aan:
‘Wat hebt ge met onze broeders
en onze verloofden gedaan?
Onze gedachten steig'ren
als we denken aan die laatste blik...
weer zien we al nader komen
als een monster dat aansluipt in angstdroomen
dat bitterste oogenblik...’

De vrouwen van Holland klagen
zonder ophouden aan:
‘Wat hebt ge met onze kind'ren
onze meisjes en knapen gedaan?
Hun frissche appelwangen
worden wit, hun armen schraal;
het is of hun schouders hangen,
er klinkt iets schels door hun taal.
Zij schrikken in den voornacht wakker
en angstig hun oogjes staan:

[p. 173]

 

‘Moeder die bom... in den akker.’

 

God zaaide in hen het leven,

 

Wij droegen ze in onzen schoot;

 

Gods goedheid had z' ons gegeven

 

Hij zaaide in hen kiemen van leven;

 

Gij zaait in hen kiemen van dood.’

 

 

 

De vrouwen van Holland klagen

 

weder en wederom aan:

 

‘Hoe waagt aan onze ouden van dagen

 

g' uw roek'looze handen te slaan?

 

Ge jaagt z' uit vertrouwde woning

 

waar heel hun verleden z' omzweeft,

 

berooft van koest'rende zorgen

 

de ouderdom die geen morgen,

 

enkel een gisteren heeft.’

 

 

 

De vrouwen van Holland klagen

 

gestreng hun verdrukkers aan:

 

‘Wat hebt ge met onze arme

 

kranken van geest gedaan?

 

Kent ge dan zelfs geen erbarmen

 

met de slachtoffers van de waan?

 

Wij bouwden hun ruime verblijven

 

in schaduw van hoog geboomt

 

waar sterker worden de lijven

 

en de warre ziel vredig droomt;

 

wij leerden opnieuw hun den zegen

 

van d' arbeid, en de muziek

 

omzweefde hun donkere wegen

 

met haar milde stralende wiek.

 

Wat we bouwden in jaren, in dagen

 

breekt ge kwaadwillig af.

 

God zal u rekenschap vragen:

 

uw straf zult ge zekerlijk dragen

 

in de eeuwigheid van het graf.’

 

 

 

De vrouwen van Holland klagen

 

opnieuw d' onderdrukkers aan:

 

‘Wat hebt ge met onze steden,

 

onze trotsche steden gedaan?

 

Door hun zonnige straten

 

joeg uw geweld, een orkaan

 

sloeg in hen kuilen en gaten,

 

liet armzalige geraamten slechts staan.’

[p. 174]

 

De vrouwen van Holland klagen

 

de harde geweldenaars aan:

 

‘Onze bloeiende bloemvelden

 

zijn door u te niet gedaan.

 

hyacinthen - hun zoetzware geuren

 

bedwelmen in 't jonge seizoen;

 

Tulpen, die vlammend beuren

 

hun kelk uit het zachte groen;

 

door de straten der volkrijke steden

 

trok de koopman zijn bonte vracht;

 

't armste vrouwtje naar huis bracht mede

 

een bos, waar de zon in lacht.

 

Ook dat beetje vreugd ging verloren,

 

heel het leven wordt dor en kaal,

 

Geef antwoord: wat hebt ge gedaan

 

met zoo menig bosschage?

 

niets dan stronken liet ge staan.

 

De eiken - der oude Germanen,

 

hoort ge, - heilige boom;

 

de statige beukenlanen

 

rijzend aan der buitens zoom.

 

De dennen, wier ruische' in de nachten

 

scheen de vraag van de zee aan het land,

 

dekkend met hun groene vrachten

 

het dorre, onvruchtbare zand.

 

God stuurde zon hun en regen

 

jaar op jaar dichter werd het net

 

der wortels langs paden en wegen;

 

het stuifzand werd vastgezet.

 

Nu liggen z' als doode dingen

 

ontzield, naast elkander neer;

 

nooit zal, wien nu leven, omzingen

 

het lommer der bosschen meer.’

 

 

 

De vrouwen van Holland klagen

 

de eerlooze roovers aan:

 

‘Wat deedt ge met onze torens,

 

antwoordt: wat deedt ge hun aan?

 

Hun bronzen monden zwijgen...

 

Waarom werden ze eensklaps stom,

 

roepen, op Zondagmorgen

 

ons niet meer naar Gods heiligdom;

 

troosten niet meer de benauwde

 

zielen, zingen zoo zacht

 

voor hen, die doorweenden den nacht

 

hun troostlied, het lang vertrouwde?’

[p. 175]

 

De vrouwen van Holland klagen

 

met sidderende stemmen aan:

 

‘Wat hebt ge met onze harten,

 

onze menschenharten gedaan?

 

Ge hebt ze doorpriemd en doorstoken,

 

ge stampt' ze in uw mortels tot gruis,

 

ge hebt ze geknauwd en gebroken,

 

ge nagelt ze aan het kruis; -

 

maar uw geweld kan niet maken

 

z' uw slaven, niet laf en niet klein,

 

niet ter aarde hen buigen

 

noch afhouden te getuigen

 

“Sursum Corda” - Zoo moge het zijn.’

 

 

 

De vrouwen van Holland klagen,

 

er trilt iets nieuws in hun stem:

 

‘Hoe kunt ge zoo zware schuld dragen?

 

Is in u dan geen rem

 

tegen dierlijke driften?

 

Hebt ge geen moeder, geen zonen;

 

kent ge geen ander feest

 

dan los te laten het beest

 

in u, om te bijten en te honen?

 

Kwam nooit in u op het verlangen

 

om, als tusschen menschen ge gaat,

 

in een ander net u gevangen

 

te voelen, dan dat van de haat?

 

O, keer toch in tot uzelven

 

waar het vertwijfeld verstard!

 

Morgen wordt weder geboren

 

het Goddelijke Kind.

 

Ziet ge de ster niet gloren?

 

Kunt ge 't hemelsch gezang niet hooren

 

dat zijn weg naar de aarde vindt?’

 

 

 

Wij ook, wij hebben van noode

 

vergeving van zware schuld;

 

zondigden tegen hooge geboden,

 

waren van haat - en wrok vervuld.

 

Zouden we elkaar kunnen vergeven?

 

Dát voelen als zoete pijn?

 

O Geest, help dáárnaar ons streven,

 

heilig onzen dood als ons leven,

 

Amen. - Zóó moge het zijn.

 

24 December 1942.