|
| |
| |
| |
Glossarium.
Het eerste cyfer verwyst naer de bladzyde; het tweede, naer den regel.
Vkl. beteekent verklaerd; Vglk. beteekent vergelyk.
| |
A.
| Abys, abijs, onz. afgrond, van het latynsche abyssus, 140-16; 218-9. |
| Abolghe, vr. gramschap, verbolgenheid, 170-13; 236-17. |
| Abt, vader, het latynsche abba, pater, 34-21. |
| Achten, werkw. met den genit. gebruikt, 157-9. - Met den accusat. 208-8. |
| Achter laten, trans. gebruikt in den zin van verlaten, 49-12. |
| Adverbiale uitgang op e of op en, 49-14, et passim. |
| Aenbede, 222-8, imperfectum van |
| Aenbeden, tr. aenbidden, 67-9. |
| Aenbringhen, tr. ingeven, suggerere, 131-15. |
| Aengripen, tr. aengrypen, met onafscheidbaer voorzetsel gebruikt, 57-10; 260-13. |
| Aennemen, reflexief gebruikt met den gen. ondernemen, onderwinden, 115-7. |
| Aensien, tr. beschouwen, overwegen, bedenken, 3-16, et passim. |
| Aensteken, intrans. vuer vatten, 104-22. |
| Aenstoten, tr. aenvallen, bevechten, 82-14. |
| Aenvechten, tr. bevechten, aenranden, 83-15. |
| Af, gebruikt voor het huidige van, 129-3. |
| Afdeylen, tr. afscheiden, 244-20. |
| Afghedeilt, part. afgescheiden, 243-3. |
| Afnemen, intrans. verminderen, 28-5. |
| After, prep. achter, 60-10. |
| Al, adjective gebruikt, geheel, totus, 160-16. |
| Al, in gen. alles, 182-22; 208-19; 259-3. |
| |
| |
| Alleens, adv. al eens, al even, om het even, 22-16; 129-3. |
| Allent, alles, 249-23; 57-21, allent dat, al of alles dat. |
| Alle tijt, adv. immer, altyd, 73-11; 78-14; 101-7. |
| Alle weghe, adv. altyd, 90-3. |
| Alre voor aller, 6-14; 14-16, passim. |
| Alsoe verre, adv. voor zoo veel, 51-9. |
| Als vele, zoo veel, 90-8. |
| Altehans, altehant, altehants, adv. aenstonds, mox, confestim, 125-7; 161-27; 200-17; 253-21. |
| Altoos, adv. altyd, geduriglyk, 33-1. |
| Ambacht, ambt, ook gezegd van hooge bedieningen, zoo gewyde als ongewyde, offieium, niet opifieium, 153-9. Vglk. 162-7; 191-6. |
| An, ane, prep. regeert den dat. 9-7. |
| Ander, adj. veelal gebruikt in den zin van tweede, 36-1; 226-18. |
| Anderheit, verschil, diversitas, 217-12; 230-21; 240-19. |
| Anderre, genit. plur. 183-18; 195-13. |
| Anderwerf, adv. herhaeldelyk, voor de tweede mael, 153-19. |
| Ancghebedet, verlengd part. 243-12. |
| Antwerden, intr. met den dat. beantwoorden aen, 254-3; 258-7. |
| Arbeidelic, adj. moeijelyk, lastig, 112-3. |
| Arbeiden, intr. laborare, 188-13. |
| Arbeit, last, 103-3. |
| Ave, prep. af, 131-11; 185-17. |
| Ave gaen, intr. ontvallen, verlaten, 131-25. |
| Ave nemen, intr. afnemen, verminderen, deficere, 129-15. Zie toenemen. |
| Avonteten, avondmael, 151-22; 159-19. |
| |
B.
| Basune, bazuin, trompet, 247-15. |
| Bat, adv. beter, 27-4; 157-7. |
| Bate, vr. voordeel, winst, 25-15; 113-2; 202-14. |
| Beden, bidden, 32-5; 35-20; 65-1. |
| Bederven, intr. te niet gaen, perire, 53-17; 155-10; 177-20; 244-19, enz. |
| Bedrueken, tr. bedroeven, 45-2. |
| Bedwonghen, part. gedwongen, coactus, 36-13. |
| Beet, 3de pers. van bidden, orare, 128-19. |
| Begapen, tr. al gapende vangen, faucibus complecti, 229-6. |
| Begheerlic, adj. begerig, desiderabundus, affectuosus, 135-7; 182-17; 187-17. |
| Begheerlicheit, begerigheid, desiderium, 145-22. |
Begheren, wenschen, verlangen, met den gen. 161-13; 256-12.
| Begheren, met den accusat. 131-18; 190-9; 258-18. |
| Begheren, met volgenden infinitivus zonder voorzetsel te, 228-20. |
|
| Begheven, part. verlaten, derelictus, 133-6. |
| Begheven, tr. verlaten, desercre, 49-20; 192-22. |
| Beghinnen, intr. an, heden met, 1-2. |
| Begonste, imperf. van beghinnen, 153-3; 162-11. |
| Begrijp, verstand, eaptum, 126-13. |
| Behelde, imperf. subj. van behouden, 47-24. |
| Behetsen, trans. omhelzen, amplecti, 125-13. |
| Behelst, part. begrepen, omvangen, 123-19; 230-23. |
| Behoederster, var. behuederse, 25-1. |
| Behoedt, adj. behoedzaem, 130-6. |
| Behoef, nut, gebruik, 170-16. |
| Behoeven, intr. met den genit. noodig hebben, 8-19; 31-9; 127-8; 161-14; 174-21. - Met den accus. 145-6. |
| Behouden, adj. zalig, 197-3; 259-1. |
| |
| |
| Bekennen, bekinnen, tr. kennen, erkennen, opmerken, 41-8; 100-24; 103-11; 103-14; 124-19; 127-8; 132-8, enz. |
| Bekennisse, kennis, cognitio, 145-21; 147-22. |
| Becomen, intrans. behagen, 149-13; 190-11. |
| Belghen, reflexief gebruikt, gestoord, vergramd worden, 45-16; 194-22. |
| Beloven, reflexief gebruikt. Vkl. 182-7. |
Benemen, tr. ontnemen, 87-13.
| Benemen, met den gen. rei en den acc. pers. berooven, 86-3. |
|
| Bequaem, adj. aengenaem, acceptus, 93-13. |
| Berechten, tr. bestieren, 191-11. |
Bereet, bereyt, adj. gereed, paratus, 31-16; 63-1; 104-13.
| Bereet, bereyt, geschikt, aptus, 52-16, it. 19. |
|
| Bereetscap, gereedschap, geschiktheid, voorbereiding, 37-2; 58-11; 103-19. |
| Berespen, tr. beschuldigen, 255-12. |
| Bernen, intr. branden, 258-13. |
| Bernend, part. van bernen, branden, 63-23. |
| Beroeft, part. beroofd, met den gen. 91-17. |
| Beroeren, tr. roeren, bewegen, 41-9. |
| Beroven, tr. met den dat. pers. ontrooven, 87-14. |
| Berouwen, intrans. met den dat. leed zyn, 246-15. |
| Besetten, tr. bestellen, toevertrouwen, 151-24. |
| Besiden van, ter zyde van, 257-10. |
| Bestaen met, intr. samenstaen met, 197-15. |
| Bet, adv. beter, 12-23; 27-5; 36-8; 77-6, enz. Zie Bat. |
| Beteren, tr. boeten, expiare, 170-18. |
| Betruwen, absolute gebruikt, betrouwen hebben, 103-18. |
| Betruwen, met den gen. rei, 104-5; met den gen. pers. 106-20; met den dat. pers. 194-3. |
| Bevaen, part. bevangen, begrepen, 124-8. |
Bevenden, trans. vinden, bevinden, 207-4.
| Bevenden, beproeven, ondervinden, 134-22. |
|
| Bevinden, tr. vinden, 7-4. |
| Bevoelen, subst. gevoel, gevoelen, 34-13; 92-2. |
| Beweecht, part. bewogen, 131-16; 177-12; 184-5; 204-21. |
| Bewijsde, imperf. van bewyzen, 169-13. |
| Bewysen, tr. aentoonen, 49-24. |
| Bewijst, part. bewezen, 92-14; 156-11; 140-9; 169-21. |
| Bi, prep. door of om, 1-7, waerbi, waerom. |
| Bieden, tr. aenbieden, 228-13. |
| Billiken, adv. regtveerdiglyk, te regt, 4-1. |
| Bin, 1ste pers. van zyn, ik ben, 162-3. |
| Bynden of bijnden, gebruikt in den zin van geeselen. Zie bl. 26-4, en de aenteek. 1. |
| Bistu, 2de pers. van zyn, 43-10, dat bistu, dat zyt gy. |
| Bi wilen, adv. soms, aliquandò, 134-20; 135-8; 187-15. |
| Blide, adj. blyde, hilaris, 36-13. |
| Blideliken, adv. blydelyk, 48-16. |
| Blicken, intr. blinken, glinsteren, schynen, 73-11; 251-17. |
| Bliscap, blydschap, 21-16, enz |
Bliven, intr. zyn verblyf houden of nemen, 185-2.
| Bliven, met den gen. 24-15, eyghens willen bliven, zyn' eigen wil behouden. |
| Bliven, met den gen. partit. 129-8. |
|
| Bloedich, adj. blood, lafhertig, 126-5. |
| Bode, gezant, nuntius, 9-19; 146-1. |
| |
| |
| Bode, knecht, dienstbode, 195-10; 253-17. |
| Bodt, pl. bode, gebod, geboden, 91-1. |
| Boete, toovery, waerzeggery, 244-23. |
| Boren, tr. beuren, heffen, bl. 176, in de aenteek. 4. |
| Braect, voor brak het, met verlenging der vokael, uit hoofde der inclinatie, 153-16. |
| Breyden, tr. verbreiden, uitbreiden, propalare, 24-16. |
| Breken, tr. overtreden, schenden, 6-3; 169-17. |
| Broecsam, adj. buigzaem, 31-7. Zie ghebroecsam. |
| Broescheit, broosheid, 18-17. |
| Brootheid, de natuer of zelfstandigheid van brood, 160-23. |
| Brulochs, voor brulochts, met onderdrukking der t, om de uitsprack, 258-20. |
| Bruutscat, bruidschat, 123-25. |
| Burlen, intr. brullen, 259-5. |
| |
C.K.
| Calfsvel, perkament, 198-7. |
| Cameriere, kamenier, 145-16. |
| Cans, voor can des, 5-10 et passim. |
| Kennen, met den gen. part. 67-15. |
| Kersten, adj. christen, christanus, 149-20; 201-13. |
| Kerstenhcit, christenheid, christendom, 31-6; 150-2. |
| Chierheit, sieraed, ornamentum, 252-17. |
| Choer, man. koor, chorus, 193-9. |
| Kiesen en̄ deylen, 260-9. |
| Kijndekijn, dimin. van kind, 91-7. |
| Claghen, tr. met rouw bekend maken, biechten, 188-6; 194-1. |
| Clam, imperſ. van climmen, 184-21. |
| Cloester, man. gebruikt, 257-21. |
| Knersinghe, var. crijselinghe; gekners, stridor, 259-4. |
| Knitsen. Vkl. 195-9. |
Coen, adj. moedig, 29-10.
| Coen, gebruikt met van, in den zin van stout zyn of staet maken op iets, 57-12. |
|
| Coenheit, moed, 29-9. |
| Coenlic, adv. stoutelyk, 123-1. |
| Coken, keuken, 38-19. |
| Colde, koude, 254-24; 255-1. |
| Comen, voor ghecomen, part. 142-24; 188-9, et passim. |
| Comenscap, handel, koophandel, 205-13. |
| Conincskene, diminit. van koning, regulus, 178-20. |
| Connen, tr. gebruikt in den zin van kennen, 249-22. |
| Const, wetenschap, scientia, 130-1; 189-19. |
| Conste, imperfect. van connen, kunnen, 20-1; 76-1; 87-11; 97-15; 102-26; 103-13. |
| Copen jeghen. Vkl. 163-13. |
| Cortelike, adv. in 't kort, 26-6. |
| Cracht, geweld, 63-3; 145-25, dat rike Gods doecht cracht, het ryk Gods lydt geweld. |
| Craft, cracht, 80-9; 81-19; 184-2; 212-14. |
| Crafteliken, adv. krachtiglyk, 75-8. |
| Craftich, adj. krachtig, sterk, 74-13. |
| Crame, koopkraem, 129-7. |
| Crepel, adj. kreupel, mank, 248-3. |
| Crighen, intr. streven, contendere, 218-1. |
| Crone spannen, kroon dragen, 234-6. |
| Cronen, intr. kreunen, gemere, 40-11. |
| Cropel, 114-21. Zie crepel. |
| Cruce, kruis, 9-7, et passim, 40-1, des cruces. |
| Cume, adv. nauwelyks, ter nauwernood, het duitsche kaum, 25-7; 59-18; 66-1. |
| Custen, tr. gerust stellen, 147-8. |
| |
| |
| |
D.
| Daer toe, adv. daerby, daerenboven, 39-8; 108-14; 126-8. |
| Daghetic, like, adj. dagelyksch, 132-7; 145-26; 206-2. |
| Danken, intr. met den gen. rei en den dat. pers. dank weten, 9-13. |
| Danclicheit, dankbaerheid, 100-9. |
Dat, conj. gebruikt in den zin van zoo dat, of dusdaniglyk dat, 21-5; 76-10.
| Dat, gebruikt voor dat het, 2-15, passim. |
| Dat, expletief gebruikt, 38-18. |
|
| Datmen, voor dat men hem, 19-2; 29-6, enz. |
| Dats, voor dat des, in genit. 31-8. |
| Datten, dattene, dat hem, 7-14, passim. |
| Datter, dat er, 8-7. |
| Deemsterheit, duisterheid, 200-19. |
| Deemsternisse, duisternis, 96-15; 173-12. |
| Deerne, dienares, ancilla, 148-23; 149-8; 190-8. |
| Der, voor dier, 't lat. illorum, 99-14. |
| Der, derre, dar, 1ste pers. van dorren, durven, audere, 87-19. |
| Derf, of darf, 3e pers. van dorven derven, behoeven, noodig hebben, 32-10; 49-8; 62-17; 63-3; 108-14; 116-10. |
Derven, tr. missen, carere, 85-7.
| Derven, met den gen. beroofd zyn van, 254-7. |
| Derven, met volg. infinit. moeten, genoodzaekt zyn, 21-8. |
|
| Des, genit. daervan, 8-2. |
| Dichten, tr. uitdenken, uitvinden, opstellen, 175-16. Vglk. 233-16. |
| Dien, voor die hem, 10-16; 18-2, enz. |
| Dienen, intr. regeert den dat. 91-16; 247-12; 258-10. |
| Dienre, dienaer, servus, 35-8. |
| Dier, diere, van die, illorum, 31-18; 100-17; 198-5. |
| Dies maels, adv. 178-10, voir dies maels dat si, voor dat zy; 178-13, tote dies maels dat, tot dat. |
| Die wile, adv. terwyl, wanneer, of zoo lang, 24-9; 74-4; 85-21. |
| Dicke, adv. dikwerf, saepè, 12-11; 75-14; 161-28. |
| Dicker, adv. compar. van dicke, 50-5. |
| Dicwijl, wile, adv. dikwyls, saepè, 9-15; 58-10. |
Dinc, genit. des dinghes, 74-11.
| Dinc, voor dinghe, in plurali, 67-24; 165-14. |
|
| Dinken, dinct of dunct, impers. met den dat. dunken, videri, 7-4. |
| Dits, voor dit is, 154-2. |
| Doch, conj. gebruikt in den zin van het huidige toch, 161-20. |
| Doe, adv. toen, wanneer, 52-20; 93-8; 111-14; 136-12; 150-13. |
| Doechsam, adj. deugdzaem, 124-9. Vglk. 125-1. |
| Doeghen, intr. deugen, goed of waerd zyn, 112-21. |
| Doelen, intr. dolen, errare, 32-8. |
| Doemen, tr. oordeelen, 242-21. |
| Doen, tr. met den gen. part. 87-16; 105-15. |
| Doen (te) hebben, met den gen. noodig hebben, 48-4; 65-1. |
| Doen, subst. 51-4, op enen doen setten, in de werking of in het werken doen bestaen. |
| Doen, adv. toen, alsdan, wanneer, 38-23; 41-16; 55-4, enz. |
| Doer, door, prep. gebruikt in den zin van voor of ten voordeele van, 4-5. Zie de aenteek. 4 aldaer. Vglk. 49-20; 90-13. |
| Doerformt, part. het latynsche transformatus, 76-9. |
| Doergaen, tr. doorgaen, penetrare, 226-13; 245-14. Vglk. 121-4. |
| Doergaet, adj. doorboord, 8-27. |
| |
| |
| Doerscinich, adj. doorschynend, 251-4. |
| Doerstijl, stile, deurstyl, 150-23. |
Doghen, part. ghedoecht, lyden, pati, 14-18; 45-9; 100-14.
| Doghen, substantivè gebr. lyden, passio, 108-24. |
| Doghen, intr. deugen, goed zyn, 18-14. Zie doeghen. |
|
| Door, dore, doer, adj. dwaes, dol, 126-5; 175-6; 222-25. |
| Dootlic, adj. doodelyk, 97-21. |
| Dore, prep. door, het fr. à travers, 128-1. |
| Dorft, 2de pers. van dorren of derven, noodig hebben, 132-2. |
| Dormter, gemeene slaepplaets, dormitorium, 193-9. |
Dorst, imperf. van dorven, noodig hebben, 50-19.
| Dorst, imperf. van dorren, durven, 94-2. |
|
| Dorsten, dorst hebben, impers. met den dat. 139-3. Vglk. 188-20. |
| Draghen, intr. bedragen, waerd zyn, 93-10. |
| Dranc, imperſ. van drìnken, 134-8. |
| Drieheit, het lat. Trinitas, 207-10. Vglk. 219-1. |
| Dryven, tr. aenzetten, dryven, agere, 124-22. |
| Drivoldicheit, Dryeenheid, 167-11. |
| Droemen, droomen, impers. gebruikt met den dat. 132-2, wat u ghedrocmt heeft, wat gy gedroomd hebt. |
| Droghese, voor droogde se. Vkl. 191-1. |
| Dropel, drop, druppel, 8-25; 56-5; 257-7. |
| Duchten, tr. vreezen, 108-15. |
Dunken, schynen, videri, impers. met den dat. 11-2; 41-3; 43-9; 103-8. Zie dinken.
| Dunken, met volg. infinit. zonder te, 75-15. |
|
| Duwarie, huwelyksgoed, 123-23. |
| Dwanc, imperf. van dwinghen, 10-16. |
| Dwoech, imperf. van dwaen, wasschen, 190-25. |
| |
E.
Edt, 3e pers. van eten, voor eet, 144-21. Vglk. 145-2.
| Edt, imperatief van eten, 153-17. |
|
| Eenformich, adj. conformis, 220-16. Vglk. 223-9. |
| Eenheit, eenzaemheid, solitudo, 64-23. |
| Eenpaerlic, adj. gelyk, volstandig, jugis, 27-17, it. 23. |
| Eenpaerlic, eenpaerliken, adv. gelykelyk, eenpaerlyk, geheellyk, geduriglyk, 9-12. Vglk. 39-14; 52-2; 62-9. |
| Eenrehande, adj. eenigerlei, 83-4. |
| Eenvoldich, adj. eenvoudig, simplex, 155-1. |
| Eenvoudicheit, gebe. in den zin van eenzaemheid, 48-16. |
| Eest, voor is het, 125-4, passim. |
| Eyghenheit, eigen wil, eigen liefde, 37-6; 58-10; 39-2; 43-15; 45-19, enz. |
| Eyghenre, comp. eigener, 20-21. |
| Eyghenseap, pl. scape, 207-15. |
| Eyselic, adj. afschuwelyk, 255-9; 259-6. |
| Elder, adv. elders, 49-3. |
| Ellende, ballingschap, 249-4. |
| Emmer, adv. altoos, nogtans, 83-8. |
| Emmermeer, adv. ooit, 136-25. |
| Engheen, of negheen, heden geen, 2-5; 7-14. |
| Enighen, tr. vereenigen, 220-12. |
| Eninghe, vereeniging, 75-4; 175-15; 209-5. |
| En trouwen, adv. trouwens. Vkl. 81-9. |
| En weet, voor ic en weet, 23-22. Er. Adjectiva op er maken hunnen comparativus op re. Zie bl. 35, en de aenteek. 6. |
| |
| |
| Ernst, yver, vlyt, neerstigheid, 51-15; 52-2; 64-5; 66-7; 69-22; 79-18; 100-10, enz. |
| Ernstich, adj. yverig, neerstig, 76-15; 77-16; 104-14. |
| Erren, reflexief gebruikt. Vkl. 55-10. |
| Ertrijc, rike, aerde, aerdryk, 8-4; 84-2; 161-7, al ertrike dore, door geheel het aerdryk heen. |
| Ertsch, adj. aerdsch, terrenus, 57-25. |
| Erve, erfenis, 163-16. |
| Erven, tr. erfgenaem maken van, 225-19. |
| Evenkersten, medechristen, evennaeste, 65-20; 114-2; 127-6, enz. |
| Ewangelie, oudtyds vrouwelyk, 139-1. |
| Ewe, tyd. Zie bl. 253, aenteck. 8. |
| Eweliken, adv. eeuwiglyk, 46-12; 105-18. |
| Ewich, adj. gen. ewichs, 174-15. |
| Exemplaer, exempelaer, voorbeeld, 57-8. |
| |
F.
| Faelgeren, intr. ontbreken, deficere, 5-4. |
| Fier, adj. moedig, 37-9. |
| Fledercijn, cine. Vkl. 182-1. |
| |
G.
| Gadoot, haestige, subiete dood. Zie bl. 151, aenteek. 1. |
| Gaeft, voor gaf het, met verlenging van den klinker om de inclinatie, 153-20. |
| Gaes (du) 2e pers van gaen, 44-8. |
| Gane, imperatief van gaen, 179-19. Vglk. 185-1; 230-16. |
| Gans, adj. geheel, ongeschonden, integer, 88-15; 90-10; 103-4; 112-17; 175-4. |
Ganseliken, adv. geheellyk, volkomentlyk, volstrekt, 87-10; 88-2; 103-18; 105-6; 106-17.
| Ganseliken, over het geheel, 85-1. |
|
| Gant, voor gunt. Vkl. 37-13. |
| Ghe, voorvoegsel veler verba, zet daer gewoonlyk nadruk aen by, of geeft eene voortdurende kracht aen het werkwoord. |
| Gheantwoerden, tr. beantwoorden aen, 107-3. |
| Ghearghert, part. met den gen. geërgerd van of door, 130-8. |
| Ghearmt, part. verarmd, 169-24. |
| Ghebaren, tr. baren, parere, 148-5; 167-1; 216-13; 219-3. |
| Ghebeelde, beeld, 169-14. |
| Ghebeer. Vkl. 83-3. |
| Ghebenedyen, imperf. -dide, zegenen, 153-16. |
| Ghebiecht sijn, zyne biecht gesproken hebben, 147-15. |
| Ghebrekelie, adj. gebrekkelyk, 103-7. |
Ghebreken, intr. ontbreken, te kort blyven, 8-19; 23-19; 27-6; 28-22; 46-16; 107-4; 158-18.
| Ghebreken, impers. met den gen. rei en den dat. pers. 32-11. |
| Ghebreken, intr. breken, frangi, 133-9. |
|
| Ghebringhen, tr. brengen, 42-21. |
| Ghebroeesam, adj. buigzaem, 30-15. Zie de aenteek. 5. |
| Ghebruken, met den gen. gebruiken, genieten, uti, frui, 81-17; 188-9; 199-4; 231-15. |
| Ghechiert, part. versierd, 250-26. |
| Ghedeneke, gedachte, 71-2. |
Ghedenken, tr. uitdenken, verzinnen, 7-3; 61-4.
| Ghedenken, indachtig zyn, 163-18. |
|
| Ghedoechsamheit, hede, verdnldigheid, 54-11; 57-8. |
| Ghedoechsamtic, adv. verduldiglyk, 57-21. |
| Ghedoen, tr. doen, uitvoeren, verrigten, 11-1; 29-14; 34-3, enz. |
| Ghedoghen, tr. dulden, toelaten. 4-9, enz. |
| |
| |
Ghedoghen, lyden, uitstaen, pati, 55-8.
| Ghedoghen, tegenovergesteld aen werken, als het latynsche pati en agere, 50-4. |
|
Ghedraghen, met den gen. uitstaen, verdragen, 16-17; 174-5; 177-1.
| Ghedraghen, dragen, er voor geschikt of bestand zyn, 130-1. |
|
| Ghedreven sijn op iets, daer cenen trek toe hebben, 112-5. |
| Gheduer, rustige stemming des gemoeds, 158-24. Zie ongheduer. |
| Ghedueren, intr. stand houden, perdurare, 184-7. |
| Ghedwaghen, part. van dwaen, wasschen, 164-24. |
| Gheens (alles), genit. van dat alles, 111-5. |
| Gheërft, part. van erven, trans. tot erfgenaem stellen of aennemen, 123-22, 124-1. Vglk. 233-11. |
| Gheesteliken, adv. spiritualiter, 163-24. |
| Gheëwieht, part. vereeuwigd, 166-1. |
| Ghegaeft, adj. Vkl. 226-1. |
| Ghegheselen, tr. geeselen, 137-9. |
| Ghegripen, tr. grypen, aengrypen, 143-27. |
| Ghehebben, tr. hebben, 21-18; 101-16. |
| Ghehelic, gheheelic, gheheeliken, adv. geheellyk, volkomentlyk, 11-12; 32-21. |
| Ghehoeden, reflex. met den genit. zich hoeden voor of van, 146-14. |
| Ghehoirsamieh, adj. gehoorzaem, 24-12; 35-22; 39-13; 40-21. |
| Ghehulpen, tr. helpen, 178-10. |
| Ghekeren, tr. keeren, 73-1. |
| Ghecomen, intr. komen, geraken, pertingere, 28-12. |
| Gheconnen, met den gen. kunnen, 75-18. |
| Ghecrighen, tr. verkrygen, bekomen, 23-2; 30-5, 49-16; 137-1. |
| Ghecrighen, intrans. Vkl. 159-8. |
| Ghecusten, tr. stillen, 178-9. |
Ghelaten, tr. laten, verlaten, 50-8.
| Ghelaten, verlaten, afstaen, 228-18. |
| Ghelaten, met den genit. nalaten, 3-11. |
| Ghelaten, intr. de houding nemen van, 61-11. |
| Ghelaten, reflex. zich verloochenen, uitgaen, 43-1. |
|
Ghelaten, part. verlaten, derelictus, 133-6; 135-17; 136-15.
| Ghelaten, adj. evergegeven, resignatus, 39-19; 94-11; 95, 12. |
|
| Ghelatenheit, het lat. abnegatio, 54-1; 61-24; 62-2. |
| Ghelatens willen, adv. met overgegeven wil, 94-8. |
| Ghelden, tr. betalen, vergelden, goed maken, 139-11; 185-5. |
| Gheleecht, voor ghelicht, is gelegen, 151-7. |
| Gheleeft, adj. ervaren, 143-16. |
| Gheleert sijn, thans geleerd hebben, 18-18. |
| Gheleesten, gheleysten, tr. doen, uitvoeren, praestare, 58-18; 81-9; 157-2; 242-18. |
Gheliden, tr. verdragen, uitstaen, ſerre, 13-15; 64-1.
| Gheliden, intr. lyden, pati, 35-26. |
|
Gheligghen in, gelegen zyn in, 75-20.
| Gheligghen an, gelegen zyn in, 131-7. |
|
Ghelijc, like, adj. acqualis, 87-20.
| Ghelijc, like, adv. geheellyk, 7-10. |
| Ghelijc, like, adv. met ongestoord gemoed, aequanimiter, 16-17, it. 23. |
|
| Ghelije, subst. gelykenis, similitudo, 28-1. |
| Ghelike, adv. even als, 17-15. |
| Ghelikenisse, onz. 165-12. |
| Gheloeven, tr. beloven, 158-14; 223-20. |
| Ghelost, trek, affectus, 177-12. |
| |
| |
| Ghelostich, adj. appetitivus, 178-4. |
| Ghelove, man. en vr. 146-18. |
| Gheloven, intr. gelooven, met den gen. rei en den dat. pers. 121-2. |
Ghelovet, verlengd part. beloofd, promissus, 249-2.
| Ghelovet, verlengd part. geloofd, 241-11. |
|
| Ghelovich, adj. geloovig, fidelis, 181-25; 240-4. |
| Gheluken, tr. sluiten, 226-13. |
| Ghelust, lust, voluptas, 131-10. Zie Ghelost. |
| Ghelusten, intr. lust hebben, 47-1. |
| Ghelustheit, blydschap, jucunditas, 34-13. |
| Ghemeen, adj. communis, 161-11. |
| Ghemeenheit, gemeente, kloostergemeente, 191-7. |
| Ghemeyne, adv. in 't gemeen, communiter, 120-20; 161-16. |
| Ghemeninghe, ghemeininghe, gemeenschap, communio, 161-15; 246-2. |
| Ghemerc, consideratio, 212-16; 227-11. |
| Ghemeten, trans. meten, 169-214. |
| Gheminret, part. geminderd, verminderd, 53-19. |
| Ghemissen, met den gen. ontberen, carere, 97-4. |
| Ghemoede, vr. gemoed, 13-2. |
| Ghenadich sijn, met den gen. 186-16. |
| Ghenatuert, adj. geaert, door een adv. te bepalen, 204-1. |
| Ghenederen, tr. vernederen, 20-16; 41-6. Vglk. 98-10. |
| Gheneychlie, adj. toegeneigd, propensus, 75-10. |
| Gheneychlicheit, geneigdheid, propensio, 37-2. |
Ghenoech, met den genit. part. 23-10.
| Ghenoech doen, voldoen, satisfacere, 23-15; 204-17. |
|
| Ghenoech sijn, met den dat. satisfacere, 8-11; 9-22; 27-11; 62-10; 63-18; 76-5; 127-15. |
| Ghenoechlic, adv. genoegelyk, 33-19. |
| Ghenoeghen, intr. met den dat. sufficere, 23-14. |
| Gheoetmoedieht, part. verootmoedigd, 98-11. |
| Gheordent, adj. ordelyk, geregeld, ordinatus, 46-3; 76-14. |
| Ghepayen, tr. gerust stellen, 178-10. |
| Ghepeisen, ghepeinsen, tr. uitdenken, verzinnen, 11-11; 136-20. |
| Ghepens, gedachte, 143-19. |
| Ghepensen, tr. denken, bevroeden, 41-5. |
| Gheprijst, part. geloofd, laudatus, 110-11; 128-17. |
| Ghequellet, verlengd part. gekweld, 238-11. |
| Ghequest, voor gekwetst, 20-4. |
| Ghequiten, tr. van eenen pand ge zegd, lossen, 123-23. |
| Gherecht, adj. waer, opregt, 32-8; 42-17; 58-3; 121-18; 123-14. |
| Ghereehtich, adj. en adv. opregt, waerachtig, 85-25. |
| Ghereet, adj. ligt, gemakkelyk, vaerdig, promptus, 31-7; 63-12. |
| Gherenen, part. van gherinen, aenroeren, treffen, 177-10; 204-3. |
| Gherief, gemak, voordeel, commodum, 93-4; 121-16; 126-2; 177-15; 195-3. |
| Gherinen, 3de pers. gherijnt, raken, aenraken, roeren, 4-10, zie de aenteek. 7. Vglk. 62-10; 213-11. |
| Gherijct, part. verrykt, 169-24. |
| Gherne, adv. gacrne, libenter, 35-10. |
| Ghesaedt, ghesadet, stil, kalm, sedatus. Zie bl. 34, aenteek. 3. |
| Ghesaect, part. veroorzaekt, 206-7. |
| Ghesaetheit, 127-10. Zie Ghesaedt. |
| Ghescapenheit, geschapen natuer of wezen, 11-17; 47-7. Vglk. 80-10;
|
| |
| |
| 166-12; 167-15; 210-25; 211-25; 216-3; 218-2. |
| Ghescie, voor geschiede, in subj. 133-10. Vglk. 157-14; 149-11. |
Ghescien, intr. geschieden, 60-7.
| Ghescien, impers. met den dat. 59-1. |
|
| Ghescoert, part. van scoren, scoeren, scheuren, 8-25. |
| Ghescriven, tr. schryven, 250-10. |
| Ghesegghen. tr. zeggen, uitspreken, 8-21; 10-2; 34-22. |
| Gheseghet, verlengd part. 260-14. |
| Ghesent, gheseint, part. van sinden of senden, 9-18; 120-15; 169-21. |
| Ghesien, tr. zien, bevinden, opmerken, 58-13; 184-19. |
| Ghesijn, ghewas, zyn, wezen, 90-16. |
| Ghesinde, onz. gezin, familia, 233-21. |
Ghesmaken, tr. smaken, 158-16; 251-27.
| Ghesmaken, intr. met den gen. 76-8; 96-17; 122-21; 158-2. |
|
| Ghesonde, gezondheid, 193-14. |
| Ghesontmaker, hersteller, reparator, restaurator, 111-5. |
Ghespreken, tr. zeggen, uitspreken, 34-9; 61-22; 250-11.
| Ghespreken, intrans. 108-19. |
|
| Ghestaden, tr. toelaten, veroorloven, permittere, 25-19, en de aenteek. 9. Vglk. 26-5; 29-23; 78-18; 81-6. |
| Ghestadicht, part. bevestigd, 139-8. |
| Ghesterken, tr. versterken, 144-18; 143-6. |
| Ghesterven, met den gen. 12-15. Zie Sterven. |
| Ghetellen, tr. tellen, 250-9. |
| Gheten, part. van eten, 159-13. |
| Ghetoend, adj. uitwendig, 194-18. |
| Ghetonen, tr. toonen, bewyzen, 24-7; 250-11. |
| Ghetrecken, tr. aentrekken, lokken, 260-11. |
| Ghetroest, part. met den gen. 32-13. |
| Ghetroesten, reflex. 179-22. Met den acc. rei, 94-2. |
| Ghetrouwen, intrans. met den dat. betrouwen, 99-8; 120-1. |
| Ghetrouwet, verlengd part. voor getrouwd, 239-4. |
| Ghevallen, intr. vallen, 141-4. |
| Ghevaten, tr. vatten, bevatten, omvatten, 34-24; 230-13. |
| Gheven, met den gen. part. 92-3. |
| Ghevest, part. gevestigd, 50-18. |
| Ghevisieren, tr. uitvinden, 136-21. |
Ghevoelen, tr. 132-8.
| Ghevoelen, met den gen. 122-21; 129-19. |
|
| Ghevoelet, voor ghevoelde het, oud imperf. 133-14. |
| Ghevolghen, intr. regeert den dat. 112-7; 115-6. |
| Ghevraghet, verlengd part. 66-18. |
| Ghevriet, ghevrihet, part. van vryen, vrymaken, verlossen, 33-9; 120-18. |
| Ghewaer, gheware, adj. waer, waerachtig, 35-4. |
Ghewaer werden, met den acc. 84-23.
| Ghewaer werden, met den gen. 73-14; 76-19. |
|
| Ghewaerachtich, adj. en adv. waerachtig, waerachtiglyk, 88-18; 104-24. |
| Ghewaerlie, ghewaerliken, adv. waerlyk, opregtelyk, 27-15; 31-10; 54-17; 92-5. |
Ghewarich, adj. waer, opregt, getrouw, 3-2; 12-19; 16-8; 93-25.
| Ghewarich, zeker, veilig, 93-25. |
|
| Ghewaricheit, getrouwheid, trouw, 8-17. |
| Ghewarighe, adv. waerlyk, opregtelyk, 55-12. |
| Gheweldich, adj. met den gen. meester van, 32-20. Vglk. 46-2; 81-17; 127-14; 130-16; 184-3; 187-8. |
| Ghewenschen, tr. wenschen, 250-13. |
| Ghewerden, worden, 94-6; 121-17. |
| |
| |
| Gheweren, reflexief, zich verweren, 108-3. |
| Ghewerc, pl. ghewerke, werk, 128-11; 218-13. |
| Ghewesent, part. wezen of essentie geworden, het lat. essentiatus, 21-7. Vglk. 71-1; 72-18; 76-1; 86-16. |
| Gheweten, tr. weten, kennen, 24-10. |
| Ghewillen, tr. willen, 47-20; 140-20. |
| Ghewin, baet, voordeel, lucrum, 36-2; 126-6. |
Ghewinnen, tr. winnen, 122-11; 205-25.
| Ghewinnen, met den gen. meester worden, 32-19. |
|
| Ghewoen, ghewone, adj. met den gen. gewoon, 234-27. |
| Ghewoenheit, ghewoentheit, gewoonte, 109-3; 183-18. |
| Ghewoerden, tr. met woorden uitspreken, te verstaen geven, 231-5. |
| Gheworden, imperf. van ghewerden, 147-23. |
| Ghewout, magt, vermogen, eigendom, 49-19; 85-2; 152-27. |
| Ghewracht, part. van werken, 139-19. |
| Ghewreken, tr. wreken, ulcisci, 53-11. |
| Ghewrocht, part. van werken, doen, maken; 8-14; 9-15. Zie Ghewracht en Werken. |
| Ghieren, gretig naer iets gapen, 229-6. |
| Ghierich, adj. begerig, 110-6; 156-18; 201-23. |
| Gijpen. Vkl. 178-17. |
| Goedertieren, adj. het lat. benignus, 91-4, passim. |
| Goeds willen sijn, heden, van goeden wil, 205-9. |
| Goere, geur, 231-26. |
Gonnen, var. gheonnen, gunnen, met den gen. 224-9.
| Gonnen, var. onnen, met den gen. rei en den dat. pers. gunnen, jonnen, 157-5. |
|
| Graven, tr. begraven, 203-17. |
| Graw, adj. grauw, 38-15. |
| Greindel, grendel, 241-10. |
| Groete, grootte, 176-3. |
| Grofheit, iets van groven, stoffely ken aert, 160-1; 168-13. |
| Gronde (te), gront, adv. grondiglyk, 21-10, it. 14. |
| Gronden, tr. in den grond dringen, grondiglyk onderzoeken, perscrutari, 184-15. |
| Grotelic, adv. grootelyk, 100-11. |
| Gruten, tr. groeten, 55-4. |
| |
H.
| Haddi, hadt gy, 2de pers. sing. 63-15; 66-5. |
| Haerre, gen. plur. van het posses. 186-13. |
| Haesteliken, adv. haestiglyk, 49-4. |
| Half, onzydig gebruikt, in den zin van de helft van, 185-4. |
| Hanghen aen, intr. gehecht zyn aen, adhaerere, 52-17. |
| Hat, haet, 259-16. |
| Hebbelic, adj. hebhelyk, bekwaem, aptus, capax, 24-1. Vglk. 25-14; 27-9; 28-16; 41-28. enz. |
| Hebbelicheit, het lat. aptitudo, 12-21. |
Hebben, gebruikt tot auxiliare van wezen of zyn, 3-17; 6-3; 8-15; 18-13; 83-17; 100-1. enz.
| Hebben, gebruikt in den zin van bezitten, 1-4. |
| Hebben, met den gen. part. 89-10; 90-3; 166-6. |
|
| Hebs, 2de pers. 224-11; 230-10. |
| Heefsy, voor heeft zy, met onderdrukking der t om de uitspraek, 121-18. |
| Hefsel, heefsel, fermentum, 155-20. |
| Heylighen, tr. heilig maken, sanctificare, 51-8. |
| |
| |
| Heymelic, adj. vertrouwd, familiaris, 100-16. |
| Heymelicheit, vertrouwelykheid, familiaritas, 99-21. |
| Helpen, intr. met den dat. 65-3. |
| Helsen, tr. omhelzen, amplecti, 56-13. |
| Herde, harde, adv. zeer, 23-9; 33-19; 50-10. |
| Herdelic, adv. strengelyk, 115-28. |
| Herhalen, tr. achterhalen, inhalen, 228-1. |
| Hermaken, tr. verkwikken, reficere, 188-14. |
Hert, hart, oudtyds veelal fem. gen. 8-1; 122-1; 123-1.
| Hert, neutrael gebruikt, 64-23. |
|
| Herteliken, adv. heviglyk, 73-25. |
Het, als subject gebruikt van een verbum in plurali, 19-10; 82-13; 257-9.
| Het, gebruikt met een tweede subject van het zelfde verbum, 49-11, Het sprect een heylighe. |
|
| Heten, gheheten, tr. gebieden, 41-16. |
| Heves, 2de pers. sing. van hebben, 148-4. |
| Hoe....so, gelyk....zoo, 100-2. |
| Hoechtijt, groote feestdag, 196-4; 206-1. |
| Hoer, hore, haer, pron. poss. (Hun, hunne kenden de Ouden niet) 31-21. |
| Hoesch, adj. heusch, civilis, 105-5. |
| Hoescheit, heuschheid, 18-8. |
| Hoghede, hoogte, altitudo, 12-5. |
Hoghen, 3e pers. hoecht, tr. verheffen, verhoogen, exaltare, 79-10; 169-24; 242-11.
| Hoghen, intr. klimmen, 20-17. |
|
| Hondertfout, honderdvoudig, honderdmael, 91-21. |
| Hondertwerven, adv. honderdmael, 91-24. |
| Hongheren, oudtyds impers. met den dat. 139-2; 188-19. |
| Hope, man. gebruikt, 186-21. |
| Horen, hoiren, intr. behooren, pertinere, 35-13; 36-7. |
| Houden, tr. onderhouden, nakomen, naleven, 5-21; 116-11; 196-13. |
| Hoverde, hoovaerdy, 122-11. |
| Hulpe, imperf. subj. van helpen, 43-17. |
| |
I.J.Y.
| Jeghen, prep. tegen, tegenover, ten aenzien van, in vergelyking van, 9-11; 10-7; 13-13; 15-12; 21-18; 103-22. enz. |
| Ye, adv. ooit, immer, 8-15; 11-4; 23-2; 29-8; 88-4; 89-1. |
| Yeghenheit, tegenheid, adversitas, 96-13. |
| Yeghenwoirdicheit, tegenwoordig - heid, passim. |
| Yeghewele, ieder, 140-6; 155-8. |
| Yemene, dat. van yemen, iemand, 185-5. |
| Yet, gevolgd van den gen. part. 25-5. |
| Yewer....of, of, of, 81-22. Zie Weder. |
| Yewers, adv. ergens, 108-18. |
| In, prep. zonder roering, regeert den dat. 10-14; 11-23; 17-19; 42-4. enz. |
| In allen, adv. volstrekt, omninò, 208-14. |
| In alre tijt, adv. ten allen tyde, 181-28. |
In dien, in geval, indien, 85-5; 94-15.
| In dien, adv. wanneer, dum, 39-7. |
| In dien, dat, adv. in eo quòd, 163-23; 171-22; 185-7. |
|
| Inſinitivus, dienende voor particip. praesens, 209-13. |
| Ingheneychtheit, propensio introrsùs, 168-4. |
| |
| |
| In lanc soe meer, adv. al meer en meer, 129-22; 132-16. |
| In meerren, tot vermeerdering, 90-20. |
| Inneyghinghe, propensio, 168-6. |
| Ynnich, adj. inwendig, internus, 124-10. |
| In sijn, het lat. inesse, 83-7. |
| Inwerken, intr. inwendige werking oefenen, 125-6. |
| Joghet, jeugd, juventus, 250-6. |
| Jongher, leerling, diseipulus, 41-12; 115-18. |
| Is dat sake, adv. indien, 36-2; 65-16. |
| |
L.
| Lachteren, tr. mispryzen, versmaden, 128-18. |
| Lanshere, landheer, 151-12. |
| Lantbreker, invasor, 170-14. |
| Lanxte, adv. langst, diutissimè, 128-24. |
| Laster, schande, probrum, 259-12. |
Laten, nalaten, 90-18.
| Laten, reflexief, zich zelven laten, uitgaen, afgaen, 11-12; 39-3; 44-5. |
|
| Ledich, adj. met den gen. 76-13; 83-2; 198-12; 213-19. |
| Leerkint, leerling, discipulus, 79-11. |
Lect, lede, droefheid, tristitia, 101-10.
| Lect, lede, subst. tegenovergesteld aen lieve, 33-3; 60-10 62-8. Zie Lief. |
|
| Leetsine, leedwezen, 76-20; 101-8; 104-2. |
| Leyt, voor ligt, van ligghen, gelegen zyn, 86-26; 89-17. |
| Leren, tr. het lat. discere, met an gebruikt, heden van, 1-11. |
| Lesschen, var. blusschen, intransitivè gebruikt, 258-16. |
| Letten, tr. beletten, verhinderen, 181-14. |
Letten, tr. benadeelen, officere, 144-20.
| Letten, intr. met den dat. hinderen, leed doen, 20-2. |
| Letten, met den dat. het opposiet van helpen, 65-4. |
|
| Leven, intr. met den dat. leven voor, 120-17; 121-7; 131-12. enz. |
| Lewinne, leeuwin, 41-12. |
Lichaem, gen. des lichamen, veelal mannelyk gebruikt, 54-9; 145-12; 154-5; 155-1.
| Lichaem, neutrael gebruikt, 8-26. |
|
| Licht, lichte, lichten, adv. ligtelyk, misschien, 51-2; 66-4; 147-15. |
| Lichtelic, adv. gemakkelyk, 50-4. |
| Lichtet, verlengde derde persoon, voor licht, 96-14. |
Liden, voorbygaen, het fr. passer, 184-22; 251-23.
| Liden, tr. lyden, pati, 13-11; 29-7; 47-3. |
|
| Lidinghe, lyden, passio, 97-16. |
Lief, lieve, substantive gebruikt, ter overstelling aen leed, 33-3; 60-10; 62-8; 141-6.
| Lief, lieve, subst. welbeminde, dilectus, 128-3, 172-10. |
|
| Liefste, adv. libentissimè, 24-3. |
| Liefte, voor liefde, 69-13; 76-17. |
| Ligghen an (5de pers. leghet), gelegen zyn in, 50-2; 51-20; 59-24; 66-20; 70-22; 85-19; 116-4. |
| Lijflic, adj. lichamelyk, 82-18. |
| Lijm, lime, slyk, limus, 247-3. |
| Linen, adj. linnen, 104-21. Vglk. 190-24. |
| Loeflic, adj. loffelyk, of tot lof strekkend, 102-20; 114-14. |
| Loen, loon, 36-9. |
| Loenlic, adj. of adv. weerd beloond te worden, 19-24. |
| Lost, lust, trek, 125-9. |
| Luchter side, linke zyde, 233-12. |
| Lude, luden, lieden, 43-7; 50-10; 105-8. |
| |
| |
| Lustelic, adj. aengenaem, lief, wenschelyk, 23-9; 30-2; 48-19; 52-15. |
| Lusten, impers. met den gen. rei en den dat. pers. 33-8; 48-10; 73-24. |
| |
M.
| Machtich, adj. met den gen. 223-10. |
| Maec, voor maect, met onderdrukking der t, om het gemak der uitsprack, 30-18, en de aenteek. 7. |
| Man, voor mensch, 257-6. |
| Manen, tr. vermanen, aenmanen, 100-25. |
| Manlic, like, adj. mannelyk, virilis, 37-9. |
| Manslachtieh, homicida, 170-13. |
| Martelyt, part. gemarteld, 87-24. |
| Materilic, adj. stoffelyk, 240-8; 254-21. |
| Medeweten, het lat. conscientia, 78-11. |
| Meer, adj. grooter, 103-16. |
| Meere, adv. meer, magis, 109-2. |
| Meeren, meerren, intr. vermeerderen, wassen, aengrocijen, 20-10; 91-14. |
| Meerre, comparat. meerder, 6-22; 10-22. |
| Meyninghe, meening, intentio, passim. |
| Mengerael. Vkl. 157-4. |
| Menichfoudich, adj. menigvuldig, 10-17. |
| Menichfoudicheit, menigvuldigheid, 134-4. |
| Menighe, 92-2, den menighen, aen vele anderen. |
| Mer, conj. voor maer, passim. |
| Merccrië, koopwaer, 129-7. |
| Mere, voor meerre, adj. meerder, grooter, 86-24. |
| Merken, tr. opmerken, aenmerken, bemerken, 42-1; 138-3. |
Merken, met den gen. gebruikt, 43-13.
| Merken, substantivè gebruikt, in den zin van attentio. 75-18, it. 22. |
|
| Merren maken, het lat. moras facere, 36-19. |
| Messtaen, 3de pers. messteet, intr. misstaen, 203-8. |
Met, mit, prep. regeert den dat. 9-14; 17-19. enz.
| Met, mit, door, by middel van, 68-12. |
| Met, mit, voor mede, 206-13, daer wi met striden, daer wy mêe stryden. |
|
| Met voirrade, met voordaeht, of voorbedachtheid, 196-11. |
| Midden (in) met den acc. Vkl. 126-18. |
| Miden, vermyden, met den gen. 202-2. |
| Mynre broeder, Minderbroeder, 258-1. |
| Mild, adj. milddadig, largus, liberalis, 134-8; 156-19; 228-12. |
| Minnentlike, adv. minnelyk, 56-11. |
| Minre, adj. minder, kleiner, 11-24. |
Minren, intr. minderen, afnemen, 20-22; 258-17.
| Minren, tr. verminderen, minuere, 107-13. |
|
| Minst, minste, 2de pers. sing. 44-3, du minste, gy mint. |
| Mishaghet, verlengd part. mishaegd, 101-21. |
| Mishope, wanhoop, 101-8. |
| Mismoghen. Vkl. 205-18. |
| Mistorden, part. van misterden, mistreden, 100-22. |
Mistroesten, reflex. wanhopen, 103-23; 104-5.
| Mistroesten, reflex. met van, mistrouwen, 105-14. |
|
| Moed, gemoed, 70-6; 186-3. |
| Moeden, met den gen. vermoeden, suspicari, 135-12. |
| |
| |
Moeten, gebruikt in den zin van mogen, 260-18.
| Moeten, gebruikt in den zin van kunnen, 83-6. |
|
| Moeti, 2de pers. moet gy, 128-10. |
| Moghen, gebruikt in den zin van kunnen, 1-5; 2-1; 12-13; 23-3. |
| Moruhertich, adj. molli corde, 177-9. |
| Motael, mottael, metael, 241-10; 256-12; 257-6. |
| |
N.
Na, prep. met den dat. naer, volgens, 6-12; 12-15; 21-4. enz.
| Na, prep. naer, versùs, met den aec. 22-9. |
| Na, adv. daerna, posteà, deindè, 98-20. |
|
Naerre, adj. comparat. nader, propior, 67-18; 80-5; 106-19.
| Naerre, adv. nader, nader by, 177-16. |
|
| Naerstelic, adj. neerstig, studiosus, 63-19. |
| Nauwe, adv. nauwkeuriglyk, 4-1; 15-5; 42-1; 79-1; 90-4. |
Neder, adj. nederig, gering, laeg, 13-4; 30-14; 124-21; 128-12.
| Neder, voor nederder, in comparat. 40-23; 41-6. |
|
Nederen, tr. vernederen, verootmoedigen, 14-23; 15-14; 17-18.
| Nederen, intr. dalen, zinken, 20-18. |
| Nederen, reflex. gebruikt, 26-13; 79-4. |
|
| Nederheit, hede, vernedering, 7-4. |
| Nedermoedicheit, ootmoed, 3-6. |
| Neent, neen het, 66-22. |
| Ne gheen, ne ghene, geen, 131-2; 152-4. |
| Neychlic, adj. gencigd, proclivis, 179-24; 180-16. |
| Neyghen, intr. overhellen, geneigd zyn, 71-6; 98-22. |
| Nemen an, tr. ontleenen aen of van, 51-21. |
| Nemetse, voor neemt zy, 38-2. |
| Nemmermeer, adv. nooit, nimmer, 29-6; 32-10; 93-18. |
| Nerghent, adv. nergens, 50-17; 103-10. |
| Nernstelic, adv. neerstiglyk, 26-15. |
| Nernstich, adj. neerstig, passim. |
| Nie, adv. nooit, nimmer, 36-16. |
| Nieman, niemen, dat. niemene, niemand, 7-13; 23-5, et passim. |
| Niet, voor niets, 13-11; 22-6; 74-7; 141-9; 157-10. |
| Niet het, voor niet dat het, 98-7. |
| Niet mit al, niets, 93-26. |
| Niewer, niewers, adv. nergens, 18-14; 86-7. |
| Nyghen, intr. hellen, inclinare, 213-16. |
| Nye, nie, adv. nooit, nimmer, 8-18; 11-15; 99-12; 100-17. |
Nochtan, conj. nogtans, 1-6.
| Nochtan, adv. ofschoon, alhoewel, 55-22. |
| Nochtan, dat, alhoewel, 45-5. |
|
| Noden, tr. noodigen, invitare, 151-23. |
| Noetorfte, nooddruft, 60-15. Zie daer de aenteek. 5. Vglk. 131-1. |
| Noetorftich, adj. met den gen. behoefte hebbende aen, 90-17. |
| Noyt, bevestigend, voor ooit, 152-23; 198-19. |
| Noot hebben, met den genit. 90-14; 116-2. |
| Noot sijn, impers. met den gen. rei en den dat. pers. noodig zyn, 3-1; 65-6; 111-6; 239-2. |
| Nuw, gen. nuwes, adj. nieuw, 153-21. |
| |
| |
| |
O.
| Oefenachtich, adj. yverig, studiosus, 195-7. |
| Oeſenen, met den gen. 13-1. Vglk. 193-14. |
| Oerden, orde, kloosterorde, 38-16. |
| Oetmoedighen, reflex. zich verootmoedigen, 136-6. |
| Of, oft, conj. indien, 34-10; 83-15; 137-6. |
| Of doen, van zonden gezeid, uitwisschen, delere, 107-13. |
| Ocsuyn, ocsune, gelegenheid, reden, 47-15; 98-11. |
| Om, voor on, in samenstelling, passim. |
| Ombevaen, part. omvangen, cireumdatus, 95-10. |
| Ommacht, onmagt, 158-20; 159-28. |
| On, voor ont, in samenstelling, passim. |
| Onbehanghen van, gebruikt in den zin van vry, onbekommerd, 33-2; maer het is welligt eene misschryving. |
| Onbchoet, adj. onbehoedzaem, 132-12. |
| Onberen, tr. ontberen, missen, varere, 60-16. |
| Onberespt, onberispelyk, 179-12. |
| Onbesceiden, adj. onscheidbaer, 103-10. |
| Onbeweghet, part. onbewogen, 83-2. |
| Onbreke, subs. van ontbreken, deſicere, 29-17. |
| Onderdaen, adj. onderworpen, onderdanig, 154-22. |
| Onderlaet, het lat. sessatio. Sonder onderlaet, zonder ophouden, 46-24; 71-6. |
| Onderstant, het lat. hypostasis, 223-8. |
| Onder wilen, adv. somtyds, 89-20; 92-13. |
| Onderwinden. Vkl. 48-6. |
| Ondoechlic, adj. onlydelyk, 251-5. |
| Ondrachtich, onvruchtbaer, steritis, 148-19. |
| Onfaen, tr. ontvangen, 144-17. |
| Onfonken, tr. aensteken, ontsteken, 212-21. |
| Ongaen, intr. ontgaen, 70-23. |
| Onghedeylt, adj. onverdeeld, 155-6. |
| Onghedolt, ongeduld, 58-9. |
| Ongheduer, ongeduld, 135-10; 159-1; 177-17; 178-16. |
| Onghehinderlic, adv. ongehinderd, 62-8. |
| Onghecostheit, onrust. Vkl. 112-1. |
| Onghel, roet, smeer. 257-19. |
| Ongheleefd, adj. part. Zie bl. 130, aenteek. 1. |
| Onghelijc meere, veel meer, 86-29. |
| Onghenatuert, adj. van kwaden aert, 204-25. |
| Ongheneyghet, adj. Vkl. 61-15. |
| Onghenuchtert, adj. Vkl. 202-7. |
| Ongheoerdentlic, adv. onordelyk, inordinatè, 20-22. |
| Ongheoirdend, adj. onordelyk, ongeregeld, inordinatus, 9-22. Vglk. 125-7. |
| Ongheordinierd, adj. ongeregeld, 27-19; 44-18. |
| Onghepayd, onvoldaen, 177-18. |
| Ongherijnlic, adj. niet aen teroeren, 195-1. Zie Gherinen. |
| Onghesaet, adj. ongerust, het lat. insedatus, 54-15. Zie Ghesaet. |
| Onghewaert, adj. onbehoedzaem, 85-5. |
| Onghewarich, adj. ongetrouw, 60-11. |
| Ongheweghen, adj. ongeacht, 187-5. |
| Ongheweldich, met den gen. impotens, 131-6; 132-15. |
| Onghier, adj. Vkl. 212-25. |
| Onhebbelic, adj. onbekwaem, onvatbaer, inhabilis, 28-18. |
| Onhebbelicheit, onbekwaemheid, onvatbaerheid, 28-2. |
| |
| |
| Onhinderlike, onhinderliken, adv. ongehinderd, zonder beletsel, 28-3; 32-24. |
| Onhoeghen, voor onthoeghen, 68-11; 71-4; 72-6. Zie Onthoeghen. |
| Oncusten, tr. Vkl. 147-5. |
| Onlede, bezigheid, werk, 48-7, en de aenteek. 4. 128-16, onlede van herten, bekommering, occupatio cordis. Vglk. 130-19. |
Onledieh, adj. bezig, bemoeid, 205-24.
| Onledieh, met, bezig, occupatus, 82-9. |
|
| Onnen, gunnen. Zie Gonnen. |
| Onnut, adj. nutteloos, 63-4; 64-17; 65-11. |
| Onordelic, onoerdelic, adv. inordinatè, 44-4; 70-9. |
| Onordene, ongeregeldheid, inordinatio, 180-5. |
| Onrecht, adj. ongeregtig, injustus, 67-2. |
| Onsalich, adj. ongodsdienstig, impius, 220-8. |
| Onsalicheit, ellende, miseria, 18-16; 19-1. |
| Onsaten, tr. ontrusten, ontstellen, 83-4. |
| Onsculdighen, tr. ontschuldigen, verschoonen, 65-21. |
| Onse Vrouwe, Onze Lieve Vrouw, 98-12. |
Onsteken, voor ontsteken, 40-2.
| Onsteken, part. ontstoken, 102-16. |
|
| Onsterven, met den dat. afsterven, 151-12. |
| Ontamelie, adj. onbetamelyk, 132-3. |
| Ontbeiden, tr. verwachten, 78-15; 79-15; 246-22; 249-1. |
| Ontberen, met den gen. missen, carere, 259-13. |
| Ontbliven, intr. met den dat. ontbreken, te kort blyven, deficere, 58-16; 77-9; 107-9. |
| Ontedelen, tr. 169-26. |
Ontfaen, onfaen, tr. ontvangen, 26-22.
| Ontfaen, onfaen, part. 162-10. |
|
| Ontfaermen, ontfermen, reflex. 6-8; 186-17. |
| Ontfankelic, adj. met den gen. vatbaer, capax, 34-15. |
| Ontfeet, 3de pers. van ontfaen, 226-2. |
| Ontfermen, intr. met den gen. 131-18. |
| Ontfermherticheit, bermhertigheid, misericordia, 59-11; 100-24; 127-7. |
| Ontfunct, part. ontvonkt, 158-8. |
| Ontgaen, intr. zich misloopen, slechte wegen volgen, 100-22. |
| Ontghelden, met den gen. betalen, bezuren, 99-14. |
Onthoghen, tr. verheffen, opbeuren, 46-17; 80-8; 102-6.
| Onthoghen, intr. met den dat. excedere, 11-16; 217-2. |
| Onthoghen, reflexief, zich verheffen, excedere, 11-23; 158-27; 159-6. |
|
| Onthopen, intr. wanhopen, desperare, 101-9; 196-4; 256-1. |
Onthouden, tr. onderhouden, voeden, 171-24.
| Onthouden, tr. wederhouden, intoomen, 90-6; 98-1. |
| Onthouden, reflex. zich wederhouden of beletten van, 157-19. |
|
Onthout, behoud, 67-19; 80-5.
| Onthout, het lat. sustentaeulum, 160-16. |
|
| Ontmoet, ontmoeting, 218-5. |
| Ontploken, part. van ontpluken, 9-8. |
| Ontpluken, tr. Vkl. 134-23. |
| Ontroest, troosteloosheid, desolatio, 61-16. |
| Ontsaten, tr. ontzetten, ontroeren, perturbare, 57-24. |
| Ontschuldicht van, verschoond van, 195-19. |
Ontsien, tr. vreezen, 243-4.
| Ontsien, reflex. zich stooren of vreesachtig worden, 129-4. Vglk. 131-23; 153-9. |
|
| |
| |
| Ontsinken, intr. verzinken, demergi, 22-11; 23-18. |
| Ontsinnen, intr. zyne zinnen verliezen, 119-14; 177-19. |
| Ontslapen, intr. inslapen, obdormire, 252-13. |
| Ontvallen, intr. met den dat. excidere ex, 129-17. Vglk. 203-2. |
| Ontvlien, intr. met den dat. ontvlieden, 180-21. |
| Ontvloten, part. van ontvlieten, difflui, 23-18. |
| Ontvoeden, tr. het lat. depascere, 233-19. |
| Ontwerden, intr. het oppositum vanx werden, lat. deſicere, 22-9; 154-6. |
| Onverhaven, adj. nederig, 156-1. |
| Onvermingl, adj. onvermengd, 220-19. |
| Onversiens, adv. onvoorziens, 257-11. |
| Onverwandelt, adj. onveranderd, 160-10. |
| Onvredelic, onvreedzaem, lastig, 195-9, |
| Onwandelbaer, adj. onveranderlyk, 62-2; 199-4. |
Onweerde, smaed, verachting, 13-10; 77-12.
| Onweerde, in onweerden hebben, versmaden, verachten, 16-2; 106-25. |
|
| Onweerdich, onwerdich, adj. met den gen. indignus, 154-6; 182-22; 188-4. |
Onweerdicheit, onwaerdichcit, verontweerdiging, indignatio, 7-1; 10-20; 12-25; 13-19; 68-9.
| Onweerdicheit, smaed, versmaedheid, versmading, 7-5. - In onweerdicheden hebben, verachten, despicere, 11-3; 14-7; 16-12; 107-11. |
|
| Onweert hebben, trans. dedignari, 197-6. |
| Onwerde, verontweerdiging, 134-2. |
| Onwille, verveling, 141-2. |
| Op dat, conj. indien, mits. Vkl. 85-25. Vglk. 86-4; 88-3; 99-22. |
| Op doen, tr. open doen, openen, 113-22. |
| Op draghende, adj. trotsch, elatus, 256-5. |
| Op gaen, intr. klimmen, 186-24. |
| Opgaend, adj. opwaert strevend, 127-1. |
| Op gherechten, tr. verheffen, 45-22. |
| Opgheven, tr. verlaten, afzien van, 93-24. |
Opluken, intr. Vkl. 56-13. Vglk. 133-25.
| Opluken, tr. oploec, ontsluiten, openen, 9-9. |
|
| Oprichten, tr. opheſfen, verheſfen, 62-8. |
| Opvaert, hemelvaert, ascensio, 162-9. |
| Opverrisinghe, verryssenis, 243-2. |
| Op verstaen, intr. opstaen, resurgere, 247-15. |
| Opverstandenisse, opstanding, resurrectio, 173-20; 246-23. |
| Op verwecken, tr. opwekken van de dood, 242-3. |
| Orbaer, orbore, orbor, orber, v. nut, voordeel, 24-18; 48-13; 126-1. |
| Orbaren, orberen, tr. benuttigen, besteden, 48-1; 96-24. |
| Orbaerlic, orberlic, orborlic, adj. nuttig, voordeelig, 8-6; 34-7; 55-17; 64-24; 108-20; 150-6; 191-8. enz. |
| Ordel, oordeel, 17-13; 19-3. enz. |
| Ordelen, tr. oordeelen, 65-20. |
| Ordelic, adv. met orde, geregeldlyk, 225-3. |
| Ordine, orde, rang, kloosterorde, 124-14; 126-3; 193-7; 200-4. |
| Ordinieren, tr. verordenen, bestieren, 153-7. |
| |
| |
| Ordinieren, wyden, van het Priesterdom gezegd, 162-14. |
| Orlofgheven, met den dat. laten gaen, afschaffen, 153-2. |
Over, prep. sedert, 100-6, over menich jaer, sedert of gedurende langen tyd.
| Over, met betrekking van plaets, 86-14, over dusent milen, duizend mylen verwyderd. |
|
| Overdorpel, het lat. superliminare, 150-23. |
| Overſormen, het lat. transformare, 225-23. |
| Overforminghe, 219-11. |
Overliden, intr. over- of voorbygaen, 133-11.
| Overliden, tr. overschryden, transcendere, 170-10; 211-6; 218-3. |
|
Overmits, prep. met den acc. door, by middel van, ter oorzake, uit hoofde van, 3-10 et passim.
| Overmits, gebruikt met den gen. 18-18; 29-24. |
|
| Overmoedicheit, overmoed, 256-17. |
Overste, adj. bovenste, supremus, 142-12.
| Overste, van God gezegd, 148-8, Sonen des Alreoversten, kinderen des Allerhoogsten. Vglk. 18-12. - 153-10, overstepriester, opperpriester. |
|
| Overweselic, adj. het lat. superessentialis, 158-27; 231-4; 232-2. |
| Overwesen, het lat. superessentia, 167-16. |
| Overwesend, adj. zie Overweselic. |
| Outaer, man. en onz. 144-17. |
| |
P.
| Paysmakere, plur. gebruikt in den zin van het Evangelisch beati paciſici, 142-9. |
| Pape, priester, 161-26. |
| Partyë, pertië, gedeelte, soort, 124-8, passim. |
Peinsen, intr. bedenken, 66-3.
| Peinsen, tr. denken, 7-2; 10-21. |
|
| Perse, druk, pressura, 55-3. |
| Persemen, intr. woekeren, 202-2. |
Pijn, pine, moeite, arbeid, 21-22; 52-20.
| Pijn, pine, pyn, smart, 137-6. |
|
| Pine, imperat. van pinen, trachten, 116-6. |
Pinen, intr. poogen, trachten, moeite doen, 44-10; 112-13; 115-21.
| Pinen, tr. pynigen, pyn aendoen, 26-4; 143-9. |
| Pinen, reflex. moeite doen, 49-1. |
|
| Plach, imperf. van pleghen, gewoon zyn, 91-5. |
| Pleghen, absolutè gebruikt, gewoon zyn, 194-11; 204-13. |
Pleghen, tr. oefenen, uitoefenen, exercere, 31-6; 128-16; 162-16. - Met den gen. 187-8; 192-18; 229-12.
| Pleghen, gebruiken, met den gen. 130-25. |
| Pleghen, omgaen met, 125-16; 177-14. |
|
| Prediker, Predikheer, Dominikaen, 258-2. |
| Proeven, tr. beproeven, onderzoeken, 146-5. |
| Puerliken, adv. zuiverlyk, louter, 36-6; 50-6; 52-14. |
| Pulver, stof, pulvis, 247-5. |
| Punte (te) comen. Vkl. 53-5. |
| |
| |
| |
Q.
| Quaet beraden, kwaden raed geven, 202-3. |
| Qualiken, adv. kwalyk, nauwelyks, 60-14; 107-1. |
| Quellen, tr. part. ghequelt, 182-1. |
| Quijt sijn, met den gen. vry zyn, 97-12. |
| |
R.
| Rayen, raeyen, stralen, radii, 212-11. |
| Raste, rust, 159-12. |
| Rasten, intr. rusten, 126-14. |
| Re voor er, in comparatieven, 13-22, edelre. Passim. |
Recht, adj. geregtig, rectus of bonus, 51-2; 67-1.
| Recht, waer, opregt, 153-11. |
|
| Recht, rechte, adv. juist, omninò, 21-7; 50-13; 61-8; 187-5. |
| Redene, rede, mens, 132-16. Rede of verstand, intellectus, 4-11, passim. |
| Regule, sing. en plur. regel, 127-9. |
| Ridderscap, krygsdienst, militia, 84-2; 123-10. |
| Roeren, tr. raken, tangere, attingere, 96-21. |
| Roke, reuk, 122-16. |
| Rou, berouw, 258-5. |
| Rouwe, berouw, contritio, man. en vr. gebruikt, 99-17; 99-19; 101-12; 103-16. enz. |
| Rumen, tr. ruimen, verlaten, 257-20. |
| |
S.Z.
Saecht, saechte, adj. zacht, zoet, 41-19; 141-12.
| Saecht, wordt veelal gedeclineerd achter zyn substantivum, 1-11. |
|
| Saechten, tr. verzachten, temperare, 13-16; 41-20. |
| Saelt, zal het, met verlenging der vokael, om de inclinatie, 105-19. |
| Saen, adv. haest, haestiglyk, 73-14, alsoe saen, zoo haest. Vglk. 103-1; 108-21. |
| Sake, oorzaek, reden, causa of ratio, 14-12; 66-11; 74-26; 99-3; 101-18; 102-4; 103-9. enz. |
| Saken, tr. veroorzaken, 68-3. |
| Sacrificie, vrouw. 153-13. |
| Sale, byzonder gebruik van dit woord, 190-12. |
| Sant, imperf. van sinden of senden, 149-14. |
Satheit, verzadiging, saturitas, 211-4; 252-12.
| Scalc, adj. kwaed, boos, 63-21; 193-8; 202-3. |
|
| Scalc, streng, scherpzigtig, oplettend, 26-7; 66-14; 79-3. |
| Scalkelic, adv. boozelyk, 19-22. |
| Scalcheit, boosheid, 136-20. |
Scelden, intr. schelden, kyven, 195-9.
| Scelden, tr. berispen, bestraffen, 196-1. |
|
| Sceldinghe, twist, 65-11. |
| Sceppen, seiep, ghescapen of gheseepen, 5-19. |
| Sciere, schiere, adv. haest, 63-6, alsoe schiere, zoo haest. |
| Scinen an iets, intr. blyken door, 90-12. |
| Scoep, imperf. van sceppen, creare, 247-2. |
| Scop, spot, 136-17. |
| Scoren, tr. en intr. scheuren, 25-15; 135-9. |
| Scorsen, scorten, tr. aenschorten, cingere, 190-24. |
| Scout, schuld, culpa of debitum, 44-1; 106-11; 123-1; 138-10. |
| Scouwen, beschouwen, contemplari, 175-4. |
| Sculdich, adj. met den gen. 196-18. |
| Scuwen, tr. vermyden, fugere, 65-11. |
| |
| |
| Seechde, voor seehde, zegde, 257-1. |
Seghe, man. zege, victorie, 85-7.
| Seghe, veehten, overwinnaer zyn, 184-6. |
|
| Seker, adj. met den gen. 94-4. |
| Sekerre, comparat. zekerder, 48-20. |
| Sel, voor selt, zult, in den 2den pers. 84-16. |
| Seldi, zult gy, in sing, 14-6; 125-15; 126-7. |
Selen, sellen, heden zullen, 11-13.
| Selen, sullen, gebruikt in den zin van moeten, 191-9; 193-21; 239-10. |
|
| Selghi, zult gy, 99-7, 114-4. |
| Selk, selke, sommig, sommigen, 150-15; 204-1; 208-3. |
| Sels, 2de pers. van selen, zullen, 148-5. |
| Selsen, selsien. Vkl. 134-22. |
| Selt, zal het, 39-6. |
| Selve, pron. thans zelf, 4-7, hi zelve, hy zelſ. Vglk. 6-10. |
| Selvesheit, gebruikt in den zin van het lat. essentia, 80-4. |
| Selwi, zullen wy, 98-23. |
| Sende, imperf. van sinden, senden, 170-18; 242-24. |
| Sericheit, droefheid, smart, 239-15. |
| Seste, voor zesde, sextus, 141-25. |
| Setten, tr. inrigten, instellen, 172-13. |
| Sevenſout, adv. zevenmael, 251-3. |
| Si, 2de pers. voor sijt, 65-14. |
| Sich, imperat. van sien, 67-22. |
| Sidi, zyt gy, in sing. 120-10; 128-14. |
| Sie, substantivè gebruikt voor het lat. visio; doch vermoedelyk by misschryving van sien, 214-7. |
| Sighi, zyt gy, 91-13. |
| Sijn, met den gen. in den zin van iemands eigendom te zyn, of hem toe te behooren, 30-3; 32-20; 37-8; 59-10; 68-4; 86-30. enz. |
| Sijns selſs, lat. sui ipsius, 210-12. |
| Sijs, 2de pers. 44-2, du sijs, gy zyt. |
| Sin, verstand, 73-18, sijns sins, met zyn volle verstand. |
Sinlic, adj. zinnelyk, sensualis, 101-5; 178-4.
| Sinlic, zinnelyk, zigtbaer, 174-14. |
|
| Smadelic, adj. smadelyk, contumeliosus, 116-5. |
| Smaec, smake, mannelyk gebruikt, passim. - Vrouwelyk, 91-22. |
| Smakede, imperf. van smaken, voor |
| smaekte, 38-8. |
| Smaken, met den gen. 34-23. |
| Smaket, verlengde 3de persoon, smaekt, 34-22. |
| Smeken, tr. vleijen, 17-25, smekende woorden, vleijende woorden. |
| Smelten, tr. aentrekken. Vkl. 90-5. |
| Sneven, intr. vallen. Vkl. 203-4. |
| So...so, of soe....soe, voor comparatieven, heden hoe....des te, 29-9; 36-5; 40-11; 55-14. |
| Sockelicheit, geneigdheid tot zoeken, 39-17. |
| Soeken, intr. met den gen. 32-12, sijns selfs soeken, zich zelven zoeken. Vglk. 48-17; 121-18. |
| Soeken an, tr. verzoeken, 93-3. |
| Soe lanc, soe mere, adv. hoe langer hoe meer, 127-15. |
| Soenlic, adv. filialiter, 166-19. |
| Somtijt, adv. somtyds, 70-11; 114-11. |
| Sondelic, adj. zondig, 157-14. |
Sonder, voor zondaer, 258-14.
| Sonder, prep. behalve, met den dat. 60-6, passim. |
| Sonder, onderlaet, zonder ophouden, incessanter, 31-22; 33-3; 167-1. |
|
| Sorehhertich, adj. Vkl. 191-12. |
| Sorghelic, adj. gevaerlyk, bedenkelyk, 195-22. |
| Soude, gebruikt in den zin van moest, 51-5, it. 15. |
| Souter, Psalmboek. Vkl. 52-11. Vglk. 94-17. |
| |
| |
| Spade, adv. laet, 202-8. |
| Spannen (crone), kroon dragen, 234-6. |
| Sparen, met den gen. 137-9. |
| Spieghelic, adj. van het naemwoord afgeleid, 167-22. |
| Stadelic, adv. gestadiglyk, 62-10. |
| Stadich, ighe, adj. gestadig, aenhoudend, 27-7. |
| Stapans, staphans, adv. in dit oogenblik, nu ter stond, aenstonds, 58-20; 60-7; 76-20; 100-3; 101-9; 107-20. |
| Staren, intr. schouwen, scherp zien, intendere, 71-15; 81-15; 208-18; 211-1; 215-8. |
| Starf, imperf. van sterven, 248-14. |
| Stat, stede, plaets, locus, 7-3; 22-4; 49-24; 147-1. |
| Stat hebben, plaets hebben, 78-2. |
| Steenkijn, diminutief van steen, 13-5. |
| Steet, voor staet, 185-24. |
| Sterf, voor starf, imperf. van sterven, met de vokael van het praesens, 11-15. |
Sterven, intr. met den gen. versterven, 12-2; 53-7; 46-20; 50-15.
| Sterven, met den dat. afsterven, 125-1; 126-12; 127-15; 158-15; 189-25. enz. |
|
| Stichten, tr. instellen, 152-20. |
| Stont (sulke) adv. somtyds, 64-24; 65-3. |
| Storf, imperſ. van sterven, 257-11. |
| Stract, strate, weg, 71-11. |
| Striden, intr. twisten, contendere, 24-15. |
| Stuer, adj. hevig, 218-9. |
| Stuerheit, hardheid, 54-4. |
| Sullen, souden, veelal gebruikt in den zin van moeten, 2-3; 4-11; 19-15. enz. |
| Sulke stont, adv. somtyds, interdum, 64-24; 63-3. |
| Sulwi, zullen wy, 248-10; 249-11. |
| Supen, subst. zuipen, soep. 90-18. |
Zwaerheit, loomheid, torpor, 181-9.
| Zwaerheit, last, gravamen, 29-21. |
|
| Zwaerliken, adv. zwaerlyk, 66-3. |
| Zware, zwaerre, comparat. zwaerder, 132-11. |
| |
T.
| Tamelic, adj. betamclyk, decens, 258-5. |
| Tamelike, adv. betamelyk, decenter, 31-2. |
| Te, prep. regeert den dat. 13-22. |
| Te doen hebben, van doen, noodig hebben, 91-8. |
| Teghen, teghens, prep. regeert den dat. 6-23. |
| Teghen sijn, met den dat. repugnare, 95-23. |
| Te gronde, adv. tot in den grond, grondiglyk, 7-11; 12-21; 29-5; 53-13; 40-9; 66-14. enz. |
| Te hans, te hants, adv. aenstonds, mox, 142-13; 163-9. |
| Te hulpen, ter hulp, te baet, 79-5. |
| Teken, teiken, teeken, wonderwerk, 120-8; 221-15. |
| Te mael niet, adv. in 't geheel niet, 231-7. |
| Te male, te mael, adv. teenemael, volkomentlyk, geheellyk, 55-3; 57-8; 90-11; 93-2; 109-13. |
| Temmet, verlengde 3de persoon van temmen, voor temt, 41-20. |
| Te niete werden, te niet gaen, 105-3. |
| Te nieute gaen, te niet gaen, 154-5. |
| Te rechte, adv. opregtelyk, waerlyk, 50-10. |
| Teren, tr. verteren, consumere, 157-21; 158-5; 159-2; 172-4. |
| Terwen, adj. 156-2, terwen coren. |
| Te vergheeſs, voor niet, gratis, 134-14. |
| Te vreden, met den gen. 94-13. |
| Tijt, van ouds vrouwelyk, 65-6. |
| |
| |
| Toe, prep. tot, regeert den dat. 145-26; 207-18. |
| Toe behoiren, toekomen, als iets waer men regt op heeft, 29-23. |
| Toedoen, intr. medewerken, medewerking, 126-8. |
| Toehoiren, intr. 19-2. Zie Toe behoiren. |
| Toekeer, het opposiet van afkeer, 11-22; 43-6; 105-13. |
| Toekeren, reflex. convertere se, 199-22. |
| Toe comen, by komen, 86-26. - Te heurt vallen, 108-7. |
| Toecomst, aenkomst, adventus, 243-21. |
| Toenemen, intr. aengroeijen, vermeerderen, 28-6; 56-9. |
| Toern, toren, toorn, ira, 58-9; 82-17; 259-16. |
| Toevallend, adj. toevallig, accidentalis, 249-15. |
| Toninghe, vertooning, uiterlykheid, 64-17. |
| Tonrecht, adv. te onregt, 20-12. |
| Tot, tote, prep. regeert den dat. 1-4; 5-1; 5-7; 9-3; 89-7. enz. |
| Tote, gebruikt in den zin van naer, volgens, 165-19; 166-3. |
| Tole dier tijt dat, adv. tot dat, donec, 152-27. |
| Toten, tote den, in dat. 84-16. |
| Truffe, leugen, bedrog, 244-25. |
| Tsi, het zy, 57-22. |
| Tweerhande, adj. tweederlei, 101-5. |
| Twivel, twyfel, 149-22. |
| Twivelen, intr. met den gen. 49-23. |
| |
V.
| Vader, zonder s in genitivo, 64-19; 171-8; 241-26. |
| Vaderlicheit, het lat. paternitas, 166-17. |
| Vaen, tr. vangen, 41-12; 131-5. |
| Vallen, impers. gebeuren, voorvallen, 90-4. |
Van, prep. regeert den dat. 6-21, passim.
| Van, gebruikt voor door of uit, 102-11; 106-14; 120-9; 134-7; 223-14; 239-11. |
|
| Van daghe te daghe, adv. van dag tot dag, 129-22. |
| Van nieute, uit niets, ex nihilo, 138-12; 154-15; 209-23; 210-18. |
| Van node, adv. noodzakelyk, necessariò, 32-14; 42-5; 138-11; 196-15; 239-2. |
| Van nuwes, adv. op nieuw, denuò, 124-5; 140-23; 178-18. |
| Van rechte, adv. van regts wege, te regt, jurè, 128-15; 196-15. |
| Vaste, voor vastste, 24-2. |
| Vasten, vr. vastetyd, quadragesima, 204-11. |
| Vechten, activè gebruikt, 184-6, seghe vechten, de victorie behalen. |
| Veelic, velic, dierlyk, animalis, 30-18. |
| Venyn, adjectivè gebr. venynig, 53-7. |
| Verantwoorden, tr. wêergeven, vieem reddere, 38-13. |
| Verbeelden, tr. Zie Verbeelt. |
| Verbeelt, adj. part. door beelden of inbeeldingen gestoord, 130-12. |
| Verbeiden, tr. afwachten, wachten naer, expectare, 31-14. |
| Verbelghen, tr. vergrammen, 151-21. |
| Verbernen, tr. verbranden, 140-16; 157-11. |
| Verbliden, reflex. met den gen. zich verblyden met of wegens, 8-2; 18-4. |
| Verblinden, intr. blind worden, 132-16. |
| Verboren, tr. part. verboert, verbenren, 6-4. |
| |
| |
| Verborghen, gebruikt voor verbergen, 61-15. |
| Verdelewet, part. Vkl. 103-1. |
| Verderſt, part. van verderven, verdorven, 111-6. |
| Verdienen, met den gen. part. 106-11; 200-10; 258-15. |
| Verdiente, verdienste, meritum, 25-10; 59-12; 140-13. |
| Verdoelt sijns weghes, die van zynen weg is, 44-12. |
| Verdorven, intr. bederven, 2-13. |
| Verdriet, adjectivè gebruikt, verdrietig, 211-5. |
| Verduldelic, like, liken, adv. verduldiglyk, 55-1; 57-18. |
| Verenighen, intr. vereenigd worden, 218-5. |
| Vergaderen, intr. tot een worden, adunari, 154-26; 155-15. |
| Vergaen, intr. met den dat. ontvallen, 85-4. |
| Vergheet, voor vergaet, 74-3; 132-17; 211-7. |
Vergheten, regeert den gen. 4-12, 12-13; 34-16; 104-8; 108-18.
| Vergheten, met den accus. gebruikt, 104-8. |
|
| Verghetenisse, vergetelheid, 259-2. |
| Verghiſſenisse, verbale van vergheven, vergiſtigen, 35-6. |
| Vergouden, part. van verghelden, betalen, 138-10. |
| Vergrypen, reſlex. zich misgrypen, 97-5. |
| Verhaven, adj. verheven, 124-12; 126-14; 141-1. |
| Verheſſen, intr. hoogmoedig worden, 150-2. |
| Verhenghen, tr. gehengen, toelaten, 95-16. |
Verhitten, tr. aenvuren, 134-9.
| Verhitten, intr. heet of heeter worden, 155-22. |
|
| Verhoiren, tr. hooren, 149-12. |
| Verhoverdighen, intr. zich verhooveerdigen, 2-18. |
| Verclaerd, adj. verlicht, 124-12. |
| Verlanghen, intr. uitstellen, vertragen, moram facere, 31-15. |
Verlaten, vergeven, remittere, 221-16.
| Verlaten, reflex. met op, 131-23. |
|
| Vertatenis, verlossing, vergiffenis, remissio, 137-17; 153-23; 163-7; 246-5. |
| Verledighen, tr. verlossen, eximere, 144-13. |
| Verleysten, verleesten, tr. het lat. |
| praestare, 8-10; 37-19; 50-16; 152-16. |
| Verliesen, met den gen. 44-5. |
| Verlochenen, intr. met den gen. 34-16; 68-12. |
| Verloes, imperf. van verliesen, 170-15. |
| Vermaken, tr. verbeteren, herstellen, 111-8. |
| Vermaker, hersteller, restaurator, 24-7. |
| Vormaledien, tr. 144-1. |
Vermanen, var. bemanen, tr. bezweren, 244-25.
| Vermanen, met den gen. 57-1; 62-16; 72-20. |
|
| Vermiddelen, tr. Zie Vermiddelt. |
| Vermiddelt, adj. part. door een tusschentredend ding gestoord, 130-12. |
| Vermiden, reflex. met den gen. ontzien, 146-10. |
| Vermoghen, met den gen. part. 112-4. |
Vernieuten, tr. vernietingen, 191-20.
| Vernieuten, intr. te niet gaen, exinanire, 124-13. |
|
| Vernoy, verdriet, 249-13. |
| Vernuut, 3e pers. van vernuwen, 178-14. |
| Vernuwen, intr. vernieuwd worden, 135-6. |
| |
| |
| Vernuwet, verlengd part. 101-2; 169-5. |
| Veronweerden, reflex. versmaden, 15-15. |
| Veronweerdighen, reflex. versmaden, 15-1. |
| Versaecht, part. verschrikt, 148-2. |
| Versaet, part. van versaden, verzadigen, 57-20. |
| Versameninghe, gemeente, congregatio, 51-10. |
| Verseren, intr. toenemen in wee, zeerder worden, 135-6. |
| Versien, tr. voorzien, verordenen, 93-27. - Voorzien, pracvidere, 100-14. |
| Versinken, tr. dompelen, mergere, 140-16. |
| Versinnen, tr. verstaen, beseffen, 164-5. |
| Verslapen, tr. door slapen verzuimen, 77-11. |
| Versmadet, verlengd part. versmaed, 9-20. |
| Versmaetheit, verachting, minachting, 16-14, in versmaetheden hebben, verachten. Vglk. 96-3. |
| Versmelte, var. versmalt, versmout, imperſ. van versmelten, 257-18. |
| Versoenen, intr. verzoend worden, of zich verzoenen, 132-19. |
Verstaen, tr. erkennen, agnoscere, 59-18.
| Verstaen, met den genit. part. 128-22. |
|
| Verstandenisse, verstand, intellectus, 4-15; 82-8; 189-24. |
| Verstandend, gebruikt voor verstandelyk, intellectualis, 71-18. |
| Verstandich, adj redelyk, rationalis, 115-19. |
| Verstandicheit, verstand, intellectus, 81-14; 216-9. |
| Versteet, 3de pers. van verstaen, 142-15. |
| Versterven, intr. te niet gaen, 255-18. |
| Verstopt, var. ghestopt, bestopt, 260-5. |
| Versumen, reflexief gebruikt, 193-19. |
| Verteech, imperſ. van vertyen, 53-23. |
Vertyen, 3de pers. vertijt, imperf. verteech, of vertiede, part. verteghen, met den gen. verloochenen, van iets afzien. 7-11; 11-12; 21-20; 29-25; 52-17; 57-8; 42-10; 57-18 enz.
| Vertyen, Met den acc. gebruikt, 30-12; 31-14, 39-16; 42-11; 76-20; 91-23; 177-14. enz. |
|
| Vertrecken, tr. verhalen. Vkl. 56-16. |
Vervaren, tr. verschrikken, afschrikken, 260-12.
| Vervaren, intr. verschrikt worden, 101-9. |
| Vervaren, intr. vergaen, 2-15. |
| Vervaren, reflex. met den gen. rei, verschrikken van, 85-20. |
|
| Verveerlic, adj. schrikkelyk, 34-8. |
| Vervlieten, intrans. het lat. diſſluere, 216-22. |
| Vervollet, verlengd part. vervuld, 243-23. |
Verwandelen, tr. ſrequentatief van wenden, verkeeren, veranderen, 27-20; 154-3.
| Verwandelen, intrans. anders worden, 27-22; 175-24. |
|
| Verwandelinghe, verandering, mutatio, 18-12; 114-11. |
Verwanen, intr. verwaend worden, zich verhooveerdigen, 90-2; 130-2.
| Verwanen, reflex. zich verhooveerdigen, 18-7; 24-14; 25-20. |
|
| Verweent, adj. Vkl. 60-4. |
| Verweghen, tr. overwegen, praeponderare, 107-21; 125-7. |
| |
| |
| Verweghen, intr. bezwaren. Vkl. 57-17. |
| Verwinnen, tr. overwinnen, 83-16; 84-13; 85-9. |
| Verwonderen, intr. of impers. met den dat. verwonderen of verwonderdzyn, 7-5; 12-13; 57-3; 158-26. |
| Verworghen, intrans. gebruikt, 257-12. |
| Verworpen, tr. verwerpen, 97-14. |
| Verworpenheit, uitschot, ejectio, 13-8. |
| Verzwinen, of verzwymen. Vkl. 54-17. |
| Vese. Vkl. 104-21. |
| Vesten, tr. bevestigen, stabilire, 85-16; 94-12. |
| Viant (de), de duivel, 90-1; 131-15. |
| Vieren, van feestdagen gezegd, 194-8. |
| Vindes (du), 2de pers. 44-8. |
| Vleysch, gen. des vleyschs, 121-3; 131-9; 160-7. |
| Vlie, imperat. van vlieden, 64-16. |
| Vlien, tr. vlieden, ontvlugten, 62-18; 84-25. |
| Vlics (du) 2de pers, 44-8. |
| Vloed, het lat. flumen, 122-20. |
| Vloeyen, tr. gebruikt, doen vloeijen, 219-5. |
| Voere, in plaets van voor, antè, 158-25. |
| Voetghetret, voetbank, 256-6. |
| Voir, prep. voor, 3-9. Passim. |
| Voirborch der hel, onzydig, limbus, 241-23. |
| Voirlocpen, met den acc. het lat. praecurrere, 184-21; 185-20. |
| Voirraet, voordacht, opzet, 196-11; 225-4. |
| Voirsien, tr. voorbeschikken, 120-2; it. 8. |
| Voirt an, adv. voortaen, deinceps, 11-20. |
| Voirt meer, adv. verders, porrò, 128-19. |
| Voirt trecken, tr. vooruit zetten, provehere, 21-10. |
| Vol, adj. met den gen. 8-17; 9-5; 78-1; 84-1; 103-10; 122-5; 146-3; 157-15. enz. |
| Volbracht, part. perfectus, 224-1; 231-1. |
| Volbringhen, volvoeren, volmaken, perficere, consummare, 83-12; 86-25; 87-5; 123-11; 136-12; 181-21. enz. |
| Volghen, intrans. regeert den dat. 106-21; 115-2; 129-15; 243-7. |
| Volstandelic, adv. standvastiglyk, 85-8. |
| Vonden, part. van vinden, gevonden, 22-4. |
| Vondenis, oordeel, vonnis, 106-16. |
| Voorcopen, tr. opkoopen, 202-2, en de aenteek. |
| Voorsienich, adj. voorzigtig, omzigtig, 130-6. |
| Vore hebben, tr. voor oogen hebben, spectare, 13-23; 71-18. |
| Voren, adv. te voren, anteà, 164-1. |
| Vrede, gen. des vreden, 54-6; 62-5; 142-7. |
| Vrec, adj. gierig, tenax, 201-25. |
| Vri, adj. vry, met den gen. 33-4. |
| Vriliken, adv. vryelyk, 109-17. |
| Vriwillens, adv. vrywilliglyk, 225-14. |
| Vrocht, vrucht, fructus, 189.3. |
| Vroe, adv. vroeg, 95-10, alsoe vroe, zoo haest. Vglk. 101-19. |
| Vroechde, vreugd, 21-23. |
| Vroed, adj. wys, 173-1. |
| Vroghede, vreugd, 34-12. |
| Vrome, vr. nut, voordeel, 97-16. |
| Vromen. Vkl. 78-4. |
| Vroude, vreugd, 42-4. |
| Vruchtbaerre, comparat. 52-14. |
| |
U.
| U voor uw, 125-15; 130-23; 186-8; 208-16. enz. |
| Uut, ute, prep. regeert den dat. 3-15; 7-22 et passim. |
| |
| |
| Uutbrec, uitbreking, 89-13. |
| Uut gaen, intr. met den gen. 32-13, sijns selves uutgaen, zich zelven uitgaen, abnegare seipsum. Vglk. 33-12; 40-7; 50-12; 88-16; 94-16; 95-9. enz. |
| Uutnemer, kiezer, 106-8, een uutnemer der personen, het lat. personarum acceptor. |
| Uutwendelic, adv. uitwendiglyk, 113-17. |
| Uwe, voor u, 131-1, et alibi. |
| |
W.
| Waer, 2de pers. voor waert, 65-14. |
| Waerlic, lijc, adj. wereldlyk, 2-1. |
| Waerliken, adv. waerlyk, 95-8. |
| Waernemen, met den gen. opmerken, observare, 8-10; 50-3; 62-9; 63-18; 84-12; 85-12. enz. |
| Waeromme, reden, het quare, 150-11; 173-3. |
| Waert, adv. van rigting, met te en den dat. 13-24; 14-2. |
| Wale, adv. wel, 70-17; 121-2. |
| Wallen, intr. wellen, scatere, ebullire, 218-8. |
| Wandelbaerheit, veranderlykheid, 71-9. |
| Wandelen, intr. frequentatief van wenden, verkeeren, 72-1. |
| Wandelinghe, omgang, verkeer, 132-12. |
| Wanderen, intr. omgaen, verkeeren, conversari, leven, 31-12; 59-18. Zie Wandelen. |
| Wanderinghe, omgang, verkeer, 65-19. |
Wanen, tr. meenen, denken, zich laten voorstaen, 16-26; 18-13; 38-7; 65-24; 91-17.
| Wanen, gevolgd van eenen infinit. zonder le, 19-7; 124-19; 126-6; 208-8. |
|
| Want, eonj. dewyl, omdat, naerdien, 1-1; 4-2; 70-7; 84-11; 97-7. enz. |
| Want, voor want het, 208-2. |
| Ware, waer dat sake, indien, in geval dat, 29-21; 77-1. |
| Warich, adj. waer, opregt, getrouw, 16-1; 78-9. |
| Wassen, intr. groeijen, toenemen, 131-21. |
| Wat, voor welk, 260-9. Met het volgend subst. in genit. 148-2. |
| Weder, adv. daerentegen, integendeel, 4-6; 10-6. |
| Weder oſ,...oſ, het zy, het zy, sive, sive, 21-9; 69-15; 86-1; 203-15. |
| Wederboecht, part. reflexus, 207-8. |
| Wederghelt. Vkl. 50-11. |
| Wedersegghen, tegenspreken, 19-13. |
| Weerdich, adj. met den gen. 26-1; 135-4; 182-20. |
| Weerdicheit, eerbied, achting, veneratio, 100-9; 110-1; 119-9; 134-13. - In weerdicheit of weerdicheden hebben, hoogachten, vereeren, 10-22; 107-10. - Weerdicheit gheven, eer bewyzen, 10-26. |
| Weerlic, werlic, adj. wereldlyk, laicus, 49-15; 130-21. |
| Weerlicheit, wereldlykheid, 81-10. |
| Weerste, voor weerdste, waerdste, 107-25. |
| Weert, gastheer, hospes, 152-9. |
| Weetstuus, weet gy des, 43-11. Zie Weten. |
| Weghen, tr. veelal gebruikt met byvoeging van groot of clein, in den zin van het lat. magni of parvi pendere, 14-23; 18-16; 26-9. Vglk. 63-24; 64-2; 77-9; 79-5; 102-9; 104-11. enz. |
| Welheit, het fr. bien-être, 133-21; 134-19. |
| Wellen, wellend, intrans. 237-4. Zie Wallen. |
| Weninghe, geween, 259-4. |
| |
| |
| Wennen, tr. gewennen, 69-6. |
| Werdelic, adv. weerdiglyk, 180-13. |
| Werdere, var. weerdere, waerder, godspenning, handgift, arrhae, 123-21. |
| Werſ, werven, mael, 9-16, menich werven, menigen keer. |
| Werken, wracht of wrocht, ghewracht of ghewrocht, doen, maken, uitwerken, 28-3; 32-6; 33-1. Vglk. 39-10; 42-13; 47-4; 68-3; 82-6; 87-9; 132-6, enz. |
| Werken, tegenovergesteld aen lyden, 34-20. |
| Werken, gebruikt voor wreken, per metathesin, 102-20. |
| Werket, voor werkte, 79-22. |
| Werscappen, intr. Vkl. 113-26. |
| Wes, imperat. van wezen, 64-15. |
| Weselic, adv. essentialiter, 166-4. |
| Weten, met den genit. part. 7-8; 10-25; 41-4; 94-9. |
| Wighen, intr. Vkl. 218-1. |
| Wil, gen. des willen, 34-9; 137-11; 210-22. |
| Wildijs, wilt gy des, 9-12. |
| Wile, tyd, stond, 59-2, die wile dat hi, terwyl of zoo lang hy. |
| Wille (om sinen), om zynent wil, 8-16. |
| Willech, willich, adj. willig, vrywillig, 138-7; 162-21. |
| Willicheit, hede, gewilligheid, 30-15. |
| Willichlike, liken, adv. gewilliglyk, vrywilliglyk, 42-4; 49-14; 55-22. |
| Wils, wilste, 2de pers. sing. van willen, 32-4; 88-20. |
| Wittelic, liken, adv. wettiglyk, 28-19; 83-14; 144-5. |
| Woert, woord, 34-7; 66-18; 93-12. |
| Wolkene, wolk, 133-11. |
| Worde, imperf. subj. van werden, 7-17; 169-28. |
| Worden, plur. van het imperf. indicat. of subj. 97-15; 98-16; 100-20; 131-6; 140-21; 185-7. enz. |
| Worden, part. voor geworden, 140-21; 185-7. |
| Wordi, wierdt gy, 131-6. |
| Worpen, voor werpen, 259-1. |
| Woude, imperf van willen, 40-11; 89-1; 93-12; 94-10; 137-9. |
| Wracht, imperf. 140-1. Zie Werken. |
| Wrocht, imperf. 7-22; 87-18. Zie |
| Werken. |
| Wroeghen, tr. beschuldigen, 146-11; 193-21. |
EINDE VAN HET GLOSSARIUM. |
|
Auteursrechtvrij