Werken. Deel 4. Dat rike der ghelieven. Vanden vier becoringhen. Vanden seven sloten. Van seven trappen

Regelnummers proza verbergen

[p. 68]

Hoemen Misse horen sal. C. III.

1Inden beghinne vander Missen, soe seldi belien en̄ beclaghen 2Gode uwe sonden, ende uwe roekeloesheit⁽¹⁾, en̄ uwe 3ontbliven⁽²⁾; en̄ bidden hem dat hi uus ontſerme en̄ ghenadich 4si. Daer na seldi hem bidden dat hi u wise en̄ lere den 5wech der waerheit, der doecht en̄ der gherechticheit. Hoerdi 6sermoene ofte enighe goede leringhe, dat seldi nauwe merken 7en̄ meer omme leven dan omme weten: want die vele weet 8en̄ niet en leeft, hi verliest den tijt.

9Voert inder Missen, soe seldi vore nemen dat liden en̄ 10passie ons Heren. Die seldi overdinken met minliker compassien, 11en̄ selt hem dies dancken met oetmoedigher devocien, 12dat hi omme uwen wille en̄ omme uwer sonden wille, 13mensche werden woude, leven, ende sterven woude die 14scandelike bittere doot; en̄ die seldi offeren sinen hemelschen 15Vader. En̄ daer mede seldi offeren u selven, en̄ al uwe noot, 16ende al den orbore der heyligher kerstenheit⁽³⁾, ghelikerwijs 17dat hi selve dede doe hi sterf, en̄ noch doet in dat ewighe 18leven vore dat aenscijn sijns Vader. En̄ dit is die werdighe 19sacrificie die Christus selve dede, en̄ die noch doen alle 20priesteren inder Missen, daer si consacreren, inder cracht 21Gods, Christus vleesch en̄ sijn bloet, en̄ offeren dat in ghedinkenissen 22sijnre passien en̄ sijnre doot, en̄ sijnre ewigher 23minnen, die hi ons bewijst hevet in der tijt, en̄ noch bewisen 24sal inder ewicheit.

25En̄ hier mede seldi offeren die hoghe werdicheit Marien

(1) incuriam, zegt Surius. Zie het woord verklaerd in het Tabernakel, I, bl. 217, aenteek. 8.

(2) negligentiam ac defectum, by Surius.

(3) Sur. et quidquid ad sanctae Ecclesiae utilitatem pertinet.

[p. 69]

1en̄ alle der Apostelen, en̄ alle de martelie der Martelaren, en̄ 2de vaste eersame belijnghe⁽¹⁾ der Confessore, en̄ de suvere 3reynicheit der Meechden⁽²⁾, en̄ den lof der inghelen met alden 4dienste der heyligher Kerken⁽³⁾. Ende met al deser offerhanden, 5ende met al uwen crachten, ende met al dien dat ghi 6gheleysten moecht, soe seldi u opgheven⁽⁴⁾ vore den oghen 7Gods; en̄ daer seldi wandelen en̄ woenen, met dancke ende 8met love, en̄ met herteliker liefden: soe werdi deelachtich der 9passien en̄ der doot ons Heren, en̄ alle des goets dat ye ghedaen 10wart, ofte emmermeer ghedaen sal werden in hemel en̄ 11in erde; want aldus ontfeetmen alle die vruchte des Sacraments, 12gheestelic inder sielen.

13Ende ghi selt oec ten heylighen Sacramente gaen met 14ynnigher devocien, met groter begherten en̄ met uwen susteren; 15niet alsoe dicke alse ghi wilt, maer na ordinancie en̄ 16na ghewoenheit der ordinen. En̄ alse ghi ten Sacramente 17gaet, en̄ vore en̄ na, en̄ alsoe dicke alse ghi moecht, soe seldi 18u oefenen met gheesteliken honghere en̄ dorste tot der ewigher 19spisen, alsoe dat alle uwe binnenste crafte en̄ alle uwe 20aderen ghieren⁽⁵⁾ ende gapen ghespijst en̄ ghesaet te werdene. 21Want God gheeft hongher inden craften⁽⁶⁾, overmits 22gracie en̄ oefeninghe; en̄ hi gheeft satheit inden wesene der 23sielen, overmits de inwoninghe sijns selfs. Laet u dan sere 24hongheren en̄ dorsten na Gode, soe seldi satheit ghevoelen 25en̄ vinden in u wesen. Want condi met ghierigher ghelost

(1) Lees beli-inghe, en versta belydenis. Sur. Confessorum firmam ac honestissimam professionem. K. heeft verkeerdelyk bevelinghe.

(2) F, G, K. maechden.

(3) Sur. omnemque sanctae Ecclesiae cultum ac ministerium.

(4) Versta opheffen. Surius vertaelt het woord door erigere.

(5) Kiliaen vertaelt dit woord door avidè petere, inhiare. Sur. idque adeò, ut omnes internae vires ac venae tuae illo cibo refici ac exsatiari hianti ore ac desiderio appetant.

(6) Sur. Excitat enim Deus famem in viribus nostris.

[p. 70]

1Christumme eten en̄ teren in u, soe werdi van hem gheten 2en̄ verteert weder in hem; want hi sprect selve: ‘Wie et 3mijn vleysch, en̄ drinct mijn bloet, hi woent in mi en̄ ic 4in hem⁽¹⁾:’ en̄ dit is ewich leven. En̄ voirtmeer: ‘En 5si dat ghi dese gheestelike spise et en̄ drinckt, ghi en hebt 6gheen leven in u dat Gode behaecht⁽²⁾.’ Ende hier omme 7soe seldi also sere minnen, dat u die ewighe minne Gods 8beva⁽³⁾: soe werdi één gheest en̄ ene minne met Gode.

9Ende inden Sacramente soe seldi oefenen hertelike liefde 10en̄ ghevoelike lost; want ghi onfaet Christus vleesch en̄ sijn 11bloet⁽⁴⁾ en̄ uwe nature⁽⁵⁾. En̄ ghi selt oefenen in uwe redelike 12siele minne ende gherechticheit, want ghi onfaet die levende 13siele ons Heren Jhesu Christi, met alre verdienten en̄ met 14alre⁽⁶⁾ glorien. En̄ ghi selt oefenen in uwer ghedachten, dat 15is in uwen gheeste, versmeltende minne; want ghi onfae 16Christum God en̄ mensche, die u verclaren en̄ transformeren 17mach in enicheit der godheit⁽⁷⁾. En̄ aldus seldi Gode minnen 18uut al uwer herten, en̄ uut al uwer sielen, en̄ uut al uwer 19ghedachten: en̄ dit is dat ierste en̄ dat meeste ghebot Gods, 20beghin en̄ einde alre heylicheit.

21Maer wildi minne en̄ heylicheit oefenen en̄ besitten inden 22hoechsten grade, soe moeti uwe verstendighe cracht ontbloeten 23van allen beelden en̄, overmits ghelove, verheffen 24boven redene. Al daer seijnt die raye der ewiger sonnen, en̄

(1) Vglk. Joann. 6, 57.

(2) Vglk. ib. 54.

(3) Sur. Tam ergo vehementer amare coneris, ut aeterna Dei charitas te suis stringat amplexibus.

(4) K. alleen, en̄ zijn helighe bloed.

(5) Aldus onze vier Handschriften. Surius heeft anders gelezen, of iets anders in de plaets willen stellen, want hy vertaelt: Siquidem Christi carnem, sanguinem et corpus accipis.

(6) K. alleen heeft tweemael met allen. Sur. quandoquidem vitatem Christi animum cum universis meritis et omni gloria ejus suscipis.

(7) Sur. qui te illustrare possit atque transformore in divinitatis unitatem.

[p. 71]

1die sal u verclaren en̄ leeren alle waerheit. En̄ die waerheit 2sal u vrien, en̄ uwe blote ghesichte stadighen in onghebeeltheit. 3Salich sijn die oghen die dit sien⁽¹⁾; want desen siene 4volcht altoes die minnende crachte met bloter minnen. En̄ 5inden volghene vloyt altoes die riviere der gracien Gods, die 6dese siele in leyt tote der levender fonteynen des heylichs 7Gheests, daer die aderen onspringhen ewigher soeticheit, die 8die siele dronken maken en̄ verheffen boven redene in een 9verdolen, in die woestine ewigher salicheit⁽²⁾. En̄ dit is die 10substancie en̄ die wortele ghewarigher heylicheit. Ute deser 11wortelen comt altoes ynnighe oefeninghe van doechden; 12want minne en mach niet ledich sijn. En̄ ynnighe oefeninghe 13heeft ‧iiij‧ wisen die ic u tonen sal.

(1) Vglk. Luc. 10, 23.

(2) Sur. supraque rationem eam sublevantes in quandam velut aberrationem seu avia itinera, in ipsam seilicet aeternae salutis ac beatitudinis eremum.