Verzameld werk. Deel 1

[p. 99]

Derde brief

Wat zal er van mij worden en wat wil je dat ik doe? Ik ben wel ver van wat ik verwacht had. Ik hoopte, dat je mij zou schrijven uit alle plaatsen waar je doorging en dat je brieven zeer lang zouden zijn, dat je mijn liefde zoud bemoedigen met de hoop je weer te zien, dat een vol vertrouwen in je getrouwheid mij enigerlei rust zou geven en dat ik dan in een vrij draaglijke toestand zou verkeren, niet zó ellendig. Ik had zelfs aan enige zwakke pogingen gedacht om alle moeiten te doen die ik kan om te genezen, zo ik voor zeker wist dat je me geheel en al vergeten hebt. De grote afstand waar je bent, een zekere aandrift van devotie, de vrees de rest van mijn gezondheid te ruïneren door zovele slapeloze nachten en zoveel kommer, de weinige kans op je terugkeer, de koelheid van je liefde en van je laatste groetenissen, je heengaan, gegrond op tamelijk nietige voorwendsels en duizenden andere redenen die maar al te goed zijn, en maar al te nodeloos, schenen mij een vrijwel veilige hulp te beloven zo ik die nodig had; maar daar ik eigenlijk alleen tegen mijzelve te strijden heb, kon ik mij nooit voorstellen, dat ik zo zwak was, of voorzien wat ik thans lijd.

Ach, wat is het verdrietig voor mij dat ik al mijn smart niet met je delen kan en dat ik alleen, heel alleen moet zijn in zoveel ongeluk. Die gedachte doodt me. Ik sterf bijna van angst te denken dat je nooit waarlijk onze zaligheden doorvoeld hebt. Ja, thans ken ik de onechtheid van je gevoelens, je hebt mij telken keer bedrogen wanneer je me zeide, dat je verrukt was met mij alleen te zijn-aan mijn aandringen alleen dank ik je warmte en je passie. In koele zin had je het plan gemaakt liefde in mij te verwekken, je hebt mijn passie beschouwd als een overwinning maar je hart is er nooit diep door getroffen-ben je niet zeer te beklagen, en heb je zo weinig kiesheid dat je geen beter gebruik maakte van mijn vervoeringen?

En hoe is het mogelijk, dat ik met zoveel liefde niet in staat ben geweest je gelukkig te maken? Uit liefde voor jou alleen betreur ik die oneindige vreugden die je gemist hebt-heb je ze

[p. 100]

misschien niet willen genieten? Ach en kende je ze, je zou ze zonder twijfel veel heerlijker vinden dan die van mij misleid te hebben, en je zou ondervonden hebben dat men veel zaliger is en dat men iets veel diepers voelt wanneer men hevig bemint dan wanneer men bemind wordt.

Ik weet niet wat ik ben noch wat ik doe of wat ik verlang, ik word verscheurd door duizenderlei tegenstrijdige aandoeningen - kan je je zo'n treurige toestand verbeelden? Ik heb je lief tot stervens toe en ik ben te bezorgd voor je om te durven wensen, dat je door dezelfde liefdes-vervoeringen gekweld zoud worden. Ik zou me doden, of ik zou sterven zonder mij te doden als ik zeker wist dat je nooit enige rust had, dat je leven niets dan kommer en kwelling was, dat je onophoudelijk schreit en dat je van alles een afschuw had. Ik kan mijn eigen ellenden niet dragen, hoe zou ik dan de smart dulden kunnen die de jouwe mij veroorzaken zouden en die duizendmaal pijnlijker zouden zijn?

Toch kan ik er niet toe komen te wensen dat je heel niet aan me denkt, en om je de waarheid te zeggen ben ik vreselijk jaloers op alles wat je vreugde geeft, en je hart en smaak streelt daar in Frankrijk.

Ik weet niet waarom ik je schrijf; ik zie wel dat je alleen maar medelij met me zou hebben en je medelij begeer ik niet.

Ik heb een afkeer van mijzelve als ik bedenk wat ik al niet voor je opgeofferd heb. Ik heb mijn goede naam verloren. Ik heb mij blootgesteld aan de toorn van mijn verwanten, aan de gestrengheid der wetten van dit land tegen kloosterzusters en aan je ondankbaarheid, die voor mij het grootste ongeluk is.

Niettemin voel ik wel dat mijn berouw niet waarachtig is, dat ik graag, van ganser harte aan nog veel groter gevaren voor je blootgesteld zou willen wezen, en dat het een noodlottig genot voor me is mijn leven en mijn eer voor jou gewaagd te hebben... moet alles wat ik dierbaarst heb niet voor je beschikking zijn? En moet ik niet tevreden zijn het gebruikt te hebben zoals ik gedaan heb? Het schijnt dat ik zelfs volstrekt niet tevreden ben met mijn verdriet en mijn overmatige liefde, ofschoon ik mij helaas niet daarmee kan vleien, dat ik tevreden over jou kan zijn. Ik leef, trouweloze die ik ben, en ik doe evenveel om mijn leven te behouden als om het te verliezen. O ik sterf van schaamte! Bestaat dan mijn wanhoop alleen in mijn brieven? Als ik je zózeer liefhad als ik duizenden keren gezegd heb, zou ik dan niet

[p. 101]

allang dood zijn? Ik heb je bedrogen en jij bent het die je over mij te beklagen hebt-ach, waarom beklaag je je niet over mij? Ik heb je zien vertrekken, ik kan niet hopen je ooit weer terug te zien en toch adem ik nog! Ik heb je bedrogen, ik smeek je om vergiffenis, maar geef me die niet. Behandel mij gestreng. Meen niet dat mijn liefde hevig genoeg is, wees moeilijker te bevredigen, zeg mij, dat je wil dat ik sterf van liefde.

En ik smeek je mij die hulp te geven, dat ik de zwakheid van mijn geslacht te boven kan komen en een einde maak aan al mijn besluiteloosheid met een waarachtige wanhoop. Een tragisch einde zou je ongetwijfeld dwingen vaak aan mij te denken, mijn nagedachtenis zou je dierbaar wezen en je zou misschien diep ontroerd zijn door een buitengewone dood - zou dat niet te verkiezen zijn boven de toestand waar je mij toe gebracht hebt?

Adieu! Ik wou wel dat ik je nooit had gezien.

O, ik voel levendig hoe vals dit gevoel is en op hetzelfde ogenblik, dat ik het neerschrijf weet ik dat ik veel liever ongelukkig ben door je lief te hebben dan dat ik je nooit gezien had. Ik berust dus zonder morren in mijn ongelukkig levenslot, daar je het niet gelukkiger hebt willen maken.

Adieu! Beloof me dat je me teder zal betreuren als ik sterf van verdriet, en laat de hevigheid van mijn liefde je tenminste een weerzin en afschuw geven van alle andere dingen. Die troost zal me voldoende zijn en als ik je voor altoos moet opgeven dan zou ik je wel voor geen andere vrouw willen laten.

Je zult zekerlijk niet zo wreed zijn van mijn wanhoop gebruik te maken om jezelve beminlijker voor te stellen en om te laten zien dat je de grootste liefde ter wereld hebt ingeboezemd?

Adieu nogmaals! Ik schrijf je te lange brieven, ik ontzie je niet genoeg, ik vraag je vergiffenis daarvoor en ik durf hopen dat je een beetje toegevend zult zijn voor een arme zinneloze, die het niet was, zoals je weet, voor ze je liefhad.

Adieu! Ik geloof dat ik je vaak spreek van de ondraaglijke toestand waar ik in verkeer. Toch dank ik je uit de grond van mijn hart voor de wanhoop die je me gegeven hebt en ik verafschuw de vredigheid waar ik in leefde voor ik je kende.

Adieu! Mijn liefde groeit aan elk ogenblik. Ach, wat heb ik je nog oneindig veel te zeggen.