Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit

Regelnummers proza verbergen

Van hemelscher ghesonden en van helscher qualen. C. VI.

11Dat orberlijeste beweghen dat dese mensche ghevoelen 12mach, en̄ daer hi hebbelic toe is, dat is hemelsche ghesonde 13en̄ helsce quale, en̄ desen tween te antwerden met gheli- 14ken werken, die daer toe behoren. Hemelsche ghesonde 15verheft den mensche boven alle dinc in een vri vermoghen 16Gode te lovene en̄ te minnene na alre wijs dat sine herte 17en̄ sine siele begheert. Hier na comt die helsce quale, en̄ 18set den mensche neder⁽²⁾ in een ellende en̄ in een derven 19alles smaecs, en̄ alles troests die hi ye ghevoelde. In deser 20ellenden soe vertoent hare die ghesonde bi wilen, en̄ gheeft 21hope die nyeman versegghen en mach⁽³⁾. En̄ dan valt 22hi weder in onthope, die nieman ghetroesten en can. 23Wanneer dat die mensche Gode ghevoelt in hem, met riker,

(2) Dejicitque, zegt Surius.

(3) Surius vertaelt: cui nemo possit diffidere, maer zulks schynt ons onnauwkeurig. Versegghen beteekent by Kiliaen negare, recusare, en dat houden wy hier voor de meening des Schryvers.

[p. 251]

1volre ghenaden, dat hetie hemelsce ghesonde; want dan 2is die mensce wijs en̄ claer van verstane⁽¹⁾, uutvloeyende 3rike van hemelscher leren⁽²⁾, heet en milde in caritaten⁽³⁾, 4overvloedich en̄ dronken van vrouden⁽⁴⁾, en̄ van ghevoclne 5stere⁽⁵⁾; coene en̄ ghenendich in allen dinghen⁽⁶⁾, die hi 6weet dat Gode behaghen, en̄ dies ghelike sonder ghetal⁽⁷⁾, 7dat si allene weten moghen dies ghevoelen. Mer wanneer 8dat die wage-scale der minnen nedersleet, en̄ hem God 9verberghet met alle sijnre ghenaden, dan valt die mensche 10weder in mistroeste, en̄ in qualen, en̄ in een donkere 11ellende, alsoe ofte hi nimmermeer en soude vercoeveren⁽⁸⁾: 12en̄ dan en ghevoelt hi hem anders niet, dan een arm son- 13daer, die van Gode luttel weet ofte niet. Alle troest die 14hem die creaturen gheven mogen, dats hem een verdriet; 15smaec en̄ troost van Gode dies en wert hem niet. En̄ hier 16toe sprect sijns selfs redelicheit in hem: ‘Waer is nu dijn 17God⁽⁹⁾? Waer is di ontbleven al dattu ye van Gode ghe- 18voeldes?’ Dan sijn sine tranen sine spise dach en̄ nacht, 19ghelikerwijs dat die prophete seghet⁽¹⁰⁾. Sal nu die mensce 20deser qualen ghenesen, soe moet hi aensien en̄ ghevoelen 21dat hi sijns selfs niet en is, maer Gods en̄ hier om

(1) Sur. sapiens et intellectu luminosus ac perspicax est.

(2) Sur. coelestibus exuberat institutionibus.

(3) Sur. charitate fervidus ac pius est.

(4) Sur. gaudio abundat ac ebrius est.

(5) Sur. sensu vel affectu fortis.

(6) Sur. fidens et alacer in omnibus, quoe, etc.

(7) Sur. atque id genus aliis innumeris praeditus est bonis, quae, etc.

(8) F alleen heeft vercoevereren, ongetwyfeld afgeleid van het latynsche recuperare, waermede Surius het dan ook vertolkt heeft, zeggende: perindè ac si nunquàm sit sanitatem recuperaturus.

(9) Vglk. Psalm. 41, 4.

(10) Vglk. Psalm. 41, ib.

[p. 252]

1moet hi sijns selfs willen vertien inden vrien wille 2Gods, en̄ laten Gode ghewerden metten sinen in tijt 3en̄ in ewicheit. Can hi dit ghedoen sonder bedroeftheit 4van herten, met vrien gheeste, altehant wert hi ghesont en̄ 5voert den hemel in die helle en̄ die helle in den hemel. 6Want hoe die waghe der minnen op ofte neder gaet, 7altoes weghet hi effene ofte ghelijc. Want wat die minne 8gheven ofte nemen wilt, daer in vindt hi vrede die 9sijns selfs verlochent, en̄ Gode mint. Want sijn gheest 10blijft vri en̄ onbeweecht die in doghene⁽¹⁾ sonder we- 11der willen leeft, en hi is hebbelic onghemidderder eni- 12cheit met Gode te ghevoelne. Want die enicheyt die over- 13mits middel is, die heeft hi beseten in rijcheden van 14doechden. En̄ hier omme, want hi eendrachtich en̄ eens 15willens is met Gode, soe ghevoelt hi Gode in hem met 16volheiden sijnre ghenaden alse ene levende ghesonde alle 17sijns wesens en̄ alle sijnre werken.

(1) Sur. in perpessione vel afflictione.