Narrenwijsheid en ander onkruid

(1961)–J.C. van Schagen– rechtenstatus



[pagina 168]
Miniaturen Prélude neen - mij geen Japans de framboos draagt frambozen mijn struik draagt bramen zacht is de framboos mijn bes - ze is schraal en zwart en zilt van zeewind vraag geen rekenschap de bloesem is redeloos zie maar hoe ze bloeit een snoertje druppels rijdend langs een natte lijn is dit niet genoeg? zwijgen alleen treft holten bepalen het beeld rust spuwt beweging ik hoef geen kanon met een zucht gaat het ook wel met een klein blaasje

[pagina 169]
Van mensen een kind aan het strand schept water in een plasje zinloos - wat doen wij? ik ben een schoorsteen zwart van duizend eeuwen roet ik ben het vuur - niet de zwarte toetsen een gesloten heimenis want ik sta in C de pot met munten die geheim is in mijn grond ik graaf er niet naar boven in mijn boom woont soms een zwarte vogel in het groenig licht mijn grond zit vol steen daartussen goede aarde de steen is me 't liefst
[pagina 170]
veel te veel benen tussen veel te veel stenen heet dit niet een stad? mensenwemelen stedenbeeldenwemelen om een wit stilstaan motorren brullen autoportieren klappen stierven ze dáárvoor? ontsnapte gekken razende derwischen? - neen pers om een staatshoofd een beroemde clown een dentol-advertentie? neen - staatsgrijns no. 1 mensen jagen langs het vitium der ogen schrijnt me eindeloos
[pagina 171]
rond een man's dromen waken de kleine feiten van zijn signora haar donkere schoot wijzer dan bibliotheken in droom verzonken staat daar een groot man zo staat groter achter hem die zijn moeder was elk op haar balcon staan de eenzame vrouwen en turen zich leeg hautain - cigaret dame seule op bankje wat een verwarring dikkewil weetniet magereweten wilniet weetnietwilniet is
[pagina 172]
het ivoor papier wijsheid zo volkomen stil dat mijn hand niet durft squirrel voor het raam Jacquelientje erachter één verwonderen groot was de zee groot was de nacht groter de honger van het hart wild zijn de golven een blinde verwildering wilder is het oog als de tijd vervuld is dan herrijst de eerste dag altijd is de tijd vervuld och zou u liever niet op mijn ziel willen staan ik heb er maar één
[pagina 173]
sorry - deze lei deze doodgekraste lei neemt geen schrift meer aan ik ben geen soeng of ming toch - als je tegen me blaast geef ik een toon af het oude kastje 's nachts zucht het wel eens - ik ook miter in de ziel er klopt nu niets meer mijn ruimte raakt zeer gekromd einstein of seniel? ik maakte beelden toen - op een dag - ging ik dood nu maak ik beelden geen is me zo vreemd als deze vreemde vóór mij in de spiegel

[pagina 174]
Van dieren en dingen het paard heeft vrede het staat in het goede gras een paard te wezen het schaap ziet me aan dan herneemt ze haar kauwen ik ben niet van stand elke dag tweemaal bidt de zeepok om water en verhoort de zee ik ga in de mist de koe is ook in de mist wees gegroet zuster pa kraai en ma kraai op de schoorsteen van Dourleijn een goed huwelijk ze heeft een missie de coloradokever bij de aardappels
[pagina 175]
de haan wordt verhoord de haan die de boer wou zijn hij zit in de pot ge moogt me tooien sprak de ezel tot de roos zij zweeg en bloeide ze leeft in schoonheid de tere anemone ze eet kwalletjes achter wat rommel woont de zachtvoetige spin achter wat woon ik? wanneer het visje over zijn graat gaat praten is het eind nabij nijver bedachtzaam scharrelt in haar winkeltje de kleine krabbe
[pagina 176]
waar leeft die aap van? men ziet hem voor een mens aan hij is in de kunst snelheid is alles zegt het vlugge garnaaltje en flitst in het net mijn persoonlijkheid! riep fier een partikeltje van een koeiestaart de stoel kijkt zo streng ernstig verwijt ze mijn broek dat hij niet opstaat nooit was ik zó nieuw als toen ik als kastanje uit mijn bolster viel ze schoot in het zaad nu bouwt ze vreemde torens de sla - och ik ook
[pagina 177]
onze goede melk ze at van de boom der kennis nu is ze geschift het haringmesje haat de zonde der rozen ze stinken zegt hij grote systemen malen leegte tot leegte een klein kakje lacht de gebarsten kruik leeft voor wetenschap en kunst een gaaf kruikje staat moeilijk en ernstig kruipt de druppel langs het glas wat een consciëntie vrouwe blank papier ze glimlacht om de tekens die ik schrijven zal
[pagina 178]
de boom voor mijn huis zacht wazelt hij zijn verhaal niemand begrijpt het tienduizend bloesems in de modder bij de boom en niet één die klaagt uit zwarte modder komt het witte bloeien op en verdwijnt erin soms wordt ze gezien een kleine witte vogel in de wildernis verborgen koeren binnen dromerig lommer speelt een geheim spel door gebladerte vaart een zacht herinneren morgen is Sint Jan

[pagina 179]
Van de kalender de dagen stoten in een rammelende trein door mijn ogenblik zwart gepolitoerd hypokriet met hoge hoed zo is de Zondag het verveelde smoel van een slungel met een geeuw dat is de Maandag een kittig meidje hupsmarijn en hagelwit is dit niet Dinsdag? zacht is de Woensdag een kneuzige framboze van dromerig rood Donderdag spettert van groen en geel - positief dat is Donderdag
[pagina 180]
sterk is de Vrijdag kerks en paars en bruin en rijk en zwaar van goudglans Zaterdag is blauw en zilver - blauw met zilver een stille rivier wijkende weken vage gevels in de mist eindeloos eender het jaar - een koepel moedergroen bebroedende het nest met maanden
[pagina 181]
Y encontrarás una mañana pura amarrada tu barca a otra ribera Machado
Van sterven een dromend weefsel een schimmelspoor zet zich vast een sterven begint langzaam groeit de boom langzaam komt en gaat het licht langzaam komt de dood een gele avond over donkere huizen van eeuwenoud leed witte fantomen verrijzend op den einder een eeuwig komen rode puinen roken over zee keer je af groter is de nacht een zachte vogel gaat voor me uit op het pad een zwarte vogel
[pagina 182]
verneder haar niet de bloesem die gaat sterven laat haar aan de wind het zand verwaaide zwarte zuilen kwamen bloot het zand dekte toe het water weet ervan nacht en dag weten ervan het wordt niet gezegd eens komt het water het zal in mijn kamer staan zachtjes wiegend wilde ganzen komen over hoog in de vriesnacht een kind luistert het gordijn bewaart het een wolk schoof voor de maan een stap gaat voorbij
[pagina 183]
achter in mijn slaap gaat langzaam een deur open het is de wind maar straks rest er niets meer dan het oneindig manen van het bloed zuilen stonden donker je gaat door lange gangen je hebt geen kamer in een smalle gang martelen van getallen in een smalle gang een zinloos wielen om amorphe massa's zwart een zinloos wielen altijd dat komen maar buiten is niemand wind en zee alleen
[pagina 184]
cirkels fluisterend over mijn kleine vijver een zwarte vlinder pijn snoert de dagen als koralen aan elkaar wie zal ze dragen? wat baat de dag elke nacht ontwaak je opnieuw verraden de dag verlost niet stel je hoop niet op de nacht de nacht verlost niet zwaar van blad en vrucht stond de oude moerbeiboom toen brak hij - verrot het dode helmgras schrijft zijn teken in het zand waar is het mijne?
[pagina 185]
ramen die uitzien op een volstrekte leegte men noemt ze dagen een fijne regen meldt zich met verdrietigheid ze komt hier wonen op een bank zitten dat kun je nog - dat mag dan het is voldoende geef me een trommel en verneem mijn laatste woord een donker gonzen ver waarschuwt een vuur het heeft al gewaarschuwd een nacht - je was nog kind te kunnen snijden een snelle witte beet in water sabelzwart
[pagina 186]
je weet de schemer waar de verdronkenen zweven ze verwachten je in onnoemlijk donker ziet het zwarte beest je aan ze weet het ook niet weg naar het eiland waar de jasmijnen bloeien niemand die je volgt uitkomen in een pure morgen aan dien anderen oever waar ze is geland gaan waar zij ging ze is de Westerpoort gegaan er is maar één weg weerlichten over zee uit grote verten komt een oneindig willen
[pagina 187]
vraag de schimmen niet ze talmen om je bootje maar ze weten niets een korst van ogen vastgezogen aan je boeg tussen tentakels die je zoeken het dodelijk tasten dat zich om je heen ontvouwt o schone gifbloem dit teder tasten dat dan weifelt en deinst weg voor mijn witstenen neen uit vernietiging gekomen gaan wij onder in vernietiging in het blinde woelen der indifferentie zwerft mijn wil - een klein kristal
[pagina 188]
achter zwarte slaap kwam dit helder ontwaken witte slaap volgt - straks ik diende als steen als kameel heb ik gediend en als wier in zee vandaag ben ik mens morgen aarde en water gras langs de wegen waarom nog vragen spelen eindeloos het spel is dit niet genoeg? houtje van het strand ik drukte een prent met je dan wierp ik je weg waarom sterft het blad is het opgesleten? - neen de boom stoot het af
[pagina 189]
zwart en goud en blauw zo wacht het kleine inkttablet zijn dood - de wrijfsteen het penseel zet aan het trekt zijn teken - het laat los er is geschreven vannacht met vader naar het land van overzee de boot is donker 's nachts als het stil is kun je de doden horen prevelend in zichzelf luister dan - luister eindeloos herhalen ze hun onherroepelijkheid ik weet het verhaal dat ik ginds herhalen zal eindeloos - één naam

Miniaturen

Prélude

Van mensen

Van dieren en dingen

Van de kalender

Van sterven