Drie Hollandse romans

[p. 553]

Drukgeschiedenis

De waterman

De eerste druk verscheen in 1933 bij Nijgh & Van Ditmar te Rotterdam, met een band- en stofomslagontwerp van Tine Baanders. Een luxe-editie op Hollands papier verscheen in een oplage van vijfentwintig exemplaren. De tweede druk verscheen in 1934 bij dezelfde uitgever, in 1935 gevolgd door een derde. Daarna bracht Nijgh & Van Ditmar de roman uit in de Nimmer Dralend-reeks (nr. 9): de vierde, vijfde, zesde, zevende en achtste druk verschenen respectievelijk in 1939, 1940, 1941, 1942 en 1947. In 1943 verscheen bovendien een druk bij uitgeverij J.L. van Schaik in Pretoria, in de ‘Nederlandse boekerij’, bijeengebracht door J. Greshoff en H.A. Mulder. Deze uitgave werd bezorgd en ingeleid door J. Greshoff. De inleiding (p. v-lxvi) is een gewijzigde herdruk van J. Greshoff, Arthur van Schendel. Aanteekeningen over Jan Compagnie en De Waterman (1934) en J. Greshoff, Arthur van Schendel, (1934).

Tussen 1954 en 1984 verschenen regelmatig nieuwe drukken. In 1954 werd de roman gepubliceerd in de Romuluseditie van Meulenhoff en Wereldbibliotheek (Amsterdam/Antwerpen), met tien tekeningen en een stofomslagontwerp door Bert Bouman en een bibliografie van Van Schendel door G.H. 's-Gravesande, in 1958 gevolgd door een uitgave bij de Geïllustreerde Pers in de Margrietbibliotheek, eveneens met tekeningen van Bert Bouman. Daarna kwam De waterman uit in de Zakdoekenreeks van Nijgh & Van Ditmar en A.A.M. Stols en J.P. Barth ('s-Gravenhage 1961) en in de reeks Meulenhoff Editie (e60) van Meulenhoff te Amsterdam, met een omslagontwerp van Studio H.B.M. en een foto van de schrijver op de achterzijde, namelijk in 1964, 1965, 1967, 1974, 1977, 1979 en 1982.

In 1977 verscheen het Verzameld werk, bezorgd door C. Bittremieux en anderen. De waterman is opgenomen in deel 4 (Meulenhoff,

[p. 554]

Amsterdam). In datzelfde jaar werd de roman nogmaals in Zuid-Afrika uitgegeven, bij Academica te Pretoria in de reeks Literatuur van die Lae Lande, met een inleiding en aantekeningen door W. Nienaber Luijtingh. In 1984 verscheen De waterman, tezamen met Een Hollands drama en De grauwe vogels onder de titel De Hollandse romans van Arthur van Schendel bij Meulenhoff te Amsterdam. Pas in 1995 valt weer een editie te melden, namelijk in de reeks Meulenhoff quarto.

Een Hollands drama

De eerste druk verscheen in 1935 bij Meulenhoff te Amsterdam (waarvan vijfentwintig exemplaren op Hollands papier), gevolgd door een tweede in datzelfde jaar en een derde in 1936. Band- en stofomslagontwerp van deze edities zijn vervaardigd naar een houtsnede van R. Snapper. In 1942 wordt de roman uitgegeven door J.L. van Schaik te Pretoria (evenals De waterman een jaar later) ingeleid en bezorgd door J. Greshoff in de reeks Nederlandse boekerij, bijeengebracht door J. Greshoff en H.A. Mulder. In 1947 verschijnt wederom een druk bij Meulenhoff, met een bibliografie door G.H. 's-Gravesande.

Tussen 1960 en 1989 verschijnt een groot aantal drukken. Van 1960 tot 1967 is de roman, dan in gemoderniseerde spelling getiteld Een Hollands drama, opgenomen in de reeks Meulenhoff pockets (53) en verschijnt als zodanig in 1960, 1964 en 1967. Bovendien verschijnt het werk in 1966 in De witte olifantreeks van Van Oorschot te Amsterdam. Vervolgens wordt de roman gepubliceerd in de Meulenhoff Editie (e239), in 1971, 1975, 1977, 1979, 1982 en 1987. Bij uitgeverij Academica te Pretoria verschijnt tevens een editie in 1972, bezorgd en met een inleiding in het Afrikaans door A.P. Grove in de reeks Literatuur van die Lae lande (tweede druk Kaapstad 1975). In het Verzameld werk van 1977 is Een Hollands drama opgenomen in deel 4, in 1984 maakt de roman deel uit van de hierboven genoemde uitgave De Hollandse romans van Arthur van Schendel. In 1989 tot slot verschijnt bij uitgeverij Van

[p. 555]

Oorschot te Amsterdam, in samenwerking met Meulenhoff, een Salamanderpocket (690).

De grauwe vogels

De laatste Hollandse roman verscheen in 1937 bij Meulenhoff, wederom met vijfentwintig exemplaren in een luxe-editie en met een bandontwerp van R. Snapper. Datzelfde jaar volgde een tweede druk. In 1942 werd de derde druk uitgegeven in De Nieuwe Meulenhoff-editie (17). Vijftien jaar later volgde een uitgave van Meulenhoff en Wereldbibliotheek (Amsterdam/Antwerpen) in de Romulus-editie, met een stofomslagontwerp van Henk Krijger. Met tussenpozen van ongeveer tien jaar verschenen nog drukken in De witte olifantreeks van uitgeverij Van Oorschot (1966, herdrukt in 1976), als deel 5 van het Verzameld werk (1977), in De Hollandse romans van Arthur van Schendel (1984) en bij Querido, in samenwerking met Meulenhoff, een druk in de Salamander-reeks (629).