|
| |
III. Het arme meisje ziet nu zelve, dat zij bedrogen is.
(in vervolg.)
In der daed bedroog de arme Sara zichzelve. Te voren was zij altijd vergenoegd; altijd was ze gaern bij haer moeder, en lachte haer vriendlijk toe, zoo vaek zij haer zag komen. Maer, ach! nu was die vergenoegdheit weg! Altijd dacht zij: ‘Als moeder nu maer niet gewaer wordt, dat ik bij Heintje geweest ben!’ Zij beefde, als ze haer moeder hoorde komen, en verging van angst, als haer moeder maer een
| |
| |
weinig strak uit de oogen zag. ‘Wat raed! (dacht zij) moeder weet, dat ik bij Hendrik neef geweest ben!’
Doch dit was al haer ongeluk nog niet. De listige Magteld vertelde haer, hoe een goede jonge Juffer Betje voor haer geweest was. Hoe zij haer koffij en suiker bracht. Hoe zij haer de sleutel van de spijskamer en kelder had weten toetesteeken. Saertje wilde ook gaern dien lof hebben, dat zij een goede jonge Juffer was, en wist dikwijls koffij en suiker, somtijds ook de sleutels van spijskamer en kelder voor de ondeugende dienstmaegd van haere ouders te ontvreemden, en hielp op die wijze dezelve besteelen.
Somtijds werd haer geweten wakker; nu en dan dacht zij: ‘Hoe zal 't met mij gaen, wanneer mijne moeder deze bedriegerijën gewaer wordt? Hoe kan de lieve God een zoo trouwloos kind beminnen?’ Dus zeide ze dikwijls tegen de slechte Magteld: ‘Ach! Magteld! ik kan u niets meer geven. De lieve God zal mij gewislijk daer over straffen.’
Maer deze voorstellen deeden niets uit bij dit haetlijk schepsel: ‘Gij kunt het hou- | |
| |
den, zoo gij wilt (zeide de snoode Magteld) maer zie wel toe? Gij zult dan zien, wat gij gedaen hebt Als uw moeder maer te huis komt, zal ik haer alles verhalen, - ik zal haer zeggen, welk een lief dochtertje zij aen u heeft.’ Dan schreide het goede meisje, en deed weder alles, wat de meid begeerde. Anders moest de dienstmaegd nae Saertje luisteren, maer nu moest Saertje haer gehoorzaem zijn. Zij moest zich van haer laten schelden en toesnaeuwen, en durfde het nimmer aen haer moeder klagen.
Eens kwam de slechte Magteld bij haer, en voer dus gebiedender wijze tegen haer uit:
Juffer Saertje, gij moet weten, dat ik lust hebbe, om wat gebak te eeten, en een glas wijn te drinken. Bezorg mij de sleutels van de spijskamer en van den wijnkelder.
S. Ach! lieve Magteld!
M. Lieve Magteld voor en lieve Magteld na! dat zegt niets Gij moet maken, dat gij mij de sleutels bezorgt.
S. Maer, lieve Magteld! De lieve God ziet het immers!
| |
| |
M. Laet Hem dat zien! Hij ziet u ook des avonds nae uw kleene neefje sluipen, - en ik heb nog niet gemerkt, dat u daerom één tand zeer gedaen heeft.
De goede Sara was van haere moeder zeer wel opgevoed. Zij geloofde inderdaed, dat God alles ziet, al het goede beloont, en het kwaede laet verbieden, om ons voor de schadelijke gevolgen te hoeden. Uit overijling was zij, tegen den wil haerer moeder, nae den kleenen Hendrik gegaen. Maer dit gaet gemeenlijk zoo, wie ééns kwaed doet, vervalt doorgaens van de eene zonde in de andere. Zij moest nu tegen wil en dank al dat kwaed doen, dat de godlooze dienstmaegd begeerde, om niet van deze verraden te worden. Men kan zich dus ligtlijk verbeelden, hoe zij te moede geweest moet zijn, toen zij die roeklooze tael van Magteld hoorde.
Zij liep vol van angst nae haere slaepkamer, om eens voluit te schreiën, en riep uit: ‘Lieve God! hoe ongelukkig wordt men, als men u niet gehoorzaemt! Ach! ik, arm kind! ben nu van deze booze Magteld gevangen. Ik durve niet meer doen, wat gij gebiedt, ten zij het deze god- | |
| |
looze meid goedkeurt. Ach! - ik moet liegen - ik moet steelen - ontferm u! lieve Heer! ontferm u over mij en red mij!’
Nu zat zij troostloos met het hoofd in de hand, en overdacht eenige minuuten, wat zij doen zou. Eindlijk stond ze op, en zeide: ‘Ja, ja, dat zal ik doen! - dat zal ik doen! - en schoon mijne ouderen mij voor een maend hunne tafel ontzeggen - schoon ze mij - (waerlijk! dit zou hard zijn), - maer, schoon ze mij zonder spreken voorbijgaen, en in een gansche maend niet ééns vriendlijk aenzien, - dit zal toch eens ophouden. - Zij zullen eenmael door mijne traenen week worden, en mij nog eens - haer lieve meisje noemen. - Dan krijge ik weder een vrolijk hart, - kan weder bidden, en durve mijne lieve moeder in de oogen zien.’
Hierop liep ze rondsom, om haere moeder te zoeken, en trof die aen in den hof; zonder zich lang te bedenken, vloog zij haer in den schoot, omhelsde haer, en een vloed van traenen biggelde langs haere wangen. Maer ze kon niet spreken van droefheit.
| |
| |
de Moeder. Kind! wat is u overgekomen? wat deert u?
S. Lieve moeder!
de Moeder. En wat willen deze traenen beduiden?
S. Beste moeder!
M. Spreek toch, kindlief! wat is u bejegend?
S. Ach! wist ik maer, dat gij het mij vergeeft!
M. Ja, ik vergeve het u, wanneer deze traenen oprecht zijn.
S. Lieve moeder! ik ben een boos ongehoorzaem kind geweest! Ik ben verscheidene maelen tegen uwen wil nae den kleenen Hendrik geloopen!
M. Is het mogelijk? mijn Saertje, dat mij anders zoo gaern gehoorzaemde?
S. Ach! ik ben uw Saertje niet meer. Als gij eens alles wist!
M. Spreek dan nu recht uit! Gij zijt zekerlijk verleid geworden. Zoo boos toch zijt gij anders niet geweest.
S. Ja wel ben ik verleid geworden! Magteld - Magteld -
M. Heeft die u verleid?
S. Ja wel heeft zij mij verleid! en, opdat
| |
| |
zij het u niet zou zeggen, hebbe ik haer geduurig de sleutels van spijskamer en kelder moeten bezorgen, en haer van koffij en suiker moeten voorzien.
M. Ik, arme moeder! moet zulks aen mijn kind, mijn Saertje, beleven? Verlaet mij, stout meisje! opdat ik met uwen vader kan overleggen, wat in deze zaek te doen zij.
S. Ach! ik kan u niet verlaten; beste moederlief! ik kan u niet verlaten! Gij moet mij eerst afstraffen, en beloven, dat gij mij daerna uwe liefde weder schenken zult.
M. Ongelukkig kind! gij zult straf genoeg krijgen.
Nu stond de moeder op, en liet Saertje troostloos op eene grasbank zitten. Zij ging nae Saertjes vader; en de ouders overwogen te saemen, hoe zij het arme verdoolde kind best zouden te recht brengen.
Allereerst werd de dienstmaegd binnen geroepen, en deze kreeg, na eene strenge berisping, bevel, om binnen twee uuren het huis te ruimen. Zij bad wel met traenen, dat men niet zoo streng met haer zou
| |
| |
handelen, - zij verzekerde, dat 't geen gebeurd was nooit weder zou gebeuren, - maer vergeefs - Saertje's vader gaf haer tot antwoord: ‘Gij weet, hoe goed ik altoos met u gehandeld hebbe, en hoe veel geduld ik gehad hebbe met uwe gebreken; maer dat gij mijn lieve kind, 't welk ik met zoo veel zorg opvoede, dus verleid hebt tot ongehoorzaemheit en dieverij, dat kan ik nimmer dulden. Gae henen en beter u!’
Nu werd het de beurt van Saertje. Zij zag 'er bejammerenswaerdig uit, - haere oogen waren opgezwollen van het schreiën - haer gelaet was zoo bleek, als had ze de doodkoleur gezet, - haer geheele lichaem beefde, - en ze was niet in staet, één woord voorttebrengen, maer verwachtte met siddering, welk een vonnis haere ouders over haer zouden uitspreken.
‘Gij hebt (dus begon haer vader op eenen zeer ernstigen toon) uwe ouders ten hoogsten beledigd. Bedenk, hoe onbezonnen gij gehandeld hebt, met eene listige dienstmaegd meer te geloven dan uwe goede moeder, die u zoo teder beminde, en niets vuuriger wenschte, dan
| |
| |
dat gij gelukkig moogt worden. Zou ik u nu wel onrecht doen, als ik u met verachting straste, en een zoo ongeschikt kind verbood, mij weder onder de oogen te komen?’
‘Ach! neen! beste - goede - vader! (antwoordde Saertje) hoe zoud gij mij onrecht konnen doen? straf mij - zoo sterk gij wilt! ik wil gaern alles - alles dragen. Maer neem mij dan toch weder aen, - noem mij daerna weder uw lieve Saertje!’
‘Daer gij uwe overtreding zelve toestaet en erkent, zal ik u in 't geheel niet straffen, (antwoordde de vader); gij zult weder goede Saertje heeten, wanneer ik zie, dat gij u betert. Maer let 'er op! de straffen zullen als van zelve op uw gedrag volgen; - gij hebt reeds u zelven gestraft.’
Saertje verstond deze laetste woorden niet recht, en wist niet, wat haer vader daer meê wilde zeggen. Zij had zich in 't geheel niet voorgesteld, dat zij zoo zacht behandeld zou worden; dus liep ze met een ontroerd hart nae haere ouders, kuste hen de handen, en verzekerde nogmaels, dat
| |
| |
ze van nu aen een geheel goed kind wilde zijn.
Zij werd ook waerlijk een goed kind.
Maer ach! de straffen volgden, even als haer vader haer voorzegd had. De boosaertige dienstmaegd lag haer nu de schandlijkste dingen te last. Zij verbreidde niet slechts, wat zij van Sara wist, - maer zij loog nog veel daer bij. Zij zeide, dat Saertje haer mee goede woorden en geschenken, welke zij haeren ouderen ontvreemde, zoo lang lastig was gevallen, dat ze eindlijk bewogen was, om haer behulpzaem te zijn in eene heimlijke verkeering met den kleenen Hendrik; en daerop was zij alle avonden, buiten weten haerer Ouders, weggeloopen, en doorgaens zeer laet weder te huis gekomen. Dit vertelde ze alles met eene zoo verachtende houding, dat de luiden het ergste van Saertje geloofden.
Nu moest deze dagelijks de lastigste kwellingen dulden. Kwam ze in de school, straks fluisterden haere Schoolmakkertjes malkander iets in de ooren, keeken haer dan sterk aen, en lachten. Allerleië verwijten moest ze hooren. Indien ze wat
| |
| |
laet op school kwam, dan was het: ‘Ha! Saertje zal gisteravond wat laet te huis zijn gekomen.’ Had ze een nieuw lintom den hals of een mooi lintje aen het lijf; dan zeide de spotachtige Caroline, anders haer vriendin: ‘Ja, ja! die den sleutel van de spijskamer weet te krijgen, kan zich ook gemaklijk zulke mooië dingen bezorgen.’ Zoo dra zij maer eenig geschil kreeg met haere medeschoolieren, dan werd haer alles toegebeten. ‘Zwijg gij maer! (was het dan) anders zullen wij ook spreken. Zorg gij maer voor uw Heintje, en voor den sleutel van den kelder, en laet ons met vrede!’
Zulke woorden waren zoo veele priemen, welke arme Saertje door 't hart boorden. Dikwijls, als ze zich van hartzeer niet wist te verbergen, wierp ze zich in de armen haerer moeder, en zocht troost. Deze gaf haer doorgaens ten antwoord: ‘Verdraeg geduldig, lieve kind! alles, wat u nu treft. Bid God, dat Hij u uw verkeerd gedrag vergeve, en uw lijden verkorte. Dit lijden kan u uw gansche leven door nuttig zijn, als gij het tot uwe verbetering aenwendt. God heeft gebo- | |
| |
den: Gij kinderen! zijt uwen Ouderen gehoorzaem! eert uwen vader en uwe moeder! Dit heeft onze lieve Heer ten beste der kinders geboden. Omdat gij, onnozele kinderen! de werelt nog niet kent, en nog niet weet, welke gevolgen uw gedrag kan hebben, heeft Hij u nae uwe Ouderen gewezen, die u als hun eigen ziel beminnen, en meer verstand en ondervinding bezitten dan gijlieden, opdat die u zouden waerschouwen voor 't geen schadelijk is Dit hebt gij eenen tijd lang niet geloofd. Gij stond in den waen, dat u ongelijk werd aengedaen, als gij mij moest gehoorzaem zijn. Maer nu gevoelt gij het, dat God het goed meent, wanneer Hij den kinderen gehoorzaemheit beveelt jegens de Ouderen, terwijl gij u door uw ongehoorzaemheit zoo veel kwelling veroirzaekt hebt. Lieve Sara! word nu door schade en schande wijs! Het is met alle de Godlijke Voorschriften zoo gelegen; de goede God verbiedt ons niets, dan 't geen ons schadelijk, en gebiedt ons niets, dan 't geen ons nuttig is, schoon wij dit niet altoos begrijpen. Men benadeelt zich zelven dus altoos,
| |
| |
wanneer men kwaed doet. Gij zult nog veelmaelen in omstandigheden komen, waerin gij niet bezeft, hoe de zonde u schaden of de deugd u bevoordeelen kan, denk dan, hoe veel gij nu om uwe ongehoorzaemheit hebt moeten lijden, en maek dit tot uwe Lijfspreuk:
‘wie van de deugd afwijkt, die wijkt af van zijn geluk.’
Sara volgde deze lessen haerer moeder zeer naeuwkeuriglijk. Hoe meer zij om haeren misstap lijden moest, des te vroomer en voorzichtiger werd zij; zoo dat het eerlang zoo ver kwam, dat zij, door een onberisplijk gedrag, allen, die haer veracht of berispt hadden, den mond stopte, en zich den naem verwierf van de deugdzaeme Sara.
|
|
Auteursrechtvrij