Werken. Deel 5. Vanden twaelf beghinen

Regelnummers proza verbergen

[p. 78]

Ut Deus nos secundum corpus et animam creârit, et de vita triplici, nempe contemplativa, interna et actnosa. C. XXIX.

1Wi gheloven en̄ belien den almachtighen God onsen 2hemelschen Vader, dat hi is inder naturen ewich wesen, 3leven, bekennen en̄ willen⁽¹⁾; en̄ met sinen vrien wille, 4overmits sine ewighe wijsheit, soe heeft hi alle dine ghescapen 5van nieute, na dat exemplaer dat hi selve es⁽²⁾. Hi 6hevet ons ghegeven, naden lichame, een sterfelic leven 7ghelijc den dieren, te gadere ghevoecht van den elementen⁽³⁾. 8En̄ hi hevet ons ghegeven, nader sielen, een ewich 9leven ghelijc den enghelen boven den firmamente⁽⁴⁾. Siet, 10aldus hevet God den mensche ghemaket van tween naturen, 11die onghelijc sijn en̄ contrarie in hem selven, dat is siele en̄ 12lijf, vleysch ende gheest, beestelic en̄ redelic, leven ende 13sterven, tijt en̄ ewicheit, stervende inder erden, levende 14inden hemel, beneden Gode en̄ Gode ghelijc, Gods beelde 15en̄ sine figure. En̄ hi is selve ewich en̄ onghemaect, sijns 16selves salicheit en̄ alle sijnre gheminder. En̄ hi is alre 17wesene overwesene⁽⁵⁾, en̄ alre saligher salicheit, die ierste 18voirwoirp den verhavenen ghedachten in bloecheit⁽⁶⁾.

(1) Sur. Credimus porrò et confitemur Deum omnipotentem, coelestem Patrem nostrum in natura sua sempiternam esse essentiam et vitam, cognoscentem et volentem.

(2) Sur. atque liberrima voluntate sua per aeternam sapientiam suam cuncta creasse ex nihilo, idque juxta exemplar quod ipse est.

(3) Sur. ex elementis compositum atque compactum.

(4) Sur. sicut et angelicis spiritibus supra firmamentum (dedit).

(5) Sur. atque etiam omnis essentiae superessentialis essentia.

(6) Sur. primumque objectum mentium in nuditatem elevatarum.

[p. 79]

1Die blote overweselike salicheit hevet in haer bevaen die 2godlike persone, ende na haer overwesen alle onthoechde 3gheeste⁽¹⁾, sonder ondersceit, in eenvoudigher ledicheit⁽²⁾. 4Daer en is tijt noch stat⁽³⁾, voir no na, wech no pat⁽⁴⁾, 5hebben no begheren, gheven noch nemen, ondoghede no 6doghede, no minnen pleghen⁽⁵⁾, licht noch zwaer, donker 7noch claer, nacht noch dach: noch niet datmen⁽⁶⁾ ghewoerden 8mach⁽⁷⁾. Daer sijn wy ons selfs in Gode ghestorven, 9ende onse leven is in Gode verborghen; daer en is beghin no 10einde; daer en mach ons nieman vinden; niewerincs es onse 11woninghe; boven alle ghescapenheit, daer sijn wi met Gode 12ontgheest in onsen overwesene, in eenvoudigher salicheit 13die nemmermeer bekent en wert anders dan met haers selvesheit⁽⁸⁾. 14Want ledicheit in overwesene en mach nieman 15vinden noch besitten dan verclaerde minnende menschen in 16godliken lichte, die Gode gheenicht sijn in minnen, ende 17mit hem ontgheest in overwesende ledighe salicheit, die God 18selve is⁽⁹⁾. Want God is ewich ledich wesen na sijn wesent-

(1) Aldus D alleen. F en G hebben die godlike persone en̄ alle onthoghende gheeste; doch daer is zeker iets vergeten.

(2) Sur. Et ipsa nuda superessentìalis beatitudo personas divinas, et per excessum supra se raptos spiritus, secundum superessentiam suam indiscriminatim in simplici ocio in seipsa complectitur.

(3) nee tempus, nec locus, zegt Surius.

(4) Sur. nec via, nec semita.

(5) D. alleen. minnen no pleghen. Sur. non amoris exercitatio.

(6) D. alleen. niet na datmen. kwalyk.

(7) Sur. nee quiequam demum, quod verbis possit exprimi.

(8) Sur. siquidem supra omne quod creatum est, cum Deo spiritu excessimus in superessentialem essentiam nostram in simplicem beatitudinem, quae numquam nisi seipsa cognoscitur.

(9) Sur. Oeium namque in superessentiali essentia nemo neque invenire, neque possidere potest, nisi homines illustrati et amantes in divino lumine, qui Deo uniti sunt in amore, et cum ipso per mentis excessum in superessentialem ociosam beatitudinem, quae Deus ipse est, rapti sunt.

[p. 80]

1heit⁽¹⁾; almachtich is sine nature⁽²⁾; kennen, minnen en̄ 2willen dat sijn sine ewighe werke, en̄ dat is hi selve⁽³⁾: 3want in hem en is gheen dinc leden noch toe te comene; 4mer alle dine sijn hem openbaer en̄ yeghenwoirdich⁽⁴⁾.

5Siet, aldus is sijn wesen ledich na wesentheit, ende 6sine nature werct alle dinc na vruchtbaerheit⁽⁵⁾. En̄ te deser 7waerdicheit heeft hi den enghel en̄ den mensce ghemaect; 8hi heeft ons van beghinne der werelt sijn rike ghegeven, ist 9dat wi hem leven: en̄ sijn rike dat is hi selve. Hi is ons 10eyghen⁽⁶⁾, ist dat wi hem allene dienen. Hi hevet ghemaect 11hemel ende erde, en̄ alle creaturen om onsen wille; en̄ hi 12ghevet ons, boven redene, vriheit van gheeste en̄ onghebeelde 13bloetheit der ghedachten⁽⁷⁾. Eest dat wi vrilic met 14gheneychden gheeste aen hem cleven, soe onthoghen wi 15onser naturen, en̄ werden één gheest met hem, en̄ hem 16gheenicht in ewigher minnen die hi selve is.

17Sict, dit heet een scouwende leven, dat allen menschen 18bereet is die hem onbeelden connen⁽⁸⁾, en̄ Gode allene inden 19gheeste vrilic dienen en̄ minnen: en̄ alsoe woent hi in ons 20en̄ wi in hem. En̄ hy heeft ons oec ghegheven ene verstandighe 21siele en̄ enen vrien wille. Eest dat wi die sonden laten

(1) Sur. Deus enim seeundum essentiam suam sempiternum quoddam ocium est.

(2) Deze zinsnede is by Surius niet vertaeld, maer komt voor in onze dry codices.

(3) Sur. Cognoseere autem et amare et velle ejus, aeternae actiones sunt, quae ipsemet est.

(4) Sur. sed omnia ei nuda et aperta atque praesentia sunt.

(5) Sur. Ergo, ut dixi, seeundum essentiam Deus oeiosus est, naturaque ejus agit et operatur omnia secundum foecunditatem, sive quatenùs foecunda est.

(6) Sur. Et ipse nobis proprius est.

(7) Sur. Deditque nobis supra rationem libertatem spiritus et imaginum expertem mentis nuditatem.

(8) Sur. qui se ab imaginibus nudare nôrunt.

[p. 81]

1en̄ versmaden, soe wert onse redene verlicht en̄ verclaert 2van boven, en̄ alsoe hebben wi een gracioes leven dat 3Gode wel behaghet. En̄ hi levet in ons mit sijnre gracien, en̄ 4wi in hem met onsen dogheden, ende alsoe moghen wy 5altoes wassen en̄ toenemen in sijn behaghen, en̄ alle onse 6crachte van binnen chieren, en̄ verclaren, en̄ rike maken 7met nuwen doechden: en̄ dit is een inwendich doechsam 8leven dies ons allen moet is, selen wi behouden sijn. Hi 9hevet ons oec ghemaect sinlike, sterfelike mensche, in 10vleysche en̄ in bloede, en̄ onse levende sicle ghecledet met 11enen sterfcliken lichame, gheboren van vader en̄ van moeder, 12dat wi hem souden leven en̄ dienen in abstinencien en̄ in 13penitencien, in cersamen seden en̄ in heylighen werken van 14buten, alsoe als hi ons ghedient hevet God ende mensche, 15levende en̄ stervende, tote in die doot des crucen. En̄ alsoe 16alse Christus ghehoirsam was sinen hemelschen Vader, 17en̄⁽¹⁾ alsoe selen wi hem na volghen, willen wi sine discipulen 18sijn, en̄ onse cruce draghen, en̄ ons selves vertien in 19alre wijs. En̄ alsoe moghen wi vrilic gaen, overmits Christum, 20in hem en̄ met hem tot sinen Vader en̄ onsen Vader, en̄ hem 21dienen en̄ ghehoirsam sijn al tote der doot, en̄ oec sinen 22gheboden en̄ onser redenen, der Ewangelien, en̄ der heyligher 23Scrifturen, kerstenen ghelove en̄ kerstine wet, oetmoedich, en̄ 24onderworpen alle der goeder ghewoentheit en̄ allen den 25goeden seden dier men pleghet onder goede kerstene men- 26schen.

27Siet, dit es een werkende leven dies ons allen noet es, 28selen wi Christum na volghen, en̄ mit hem in sijn ewighe 29rike regnieren. Siet, alse dese drie wisen te gadere comende

(1) Dit en̄ is overvloedig, doch staet in onze dry codices.

[p. 82]

1gheoefent werden in enen mensce, soe is hi Christo ghelijc 2en̄ sijn discipule, en̄ hem navolghende tot in dat ewighe 3leven. En̄ dit wil ic proeven mit naturen, met redenen en̄ 4met der heyligher Scrifturen, met exemplen ende met allen 5creaturen, met der waerheit die God selve is, en̄ met allen 6dien dat hi ghescapen heeft van beghinne der werelt.