Werken. Deel 5. Vanden twaelf beghinen

Regelnummers proza verbergen

De Castitatis consilio et voto, et quemadmodum castitatem tueri debeant homines. C. LX.

16Hier na volghet dat ander punt in die selve regule, dat is 17reynicheit van zielen en̄ van lichamen. Die ghebonden es in 18die wet, ofte in enighen staet van religien, hi houde sinen 19bant ende sine gheloeften, ende si ghetrouwe: dat es gherechticheit 20en̄ Gods ghebod.

21Jhesus, die Gods Sone en̄ Marien der reynre maghet, God 22en̄ mensce, en̄ beyde van naturen, hi was boven alle wet en̄ 23boven alle state van religien; en̄ hi was reyne en̄ onnosel van 24buten en̄ van binnen; en̄ hi en mochte ghene sonde doen, 25daghelijc noch doodelijc; want hi was vri en̄ onghebon-

[p. 165]

1den⁽¹⁾, onfaen en̄ gheboren overmits den heylighen Gheeste. 2Hi cruyste sine siele en̄ sinen lichame, en̄ al dat hi ontfaen 3hadde van sijnre moeder in onser naturen. Hi wandelde in 4sinen gheeste, en̄ versmade sijn sinlike leven en̄ neyghinghe 5der naturen, die nochtan sonder sonde is. En̄ hier omme 6sprac hi: ‘Die den wille mijns Vaders doet, hi is mijn moeder, 7mijn suster ende mijn broeder⁽²⁾’; en̄ op een ander 8stat: ‘Die vos hebben hare hole, en̄ die voghele hare neste: 9ende des menschen sone hevet niet, daer hi sijn hooft ane 10lenen moghe⁽³⁾.’ Hi verdroech hongher en̄ dorst, hitte en̄ 11coude, en̄ hi ghedoghede alle dine saechte en̄ oetmoedich als 12een lam, om onse sonden en̄ omme die ere sijns Vader.

13Die in haren jonghen daghen reynicheit Gode beloven, in 14ordinen ofte buten ordinen, hem is noet dat si wandelen met 15reynen menschen. Si selen vasten, waken en̄ beden, en̄ nauwe 16notorſt nemen, gherne horen en̄ lesen dat woert Gods, en̄ 17altoes gherne allene sijn, ende in Gode noch in creaturen 18ghelost noch ghenuechte soeken noch begheren; maer 19Jhesum draghen ghebeelt int herte, ghemartelijt, ghecruyst 20van minnen, ghestorven om allen sondaren, die hem dienen 21en̄ minnen en̄ sine ghenade begheren. Die daer alsoe bliven, 22die selen verwinnen vleesch en̄ bloet, die viant en̄ die werelt, 23en̄ alle becoringhen der sielen en̄ des lichamen. En̄ dit leert 24ons Christus met hem selven; want doe hi sinc regule dichten 25en̄ stichten woude, doen quam hi tote sinte Jan Baptisten, 26ende dede hem doepen, en̄ sijn gheest leydene in die woestine 27buten alle menscen, daer hi vaste, waecte en̄ bede; en̄ hy 28woude becoert sijn vanden viant van gulsicheden, van gheesteliker 29hoverden, en̄ van ghiericheden; mer hi verdreef den

(1) Sur. quippe qui liber et nullis irretitus nexibus, etc.

(2) Vglk. Matth. 12, 50.

(3) Vglk. Matth. 8, 20.

[p. 166]

1viant met eyghenre cracht, metten woerden Gods, en̄ met 2der heyligher Scrifturen, in die ere sijns Vaders. En̄ die 3Inghelen quamen en̄ dienden hem, want hi Gode allene 4diende en̄ allen menscen, om die ere Gods. Daer na wandelde 5hi neven die zee van Galilee, en̄ vercoes sine discipulen uut 6alle den volke van Israel. En̄ si hoerden sine stemme, en̄ si 7lieten alle dine, en̄ volgheden hem na in armoeden ende in 8reynicheiden. Maer inden gheeste waren si sinen gheeste onghehoirsam, 9onghelijc, contrarie en̄ onvolmaect in caritaten; 10want hi woude doghen, liden ende sterven om die sonden 11der werelt, en̄ alsoe te hemele varen: en̄ si wouden leven 12sonder sterven, en̄ met loste en̄ met herteliker liefden ane 13hem cleven, en̄ met hem hier beneden bliven, hadt moghelijc 14gheweest, toten lesten daghe der werelt.

15En̄ hi quam neder uten hemele, en̄ nam een knechts vorme 16ane, en̄ verniete hem selven in ghehoirsamheden al toter 17doot des crucen, om die ere sijns Vader en̄ onse salicheit. En̄ 18hi sprac te sinen discipulen dat des menschen sone soude 19werden ghelevert den princhen den priesteren, en̄ den Scriben, 20en̄ si selenne verordelen in die doot, en̄ leveren den 21heydenen, en̄ si selenne bespotten, gheselen en̄ bespuwen, 22crucen en̄ doden, en̄ inden derden daghe sal hi op verstaen⁽¹⁾. 23En̄ des en wouden die Apostelen noch horen noch 24verstaen. En̄ sinte Peter sprac: ‘Here, dat si verre van 25di⁽²⁾.’ En̄ Jhesus antwoerde hem: ‘Volch mi na⁽³⁾, 26Sathanas⁽⁴⁾. Du bist mi ene scande⁽⁵⁾: du en smaecs niet

(1) Vglk. Matth. 16, 21; it. 20, 18-19.

(2) Vglk. Matth. 16, 12.

(3) Vade post me, zegt de latynsche tekst.

(4) Het woord is gebruikt in den zin van wederstrever, wat Sathanas eigentlyk beteekent.

(5) In 't latyn stact scandalum, dat is een steen des aenstoots, anders gezegd offendiculum.

[p. 167]

1die dinghe die Gods sijn⁽¹⁾.’ En̄ dit machmen daer ane 2merken⁽²⁾. In dier nacht, doe onse Here Jhesus Christus 3was ghevaen, doen vloen si alle van hem, ende Peter, die 4stoutste van allen, die met hem inden kerker ende inde 5doot woude gaen, hi was soe sere verveert van eens wijfs 6stemme, dat hi sijns loghende⁽³⁾ en̄ zwoer dat hijs niet 7en kende⁽⁴⁾. Al was sine sonde groet, si was vergheffelijc⁽⁵⁾; 8want hi sondichde van crancheden, niet van quaetheden. En̄ 9alsoe daden die andere Apostelen; want anxt, ende vrese 10vander doot vercoude, vervulde en̄ verbeelde hare herten 11alsoe, dat si vergaten der liefden die si tot Jhesum hadden. 12Mer Jhesus en vergat hens niet. In sinen elendighen doghene, 13keerde hi hem omme en̄ sach Petren ane met groter 14ghenadicheit, en̄ Peter hem weder met groter bitterheit van 15herten. En̄ inden onderlinghen siene, vernuwede die lieſde 16tusschen hem beiden mere dan si te voren was; want 17gracie en̄ liefde, inwendich rouwe, groet betruwen, scande 18en̄ sceemte: dese dinghen vervulden sine herte en̄ alle sine 19binnenste; en̄ sine siele smalt als die snee voir die sonne, 20ende als was voir een berrende vier. En̄ uut sijnre sielen 21vloyden tranen, bitter en̄ suete, bitter omme sine sonden, 22soete en̄ vol bliscapen omme die trouwe die hi in Christo 23gevoelde: en̄ aldus was hi vol droeſheiden en̄ vol bliscapen.

(1) Vglk. Matth. 16, 25.

(2) Versta, in het vervolg der evangelische geschiedenis. Onze dry Hss. hebben ane of aen; doch Surius schynt na te hebben gelezen, want hy vertaelt: Quod etiam posteà satis reipsa declaratum est. Misschien heeft er oorspronkelyk gestaen daer na ane merken, met zinspeling op de verloochening van Petrus.

(3) Versta, dat hy Christus loochende. Dit verbum regeerde oudtyds den genitivus.

(4) Kinnen werd eertyds ook gebruikt met den genit. doch, naer ons inzien, niet dan met een genitivus partitivus. Dat hijs niet en kende, houden wy voor eensluidend met dat hy er niets van wist.

(5) G. vergeffeleec.

[p. 168]

1Hoe dat sijn mach, dat en weet niemen dan dies ghevoelt 2heeft. En̄ aldus waren die ander Apostelen, alsoe langhe 3als si novissiuse waren in Christus regule, tote dier tijt 4dat si den heilighen Gheest ontfinghen, altoes in vresen 5vanden Joden, en̄ in hopen ende in betrouwene der ghenaden 6Gods. Want si en waren doe noch niet volmaect in 7haren gheeste metter hoechster caritaten die alle tijtelike 8en̄ vreemde vrese verdrijft: ende hier omme saten sie te 9gader in⁽¹⁾ beslotenen doren, om die vrese vander doot.

10Alle dinghen hebben haren tijt. God hevet hemel en̄ 11erde ghemaect, en̄ alle crcaturen, in behoirliken tide dien 12hi ewelic voirsien hadde; en̄ hi is mensce worden in volheit 13der tijt. En̄ als sijn tijt quam, soe woudi sterven 14om alle der werelt sonden; en̄ in dier tijt wart hi bedroeft 15en̄ alle sine discipulen met hem; ende hemel en̄ erde en̄ 16clemente bewijsden bedroeftheit in sijnre doot: mer die 17Joden, diene cruysten die waren blide. En̄ alsoe eest noch 18in die werelt, die sondaren crucen onsen Here met haren 19sonden, ghelikerwijs dat die Joden en̄ die heidene daden met 20haren handen. Die goede menschen weenen en̄ bidden voir 21haer eighen sonden, en̄ voir alle der werelt sonden. Die ane 22Gode ghenade sueken en̄ begheren, die werden altoes ghehoirt. 23Christus sprect selve: ‘Salich sijn die ghene die 24wenen en̄ bedroeft sijn, want si selen vertroest werden⁽²⁾’ 25alsi vercrighen dat si begheren. En̄ alsoe gheviel den Apostelen: 26van groter droefheid worden si ghetroest en̄ sere 27verblijt. Want opten derden dach, sant Christus die inghelen 28sine bode⁽³⁾, die seyden dat Christus ware verresen, en̄ al

(1) F. met.

(2) Vglk. Matth. 5, 5.

(3) D. heeft gebroddeld, men leest daer die enighe sinen boden. F. insgelyks kwalyk die inghe.

[p. 169]

1ghenesen van sinen wonden. En̄ hi quam selve, en̄ vertoende 2hem Sinte Petren ende den anderen Apostelen, en̄ sprac mit 3hem mont jeghen mont, ende hi bleef met hem ‧xl‧ daghe 4gaende en̄ comende, altoes met nuwen troeste in menigher 5openbaringhen: gaende en̄ comende nader menscheit, en̄ 6altoes inblivende en̄ inwonende nader godheit. ‧XL‧ uren 7waren sy bedroeft van sijnre doot, en̄ ‧xl‧ daghen worden 8si verblijt en̄ vertroest van sijnen opverstane; nochtan bleven 9si altoes in varc en̄ in vresen vander doot, want si en 10hadden haers selfs noch niet volkomelic ghelochent in minnen. 11Si leveden meer den vleysche dan den gheeste; si minden 12meer Jhesum alsoe als hi gheboren was van sijnre moeder 13in der tijt, dan alsoe als hi gheboren was van sinen Vader 14inder ewicheit. Hare verstendighe cracht was onverlicht van 15godliken lichte, en̄ hare minnende cracht en was niet vervult 16met der gaven der wijsheit Gods, en̄ haer gheest en was 17niet doervloyt met ewighen smake der volmaecter minnen 18Gods. En̄ hier omme was haer leven en̄ hare minne meer 19tijtelijc dan ewich; want si begheerden dat Christus met 20hem bleve, en̄ te sinen Vader niet en voere. En̄ hier omme 21sprac hi te hem in verwite: ‘Mindi mi, ghi sout u verbliden 22dat ic ten Vader ga, want die Vader is meere dan ic bin⁽¹⁾.’ 23Hi sprac voirt: ‘U is noet dat ik van u ga: en ga ic van u 24niet, die troestere, die heilighe Gheest en sal tot u niet 25komen, Eest dat ic van u ga, soe sal ic u senden den Gheest 26der waerheit, en̄ hi sal u alle waerheid leren⁽²⁾.’

27Doen vervult waren die ‧xl‧ daghen dat Jhesus woude te 28hemele varen, doe vertoende hi hem sinen discipulen, over 29tafele, daer si te gader saten, ende hi berespte haer traghe 30ghelove en̄ haer stijfheit van herten die waerheit te ver-

(1) Vglk. Joann. 14, 28.

(2) Vglk. Joann. 16, 7 et 13.

[p. 170]

1stane; ende hi leydese buten Jherusalem opten berch van 2Oliveten; en̄ hi gheboet hem dat si souden gaen in al die 3werelt prediken dat Evangelium allen creaturen: Die gheloeft, 4en̄ ghedoept wert, hi sal behouden sijn; die niet en 5ghelovet, hi sal verdoemt werden⁽¹⁾. En̄ hi hief sine ghebenedide 6hande op, en̄ daer openbaerde hem ene clare wolke; 7en̄ hi verhief hem met sijnre eyghenre cracht inde wolke, en̄ 8oech siens⁽²⁾ Marien en̄ allen sinen discipulen, en̄ hem allen 9die dair waren, voer hi alsoe op te hemele, mit groten scaren 10van inghelen ende sielen, die hem ghedient hadden van 11beghinne der werelt. En̄ hi is gheseten ter rechter siden der 12moghentheit Gods; en̄ alsoe sal hi comen ten lesten daghe 13oirdelen levende en̄ dode, quade en̄ goede; en̄ dat tuychden 14die inghelen den Apostelen, en̄ alle den anderen⁽³⁾ die daer 15waren. Die Apostelen keerden weder in die stat, alsoe als 16hem Christus bevolen hadde. Si vasten, si waecten en̄ beden, 17dach en̄ nacht met groten nernste; en̄ si ontbeiden den 18heylighen Gheest, die hem Christus Jhesus en̄ sijn hemelsche 19Vader senden souden.

20Tien daghe daer na, soe was die tijt vervult, dat Christus 21woude dat sine discipule professie daden in sine ordine en̄ 22in sinc regule; want doe noch waren si novissiusse en̄ onvolmaect 23in caritaten; want si vreseden die doot, en̄ saten in 24beslotenen husen van anxte der Joden. En̄ in die derde ure 25van den daghe, soe quam een groot gheruusch van wynde, 26en̄ vervulde alle dat huus daer si inne saten. En̄ ene ghesplette 27vierighe tonghe sat en̄ ruste op yeghewelcs hoet. Van 28binnen worden si vervult metten heylighen Gheeste, en̄ 29worden ghevoert boven redene in puerheit haers gheests;

(1) Vglk. Marc. 16, 16.

(2) Versta in het gezigt, voor de oogen van. Deze casus absolutus oogziens is allenzins merkweerdig.

(3) F. en̄ allen dien daer waren.

[p. 171]

1daer worden si gheleert van Gode, en̄ onfinghen vierighe 2tonghen herteliker liefden Gode te lovene en̄ te minnenne, 3en̄ alle menschen die waerheit te leerne in rechter caritaten. 4Hi en gaf hem gheen abijt van buten in clederen, dan alsoe 5als hi gheleeft hadde⁽¹⁾, onnosel oetmoedich leven, eersame 6wisen, saechte en̄ goedertieren, versmaden de werelt, arbeit 7en̄ pine minnen, ghetrouwe sijn allen menschen, dienen, sterven, 8leren en̄ leven, en̄ allen menschen ghemeine sijn, ghehoirsam 9sinen hemelschen Vader en̄ ons allen al toter doot.

10Dit was sijn abijt van buten, daer hi sine discipulen mede 11gheclcet heeft. Mer die nu in religien gheestelijc habijt 12draghen, en̄ desen punten contrarie leven, dat sal hem sijn 13conſusic en̄ scande, beide hier en̄ inder ewicheit. Christus 14gaf sinen discipulen sijn inwendich abijt, daer hi mede ghecleet 15is en̄ ghechiert boven allen creaturen, dat sijn menscheit 16ontfaen hadde van sinen hemelschen Vader: dat was vri 17moghentheit en̄ macht boven allen creaturen in hemel ende 18in eerde, doepen, leren, sonde vergheven in sinen name, 19helsche menschen bekeren, en̄ den hemel opdoen overmits 20kersten ghelove. Hi gaf hem oec sinen gheest en̄ sijn inwendich 21leven, armoede van gheeste, alsoe dat si versmaden 22mochten met blider herten rijcdom, ere en̄ vordeel der werelt, 23en̄ al dat si gheleysten mochte. En̄ hy nam hem af anxt 24en̄ vrese, commer en̄ sorghe van duvelen en̄ van menschen, 25en̄ van allen creaturen diese bedrucken, bedroeven, doden 26ofte vervaren mochten. En̄ hi gaf hem een ghestadich blivende 27ghemuede, onderworpen den liefsten wille Gods al dat 28te ghedoghene, dat hi ghestaden woude op hem, in tijt en̄ in 29ewicheit.

(1) Sur. sed qualem (habitum) ipse semper sectatus erat, putà vitae innocentiam, enz.

[p. 172]

1Dit is dat ierste cleet dat Jhesus Christus sinen discipulen 2gheeft die de werelt versmaden, en̄ sinen rade en̄ sinen 3levene navolghen in een gheestelijc leven. Een ander cleet 4ghevet Christus sinen discipulen die hem selven versmaden, 5en̄ haer sinlike nature drucken, en̄ sinen eysche en̄ sinen 6rade navolghen in een inwendich gheestelic leven: en̄ dit 7cleet is van drien verwen te gader gheweven, en̄ dit heet 8reinicheit van siele, van live, ende van gheeste. Reynicheit 9inden lichame, Suverheit inder herten, Puerheit inden 10gheeste.

Wildi leven, boven die gheboden Gods, sinen rade,
Soe moeti vleysch en̄ bloet in u versmaden.
Wildi reine werden vonden,
Soe moeti vlien en̄ seuwen oesuyn van sonden.
Wildi Christum volghen in onnoselheit,
Soe mochdy met sijnre gracien winnen den roc der reynicheit.
Wildi metter gracien Gods vleysch en̄ bloet verwinnen,
Soe moeti striden metten gheeste jeghen ghenuechte en̄ loste der sinnen.
Ghi moet met Gode minnen en̄ haten,
Seldi behouden caritate;
En̄ tusschen gheest en̄ vleysch maken partie⁽¹⁾,
Soe mach reynicheit in u ghedien.

23En verkiest nyemen sonderlinghe in u behaghen⁽²⁾; mer 24mint alle menschen ghemeine ende ghelijc, toe den love en̄ 25tote der eren Gods. En ordelt noch en versmaet nieman; 26haet die sonden, en̄ mint den sondare, want ghi en weet 27niet wien God vercoren ofte verworpen heeft. En begheert

(1) Sur. et inter spiritum et carnem partes efficiat.

(2) Sur. Neminem singulari complectatur amore.

[p. 173]

1nieman te behaghene om yet dat vergankelijk is. Niemene en 2trect ane u, noch en laet u trecken tot hem in ongheordender 3liefden met wandelinghen noch met heylighen scine⁽¹⁾, ofte 4ghi verlieset u reynicheit. Mint die ghene, die reine van 5sielen ende van lichame sijn, ende die ere Gods soeken en̄ 6begheren in u en̄ in allen menschen; maer scuwet en̄ vliet 7gheneychde wandelinghe⁽²⁾, hoe heilich dat si schijnt. Hoirt 8en̄ sprect gherne van Gode, met corten woerden, die dynghen 9die u orberlijc sijn en̄ anderen menschen. Hebt altoes liever 10te zwighene, dan vele te sprekene sonder orber ende noet. 11Huet uwe oghen en̄ uwe oren van nauwen ghemerke⁽³⁾ op dat 12ghi niet gheneycht en wert, met begheerten en̄ met loste, te 13dien dinghen die ongheoirloeft sijn. Sijt sober en̄ ghemate in 14spisen en̄ in dranke, na dat uwe nature vermach; want gulsicheit, 15ende behaghelheit van clederen, dat sijn menighen 16mensche ocsuyn ende sake van vele anderen sonden. Sijt 17reyne in uwen mont, en̄ dwinct u tonghe van ydelen en̄ onnutten 18woerden sonder vrucht. Scop⁽⁴⁾ en̄ scheren, dat is 19tijdverlies, ende groet ghebrec in goeden menschen⁽⁵⁾; mer 20lieghen en̄ nydich achtersprake⁽⁶⁾, valsch ghetughe, vloeken, 21zweren, den name Gods blasphemeren: dat sijn verdoemde 22helsce sonden. Wildi reyne werden vonden, huet u nauwe 23van desen sonden. Sijt gherne allene, en̄ keert u in u selven, 24en̄ suect die ghenade Gods met ongheveinsder meyninghen. 25Vast en̄ waect en̄ beedt, en̄ sijt ghestadich en̄ ghetrouwe, en̄

(1) Sur. nec se ab ullo vel conversatione, vel sanctitatis specie patiatur illici aut attrahi ex amore inordinato.

(2) Sur. Fugiat autem et vitet conversationem cum animi propenso affectu conjunctam.

(3) Sur. ab attenta et curiosa consideratione.

(4) Dat is spot.

(5) Sur. Jocis enim et scommatibus vacare, tempus perdere est, et haud vulgaris in bonis hominibus culpa.

(6) et ex invidia detrahere, zegt Surius.

[p. 174]

1set al uwen troest in Gode: soe moghedi reynicheit uws 2lichamen vercrighen en̄ behouden metter gracien Gods.

3Toter reynicheit des lichamen behoirt een gheestelijc 4staet⁽¹⁾, dat is suverheit van herten, verhaven, overmits 5die gracie Gods, met loste en̄ met begherten tot Christum, 6en̄ tot sinen hemelschen Vader. Suverheit des herten ghelijctmen 7der lampten vol bernender oliën, die hare vlamme 8gheeft opwert te hemele: alsoe doet die suvere herte, die 9beneden besloten is yeghen die werelt, en̄ boven open die 10gracie Gods tonfane. Die gracie Gods gheeft, in die suvere 11herte, goeden wille ende goede werken, ende dat is olie 12inder lampten. Christus gheeft sijn vier der caritaten in die 13olie der goeder werke, op dat die lampte altoes bernen 14moghe; en̄ aldus wert die lampte ghevoet met gracien, met 15begheerten en̄ met goeden werken, tusschen ons en̄ Gode in 16lanc soe meer. Mer ongheoefende begheerte in goeden werken, 17vercuelt en̄ benemt smaec en̄ lust van dogheden, ende 18suverheit van herten in lanc soe meer. Want suverheit van 19herten en̄ reynicheit van levene, wert besmet, ofte te male 20verdreven in ‧iij‧ manieren, dat is vanden viant, vander 21werelt of van traecheiden der naturen. Die helsche viant 22becoert den reynen mensce met onnutten ghepensen, met 23oncuyscen beelden, met vremden fantasien, en̄ met menighen 24sotten invalle, daer die mensche Gods mede verghet, ende 25sinen tijt verliest. Die werlt becoirt den reynen mensche met 26lieve en̄ met lede, met sorghen, met commere van maghen 27en̄ van vrienden, mit menichfuldigher onleden van ertschen 28dinghen, die dat herte verladen en̄ verbeelden, en̄ ontreynen 29in menigher wijs. Traecheit der naturen die eyscht wel eten

(1) Sur. spiritalis quidam status pertinet.

[p. 175]

1en̄ drinken⁽¹⁾, slapen, gherief en̄ ghemae en̄ troest van creaturen, 2en̄ al dat met redenen bestaen mach, na sijn dunken, 3sonder sonde⁽²⁾.

4Ziet, dit sijn saken die suverheit van herten besmetten, 5ofte te male verderven en̄ verdriven. En̄ hier omme moeten 6wi striden jeghen al onse viande, selen wi seghe ghewinnen. 7Dat uut den vleysche gheboren is, dat is vleysch; en̄ dat uut 8den gheeste gheboren is, dat is gheest: dese ‧ij‧ sijn contrarie 9onderlinghe. Leven wi nu na den vleysche, soe sterven wi 10in sonden; maer sijn wi uut Gode gheboren naden gheeste, 11met gracien, met gheloeve ende betrouwene in Gode, soe 12moghen wi die nature dwinghen onder redene, en̄ onder die 13ghebode, en̄ onder die wet, en̄ onder den wille Gods: maer 14nature moet nature bliven, en̄ alsoe langhe als wy leven 15inder tijt⁽³⁾. En̄ hier omme moeten wi ons wapenen metten 16wapenen ons Heren Jhesu Christi, daer hi ons mede verlost 17hevet van al onsen vianden en̄ vander ewigher doot. Hier in 18selen wi ons allen verbliden met rechte, en̄ draghen sinen 19name en̄ sijn leven in onse memorie en̄ in onse herte, met 20loste en̄ met liefden; en̄ sine ewighe gheboirte uut sinen 21Vader, sijn titelike gheboirte van Marien sijnre moeder; sijn 22ghebenedide leven, God en̄ mensche⁽⁴⁾; sijn heylighe lere, 23sinen oetmoedighen dienst al toter doot, sine passie, sijn 24bloetstorten, sijn sterven, sijn glorioes opverstaen, sine wonderlike 25opvaert boven alle hemele: daer selen wi hem 26navolghen, en̄ boeghen onse inwendighe knien voir hem en̄ 27voir sinen hemelschen Vader, met ewigher werdicheit. En̄

(1) Cibi potusque lautitiam, zegt Surius.

(2) Sur. et quiequid pro ejus judicio recta ratio absque peccato admittere potest.

(3) Sur. quanquàm donec hîc erimus natura ipsa semper natura manebit.

(4) Sur. sanetissimam illius, hominis atque Dei vitam.

[p. 176]

1aldus selen wi verwinnen vremde fantasien, onnutte ghepeinsen 2en̄ oncuysche beelden. Eest dat wi Christum, God 3en̄ mensche, draghen ghebeelt in onser herten, ghecruyst, 4ghemartelijt, levende en̄ stervende van minnen om onsen 5wille: soe levet hi in ons ende wi in hem; ende alsoe verwinnen 6wi vleysch ende bloet, die werelt, den viant en̄ alle 7sine becoringhen. Boven dese oefeninghe, en̄ boven alle sinlike 8beelden van Christo, moeten wi verhaven sijn, van 9puerheit van gheeste, in een inwendich gheestelijc leven, in 10verstendighen beelden, te bekennene wijsheit ende waerheit 11ende alle dogheden, die den gheest chieren ende verclaren 12vore die yeghenwoirdicheid Gods. Boven al dit, moeten 13wi hebben een onghebeelt bloet ghesichte, in godliken 14lichte, toter ewigher waerheit, die Christus is: daer is 15reynicheit van herten en̄ puerheit van gheeste volbracht. 16Daer selen wi Gode sien, en̄ Christus sal ons cleden metten 17clede der suverheit, dat hi selve is. Reyne leven ghelijct 18den inghelen: het is die raet Gods en̄ dat ander ghebot 19in allen staten van religien. Die dat gheloeft en̄ wel hout, 20in ordinen ofte buten orden, hi doet Christum ane⁽¹⁾. 21Christus leven is sijn inwendich abijt: blivet hi reyne al 22toter doot van buten en̄ van binnen, soe is hi ewich salich 23sonder eynde.

(1) Sur. Christum haud dubiê induit.