Aya Sofia

[p. 165]

VII. Irene.

De Keizerin Irene - ein tyrannisches Weib, zooals Hergenröther haar kortweg noemt - was de dochter van onbekende ouders uit Athene. Constantijn de V^e huwde haar uit aan zijn zoon Leo den IV^en, de Chazaar geheeten, naar zijne moeder, de dochter van een Khan der Chazaren. Leo de IV^e was een personage zonder kracht, zonder geest, zonder karakter. Irene wordt geroemd wegens haar schoonheid, haar vernuft, haar moed en haar staatsmanskunst, zij is berucht wegens haar eerzucht, haar trotsche onbuigzaamheid en haar wreedheid jegens den eenigen zoon.

Toen Leo de IV^e in 780 stierf was deze zoon Constantijn de VI^e Porphyrogenitus tien jaren oud. Irene voerde voor hem het bewind. Haar heerschzucht, die niemand naast zich duldde, werd wreed gestraft in 790 toen haar zoon met

[p. 166]

hulp der Armenische lijfwacht haar van den troon stiet. In 792 werd zij weder mederegentes, maar de verhouding tusschen moeder en zoon bleef gespannen en eindigde in 797 met het wreede vonnis op Irenes bevel aan Constantijn voltrokken; hij werd van zijn oogen beroofd. In 802 werd zij door Nicephorus van den troon gestooten. Zij stierf, verlaten en vergeten op het eiland Lesbos.

Haar verzet tegen de Ikonoklasten en haar pogingen om de éenheid in het kerkelijke te herstellen zijn de goede daden harer regeering. Holzwarth b.v. noemt dit: ‘das einzige Verdienst ihrer an Schandthaten reichen Regierung.’

‘En in het volksgewoel verloren
Juicht blijde de oude rhetor meê enz.’

Een vingerwijzing op het, gelijk bekend is, in Constantinopel nog altijd levend gebleven Heidendom.

‘......, o weergalooze weelde
Als Psyche zoekt en schoonen Eros vindt...’

De oude fabel van Psyche en Eros is bekend. De Laprade heeft in zijn christelijk-ideale vertaling van het heidensche verhaal dit oogenblik fraai geteekend:

‘Elle va donc le voir! Elle craint, elle espère,
N'ose encor sur l'époux projeter la lumière,

[p. 167]

 

Elle se penche enfin... Et qui frappe ses yeux?

 

L'amour .. le dieu puissant et beau parmi les dieux!’

‘De Armeniër dorst honend haar verjagen ..’

Constantijn Porphyrogenitus besteeg den troon voornamelijk met behulp der Armenische lijfwacht.