Werken. Deel 4. Dat rike der ghelieven. Vanden vier becoringhen. Vanden seven sloten. Van seven trappen

Regelnummers proza verbergen

[p. 267]

Dat boec vanden vier becoringhen.

[p. 269]

Hier beghint dat boec van vier becoringhen.

Prologhe.

1‘Die oren heeſt te hoerne, hi hore wat die gheest Gods 2sprect den kerken (dat is alle der heyligher Kerstenheit)’: 3‘Die verwint (sprect de gheest ons Heren), hi en sal niet 4ghequest⁽¹⁾ werden vander ander⁽²⁾ doot⁽³⁾.’ Dat is, die 5verwint sijn eyghen vleysch, die werelt ende den viant, die 6en sal niet ghequest werden vander ewigher doot. Soe wat 7mensche die meer inwert neycht tote den insprekene Gods, 8dan uutwert tote den woerden der menschen; en̄ dien meer 9lust te hoirne dat woert Gods omme leven dan omme weten; 10en̄ dien dat woert Gods is ene inleydende spise⁽⁴⁾ daer hem 11God in smaect boven alle dinc, en̄ die, met ghelove en̄ met

(1) F.K. ghequetst.

(2) M. van der anderre.

(3) Vglk. Apoc. 2, 11.

(4) cibus introductorius, zegt Surius. M. alleen heeft kwalyk een levendige spijse.

[p. 270]

1trouwen, eenvoldich biden inwendighen woerde blijft: dat 2is die ghene die oren heeft te hoerne, want hi is hebbelic 3alle waerheit te verstane die hem God vertoenen wilt, en̄ hi 4is die ghene die alle sonden verwint, dat is die ierste doot. 5Ende hi en wert niet ghequest vander ewigher pinen, dat is 6die ander doot, die altoes den sonden volcht. Mer die 7menichfuldich is, ende met der heyligher Scrifturen altoes 8uutwaert gheet in een behaghen sijns selfs en̄ sijnre const, 9hi wilt altoes leeren⁽¹⁾: ende die hem volghen, si en comen 10nemmermeer ter gherechter waerheit, noch hi mede; want 11hi keert sijn aenscijn vanden eenvoldighen lichte der waerheit 12dat in hem es⁽²⁾, en̄ hi keert hem in die menichfuldicheit 13der Scriſturen⁽³⁾. Ende hier omme blijft hi onverlicht 14van Gode, want hi en wilt den gheeste Gods noch niemene 15wiken, mer altoes der letteren volghen, ende al verstaen en̄ 16leren na sijn hoet⁽⁴⁾ en̄ na sijn goetdunken: ende hier omme 17is hi dicwile contrarie ganser leren⁽⁵⁾, en̄ goeden menschen, 18en̄ rechter heylicheit. Ende hier ave comt vele stridens en̄ 19crighens⁽⁶⁾, ende maect ghedeylde herten, ende is een groet 20hinder rechter caritaten: want wert hi wederstaen, hi wert 21toernich; ende laet men hem tsine⁽⁷⁾, soe verweent hi 22hem⁽⁸⁾. Ende hier omme sprect die Apostel: ‘Die weent⁽⁹⁾ 23staen, hi sie dat hi niet en valle⁽¹⁰⁾.’ Want selen wi

(1) Sur. et (qui) in studio sacrae scripturae cum vana sui atque scientiae suae complacentia procedunt et versantur, semper alios docere volentes.

(2) M. kwalyk, dat in om is.

(3) Sur. ad scripturae sese multiplicitatem convertunt.

(4) F. hoot. K. hooft. M. nae sijnen synne.

(5) sanae doctrinae, zegt Surius.

(6) Sur. Indè verò bella plurima, lites et contentiones oriuntur.

(7) M. alleen, ende laet men hem gaen. Surius vertaelt: sin verò saac voluntati relinquantur, jam malè victores evadunt.

(8) M. alleen, soe verhefft hi hem.

(9) K, M. waent.

(10) Vglk. I. Cor. 10, 12.

[p. 271]

1staende bliven, ende behuet werden⁽¹⁾ dat wi niet en vallen 2in groven sonden, soe moeten wi ons selven leren kennen 3ende ons selfs⁽²⁾ waernemen, ende eenvoldich inkeren in ons 4selven, ende inwonende bliven biden insprekene Gods. Daer 5selen wi horen ende leren rechte waerheit en̄ leven; en̄ dan 6sal onse leven concorderen⁽³⁾ met der heyligher Scriſturen 7ende met allen heylighen. En̄ overmits minne der doecht en̄ 8rechte oetmoedicheit, soe selen wy begheren berespt en̄ gheleert 9te sine vander Scrift, ende van allen menschen; en̄ ons 10sal altoes lusten te hoirne en̄ te siene ganse lere en̄ heylicheit 11van levene. Ende dese dinghen⁽⁴⁾ toenen enen goeden 12mensche; want alle dese dinghe sijn herde verdrietelic te 13hoirne ende te wetene alle den ghenen⁽⁵⁾ die hem selven te 14male niet en laten, ende alre eyghenheit haers selfs willichlike 15niet en vertien in jeghenwoirdighen dinghen ende in toecomenden 16dinghen, in eenre stervender oefeninghen haerre 17naturen, haers vleyschs ende haers bloets, haerre sinne⁽⁶⁾ en̄ 18haerre vernuftigher werke⁽⁷⁾, na alder wijs dat si van Gode 19en̄ van sinen heylighen vrienden vermaent, gheleert en̄ ghedreven 20werden.

(1) Deze dry woorden entbreken in M.

(2) M. alleen, ende ons selven.

(3) M. alleen, overdragen, dat is overeenstemmen.

(4) Dit woord is uitgelaten in M.

(5) K. allen den ghonen. M. al den ghenen.

(6) K. hare zinnen. M. oere synne.

(7) Sur. et intellectualium operationum suarum.