Werken. Deel 5. Vanden twaelf beghinen

Cujusmodi esse debeat verus amator. C. II.

Siet, dits die staet⁽⁸⁾ van goeden Beghinen,

Die sere naden dogheden⁽⁹⁾ pinen,
Die langhe hier te voren waren,
En̄ die oec leven in desen jaren⁽¹⁰⁾.
Mer dese staet is sere vergaen,
Dat heeft ontrouwe te male ghedaen.
Wildi rechter trouwen pleghen,
Soe moet u herte aen Gode cleven
Met minnen, in rechter waerheit,
Met ongheveinsder simpelheit.

(8) D. alleen, kwalyk. Die stad. Sur. iste....status est.

(9) F. na die doghede. G. na de doechde. De prepositie na regeerde, zoo niet altyd, veelal den dativus.

(10) Sur. cujusmodi nedum longè ante nostra fuere tempora, sed hodieque visuntur.

[p. 10]

 

Sijt sachte en̄ oetmoedich onder die ghene

 

Die haestich sijn en̄ lichte gherenen⁽¹⁾,

 

Die knitsen⁽²⁾, seelden in hoghen moede⁽³⁾,

 

Lichte belghen⁽⁴⁾, versoenen selden, dat sijn onspoede⁽⁵⁾;

5

Eenwillich, crighel⁽⁶⁾, niemene volghen,

 

Stuer en̄ suer, en̄ saen verbolghen,

 

Toernich, nydich, onghenadich,

 

Scale en̄ wreet en̄ onghebadich⁽⁷⁾,

 

Dit en is gheen staet van Beghinen;

10

Want dese en hebben noch leven noch scinen⁽⁸⁾.

 

Ghedoecht en̄ verdraecht dese quade pertiën,

 

Soe sal God u leven benediën⁽⁹⁾.

 

Wildi goede menschen kinnen,

 

Soe⁽¹⁰⁾ merct se buten ende binnen.

15

Alle heylicheit comt van Gode

 

Den ghenen die leven sine⁽¹¹⁾ ghebode.

 

Die de werelt met herten versmaden,

 

Si mogen clymmen die hemelsce graden⁽¹²⁾,

(1) Dat is ligt geraekt. Zie Gherinen in de Glossaria der vorige deelen.

(2) F. knitschen. Zie het woord onderzocht in het derde Deel, bl. 195, aenteek. 5.

(3) Sur. qui facilè moventur, et citò ira excandescunt, quique animo elato ac tumido alios impetunt et maledictis infestant.

(4) D. alleen. Lichte verbolghen. Sur. qui leviter irascuntur.

(5) Sur. quod est infelix hominum genus.

(6) Eenwillich, dat is, volgens Kiliaen, eigenwillig, en krijghel vertaelt hy door pertinax, obstinatus.

(7) By Kiliaen impatiens, impotens, immodicus. Surius vertaelt het door inexorabilis.

(8) D. alleen. scine. Wy stellen scinen met F en G, dewyl deze infinitivus toch substantivè gebruikt is. Sur. quandoquidem nec vitam earum (prudentium virginum), immò nec speciem prae se ſerunt.

(9) D. alleen. ghebenediën.

(10) F, G. merctse, zonder soe.

(11) D. alleen, in sijn ghebode. Het werkwoord activè gebruikt, als hier, in de beteekenis van beleven, nakomen, komt dikwerf voor by Ruysbroeck. Zie ons Glossarium op het Tabernakel.

(12) Van het latynsche gradus. Heden zeggen wy trappen.

[p. 11]

 

En̄ werden vervult met Gods ghenade,

 

Op dat si volghen sinen rade⁽¹⁾.

 

Die eertsce dinghen hebben ghelaten,

 

Die werden vervult met caritaten.

5

Karitate is eene edele waghe,

 

Si verweghet⁽²⁾ vriende en̄ maghe⁽³⁾;

 

Si verwint⁽⁴⁾ vleysch en̄ bloet,

 

En̄ heeft tot allen dogheden spoet⁽⁵⁾.

 

Die der caritaten pleghen,

10

Sijn⁽⁶⁾ die rijeste die nu leven;

 

Si sijn stout en̄ herde coene,

 

Want si en hebben in dit ghevoelen niemants te doene⁽⁷⁾.

 

Si en moghen⁽⁸⁾ oec niet sorghen,

 

Want die gheest ons Heren is hare borghe⁽⁹⁾.

15

Si en soeken ghene ghetoende wise⁽¹⁰⁾,

 

Want si en begheren niet datmense prise.

 

Si en verkiesen ghene sonderlinghe manieren,

 

Si willen gheliken⁽¹¹⁾ anderen goeden lieden;

(1) Surius vertaelt: quo ejus consilia sectentur. Maer opdat heeft byna altyd de beteekenis van mits, indien, in 't latyn dummodò, en met deze conjonetie diende het hier vertaeld te zyn.

(2) Verbum activum, beteekenende overwegen, te boven wegen, zwaerder zyn dan.

(3) Sur. quae (charitas) reverà praeclara lanx est, amieis cognatisque omuibus ponderosior sive praeponderans.

(4) F, G. kwalyk, vervult.

(5) Sur. agilis et alaeris ad virtutes omnes.

(6) D. alleen, Dat sijn.

(7) Sur. quandoquidem hae in parte nemine opus habent. Dit hae in parte schynt enkel paraphrastisch bygevoegd, en de woorden in dit ghevoelen, die het vers uitlengen, komen ons insgelyks voor als byvoegsel van Copisten, want zy kunnen wegblyven zonder den zin te verminken.

(8) Het werkwoord is gebruikt in den zin van moeten.

(9) Sur. nec curis aut solicitudine animi laborant, ut qui fidejussorem ipsum Dei spiritum habeant.

(10) Sur. neque apparentem aliquam foris ambitiosè venantur sanctitatis speciem.

(11) F, G. ghelijc.

[p. 12]

 

Si oefenen die heilighe Kerke⁽¹⁾,

 

Met allen goeden heilighen werken.

 

Si hebben alle die Sacramenten in groter werdicheit⁽²⁾,

 

Want daer inne leeft Gods ghenadicheit⁽³⁾.

(1) F, D. kerken. Sur. Sanctae Ecclesiae instituta et exercitia....colunt et sectantur. Misschien is er in den nederduitschen tekst iets uitgelaten.

(2) In werdicheit hebben, dat is vereeren. Zie het Glossarium.

(3) Sur. certi in eis (saeramentis) divinam contineri et vivere gratiam.