Logo DBNL
Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel (1858)

Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

(1858)–Jan van Ruusbroec–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Glossarium.

Het eerste cyfer verwyst naer de bladzyde; het tweede, naer den regel. Vkl. beteekent verklaerd; Vglk. beteekent vergelyk.

A.

Abd, abt, vader, I, 146-21.
Abde, abten. Vkl. II, 187-4.
Abis, abys, afgrond, I, 213-22; II, 240-9.
Abolghe, gramschap, verbolgenheid, II, 9-3; 164-17.
Achates, agaet, I, 218-22.
Achstende, achtste, I, 257-16.
Achte, achtste, II, 110-13.
Achten, werkwoord, gebruikt met den genitivus, II, 178-9; 185-20; 187-15.
Achtende, achtste, I, 219-7.
Achtenste, achtste, II, 110-26.
Achtersien, achterom zien, I, 177-16.
Achterspraek, achterklap, II, 10-14.
Adamant, diamant, II, 59-7.
Aen, oud gebruik van dit voorzetsel, II, 235-15.
Aer, arend, adelaer, II, 128-1; 198-9.
Afgaen, verlaten, verzaken, gebruikt met den genitivus, I, 9-12.
Alheit, geheelheid, I, 96-10.
Almechtecheit, almagt, almogendheid, II, 7-15.
Alpheus, wat beteekent, I, 215-20.
Alre, aller, passim.
Alsoe, even zoo, II, 123-16.
Al te hans, aenstonds, I, 121-20; II, 52-14.
Altoes, aenhoudend, gedurig, I, 51-7.
Ambacht. Vkl. II, 49-19. Vglk. 99-14.
Ander. Veelal gebruikt in stede van tweede, I, 2-12.
Anderheit, verschil, verscheidenheid, diversitas, I, 47-18; 101-15.
Andreas, wat beteekent, I, 206-6; 207-16.
Ane, gebruikt in de beteekenis van volgens, II, 121-17.
Ane, gebruikt in de beteekenis van by, II, 146-25.
Anebeden, aenbidden, passim.
Anebeghin, beginsel, oorsprong, II, 204-15.
Antwerden, antwoorden, beantwoorden, I, 46-28; 48-25.
Aplompe, thans plompe, nederduitsche naem der Nymphaea of Nenuphar, I, 68-10.
Aprul, April, II, 151-I5.
Arbeiten, arbeiden, II, 26-4.
Argeren, erger maken, erger worden, I, 173-12.
Armoede, onzydig gebruikt, II, 18-20.
Aser, wat beteekent, 1, 219-11.
Ave, af, passim.
Avekeer, afkeer, I, 10-22.
Avent eten, avondmael, coena, II, 154-16.

B.

Balch, buik, II, 122-17.
Bartholomeus, wat beteekent, I 219-18.
Bat, beter, II, 112-10; 143-11; 147-1.
Bat (te), te beter, I, 244-12.
Beck, becken, van kleederen, II, 175-14.
Bedelen, frequentatief van bidden, II, 189-18.
Bederft, substautivè gebruikt, II, 185-4.
Bederven, verderven, I, 71-6.
Bederven, verloren gaen, perire, II, 10-11; 137-12.
Bediedinghe, beteekenis, II, 222-16.
Beeden, bidden, II, 120-14.
Beedend, biddende, II, 114-8.
Begaen, doen, bedryven. Dit verbum werd oudtyds zoo wel in een goeden, als in een kwaden zin gebruikt. Alle der doghede, die men in erterike begheet, I, 20-24.
Begaen, gebruikt in den zin van vieren, celebrare, II, 103-7.
Begaren, begeren, II, 2-21 et passim.
Beghen, begin, passim.
Begheren, gebruikt met den genitivus rei, I, 9-1; 150-16; 255-24; II, 14-15.
Beghering, begeerte, I, 32-5; 84-9.
Begherlecheit, het latynsche affectus, appetitio, I, 87-22.
Begherlic, begherlec, het latynsche concupiscibilis. Die begherlike cracht, I, 24-12.
Begheven, verlaten, gebruikt met den dativus. I, 64-9; 179-20.
Beghinnen, aenvangen (iets), I, 229-2.
Beghinnen, gebruikt in den zin van het latynsche initiare, I, 262-8.
Begonste, imperf. van beghinnen, I, 204-15.
Begriper, begryper, comprehensor, II, 151-25.
Begrijp (vri), vrye wil, liberum arbitrium, I, 73-21.
Behagelheit, behagelykheid, II, 176-2.
Behelsinghe, omhelzing, II, 238-14.
Behild, imperf. van behouden, I, 107-15.
Behoef, nut, voordeel. Te onsen behoef, I, 6-16.
Behoeven, noodig hebben, met den genitivus gebruikt, I, 95-20. Vglk. I, 126-12; 172-6; 197-17; 253-25; II, 96-24; 192-2.
Behouder, Heiland, Salvator, I, 25-13.
Beiden, wachten, I, 135-17.
Bejach, belang, voordeel, II, 193-2.
Bejaghen, achterhalen, verkrygen, II, 192-3
Bekeersam, gebruikt in den zin van het latynsche flexilis, II, 114-18.
Bekinnen, erkennen, zien, II, 2-2.
Belghen, (hem), zich vergrammen, II, 9-8.
Beliën, belyden, I, 57-22.
Belsem cruut. Vkl. I, 236-21.
Beluken, insluiten, bedekken, I, 67-21.
Benjamin, wat beteekent, I, 227-17; II, 133-7.
Berde, imperf. van berren, branden, II, 22-19.
Bereet tot, het latynsche paratus ad, I, 94-11.
Bereet van, voorzien van, II, 174-3.
Bernen, branden, I, 14-7, et passim.
Beroerlec, beroerlyk, mobilis, I, 121-6.
Beroeven, berooven, gebruikt met den genitivus, II, 242-18.
Berre, subjonctivus van berren, I, 158-2.
Berren, branden, I, 33-10, et passim.
Berrent, 3de persoon, voor brandt, I, 47-5; 50-2; II, 60-5.
Bescheedenheit, bescheidenheid, discretio II, 121-5.
Beseleel, wat beekent, I, 111-5.
Besloten, gesloten, I, 149-16.
Beslotenre doren, het latynsche januis clausis, I, 267-3.
Bespouwen, partic. bespogen, II, 99-6.
Bespraeien, besproeijen, I, 261-12.
Bespringhen, besprengen, besprenkelen, II, 64-16; 158-3.
Best, 2de persoon van het werkwoord zyn; ik ben, gy best, I, 204, 9 en 20.
Bestaden, besteden, II, 183-13.
Beva, bevange, I, 119-14.
Bevaen, partic. van bevaen, bevangen, I, 12-21, et passim.
Beveet, voor bevaet, bevangt, passim.
Bevoelen, gevoelen, gedacht, I, 106-19.
Beweecht, voor bewogen, II, 239-4.
Beweghet, voor bewogen, I, 97-4.
Bewijst, voor bewezen, I, 160-17; 181-25; II, 62-13; 233-15.
Bysse, egyptisch vlas, I, 23-4.
Bidden, gebruikt in den zin van bedelen, II, 189-18.
Bleven, voor gebleven, I, 180-23.
Blicken, blikken. Blickende wit, wit ziende, I, 52-2. Vglk. I, 252-6; II, 135-1.
Bloede, bloode, vreesachtig, II, 202-15.
Bocrane. Vkl. I, 63-1.
Boerde. Vkl. II, 13-7.
Boete, toovery, wichelary, II, 206-18.
Boetinghe. Vkl. I, 102-18.
Bokerane, zie Bocrane.
Bokrane, zie Bocrane.
Bor, imperf. van berren, branden, II, 89-2; 95-23.
Bordene, last, II, 209-15.
Borghen, borg blyven, II, 172-14.
Bovengaende, overtreffende, II, 32-2.
Bracht, voor gebracht, II, 149-5.
Breed, gebruikt met den genitivus, I, 199-5.
Breiden, uitbreiden, I, 16-2.
Brinct, 3de persoon van bringhen, brengen, II, 98-18.
Bringhen, zie Wederbringhen.
Brulocht, bruiloft, I, 66-5.
Buc, buik, II, 176-8; 213-16.
Bult (den) laden. Vkl. II, 207-7.

C. K.

Caladrius, zeker vogel, II, 217-17.
Keest, kiem, kern, pit, I, 29-14,
Kersten, christen, christelyk, I, 204-16; 272-20.
Cierheit, sieraed, schoonheid, I, 252-15.
Cikle, sikkel, zoo veel als een once, I, 242-21.
Claghen, gebruikt in den zin van beschuldigen of belyden, I, 10-20; II, 188-14.
Cleden, gebruikt in den zin van passen, I, 96-3.
Clein, cleine weghen, klein achten, parvi pendere, I, 170-19; 275-18.
Kneehtelec, slaefsch, servilis, I, 173-16.
Knochten. Vkl. I, 251-23.
Coccinen, vurig rood, I, 65-13.
Coemescap, zie Comenscap.
Coepman, koopman, handelaer, I, 179-18.
Coie, schaepskooi, II, 178-19.
Comen, voor gecomen, I, 274-17.
Comenscap, koopmanschap, mercatura, I, 179-16. Vglk. II, 172-16; 185-10.
Consele, het latynsche condimentum, Vkl. II, 43-16.
Const hebben, kunnen, weten, II, 121-11.
Corenpijp, korenhalm, I, 247-20.
Coringhe, bekoring, II, 17-5.
Cor, carre, kreng, II, 202-17.
Coude, koude, onzydig gebruikt, II, 220-7.
Cranken, krenken, infirmare, I, 53-21.
Crighel, crijghel, crighelec. Zie Crighen.
Crighen, streven, contendere. Vkl. II, 127-20. Vglk. II, 162-12.
Crijgh. Zie Crighen.
Cruce, kruis, vrouwelyk gebruikt, I, 61-12; mannelyk, I, 61-14.
Cume, kume, nauwelyks, II, 13-2; 186-9.
Cunsel. Zie Consel.
Cure, zielenlast, II, 184-17.

D.

Daerven, derven, carere, I, 99-24.
Dan, wat beteekent, I, 212-16.
Dar, 3de persoon van dorren, durven. Vkl. II, 16-7.
Darven, derven, carere, gebruikt met den genitivus, I, 172-13; II, 19-23; 218-23.
Dat, verkort uit dat het, passim.
Dat, gebruikt voor omdat, II, 205-18.
Dativus (Verba gebruikt met den), begheven (verlaten), dienen, ghebreken, ghelooven, ghenaken, navolghen, volgen, vore gaen. Zie elk dier woorden.
Dats, verkort uit dat is, passim.
Deelachtech, gebruikt met den genitivus, II, 137-23.
Deemsterheit, duisternis, I, 46-5; II, 210-16; 232-21.
Demsternesse, duisternis, I, 59-19.
Derf, vast, ongedeessemd, niet opgegaen. Vkl. II, 49-8. Vglk. II, 135-7.
Derre, dezer, dier, I, 149-11.
Derven, ontberen, carere, gebruikt met den genit. I, 46-4; 200-23.
Dichten, voor- of vooropzeggen, dietare, II, 160-17.
Dicke, dikwerf, saepe, I, 10-26; 192-21.
Dickewile, dikwyls, I, 62-15.
Dicwile, dikwyls, I, 198-23.
Dienen, gebruikt met den dativus, II, 3-10; 15-11.
Dienstachtech, dienstbaer, I, 149-8.
Dienstachtech, gedienstig, officiosus, I, 141-16.
Diere, van die, eorum, II, 117-4.
Dierne, dienstmaegd, ancilla. Vkl. I, 252-21. Vglk. II, 63-15; 75-11.
Dierre, wier, quorum, II, 123-9.
Dire, dier, dezer, I, 149-13.
Dies, voor diens, I, 123-22, et prassim.
Dies maels, II, 126-3; 181-11.
Dyt, verkort uit die het, I, 157-12.
Doch, gebruikt in den zin van toch, I, 4-17.
Doe, alsdan, toen, I, 4-20.
Doeghen, doghen, lyden, dulden, passim.
Doen, toen, wanneer, II, 55-10.
Doen (een verbont), I, 5-2; 8-14.
Doen, werkw. gebruikt met den genitivus partitivus, II, 178-17.
Doep, doop, vrouwelyk gebruikt, I, 10-7; 11-19; II, 110-20.
Doer, door, gek, stultus, II, 99-6.
Doerheit, dwaesheid, II, 120-12.
Doerliden, doorgaen, penetrare, II, 150-7.
Doerstijl, doerstile, styl der deur, II, 152-13.
Doetwonde, doodelyke wond, I, 255-1.
Doghedelec, deugdelyk, deugdzaem, I, 33-3.
Doghen. Zie Doeghen.
Doghetsam, deugdzaem, I, 104-17.
Doghetsamlec, I, 73-6.
Door, dwaes, zot, I, 199-6; II, 181-15.
Dore, deur, janua, I, 107-3.
Dore liden, doorgaen, pertransire, penetrare, II, 38-25; 118-14.
Doreschinech, doorschynend, I, 223-25.
Dorren, durven, II, 4-22.
Dorscinech, doorschynend, I, 200-13.
Dreecht, voor draegt, I, 172-11, et passim.
Dreft, drift, impetus, II, 86-25.
Dreghet, voor draegt, I, 16-7.
Druppe, drop, druppel, II, 97-21.
Dt, dikwerf gebruikt voor de enkele t, II, 175-13.
Duker, zekere vogel, II, 211-13.
Dursten, dorsten, dorst hebben, I, 87-25.
Dusentech, duizend, II, 117-6.
Dusentechste, duizendste, I, 215-21.
Dwaen, wasschen, zyne conjugatie, I, 189-9, Vglk, I, 9-9; II, 24-23; 223-12.
Dwanc, imperf. van dwinghen, I, 265-5.
Dwasen, dwaes zyn, desipere, 178-7.
Dwoech, imperf. van dwaen, II, 103-3, et alibi.

E.

Echter, gebruikt in de beteekenis van andermael, iterum, denuò, I, 97-1; II, 88-17; 111-1; 144-15.
Ederec. Vkl. II, 169-9. Zie Ederecken.
Edereckren, herkauwen, ruminare. Vkl. II, 167-2.
Edik, azyn, het duitsche essig, I, 250-2.
Een de edelste, thans een der edelsten, II, 216-1.
Eenvoldech, eenvoudig, passim.
Eenvoldighen, II, 243-16.
Eenvuldech, zonder vouwen of plooijen, simplex, I, 198-2.
Eer, ere, metael, van het latynsche aes, aeris, I, 17-2; 33-2.
Eerde, aerde, passim.
Eerne, adj. van eer, van metael, aeneus, I, 28-3.
Eest, verkort uit is het, passim.
Eewich, voor eeuwig, II, 109-25.
Effen staen, gelyk staen, evenaren, II, 74-2.
Eighene hebbinghe, eigendom, II, 118-11.
Eighenheit, dienstbaerheid, servitus, II, 163-12.
Eighenheit. Zijne eighenheit laten, zich zelven uitgaen, II, 5-12.
Eighenscap, meerv. eighenscape, I, 71-2.
Eisselece, thans, ofschoon minder wel, ysselyk, II, 176-11.
Eldere, elre, elders, II, 1-8.
Ellinde, ballingschap, exilium, I; 173-8; 272-11.
Ellindech, ellendig, I, 151-6.
En, negatieve partikel, en gheen, geen, I, 25-8, et passim.
Eneghen, vereenigen, part. gheënecht, I, 14-22, et passim.
Engheen, enghene, voor geen, passim.
En si, verkort uit het en zy, passim.
Ephi, zekere maet. Haer inhoud, II, 72-4.
Erenst, neerstigheid, yver, ernst, strenuitas. Vkl. I, 190-2. Vglk. I, 165-8; II, 4-19.
Erenstachtech, ernstig, I, 229-6.
Erterike, aerdryk, I, 69-18, et alibi.
Erve, erfenis, II, 233-1.
Eten, gebruikt met den genit. partitivus, II, 57-21; 152-19; 197-21.
Ethiopiën, wat beteekent, I, 248-24.
Evenkersten, evennaeste, passim.

F.

Faelgeren, falieren, faeljeren, ontbreken, deficere, II, 241-22 - Gebruikt met den genivitus, I, 88-18.
Fronsen. Vkl. II, 175-14.

G.

Gad, wat beteekent, I, 216-5.
Gadoet, II, 89-16; 118-8.
Gadoets. Vkl. I, 190-18.
Gaen (te). Zie Te gaen.
Gans, geheel, gezond, integer, in zedelyken zin, II, 190-4; 208-2.
Gansen, heelen, genezen, I, 249-20; II, 43-15.
Geenster, genster, scintilla, I, 87-6.
Geet, voor gaet, passim.
Gemme, gesteente, I, 203-14.
Genitivus (Verba gebruikt met den) achten, afgaen (verlaten) begeren, behoeven, beroeven, darven, derven, ghebruken, ghedinken, ghedoeghen, gheloeven, ghelusten, ghenieten, ghesmaken, ghestorven sijn, ghevoelen, ghevalen, ghewaer worden, loochenen, onnen (gunnen), ontbreiden, ontfaermen, pleghen, roken, roeken, segghen, smaken, soeken, verdienen, vergeten, verloochenen, vermanen, vertiën, ute gaen, waernemen. Zie, elk dier verba in het byzonder.
Gerundium, waeraen te erkennen, II, 69-21.
Ghe. Dit voorvoegsel wordt achtergelaten by de participia comen, bleven, bracht, leden, vonden, worden. Zie die woorden.
Ghean. Zie ghe-onnen.
Ghebeed, voor gebed, II, 108-9.
Ghebeiden, wachten, II, 13-2.
Ghebeteren, beteren, II, 147-16.
Ghebetert werden of sijn, thans gesticht worden, ad meliora incitari, II, 21-5; 55-12; 70-5; 178-5.
Ghebloit, bloeijende, II, 146-3.
Gheboet, imperf. van ghebieden, I, 256-4.
Ghebreken, ghebrae, ontbreken, te kort schieten, deficere, I, 3-3; 123-9; 132-4; 139-2; II, 125-19.
Ghebroecsam, buigzaem, I, 174-1.
Ghebrukeleec, gebruikelyk, fruitivus, II, 238-11.
Ghebruken, vervoegd met den genitivus partitivus, II, 81-5; 150-2; 207-12; 237-18.
Ghecrighen, krygen, I, 167-23; II, 151-29.
Ghecloeft, gekloofd, I, 81-5.
Ghecroect, gekrenkt, II, 67-6.
Gheeust. Zie Onghecust.
Ghecustet = ghesaet, I, 83-9.
Ghedaeds, adv. geduriglyk, jugiter, II, 87-10.
Ghedact, collectief van daed, I, 66-20; II, 167-8.
Ghedanc (dus, al dus), dusdanig, II, 12-14.
Ghedanc, gedachte, I, 84-2; 245-16.
Ghedinken, gebruikt met den genitivus rei, I, 54-16; II, 142-5; 207-12; 212-18.
Anebeden, aenbidden, passim.
Anebeghin, beginsel, oorsprong, II, 204-15.
Antwerden, antwoorden, beantwoorden, I, 46-28; 48-25.
Aplompe, thans plompe, nederduitsche naem der Nymphaea of Nenuphar, I, 68-10.
Aprul, April, II, 151-15.
Arbeiten, arbeiden, II, 26-4.
Argeren, erger maken, erger worden, I, 173-12.
Armoede, onzydig gebruikt, II, 18-20.
Aser, wat beteekent, 1, 219-11.
Ave, af, passim.
Avekeer, afkeer, I, 10-22.
Avent eten, avondmael, coena, II, 154-16.

B.

Balch, buik, II, 122-17.
Bartholomeus, wat beteekent, I 219-18.
Bat, beter, II, 112-10; 143-11; 147-1.
Bat (te), te beter, I, 244-12.
Beck, becken, van kleederen, II, 175-14.
Bedelen, frequentatief van bidden, II, 189-18.
Bederft, substantivè gebruikt, II, 185-4.
Bederven, verderven, I, 71-6.
Bederven, verloren gaen, perire, II, 10-11; 137-12.
Bediedinghe, beteekenis, II, 222-16.
Beeden, bidden, II, 120-14.
Beedend, biddende, II, 114-8.
Begaen, doen, bedryven. Dit verbum werd oudtyds zoo wel in een goeden, als in een kwaden zin gebruikt. Alle der doghede, die men in erterike begheet, I, 20-24.
Begaen, gebruikt in den zin van vieren, celebrare, II, 103-7.
Begaren, begeren, II, 2-21 et passim.
Beghen, begin, passim.
Begheren, gebruikt met den genitivus rei, I, 9-1; 150-16; 255-24; II, 14-15.
Beghering, begeerte, I, 32-5; 84-9.
Begherlecheit, het latynsche affectus, appetitio, I, 87-22.
Begherlic, begherlec, het latynsche concupiscibilis. Die begherlike cracht, I, 24-12.
Begheven, verlaten, gebruikt met den dativus. I, 64-9; 179-20.
Beghinnen, aenvangen (iets), I, 229-2.
Beghinnen, gebruikt in den zin van het latynsche initiare, I, 262-8.
Begonste, imperf. van beghinnen, I, 204-15.
Begriper, begryper, comprehensor, II, 151-25.
Begrijp (vri), vrye wil, liberum arbitrium, I, 73-21.
Behagelheit, behagelykheid, II, 176-2.
Behelsinghe, omhelzing, II, 238-14.
Behild, imperf. van behouden, I, 107-15.
Behoef, nut, voordeel. Te onsen behoef, I, 6-16.
Behoeven, noodig hebben, met den genitivus gebruikt, I, 95-20. Vglk. I, 126-12; 172-6; 197-17; 253-25; II, 96-24; 192-2.
Behouder, Heiland, Salvator, I, 25-13.
Beiden, wachten, I, 135-17.
Bejach, belang, voordeel, II, 193-2.
Bejaghen, achterhalen, verkrygen, II, 192-3
Bekeersam, gebruikt in den zin van het latynsche flexilis, II, 114-18.
Bekinnen, erkennen, zien, II, 2-2.
Belghen, (hem), zich vergrammen, II, 9-8.
Beliën, belyden, I, 57-22.
Belsem cruut. Vkl. I, 236-21.
Beluken, insluiten, bedekken, I, 67-21.
Benjamin, wat beteekent, I, 227-17; II, 133-7.
Berde, imperf. van berren, branden, II, 22-19.
Bereet tot, het latynsche paratus ad, I, 94-11.
Bereet van, voorzien van, II, 174-3.
Bernen, branden, I, 14-7, et passim.
Beroerlec, beroerlyk, mobilis, I, 121-6.
Beroeven, berooven, gebruikt met den genitivus, II, 242-18.
Berre, subjonctivus van berren, I, 158-2.
Berren, branden, I, 33-10, et passim.
Berrent, 3de persoon, voor brandt, I, 47-5; 50-2; II, 60-5.
Bescheedenheit, bescheidenheid, discretio II, 121-5.
Beseleel, wat beekent, I, 111-5.
Besloten, gesloten, I, 149-16.
Beslotenre doren, het latynsche januis clausis, I, 267-3.
Bespouwen, partic. bespogen, II, 99-6.
Bespraeien, besproeijen, I, 261-12.
Bespringhen, besprengen, besprenkelen, II, 64-16; 158-3.
Best, 2de persoon van het werkwoord zyn; ik ben, gy best, I, 204, 9 en 20.
Bestaden, besteden, II, 183-13.
Beva, bevange, I, 119-14.
Bevaen, partic. van bevaen, bevangen, I, 12-21, et passim.
Beveet, voor bevaet, bevangt, passim.
Bevoelen, gevoelen, gedacht, I, 106-19.
Beweecht, voor bewogen, II, 239-4.
Beweghet, voor bewogen, I, 97-4.
Bewijst, voor bewezen, I, 160-17; 181-25; II, 62-13; 233-15.
Bysse, egyptisch vlas, I, 23-4.
Bidden, gebruikt in den zin van bedelen, II, 189-18.
Bleven, voor gebleven, I, 180-23.
Blicken, blikken. Blickende wit, wit ziende, I, 52-2. Vglk. I, 252-6; II, 135-1.
Bloede, bloode, vreesachtig, II, 202-15.
Bocrane. Vkl. I, 63-1.
Boerde. Vkl. II, 13-7.
Boete, toovery, wichelary, II, 206-18.
Boetinghe. Vkl. I, 102-18.
Bokerane, zie Bocrane.
Bokrane, zie Bocrane.
Bor, imperf. van berren, branden, II, 89-2; 95-23.
Bordene, last, II, 209-15.
Borghen, borg blyven, II, 172-14.
Bovengaende, overtreffende, II, 32-2.
Bracht, voor gebracht, II, 149-5.
Breed, gebruikt met den genitivus, I, 199-5.
Breiden, uitbreiden, I, 16-2.
Brinct, 3de persoon van bringhen, brengen, II, 98-18.
Bringhen, zie Wederbringhen.
Brulocht, bruiloft, I, 66-5.
Buc, buik, II, 176-8; 213-16.
Bult (den) laden. Vkl. II, 207-7.

C. K.

Caladrius, zeker vogel, II, 217-17.
Keest, kiem, kern, pit, I, 29-14,
Kersten, christen, christelyk, I, 204-16; 272-20.
Cierheit, sieraed, schoonheid, I, 252-15.
Cikle, sikkel, zoo veel als een once, I, 242-21.
Claghen, gebruikt in den zin van beschuldigen of belyden, I, 10-20; II, 188-14.
Cleden, gebruikt in den zin van passen, I, 96-3.
Clein, cleine weghen, klein achten, parvi pendere, I, 170-19; 275-18.
Kneehtelec, slaefsch, servilis, I, 173-16.
Knochten. Vkl. I, 251-23.
Coccinen, vurig rood, I, 65-13.
Coemescap, zie Comenscap.
Coepman, koopman, handelaer, I, 179-18.
Coie, schaepskooi, II, 178-19.
Comen, voor gecomen, I, 274-17.
Comenscap, koopmanschap, mercatura, I, 179-16. Vglk. II, 172-16; 185-10.
Consele, het latynsche condimentum, Vkl. II, 43-16.
Const hebben, kunnen, weten, II, 121-11.
Corenpijp, korenhalm, I, 247-20.
Coringhe, bekoring, II, 17-5.
Cor, carre, kreng, II, 202-17.
Coude, koude, onzydig gebruikt, II, 220-7.
Cranken, krenken, infirmare, I, 53-21.
Crighel, crijghel, crighelec. Zie Crighen.
Crighen, streven, contendere. Vkl. II, 127-20. Vglk. II, 162-12.
Crijgh. Zie Crighen.
Cruce, kruis, vrouwelyk gebruikt, I, 61-12; mannelyk, I, 61-14.
Cume, kume, nauwelyks, II, 13-2; 186-9.
Cunsel. Zie Consel.
Cure, zielenlast, II, 184-17.

D.

Daerven, derven, carere, I, 99-24.
Dan, wat beteekent, I, 212-16.
Dar, 3de persoon van dorren, durven. Vkl. II, 16-7.
Darven, derven, carere, gebruikt met den genitivus, I, 172-13; II, 19-23; 218-23.
Dat, verkort uit dat het, passim.
Dat, gebruikt voor omdat, II, 205-18.
Dativus (Verba gebruikt met den), begheven (verlaten), dienen, ghebreken, ghelooven, ghenaken, navolghen, volgen, vore gaen. Zie elk dier woorden.
Dats, verkort uit dat is, passim.
Deelachtech, gebruikt met den genitivus, II, 137-23.
Deemsterheit, duisternis, I, 46-5; II, 210-16; 232-21.
Demsternesse, duisternis, I, 59-19.
Derf, vast, ongedeessemd, niet opgegaen. Vkl. II, 49-8. Vglk. II, 135-7.
Derre, dezer, dier, I, 149-11.
Derven, ontberen, carere, gebruikt met den genit. I, 46-4; 200-23.
Dichten, voor- of vooropzeggen, dietare, II, 160-17.
Dicke, dikwerf, saepe, I, 10-26; 192-21.
Dickewile, dikwyls, I, 62-15.
Dicwile, dikwyls, I, 198-23.
Dienen, gebruikt met den dativus, II, 3-10; 15-11.
Dienstachtech, dienstbaer, I, 149-8.
Dienstachtech, gedienstig, officiosus, I, 141-16.
Diere, van die, eorum, II, 117-4.
Dierne, dienstmaegd, ancilla. Vkl. I, 252-21. Vglk. II, 63-15; 75-11.
Dierre, wier, quorum, II, 123-9.
Dire, dier, dezer, I, 149-13.
Dies, voor diens, I, 123-22, et prassim.
Dies maels, II, 126-3; 181-11.
Dyt, verkort uit die het, I, 157-12.
Doch, gebruikt in den zin van toch, I, 4-17.
Doe, alsdan, toen, I, 4-20.
Doeghen, doghen, lyden, dulden, passim.
Doen, toen, wanneer, II, 55-10.
Doen (een verbont), I, 5-2; 8-14.
Doen, werkw. gebruikt met den genitivus partitivus, II, 178-17.
Doep, doop, vrouwelyk gebruikt, I, 10-7; 11-19; II, 110-20.
Doer, door, gek, stultus, II, 99-6.
Doerheit, dwaesheid, II, 120-12.
Doerliden, doorgaen, penetrare, II, 150-7.
Doerstijl, doerstile, styl der deur, II, 152-13.
Doetwonde, doodelyke wond, I, 255-1.
Doghedelec, deugdelyk, deugdzaem, I, 33-3.
Doghen. Zie Doeghen.
Doghetsam, deugdzaem, I, 104-17.
Doghetsamlec, I, 73-6.
Door, dwaes, zot, I, 199-6; II, 181-15.
Dore, deur, janua, I, 107-3.
Dore liden, doorgaen, pertransire, penetrare, II, 38-25; 118-14.
Doreschinech, doorschynend, I, 223-25.
Dorren, durven, II, 4-22.
Dorscinech, doorschynend, I, 200-13.
Dreecht, voor draegt, I, 172-11, et passim.
Dreft, drift, impetus, II, 86-25.
Dreghet, voor draegt, I, 16-7.
Druppe, drop, druppel, II, 97-21.
Dt, dikwerf gebruikt voor de enkele t, II, 175-13.
Duker, zekere vogel, II, 211-13.
Dursten, dorsten, dorst hebben, I, 87-25.
Dusentech, duizend, II, 117-6.
Dusentechste, duizendste, I, 215-21.
Dwaen, wasschen, zyne conjugatie, I, 189-9, Vglk, I, 9-9; II, 24-23; 223-12.
Dwanc, imperf. van dwinghen, I, 265-5.
Dwasen, dwaes zyn, desipere, 178-7.
Dwoech, imperf. van dwaen, II, 103-3, et alibi.

E.

Echter, gebruikt in de beteekenis van andermael, iterum, denuò, I, 97-1; II, 88-17; 111-1; 144-15.
Ederec. Vkl. II, 169-9. Zie Ederecken.
Edereckren, herkauwen, ruminare. Vkl. II, 167-2.
Edik, azyn, het duitsche essig, I, 250-2.
Een de edelste, thans een der edelsten, II, 216-1.
Eenvoldech, eenvoudig, passim.
Eenvoldighen, II, 243-16.
Eenvuldech, zonder vouwen of plooijen, simplex, I, 198-2.
Eer, ere, metael, van het latynsche aes, aeris, I, 17-2; 33-2.
Eerde, aerde, passim.
Eerne, adj. van eer, van metael, aeneus, I, 28-3.
Eest, verkort uit is het, passim.
Eewich, voor eeuwig, II, 109-25.
Effen staen, gelyk staen, evenaren, II, 74-2.
Eighene hebbinghe, eigendom, II, 118-11.
Eighenheit, dienstbaerheid, servitus, II, 163-12.
Eighenheit. Zijne eighenheit laten, zich zelven uitgaen, II, 5-12.
Eighenscap, meerv. eighenscape, I, 71-2.
Eisselece, thans, ofschoon minder wel, ysselyk, II, 176-11.
Eldere, elre, elders, II, 1-8.
Ellinde, ballingschap, exilium, I; 173-8; 272-11.
Ellindech, ellendig, I, 151-6.
En, negatieve partikel, en gheen, geen, I, 25-8, et passim.
Eneghen, vereenigen, part. gheënecht, I, 14-22, et passim.
Engheen, enghene, voor geen, passim.
En si, verkort uit het en zy, passim.
Ephi, zekere maet. Haer inhoud, II, 72-4.
Erenst, neerstigheid, yver, ernst, strenuitas. Vkl. I, 190-2. Vglk. I, 165-8; II, 4-19.
Erenstachtech, ernstig, I, 229-6.
Erterike, aerdryk, I, 69-18, et alibi.
Erve, erfenis, II, 233-1.
Eten, gebruikt met den genit. partitivus, II, 57-21; 152-19; 197-21.
Ethiopiën, wat beteekent, I, 248-24.
Evenkersten, evennaeste, passim.

F.

Faelgeren, falieren, faeljeren, ontbreken, deficere, II, 241-22 - Gebruikt met den genivitus, I, 88-18.
Fronsen. Vkl. II, 175-14.

G.

Gad, wat beteekent, I, 216-5.
Gadoet, II, 89-16; 118-8.
Gadoets. Vkl. I, 190-18.
Gaen (te). Zie Te gaen.
Gans, geheel, gezond, integer, in zedelyken zin, II, 190-4; 208-2.
Gansen, heelen, genezen, I, 249-20; II, 43-15.
Geenster, genster, scintilla, I, 87-6.
Geet, voor gaet, passim.
Gemme, gesteente, I, 203-14.
Genitivus (Verba gebruikt met den) achten, afgaen (verlaten) begeren, behoeven, beroeven, darven, derven, ghebruken, ghedinken, ghedoeghen, gheloeven, ghelusten, ghenieten, ghesmaken, ghestorven sijn, ghevoelen, ghevalen, ghewaer worden, loochenen, onnen (gunnen), ontbeiden, ontfaermen, pleghen, roken, roeken, segghen, smaken, soeken, verdienen, vergeten, verloochenen, vermanen, vertiën, ute gaen, waernemen. Zie, elk dier verba in het byzonder.
Gerundium, waeraen te erkennen, II, 69-21.
Ghe. Dit voorvoegsel wordt achtergelaten by de participia comen, bleven, bracht, leden, vonden, worden. Zie die woorden.
Ghean. Zie ghe-onnen.
Ghebeed, voor gebed, II, 108-9.
Ghebeiden, wachten, II, 13-2.
Ghebeteren, beteren, II, 147-16.
Ghebetert werden of sijn, thans gesticht worden, ad meliora incitari, II, 21-5; 55-12; 70-5; 178-5.
Ghebloit, bloeijende, II, 146-3.
Gheboet, imperf. van ghebieden, I, 256-4.
Ghebreken, ghebrae, ontbreken, te kort schieten, deficere, I, 3-3; 123-9; 132-4; 139-2; II, 125-19.
Ghebroecsam, buigzaem, I, 174-1.
Ghebrukeleec, gebruikelyk, fruitivus, II, 238-11.
Ghebruken, vervoegd met den genitivus partitivus, II, 81-3; 150-2; 207-12; 237-18.
Ghecrighen, krygen, I, 167-23; II, 151-29.
Ghecloeft, gekloofd, I, 81-5.
Ghecroect, gekrenkt, II, 67-6.
Gheeust. Zie Onghecust.
Ghecustet = ghesaet, I, 83-9.
Ghedaeds, adv. geduriglyk, jugiter, II, 87-10.
Ghedact, collectief van daed, I, 66-20; II, 167-8.
Ghedane (dus, al dus), dusdanig, II, 12-14.
Ghedanc, gedachte, I, 84-2; 245-16.
Ghedinken, gebruikt met den genitivus rei, I, 54-16; II, 142-5; 207-12; 212-18.
Ghedoden, dooden, II, 40-27.
Ghedoeden, dooden, II, 66-2.
Ghedoeghen, toelaten, II, 85-9.
Ghedoeghen, dulden, gebruikt met den genitivus, II, 193-8.
Ghedoen, doen, uitvoeren, II, 2-16; 80-18; 81-9.
Ghedoen kunnen met iets, het er meê doen kunnen, II, 17-14.
Ghedraghen, dragen, verdragen, uitstaen, bestand zyn, I, 144-17; 275-10; II, 150-5; 188-15.
Gheduldech, verduldig, II, 86-22.
Gheduren, I, 33-9.
Ghedwaghen, partic. van dwaen, wasschen, II, 78-24.
Ghedweghen. Zie Dwaen.
Gheerl, voor geëerd, II, 146-18.
Gheervalc, giervalk, II, 205-12.
Gheet, voor gaet, passim.
Gheet, geit, capra, II, 61-17.
Gheewecht, vereeuwigd, I, 132-11.
Ghegavet, begaefd, I, 210-9.
Ghegood, vergoddelykt, I, 153-21.
Ghegraven, uitgesteken, uitgehaeld, II, 130-2.
Ghehoeren, hooren, verhooren, I, 241-2, II, 186-10.
Ghehoghen, verheffen, I, 174-23.
Ghehulpen, helpen, II, 94-25.
Gheint, geëindigd, II, 83-21.
Gheknocht, partic. van knochten, hechten vast maken, I, 241-13.
Ghelaten, laten, II, 70-24.
Ghelaten, overgegeven. Ghelatens willes, I, 18-25.
Ghelatenheit, het fransche résignation, I, 19-8.
Ghelden, gebruikt met den genit. II, 180-3.
Ghelden, gebruikt met den accus. II, 180-10.
Gheledecht, ontledigd, gebruikt met den genit. I, 180-5.
Gheledeghen, ontledigen, gebruikt met den genit. II, 198-21.
Gheleeft, ervaren, expertus, II, 78-9; 203-12.
Gheleisten, gheleesten, doen, uitvoeren, geven, het latynsche praestare, I, 19-20; 80-21; 96-16; II, 64-3; 120-10; 124-27.
Ghelieven, lieven, minnen, II, 151-2.
Gheliggen, ghelach, liggen, gelegen zyn, I, 93-6; 150-24; 227-12; II, 161-19.
Gheligghen, vallen, eindigen, II, 93-20.
Ghelijc. Werd oudtyds immer met den dativus gebruikt, I, 13-13, et passim.
Ghelijc, gelykelyk, even, I, 117-20.
Gheloeft, geloofd, voorzien van loof, II, 146-3.
Gheloese, ghelose, uitlegging, glossa, II, 120-4.
Gheloesen, werkw. commentarieeren, II, 189-14.
Gheloeven, toevertrouwen, II, 191-2.
Gheloeven, gelooven, met den gen. gebruikt, I, 115-16. Met den dativus, I, 223-17.
Gheloeven, beloven, II, 119-5.
Gheloevet, voor ghelovet. Zie Gheloven.
Ghelost, femin. lust, I, 24-6; 87-7; 89-27.
Ghelostech, begerig, I, 51-5; II, 154-21.
Ghelostecheit, begerigheid, appetentia, I, 53-4; II, 162-13.
Gheloven, ghelovet, beloven, I, 2-14.
Gheloven, loven, laudare, I, 171-18.
Ghelusten, gebruikt met den genitivus rei, I, 30-4; 44-17; 87-4.
Ghemeinen, meenen, spectare, I, 134-1.
Ghemeinheit, gemeenschap, II, 98-8; 111-13; 234-26.
Ghemeininghe, gemeenschap, I, 222-18.
Ghemerc, aendacht, beschouwing, meening, gedacht, oordeel, I, 53-23; 72-14; 106-18.
Ghemessen, missen, I, 1-9.
Ghemet, maet, II, 135-12.
Ghemiedt, gehuerd, II, 184-11. Zie Mieden.
Gheminct, gemengd, I, 249-9; II, 31-6.
Gheminnen, beminnen, I, 209-23.
Ghenadech, gebruikt met den genitivus, II, 33-25.
Ghenaken, gebruikt met den dativus, II, 158-4.
Ghenatuert, II, 198-8.
Ghenederen, vernederen, I, 175-1; 209-20.
Gheneiget sijn, geneigd zyn, propendere, I, 57-25.
Ghenetten, nat maken, doopen, II, 40-24.
Ghenieten, gebruikt met den genit. I, 271-7.
Ghenoeghen, onpersoonlyk gebruikt, I, 219-17.
Ghenugen, genoegen, I, 180-4.
Gheofferen, offeren, II, 66-5; 139-17.
Ghe-onnen, thans gunnen of jonnen. Vkl. II, 5-24.
Gheorloven, toelaten, veroorloven, I, 19-1.
Ghepaeit = ghecustel = ghesaet, I, 83-9.
Ghepeins, gedachte, II, 203-8 en 22.
Ghepeisen, denken, uitdenken, II, 94-23.
Ghepleghen, plegen, II, 85-18.
Gherde, geerde, roede, virga, I, 145-12.
Ghereiden, bereiden, gereed maken, II, 113-20; 154-16.
Ghereiken, bereiken, altingere, I, 74-2; 95-24; 148-17.
Gherenen, aengeraekt, aengeroerd, I, 138-8; 139-27; II, 94-8. Zie Gherinen.
Gherief, nut, gemak, voordeel, commodum, I, 21-27; 63-15; 124-3.
Gherieken, rieken I, 122-22.
Gherieven, nuttig, voordeelig zyn, I, 104-24.
Gherijn, aenraking, tactus, II, 14-12.
Gherinen, raken, aenraken, roeren. Vkl. I, 50-18. Vglk. I, 243-11; 250-16; 276-16; II, 14-22; 41-3; 110-4.
Ghernaet, granaet, I, 196-11.
Gheroet, rood geverwd I, 85-2.
Gherrelen. Vkl. II, 145-8.
Ghers, gras, I, 209-1.
Ghesaecht, verzacht, placatus, II, 59-8; 104-3.
Ghesaect, veroorzaekt, I, 96-13; II, 36-1; 119-15.
Ghesaedt, ghesadet ghesact, gestild, gesust, sedatus, I, 102-4; II, 44-3; 145-7.
Ghesaetheit, I, 93-6; 136-11; 138-16.
Ghesaten, stillen, sedare, I, 87-15.
Ghescapenheit, wezen, essentie, schepsel, res creata, I, 279-12; II, 244-1,
Ghesceeden, scheiden, II, 222-14.
Ghesceryt. Zie Sceriën.
Ghescien, geschieden, I, 240-3.
Ghescoert, gescheurd, I, 253-20.
Ghescoit, geschoeid, geschoend, II, 161-10.
Ghesedet (wel) benè moratus, I, 95-8.
Gheseet, II, 185-18. Zie Ghesaet.
Ghesien, zien, I, 163-9; 249-6; II, 5-20.
Ghesinde, huisgezin, II, 181-17.
Ghesint, gezonden, I, 155-6.
Ghesmaken, smaken. Gebruikt met den genitivus, I, 60-1; 139-19; II, 61-12; 90-6; 150-10. - Met den accusat. I, 60-11.
Ghesonde, gezondheid, I, 122-8; 275-16; II, 168-8.
Ghesplet, gespleten, I, 269-10; II, 167-3.
Ghespreken, spreken, zeggen, uitspreken, II, 44-16.
Ghestade, gestadig, I, 112-21; II, 227-12.
Ghestade, gestand, I, 26-13.
Ghestadech, volherdend, II, 117-7.
Ghestadecht, gevestigd, I, 91-15.
Ghestadeghen, bevestigen, confirmare, I, 9-11.
Ghestaden, toelaten, veroorloven, permittere, het duitsche gestatten, I, 17-4; 98-25; II, 67-4.
Ghestaen, volstaen, II, 136-16.
Ghestedecheit, gestadigheid, I, 56-13.
Ghestedecht, I, 185-19.
Ghesteinte, gesteente, I, 203-14.
Ghestendech, bestendig, constans, II, 138-14.
Ghestorvenheit, II, 41-11.
Ghestorven sijn, verstorven zyn. Gebruikt met den gen. I, 147-20; II, 33-6.
Ghestub, stof, I, 248-2.
Gesuken, zoeken, I, 134-1.
Gheten, voor gegeten, I, 269-5.
Ghestonst, vrouwelyk, verbond. Vkl. I, 5-10. Vglk. I, 42-23.
Ghetrecken, trekken, II, 6-20; 181-10.
Ghetrouwen, betrouwen, I, 219-14.
Ghetughe, onzydig, getuigenis, I, 14-8.
Ghetuuch, getuigenis, I, 40-3; 206-2.
Ghetweerent, getwynd, I, 136-1; 124-17. Zie Tweernen.
Ghevaen, gevangen, I, 91-5.
Ghevallen, evenire, II, 149-19.
Ghevaten, vatten, II, 194-7.
Gheviseren, ghevisieren, bedenken, uitdenken, I, 69-23.
Ghevoelen, gebruikt met den genit. I. 50-6, et passim. Met den accusat. I. 116-13; II, 237-19.
Ghevolchsam, leerzaem, I, 115-21; 208-7; II, 177-4.
Ghevrijt, vry gemaekt, I, 104-21.
Ghevulen, gevoelen. Gebruikt met den genit. I, 151-23, et passim. Met den accusat. I, 155-14.
Ghewarech, waer, waerachtig, I, 52-8; 82-13; 153-10.
Gewarechlec, waerachtiglyk, I, 153-17.
Gheware worden, gebruikt met den genit. rei, I, 83-11; II, 96-17.
Gheweldech (sijns selfs), magtig, potens sui. Vkl. II, 231-8. Vglk, I, 91-7; 93-25; II, 42-3.
Ghewerden, geworden. Vkl. II, 195-6.
Ghewerken, doen, uitvoeren, II, 161-14.
Ghewillen, willen, II, 40-28.
Ghewracht, particip. van werken, I, 177-11; 178-12; 183-6. Zie Werken.
Ghichte, gift, I, 240-18; II, 228-14.
Ghierech, begerig, II, 154-22.
Ghnoech, voor genoeg, passim.
Ghnoech doen, voldoen, satisfacere, II, 69-5; 111-2.
Ghnoech sijn, vergenoegen, I, 175-23.
Goede, goedheid, het duitsche Güte, I, 111-19.
Gollek, goddelyk, I, 118-3.
Goutvaruwech, goudverwig, I, 223-26.
Gracileke, liefelyk, I, 221-3.
Graven, uitsnyden, uithalen, sculpere. Vkl. I, 200-6. Vglk. I, 229-9. Zie Uutgraven.
Grendel, draeg- hand- hefboom, vectis Vkl. I, 33-16. Vglk. I, 28-11; 39-12.
Gruëlen, gruwelen, II, 176-12.
Gurdel, gordel, onzydig gebruikt, I, 232-20.

H.

Habitakel, wooning, I, 222-13; 225-2.
Hachten, hechten, I, 26-8.
Haeksken, meervoud haekskene, I, 140-24.
Haerre, dativus, I, 153-8.
Half, voor de helft van, I, 5-2.
Halsslach, meerv. halsslaghe. Vkl. II, 99-6.
Hans (te, al te) aenstonds, gereedelyk, I, 52-1; 121-20; 277-1; II, 52-14.
Hare, hier, met roering, I, 267-4.
Havec, havik, II, 208-14.
Hebben, gebruikt met den gen. partitivus, II, 192-2, et alibi.
Hebbinghe (eyghene), eigendom, II, 118-11.
Heblec, hebbelec, hebbelyk, in staet, bekwaem, habilis. Vkl. II, 230-21. Vglk. I, 79-25; 96-9; 115-1; 205-18; 219-5; II, 7-6.
Heefsel. Zie Hefsel.
Heerheit, heerlykheid, II, 186-7.
Hefsel, zuerdeeg, fermentum, II, 37-9; 135-2.
Helecht, helft, I, 5-3.
Hemelvaruwech, hemelverwig, I, 63-1; 90-18.
Hen, dativus pl. voor hun, I, 38-22.
Her of Ver voor een eigennaem. Vkl. I, 204-1.
Heranderen, herhalen, iterare, II, 38-5,
Hercuwen, herkauwen, II, 167-2.
Herde, thans herder, II, 178-13.
Hert, hart, cor. Was oudtyds vrouwelyk, I, 30-14.
Hert, hard, adj. I, 76-24.
Herwekken, weder verwekken, I, 228-10.
Heten, hiet, gheheten, heeten, den naem dragen van, I, 2-12.
Heten, gebieden, I, 1-6.
Hexken, haeksken, I, 232-1.
Hin, naem eener maet, I, 243-1.
Hoefden, aen iets hoefden. Vkl. I, 100-22.
Hoefslop. Zie Hoetslop.
Hoerc, horec, horinc, hock, angulus I, 28-1.
Hoern, hoerne, hoorn, cornu, I, 28-1; 33-2.
Hoernek, hoek, I, 33-15. Zie Hoere.
Hoeslop. Zie Hoetslop.
Hoet, hoofd, I, 85-23; 194-18.
Hoetdoecht, hoofddeugd, I, 155-17.
Hoetslop, hoeslop, hoefslop, hoofdslip. Vkl. I, 196-3. Vglk. II, 176-9.
Hoevet, hovet, meerv. hovede, hoofd, I, 4-12; 6-6.
Horec. Zie Hoerc.
Horine. Zie Hoerc.
Hoppe. Zeker vogel, upupa, II, 219-4.
Hoverde, hoovaerdy, superbia, I, 56-10; II, 2-23.
Hovet. Zie Hoevet.
Houten, mank gaen, claudicare. Vkl. II, 1-4; 3-9.
Hueden, hoeden, wachten, I, 158-16.
Hueken, bokje, capreolus, II, 152-5.
Hulde, gunst, vriendschap. Vkl. II, 9-13.
Hulpen, helpen, I, 82-19; II, 60-7; 174-18; 193-10.

I. Y.

Idel, ydel, ledig, vacuus, I, 35-16.
Ie, Ye, ooit immer, I, 7-10; 85-22; II, 152-14; 209-14.
Ie en nie, eensluidend, I, 228-4.
Ieghewelc, iegelyk, eider, I, 8-5, et passim.
Iewerincs, ergens, II, 192-11.
Ydel. Zie Idel.
Ye. Zie Ie.
Ysacar, wat beteekent, I, 220-8.
Inblic, inschyning, I, 44-13.
Inde, ende, eind, finis, passim.
Inden, eindigen, I, 100-3.
Indiën, wat beteekent, I, 221-17; 226-22; II, 248-15.
In dien dat, omdat, eo quod, II, 120-21, et alibi.
Ineiscen, inroepen, I, 164-5.
Infinitivus, substantivè gebruikt, en gevolgd van een regimen directum, I, 197-10; 226-18; II, 67-24; 69-17; 125-17.
Infinitivus, gebruikt zonder het voorzetsel te, II, 203-15.
Ingeesten, ingeven, inspirare, I, 112-7.
In lanc so meer, II, 177-1.
In midden, gebruikt met den accusativus, I, 114-1.
Innecheit, vroomheid, devotio, I, 33-12.
Innoeden, innooden, invitare, I, 132-19.
Inre, inwendig, II, 65-14.
In sceerne, spotswyze, II, 99-8.
Inslach, inweefsel, I, 63-18.
Inspreken, inspraek, I, 206-4.
Instaren, inzien, inschouwen, I, 154-12.
Invierech, vurig, blakend, ignitus, II, 83-23.
Inwert, binnenwaert, inwendig, I, 83-8; II, 32-12.
Inwinken, naer binnen wenken, I, 248-17.

J.

Jacobus, wat beteekent, I, 215-15.
Jarech, van één jaer, anniculus, I, 263-18; II, 34-13.
Jeghen, tegenover. contra, I, 40-8.
Jegheworp, jeghenwoerp, jeghewoerp, objectum, I, 55-21; 56-8.
Jericho, wat beteekent, I, 224-12.
Johannes, wat beteekent, I, 212-11.
Jongheren, jonghers, leerlingen, discipuli, I, 271-3.
Joseph, wat beteekent, I, 225-16.
Judas, wat beteekent, I, 211-5; 227-5.
Juëel voor juweel, II, 179-6.
Juper, zekere vogel, II, 207-21.

L.

Lachteken. Zie Velt-lachteken.
Lachter, smaed, schande, schuld, misdaed. Vkl. II, 122-23. Vglk. I, 152-10; II, 15-8.
Laden, opladen, van ziekte gezegd, I, 246-1. Vglk. II, 207-7.
Lampte, lambde, lamp, I, 154-25.
Lanc (in) so meer, II, 177-1.
Laten, overlaten, overgeven, II, 62-16.
Laten, verlaten, II, 64-2.
Lavoer, waschvat, labium, lavacrum, I, 43-1; 189-11.
Ledech, Iedig. Met den genitivus gebruikt, II, 39-18; 160-23.
Ledech, ledig, werkeloos, traeg, otiosus, II, 209-15.
Leden, particip. van liden, voorleden, voorby, doorgegaen, I, 21-14; 258-19; 277-12; II, 86-15.
Leec, laïcus, II, 2-14.
Leefdach, levensdag, II, 162-21,
Leeren aen. Vkl. II, 203-1.
Leet, lede, adj. hatelyk, II, 182-5.
Leet, imperf. van liden, II, 153-2; 158-8.
Lenement, lamppit. Vkl. 1, 157-8.
Lenen (ane), leunen aen of tegen, I, 151-6.
Lerer, leeraer, I, 106-16; 201-8.
Let, lid, I, 208-11.
Lettel, adjectivè gebruikt, II, 184-3.
Lettel (te) sijn, te kort blyven, te kort doen, I, 81-8 en 12.
Letten, verhinderen, II, 16-19.
Leven, transitivè gebruikt, voor beleven, beoefenen, I, 27-12; 198-12; 230-14, 11, 139-1; 155-14.
Leven, gebruikt met den dativus, II, 120-7.
Levender, comparatief van levend, I, 112-19.
Levens lives, met levende lyf, I, 19-3.
Levi, wat beteekent, I, 208-13.
Lichame, liehaem, mannelyk gebruikt, I, 7-19, et passim.
Liden, werkw. hi lijdt, leet, is leden. Vkl. II, 180-8. Vglk. I, 4-16; 32-15; 80-2; II, 7-9.
Ligurius, wat dit is, I, 216-15.
Lijflec, lichamelyk, I, 147-6.
Lijm, lime, klei, leem, II, 175-2.
Lochenen, loochenen, gebruikt met den genitivus, I, 267-14.
Loec, imperf. van luken, luiken, II, 144-6.
Loenlec, beloonensweerd, I, 60-20.
Loeve, dativus van lof, I, 104-1.
Lopen (termine), op termyn gaen, II, 191-11.
Lostelec, lustiglyk, I, 16-22.
Lover, loveren, loof, gebladert, I, 65-15.
Lucerne, lamp, het latynsche lucerna, I, 14-7.
Luden, luiden, beteekenen, I, 214-5.
Luken, sluiten, en toegaen, II, 144-6.
Lust, voor list, I, 55-7.
Luterheit, louterheid, I, 128-26.

M.

Machlichte, misschien, II, 145-10.
Maerch, merg, medulla, II, 93-10.
Maerghenstont, morgenstond, II, 96-2.
Maessche, maes van een net, II, 194-5.
Makese, voor maekte ze, I, 147-14.
Mate (te), te samen, geheel geheellyk, I, 39-26; 254-18; II, 22-7; 119-2; 184-14.
Manen, vermanen, I, 132-21.
Manier, soort, II, 116-24, et passim.
Manslacht, doodslag, homicidium, II, 10-15.
Mate, elleboog maet, cubitus, I, 82-1, et passim.
Mate, adj. gering, middelmatig, II, 182-15.
Mathias, wat beteekent, I, 229-16.
Mechtech, magtig, gebruikt met den genitivus, II, 42-3; 193-9.
Meer, meerre, adj. grooter, I, 2-24.
Meeren, vermeerderen, grooter worden, I, 91-22.
Meiseniede, meisniede. Vkl. II, 179-3.
Meltheit, mildheid, I, 169-4.
Menderen, minderen, II, 161-15.
Menechfoldeghen, menechfuldighen, vermenigvuldigen, I, 18-19; II, 167-12.
Merghens (des), des morgens, I, 157-20; 182-18.
Merghenstont, morgenstond, I, 26-18.
Merteler, martelaer, I, 221-7.
Mes, des messen, mest, drek, I, 260-18; II, 24-13.
Meshope, wanhoop, II, 16-6.
Mesmoghen. Vkl. I, 59-13.
Mesquame, gebrek, letsel, II, 77-5.
Met, gebruikt voor mede, I, 7-18; 12-3; 198-10; II, 54-18; 55-17, et alibi.
Middelen, tusschen zyn, tusschen staen, in den weg staen, medium esse, intercedere, I, 45-1; 97-7; 119-21; 130-11; II, 4-5; 51-7; 68-6; 137-3; 163-15.
Middeler, middelaer, I, 40-18.
Middelt (die) subst. het midden, I, 28-7; 264-13; II, 225-14.
Midden (in). Zyn gebruik met den accusat. Vkl. I, 114-1. Vglk. I, 2-19; 33-1; 41-2.
Midel, adj. Vkl. I, 228-16. Zie Schamel.
Meiden, huren. Vkl. II, 181-11.
Minne, liefde, II, 236-20.
Minneloes, liefdeloos, amoris nescius, I, 88-8.
Miraude. Vkl. I, 209-25.
Mirre, wat beteekent, I, 244-16.
Modius, wat beteekent, II, 72-10.
Moed, gemoed, geest, I, 174-3; II, 117-15.
Moghedi, moogt gy, passim.
Moghen, kunnen, I, 8-24, et passim.
Moghentlecheit, mogendheid, I, 269-18.
Moruhertech, week-teerhertig. Vkl. I, 168-20.
Mosie, mug, culex, I, 202-17.
Mottael, matael, aes, aeris, I, 13-23; 40-14; 136-4.
Mudde, zekere maet. Haer inhoud, II, 72-9.

N.

Nacht (over), gedurende den nacht, II, 232-4.
Nachtravel, nachtraef, II, 207-21.
Na dien, thans indien, II, 109-26.
Naerre, comparat. nader, propius, I, 165-10.
Navolghen, gebruikt met den dativus, I, 98-1; 134-5. - Met den accusat. I, 61-3. Zie Volghen.
Navolghende, coneomitans, II, 159-17.
Ne, negatie, I, 71-3.
Neder, adj. nederig, II, 223-5.
Neder brenghen, van boven brengen, II, 123-23.
Nederen, vernederen, I, 175-19; II, 195-19.
Neder gheven (hem), zich ten ondere gaven, submittere sese, I, 81-15.
Nederste, onderste, I, 106-8.
Nedervellech, overhellend, proclivis, II, 114-28.
Neeken, genaken, naby komen, II, 150-8.
Neptalim, wat beteekent, I, 214-5.
Netten, nat maken, doopen, II, 24-6; 26-26; 157-12.
Neuw, nieuw, I, 6-2.
Nicken, thans knikken. Vkl. II, 7-4.
Nie, nooit, I, 126-2; II, 144-1.
Nie en ie zyn eensluidend, I, 228-4; II, 141-1.
Niedecheit, begeerte, gretigheid. Vkl. I, 51-5.
Niemenne, dativus van niemen, I, 103-7.
Nye, ooit, nooit, I, 118-9.
Nieute (te), te niet, I, 234-12.
Niewerincs, nergens, I, 97-21; 179-10; II, 82-8; 223-10. Zie Iewerincs.
Nochtan, nogtans, I, 153-13.
Nochtan dat, alhoewel, II, 52-9.
Noede (van), noodzakelyk, noodwendiglyk, neccssariò, I, 22-15; 111-17; II, 84-15; 133-19.
Noede (van) hebben, noodig hebben, I, 234-9.
Noedorst, noetdorst, noetorst, noettorst, noetderft. Vkl. I, 200-23. Vglk. I, 30-5; 238-14; II, 42-20; 117-11; 118-12.
Noeit, gebruikt in den bevestigenden zin van ooit. I, 19-9. Zie Nie en Ie.
Noet sijn, noodig zyn, gebruikt met den genit. I, 102-7; 167-1; II, 112-2; 117-14; 233-16.
Nuwes (van), op nieuw, I, 97-3.

O.

Occident, westen, II, 108-17.
Ocht, gebruikt in den zin van indien, II, 146-27.
Ocsuun, ocsune, gelegenheid, occasio, I, 98-19; 192-8; II, 16-22.
Odevare, thans ooijevaer, II, 212-6.
Oechst, het oosten, II, 206-19.
Ombeset, incompositus, II, 13-8.
Ommachtech, gebruikt met den genitivus, II, 63-4.
Ommegaende, adverb. I, 182-10.
Ommegaens, adv. in de rondte, II, 129-10.
Ommerinc, omkreits, orbis, I, 156-4.
Ommescadewing, omschaduwing, I, 111-5.
Ommevanc, omvang, complexus, I, 47-19; 186-7.
Omvaen, ommevaen, omvangen, I, 23-1. Zie Vaen.
Onachsam, onachtsam, gebruikt met den genit. I, 21-23; 174-8; II, 4-14; 218-5.
Onbekinnesse, onwetendheid, I, 249-5; II, 122-1.
Onclevelec, dat niet kleeft, I, 113-15; 126-20 en 25.
Onconstecheit, onbedrevenheid, onkunde, II, 59-22.
Ondereussen, onderling, wederzyds kussen, omhelzen, II, 82-4.
Onderdeenech, onderdanig, II, 174-1.
Onderhocrech, onderhoorig, onderworpen, II, 5-13.
Onderlaet (sonder), zonder ophouden sine intermissione, I, 49-16; 88-8; 121-16; 240-11.
Ondersien (hen), zich wederzyds of onderling beschouwen, II, 242-13.
Onderstant, het latynsche hypostasis, I, 147-5.
Ondier, adj. gemeen, slecht, I, 141-2; 203-13.
Onghearghert, ongeschonden, ongekrenkt, I, 143-13.
Onghebroecsam, onbuigzaem, styf, II, 114-23; 213-9.
Onghecust, ongepaeid, onvoldaen, ongestild. Vkl. I, 32-5, Vglk. II, 4-21; 124-23.
Ongheduer, ongeduld, I, 31-16; 87-11.
Ongheïnd, ongeëind, oneindig, II, 240-6.
Ongheïntheit, oneindigheid, I, 239-7.
Ongheleefd, thans onbeleefd. Vkl. II, 186-17.
Onghelijc, niet overeenkomstig, strydig, I, 158-20; II, 206-6.
Ongheordend, het latynsche inordinatus, a, um, I, 35-16.
Onghepaeit = onghecustet = onghesaet, I, 83-15. Zie Onghecust.
Onghepaeitheit, inquietudo, I, 176-23.
Onghereet, onverkrygbaer. Vkl. II, 127-20.
Ongherenen, onaengeroerd, II, 144-8. Zie Gherinen.
Ongherief, te ongherieve, ten nadeele, II, 10-13.
Onghesaet, ongestild, insedatus, I, 83-7; II, 12-21. Zie Onghepaeit.
Onghesellec, ongezellig, II, 6-7.
Onghesonde, ongezondheid, I. 246-1.
Onghewarecheit, II, 172-12.
Onghewegen, zonder gewigt, I, 177-15.
Onladen, niet geladen, I, 217-9.
Onlede, onledigheid, bezigheid, werking. Vkl. I, 235-3. Vglk. I, 29-8; 114-19; 166-22; II, 212-4.
Onleerlec, adj. gebruikt met den genit. I, 144-15.
Onlostelec, onaengenaem, I, 30-13.
Onmachtech, gebruikt met den genitivus, II, 66-1.
Onnen, gunnen, jonnen, gebruikt met den genit. II, 192-19.
Onocrotalus, kropvogel, II, 213-12.
Onordene, inordinatio, II, 13-5.
Onscamalec, onbeschaemd, II, 14-11.
Onsinken, ontzinken, nederzinken, I, 116-21; II, 180-16 en 20.
Onsprekelec, onuitdrukkelyk, ineffabilis, I, 239-6.
Onst, jonst, gunst, I, 135-10.
Ontbeiden, verbeiden, afwachten, gebruikt met den gen. I, 44-20; 67-20; 92-3; 134-21; II, 92-3.
Ontbinden, ontvouwen, verklaren, II, 57-13; 59-20.
Ontbliven, ontbreken, te kort schie-
ten, deficere, I, 31-9; II, 11-10; 124-18; 125-17; 195-16.
Ontbliven, overblyven, II. 60-15; 68-21.
Ontbreidt, uitgebreid, dilatatus, II, 240-4.
Ontellen, vertellen, in het tellen, of in 't getal bedriegen, II, 172-13.
Ontfaen, ontfaet, ontfinc, ontfaen, ontvangen, I, 4-20.
Ontfaermecheit, bermhertigheid, I, 22-19.
Ontfaermen, gebruikt met den gen. rei of personae, I, 24-13; 169-2.
Ontfaermhertech, bermhertig, misericors, I, 131-28; 141-17.
Ontfaermhertecheit, II, 8-13.
Ontfaet, imperat. van ontfaen, ontvangen, I, 266-20.
Ontfankeleec, aengenaem, II, 107-12.
Ontfeet, 3de persoon van ontfaen, voor ontfaet, I, 60-13; 84-4.
Ontfenkelec, aengenaem, acceptabilis, I, 12-6.
Ontfenkelec, vatbaer, capax, I, 34-21.
Ontfenkelecheit, vatbaerheid, capacitas, I, 121-3.
Ontfunken, ontvonken, aensteken, accendere, II, 31-25; 89-1; 95-7; 118-3.
Ontgaen, reflexief gebruikt, in den zin van misdoen, delinquere, I, 190-13.
Onthoecht, gebruikt met den dativus, II, 236-11.
Onthoeghen, overtreffen te boven gaen, excedere, I, 117-2; 206-20; 234-22; 239-8; II, 117-2; 150-8.
Onthopen, wanhopen, I, 83-7.
Onthouden, behouden, bewaren, wederhouden, continere, I, 8-23; 39-8; 72-17; 102-20; 158-9; 233-15.
Onthouden, wederhouden der zonden, retinere, I, 266-21.
Onthout, behoud, bewaring, I, 232-16.
Onthout, ondersteuning, II, 161-13.
Ontladen, ontlasten, I, 14-21.
Ontlandenheit, ontlasting, ontlast zyn, I, 3-15.
Ontlede, bezigheid, werkzaemheid, occupatio, I, 57-1. Zie Onlede.
Ontmeten, vermeten, in de maet bedriegen, II, 172-13.
Ontploec, imperf. van ontpluken, II, 144-3.
Ontploken, particip. van ontpluken, I, 59-3; 113-25.
Ontpluken, open doen, of open gaen. Vkl. I, 253-3. Vglk. I, 67-14; 113-21; 142-25; II, 127-15; 144-3.
Ontpluking, ontluiking, I, 154-7.
Ontreekenen, verrekenen, in 't rekenen bedriegen, II, 172, 13.
Ontroest, het tegenovergestelde van troest, I, 99-24.
Ontsaet, ontsteld, aegrè affectus, I, 123-13.
Ontsaten, ontzetten, ontroeren, perturbare, I, 82-13; 232-12; II, 8-26; 164-8.
Ontsien, vreezen, II, 119-1.
Ontvankelec. Zie Ontfankelec.
Ontvryden, van de vryheid berooven, II, 19-17.
Ontwe, in twee, in stukken, I, 14-6; II, 66-19; 184-9.
Ontweder, onweder, I, 26-9.
Ontweeken, ontwaken, opstaen, II, 184-7.
Ontweghen, verwegen, in 't gewigt bedriegen, II, 172-12.
Onverdienlec, onverdienelyk, I, 152-29.
Onverhaven, ongedeessemd, II, 38-2.
Onversceepen, onuitgeschept, onuitgeput, II, 240-13.
Onversienecheit, inconsideratio, II, 15-15.
Onvoare driven. Vkl. II, 177-6.
Onwandelbaer, onveranderlyk, immutabilis, I, 99-23.
Onweert, versmaed, partic. van onweerden, onwaerden, I, 144-8.
Onwerdech, gebruikt met den gen. I, 174-9; II, 11-1.
Onwerdecheit, hoon, smaed, II, 9-5.
Onwerde doen, honen, indignè tractare, I, 144-3.
Onwert, hatelyk, II, 6-5.
Opelemmen, bereiken, klimmen tot, II, 137-25.
Op dat, mits, I, 8-18; 10-26.
Opdoen, openen, open doen, II, 44-4; 109-18.
Op ende tale. Vkl. I, 107-1.
Oppenbare, openbaerlyk, II, 142-2.
Oppenbaren, openbaren, I, 4-18; 47-18.
Oppenbaringhe, openbaring, I, 51-15.
Op scoeren, op scoren, open scheuren, II, 64-15; 71-15.
Opstonen, opsteunen, al steunende zich opregten, II, 215-4.
Opvaert, hemelvaert, I, 214-11; II, 114-3.
Op verstaen, verryzen, II, 50-9; 114-13.
Opverstannesse, opverstennis, opstanding, verryzenis, I, 212-20; 225-19; II, 113-26.
Orbore, nut, voordeel, I, 66-1.
Orboren, benuttigen, gebruiken, I, 14-3; 46-7; 103-26; 159-6; II, 31-4.
Orborlec, nuttig, voordeelig, I, 197-9; II, 23-3.
Orconde, getuigenis, testimonium, I, 14-9; II, 225-11.
Ordene, orde, ordo, I, 231-4.
Ordenleke, ordelyk, I, 222-5.
Orient, oosten, II, 64-19.
Ors, peerd, ros, II, 179-16.
Over, gebruikt voor na, II, 156-6.
Over bleven, over gebleven, II, 53-19.
Overdorpel, superliminare, II, 152-13; 157-14.
Overfoermen, overformen, transformare, I, 47-20; 75-14; 119-22; 153-21; 181-11.
Overleden, voorby, transactus, II, 98-23.
Overliden, excedere, transcendere, pertransire, I 75-19; 76-6 en 8; 88-21; 91-12; 160-5.
Overlidinghe, transitus, II, 153-2; 162-9.
Overmids, door, by middel van, ter oorzake, uit hoofde van, passim.
Overmoed, hoogmoed, II, 216-6.
Overmoedech, hoogmoedig, I, 71-11.
Over nacht, gedurende den nacht, II, 232-4.
Overnaturlec, bovennatuerlyk, I, 202-4.
Overwesen, superessentia, II, 240-15.
Overweselec, superessentialis, I, 50-18.
Oudervader, grootvader, I, 44-2.
O wi! o wee, II, 122-18.

P.

Paeis, vrede, I, 5-11.
Pant. Vkl. I, 197-5.
Parvijs, vestibulum, I, 263-1.
Peismakend, pacificus, II, 80-5.
Pelgherime, peregrinus, II, 150-4.
Pepel, vlinder, II, 222-21.
Persemen, woekeren. Vkl. II, 172-13.
Peter, wat beteekent, I, 204-20.
Philippus, wat beteekent, I, 218-1.
Pinen, poogen, moeite doen, conari, I, 20-12; 26-5; 149-2; 173-4.
Plechten, samenspannen, II, 143-4.
Pleghen, doen, uitvoeren, gewoon zyn. Wordt gebruikt met den genit. I, 15-21; 61-8; 86-22; 87-17; II, 32-4; 63-19; 69-13; 188-20.
Plein, adject. vlak, effen, I, 3-19; II, 130-2.
Plompe. Zie Aplompe.
Porren, gaen, trekken, voortkomen, II, 10-19.
Portenerse, poortieres, II, 191-2.
Porter, poorter, stedeling, burger, I, 178-22.
Pottage, moes, II, 192-16.
Pride, prooi, buit, roof, II, 209-2.
Priden, buiten, rooven, prooi maken, II, 209-6.
Proeven, gebruikt in den zin van verstaen, bevinden, ondervinden, discere, het bewys hebben van, I, 70-20; 43-8; 82-24; II, 3-3.
Proper, eigen, II, 104-29.
Provende. Vkl. II, 182-10.

Q.

Quadere, erger, boozer, II, 219-18.
Quic, vee. Vkl. I, 85-20.

R.

Raei, raeje, strael, radius, I, 67-9; 159-10; 213-5; 275-10.
Rast, raste, rust, I, 3-11; 77-3.
Rasten, rusten, I, 156-16.
re, teeken van den comparativus by de adjectiva uitgaende op er of op el, I, 75-15 nederre; 78-8 meerre; 158-15 claerre, 165-1 edelre.
Rechenen, voor regenen, II, 237-2.
Regghel, regghele, orde, reeks. Vkl. I, 148-15. Vglk. I, 220-20; 230-20.
Reien, dansen. Vkl. II, 177-6.
Relieve, overblyfsels, I, 263-7.
Rend, rendere, rund, II, 51-3.
Rijs, risere, takjens, spruiten, I, 246-12.
Rijk, rike, adj. gebruikt met den genit. I, 270-24.
Rimpen, nog overig in zyn frequentatief rimpelen, I, 72-17.
Rind, rindere, rund, II, 67-25.
Riveleec, adverb. ruimschoots, kwistig, II, 189-1.
Roe, adj. rauw, crudus, II, 152-15; 158-20.
Roec, kraei, cornix, II, 206-15.
Roeden, gheroed, rooden, rood maken of verwen, I, 38-13.
Roeden, armen van den gulden kandelaer in het Tabernakel, I, 145-10.
Roeke, steenrocke, of roke, steenrots, I, 76-21.
Roeken, roken, acht geven, bezorgen, curare. Vkl. I, 217-16. Gebruikt met den genit. rei, I, 170-19; II, 6-6.
Ruben, wat beteekent, I, 204-3.
Rudecheit, ruigte, I, 20-2; II, 2-1.
Ruet, smeer, sebum, II, 173-8.
Runen, mompelen, prevelen. Vkl. I. 114-21.
Ruren, roeren, aenroeren, I, 276-12.
Rute, ruit, wynruit, ruta, I, 275-2.
Ruut, adj. onbeschaefd, ruw, II, 203-10.

S.

Sacrificie, vrouwelyk gebruikt, II, 98-21 et passim.
Saecken, saken, veroorzaken, efficere. Vkl. I, 61-22. Vglk. I, 55-19.
Sake, gebruikt in den zin van oorzaek, I, 106-16, et passim.
Salne, verkort uit zal hem, passim.
Sant, imperf. van senden, II, 117-17. Zie Senden.
Sarlerois, karthuizer-monik, II, 193-18.
Saten. Vkl. I, 60-6.
Satheit, verzadigdheid, saturitas, II, 162-15.
Scadue, scaduwe, schaduw, umbra, I, 55-17; 56-1; II, 112-12; 123-1.
Scale, boos, kwaed. Vkl. II, 10-1.
Scaemde, schaemte, II, 185-9.
Scapelarijs, schapulier, I, 199-2.
Sceemde, schaemte, II, 74-17. Zie Scaemde.
Secerne (in) spotswyze, II, 99-8.
Scelden. Vkl. II, 178-16.
Scepman, schipper, II, 171-4.
Scerien, scheren, opzetten, de schering maken, I, 63-14.
Schacht, van een kandelaer gezegd, I, 145-9.
Schamel. Vkl. I, 228-16. Zie Midel.
Sciet, imperf. van sceden, scheiden, I, 249-1; II, 144-20.
Sciltwachten, schildwacht houden, II, 217-3.
Scoeren, scheuren, dissolvere. Vkl. II, 59-1. Vglk. II, 67-6.
Scout, schuld, debitum, I, 10-5; II, 124-24.
Scout voor schouwt, beschouwt, II, 127-17.
Scouwinghe, beschouwing, contemplatio, I, 83-7.
Scrine, schryn, scrinium, I, 109-2.
Sculder, schuldenaer, II, 170-19.
Sculdich, verpligt, II, 120-20.
Sculdich van, thans aen, II, 115-8.
Sculen, schuilen, latere, I, 126-23.
Sculp, schelp, II, 92-13.
Sculperen = graven, sculpere, I, 209-10. Zie Graven.
Seder, sedert, II, 136-5.
Seenden, senden, sinden, in byzonderen zin gebruikt, II, 181-2.
Seer, adj. bezeerd, ziek, dolens, I, 276-23; II, 178-9.
Segghen, gebruikt met den genit. part. I, 82-23.
Seker, gebruikt met den genit. II, 154-4.
Selen, sal, selt, soude, gebruikt in den zin van moeten, I, 10-4, et passim.
Selc, selke, sommigen, II, 123-6; 127-14, et alibi.
Selke wile, soms, de eene mael, II, 86-11.
Selve inde, zelfeind, zelfkant, I, 82-20.
Senden, sant, zenden, I, 4-28.
Sericheit, droefheid, rouw, II, 133-8.
Sethym, hout van Sethym, I, 29-3.
Sich, in stede van Zie, I, 146-12; 181-21; 267-5.
Sider, sedert, naderhand, I, 4-29; 271-11; II, 156-3.
Sidewant, zykant, I, 104-12, et alibi.
Symeon, wat beteekent, I, 205-17.
Symon, wat beteekent, I, 225-7.
Sijn, achter een ander werkwoord zonder te gebruikt, II, 99-21.
Syna, wat beteekent, II, 115-3.
Synai, wat beteekent, II, 236-9.
Sijns selfs gheweldech sijn. Vkl. II, 231-8. Zie Gheweldech.
Singerie, zingery, gezang, II, 180-5.
Sinken, actief gebruikt, I, 81-23; 178-10 en 13.
Sire, zyner, passim.
Sister, gewigt van twee pond, II, 72-5.
Slachten, slechten, gelyk zyn, nadoen, II, 9-25; 233-3.
Slecht, vlak, effen. Slecht effen, eenvoudig effen, I, 73-12.
Sleet, voor slaet, I, 172-18.
Sleten (te), gebroken, herniosus. II, 1-6.
Slop. Zie Hoetslop. Smaken, gebruikt met den genit. I, 57-13.
Soch, soghe, zog, porca, II, 173-5.
Soeken, gebruikt met den genit II, 2-17.
Soem, zoom, I, 271-14.
Sollen, solenne, plegtig, II, 153-9.
Solemne, plegtig, II, 163-1.
Solempne, plegtig, II, 163-23.
Som, deels, partim, II, 130-1.
Some, sommighen, I, 245-26.
Sonder, behalve, uitgezonderd, I, 4-19; 73-10; 92-11; 168-7; 238-11; II, 169-18; 184-10; 193-17.
Sonder waeromme, I, 87-3. Zie Waerom, waeromme.
Souter, Psalterium, I, 184-2.
Spacieren, wandelen, spatiari, II, 193-5.
Specier, unguentarius, I, 243-4.
Speer, mannelyk gebruikt, II, 109-11.
Spelmaent, speltmaent. Vkl. II, 100-18.
Spelthaen, thans sprinkhaen, II, 222-21.
Spraeien, sprayen, spreiden, I, 5-8.
Stadeghen, stadighen, gestadecht, vestigen, bevestigen, I, 69-19; II, 195-7.
Stant op, voor sta op, II, 21-21.
Stapel, voet, steun, II, 126-11.
Staphans. Vkl. I, 264-21.
Starcheit, sterkte, I, 31-2; 222-14.
Staren, schouwen, iniendere, II, 127-17; 198-11; 241-21.
Starf, imperf. van sterven, I, 251-9.
Stad, staden, gebruikt in den algemeenen zin van plaets, locus, I, 25-14; 35-12; 76-22; 92-18; 107-6; 188-2; 251-5; 262-20; II, 15-2; 86-4; 96-19.
Stedeghen, hevestigen, stabilire, I, 109-6; 170-13.
Steenroeke, steenroke, steenrots, I, 76-21; 277-8; II, 21-22.
Steet voor staet, passim.
Steinen, steenigen, II, 144-17.
Stertel, steert, strook, vilta, I, 194-18; 233-11.
Sterven, gebruikt met den genit. I, 61-5 en 12; 160-2; 163-17.
Stinken, zyne oude beteekenis, II, 219-5.
Stoeter, stooter, in 't fransch pilon, I, 14-7.
Stonen, steunen, II, 215-15.
Strec, strecke, stricke, strik, I, 57-14.
Sum. Zie Som.

T.

Tabernakel, meestal mannelyk gebruikt; doch neutrael, I, 42-1; 43-11.
Tale (op ende). Vkl. I, 107-1.
Tangher, adj. scherp, bytende, I, 249-10.
Tarwen, tarwene, adj. II, 47-7.
Te, uitgelaten voor den infinitivus, II, 203-15; 237-12.
Te, in samenstellingen, had oudtyds de kracht van het huidige ver. Zie Te gaen, te wreven.
Te broken, gebroken, verbroken, I, 248-26; II, 66-22.
Teeder, week, mollis, in zedelyken zin, II, 211-17.
Te gaen, vergaen, perire, I, 29-12; II, 137-6.
Te hans, aenstonds, zie Hans.
Te male, te samen, geheel, geheellyk. Zie Male.
Terden, letterverzetting voor treden, I, 215-15; II, 61-20; 127-2; 161-9.
Teren, verteren, I, 279-11.
Termine lopen (op), op termyn gaen, II, 191-11.
Tetragrammaton. Vkl. I, 238-1.
Te vergheefs, gebruikt in den zin van gratis, II, 119-25.
Te vergheves, vruchteloos, frustra, I, 120-18.
Te wreven, gekneusd, vermorzeld, attritus, contritus, I, 250-17; 258-22; II, 74-9.
Thadeus, wat beteekent, I, 227-9.
Thomas, wat beteekent, I, 213-22.
Tijt, oudtyds vrouwelyk, I, 102-7; II, 129-2, et passim. Mannelyk gebruikt, II, 156-13.
Titeleec, tijtleec, tydelyk, II, 172-9; 173-20; 209-8.
Toecomen, bykomen, accedere, I, 161-3.
Toecomen, overkomen, evenire, I, 61-11.
Toecomen, particip. voor toegecomen, I, 274-17.
Toedoen, bydoen, byvoegen, I, 225-16.
Toedwinghen, binden, doen sluiten, I, 259-16.
Toeganghere, wandelaer, viator, I, 151-25; II, 150-4.
Toeluken, sluiten, I, 67-11.
Toenemen, aeugroeijen, II, 11-14.
Toernech, toornig, II, 94-17.
Toeverlact, vertrouwen, fiducia, I, 109-25.
Tornech, toernech, toornig. In der tornegher cracht, in vi irascibili. I, 24-3.
Tornen, vergrammen, mishagen, II, 10-12.
Tote, tolen, van kleederen gezegd, II, 175-14.
Tote diesmaels. Zie Diesmaels.
Tromp, trompet, tuba, I, 107-25.
Truffe. Vkl. I, 102-18. Vglk. II, 13-7; 206-17.
Tseins, het latynsche census, Vkl. II, 181-7.
Tugen, toogen, I, 81-6.
Tunikeel, rok, I, 196-1; 265-4.
Tweerhande, tweederlei, I, 213-3.
Tweernen, ghetweerent, ghetwerent, twynen, duplicare, I, 37-6; 39-23.
Twevoldech, tweevoudig, dubbel, I, 24-11; II, 15-19.
Twevoldeghen, verdubbelen, I, 13-18.
Twevuldecheit, duplicitas, I, 198-20.
Twijn, twine, I, 63-14; 134-3.

V.

Vaer, vare, vrees, I, 25-20; 170-12.
Vaesche, vasche, draed, band, strook, I, 64-16; 70-1; 161-6.
Van noede. Zie Noede.
Van nuwes, op nieuw, I, 97-3.
Varuw, varuwe, varue, kleur, color, I, 23-19; 38-14; 62-24; 125-8, et alibi.
Veelden, actief gebruikt, II, 96-24; 171-10.
Veelec, dierlyk, animalis, I, 194-3.
Veet, 3de persoon van vaen, I, 224-20.
Veinsen, reflexief gebruikt, II, 118-13.
Vele, met den genit. gebruikt, II, 69-6.
Velt-lachteken, wilde latuwe, lactucae agrestes, II, 152-16.
Vem, vemme, thans, vin, II, 194-12.
Ver, voor een' eigennaem. Vkl. I, 204-1. Vglk. II, 63-13.
Verba van bidden, begeren, streven, regeerden oudtyds den genit. II, 65-13.
Verba van inwendige gewaerwording regeerden insgelyks den gen. II, 65-9.
Verba van verwachten, hopen en gelooven regeerden den gen. II, 83-4.
Verba van sparen, helpen, dienen, en dergelyke, werden oudtyds vervoegd met den dativus, II, 65-18.
Verberren, verbernen, verbranden, I, 42-27; 45-11; 138-6.
Verbernde, verberrende, verberret, 3de persoon imperf. van verberren of verbernen, II, 43-8; 37-21; 51-10.
Verberrent, 3de pers. praes. van verberren of verbernen, I, 66-3; II, 33-17; 131-1.
Verberret, verberrent, part. pass. van het zelfde werkwoord, I, 51-3; 53-17; 157-18; II, 37-12; 48-18.
Verbiten, verbyten, II, 178-19.
Verblenden, onzydig gebruikt voor zyn licht verliezen, II, 96-16; 98-13.
Verbliden, onzydig, zich verblyden, I, 4-14; II, 200-15.
Verbor, imperf. van verberren, I, 190-20; II, 102-25.
Vercuwen, herkauwen, ruminare. Vkl. II, 167-9.
Verdelien, verdelgen, II, 144-21.
Verdienen, gebruikt met den genit. II, 105-11.
Verdiente, subs. verdienste, I, 56-7 en 23; 101-24; 222-7; 223-5; 239-2.
Verdobbelen, met de dobbelsteenen verspelen, II. 183-12.
Verdroeven, bedroeven, I, 22-6.
Verduwen, verteren, I, 249-20.
Verederecken, II, 167-9. Zie Edereeken.
Vereisen, yzen, horresco, II, 91-23. Zie Eisseleec.
Vergadertheit, I, 236-11.
Vergheefs (te), gebruikt in den zin van gratis, II, 119-25.
Vergheten, gebruikt met den genit. I, 177-11; 268-21; II, 19-13; 43-21.
Vergheves (te), vruchteloos, frustra, I, 120-18.
Vergronden, doorgronden, den grond bereiken, I, 44-16; 117-7; 174-21; 184-21.
Vergrunden=vergronden, II, 240-10.
Verhanghen, substantivè gebruikt, suspensio, I, 90-20; 91-5.
Verhaven, verheven, I, 147-3, et passim.
Verhieu, imperf. van verhouwen, verhakken, I, 54-11.
Verladen, overladen, I, 172-12; II, 164-10; 214-20.
Verlanghen, impersonaliter gebruikt, I, 215-12.
Verlaten, gebruikt in den zin van vergheven, dimittere, I, 266-20; II, 170-19.
Verlatenesse, vergiffenis, kwytschelding, remissio, I, 222-18; II, 106-28; 116-22.
Verledeghen, ledig maken, II, 63-20.
Verleden, verleeden, afkeer verwekken, in nauscam vertere, I, 116-8.
Verloechenen, verlogenen, verloochenen, gebruikt met den genit. I, 61-11; II, 50-5.
Verloessen, verlossen, I, 7-22.
Vermanen, gebruikt met den genit. I, 235-5; II, 233-9.
Vermeerringhe, vermeerdering, I, 225-17.
Vermen, thans vormen, II, 141-5.
Vermiddelt worden, I. 123-4 en 22; II, 12-3. Zie Middelen.
Vernieuten, vernietigen, te niet doen, I, 83-18; II, 32-1.
Vernieuten, onzydig gebruikt, voor te niet gaen, I, 154-16; 163-16.
Verpleghen, doen, uitvoeren, gebruikt met den genit. II, 56-20.
Verreiken, bereiken, attingere, I, 120-3.
Versaghen, verschrikken, I, 172-18.
Verseceden, particip. gescheiden, remotus, II, 119-9.
Verscheit, vocht, I, 246-10.
Versennen, versinnen, nadenken, overweghen, nagaen, II, 178-7; 210-15, 214-21.
Versinken, activè gebruikt, I, 225-3.
Verstaen, subs. verstand, I, 66-29.
Verstaen, werkw. gebruikt met den genit. II, 121-23.
Verstannesse, verstennesse, verstand. intellectus, 1, 3-7; 54-2.
Versteet. Zie Steet.
Verstendech, verstandelyk, II. 127-16.
Verstendecheit, verstand, intellectus, 1, 43-16; 49-14; 162-1.
Verstilt, gestild, I, 124-9.
Verstormen, verstoermen, particip. verstormt, concitatus, I, 87-11; 171-22.
Versumen. Vkl. I, 191-5.
Verswaren, bezwaren, I, 3-16.
Verswelten. Vkl. I, 83-20.
Verswynen, tadrescere. Vkl. II, 10-7.
Verteghen, part. van vertiën, I, 99-19.
Verteghenheit, resignatio, II, 85-24.
Vertienden, decimas reddere, II, 135-20; 136-20.
Vertyen, verteeg, verteghen, verloochenen, van iets afzien, gebruikt met den genit. I, 17-5; 60-1; 153-20; 186-15; II, 42-7.
Vertrecken, verhalen, vertellen. Vkl. II, 115-8. Vglk. II, 224-5.
Verveet, 3de pers. van vervaen, vervangen. Vkl. II, 151-18. Vglk. II, 155-12.
Vervollen, vervullen, verzadigen, II, 191-16.
Verwandelen, frequentatief van wenden, verkeeren, veranderen, I, 46-27; 99-24; II, 29-8; 59-9; 148-10.
Verwandelt, verkeerd, veranderd, II, 12-19; 97-16.
Verwanen, reflexief gebruikt, I, 144-1; II, 43-10.
Verweendelec, verweendeleke. Vkl. II. 12-12.
Verweenen = verwanen, II, 52-11.
Verweentheid, dartelheid, weelde, II, 192-15.
Verweghen, over-weghen, praeponderare, I, 110-2; 123-21; 179-9.
Verwermt, var. verworemt, compunctus, II, 116-17.
Vese, vesen, fimbriae, I, 196-7; 198-4.
Vestecheit, vastheid, firmamentum, I, 53-14.
Viant (de), de duivel, I, 270-6.
Vier, in composita vire, als vire cantech, vierkantig, I, 73-10.
Vieren, feriari. Vkl. II, 140-21.
Vifte, vyfde, I, 229-9.
Viftech, vyftig, II, 114-12.
Vijfsinneeh, I, 62-20.
Violeit, purper, I, 63-1; 221-2 en 8.
Virevoldech, viervoudig, I, 66-16; 73-5.
Viseren, visieren, uitdenken, verzinnen, overleggen, II, 176-1.
Viesevase, nietigheid, beuzelary, II, 176-1.
Vite, leven, levenswyze, I, 135-15; II, 189-13.
Vlieder, vlier, sambueus, I, 251-2.
Vloghel, vleugel, II, 64-12.
Voercoepen. Vkl. II, 172-13.
Vol, adj. gebruikt met den genit. I, 178-9; II, 71-5; 178-9; 233-19. - Met den ablat. II, 233-23.
Volbringhen, voltooijen, I, 43-23.
Volclemmen, volclimmen, bereiken, tot boven toe klimmen, I, 185-2; II, 107-7.
Volewijch, volkskryg, beroerte, II, 205-3.
Voldech, in composita, vuldig, voudig, passim.
Volghen, gebruikt met den dativus,
I, 12-15; 20-2; 103-12; II, 103-18; 120-5.
Vonden, particip. voor gevonden, I, 2-23; 166-8; 217-4.
Vorderen, bevorderen, voortzetten, I, 73-1; II, 82-19. Dienstig, voordeelig zyn, II, 16-18.
Vorderen, subst. voorouders, voorzaten, I, 44-1; 201-2.
Voregaen, gebruikt met den dat. I, 97-14.
Voregeleechtheit (broeden der), panes propositionis, II, 140-11; 148-21.
Voregesetheit (tafele der), mensa propositionis, I, 145-4.
Voreghespan. Vkl. I. 202-15.
Vorehode, vorehoet, vorehoede, voorhoofd, I, 38-1; 78-22; 82-3.
Vorenemend, uitmuntend, I, 275-6.
Vorenemend, vertaeld door primitivus, I, 262-11.
Vorenemenheit, praestantia, I, 100-19.
Voreseecht, voorzeid, II, 116-2.
Voresetten, zich voorstellen, bedoelen, II, 17-23.
Voresien, voorbeschikt, praedestinatus, I, 33-22.
Vorespoet, voorspoed, I, 82-6.
Voreweten, subst. voorwetenschap, praescientia, II, 116-3.
Vorste (die), de voornaemste, de eerste, II, 142-29.
Vreden, werkw. te vrede stellen, II, 20-23.
Vredesam, vreedzaem. I, 82-13.
Vredesamheit, vreedzaemheid, I, 80-14.
Vri begrijp, vrye wil, liberum arbitrium, I, 73-21.
Vri willens, vrywilliglyk, II, 105-7.
Vromen, voordeel bybrengen, II, 215-16.
Vroude, vreugd, blydschap, I, 4-14; 99-14; 137-24; 163-2; 186-13; 223-8; II, 6-13.

U.

Udewert, buitenwaerts, uitwendig, I, 83-7; II, 32-11.
Uefenachtech, die zyne oefeningen volbrengt, II, 185-17.
Uefenen, ufenen, van boomen gezegd, I, 274-23. Vglk. II, 177-1.
Ufeninghe, gebruik, gewoonte, ritus, I, 6-1.
Ute gaen, gebruikt met den genit. II, 58-18.
Uut, ute graven, uitsnyden, I, 13-5. Zie Graven.
Uut gheneecht, naer buiten geneigd, II, 75-23.
Uutsetten, uit, op woeker zetten, II, 172-14.
Uutvloeien, actief gebruikt, I, 272-13.

W.

Waerd, voor woord, I, 4-21, et passim.
Waeromme, subs. gebruikt voor reden, oorzaek, I, 104-4; II, 45-18; 46-4; 78-19; 83-19; 104-4.
Waeromme (sonder), I, 87-3.
Waert. Zie Wert.
Waghe, gewigt, I, 258-3.
Waghen, wanken, nog over in zyn frequentatief waggelen, II, 222-12.
Wale, wel, II, 118-22.
Wallen, Vkl. I, 279-16.
Walost, wellust, I, 54-1.
Wandelbaer, veranderlyk, II, 212-14.
Wandelen, frequentatief van wenden, verkeeren, omgaen, I, 233-22; II, 212-14.
Wandelinghe, omgang, verkeer, conversatio, I, 6-18; 16-17; 174-15; II, 14-12.
Wandelbaerheit, veranderlykheid, I, 170-13.
Want, voegw. gebruikt in de beteekenis van omdat, II, 23-12.
Ware nemen, waernemen, gebruikt met den genit, I, 87-9; 97-1; 157-4.
Warpte. Zie Werpte.
Wassen, wies. Zie Wies.
Weder, subs. ram, aries, I, 38-13; 85-2.
Wederbeelden, weder verbeelden, I, 210-3.
Wederbitend, amper, bytend op de tong, I, 249-11.
Wederblick, weêrschyn, I, 206-20.
Wederboecht herbuigd, reflexus, II, 45-16; 68-15.
Wederbracht, voor weder gebracht, I, 45-19.
Wederhouden der zonden. Zie Onthouden.
Wedermaken, hermaken, I, 47-9.
Wederproeven afkeuren, verwerpen, reprobare I, 222-20.
Wederlach, terugkaetsing, II, 199-2.
Wederslaen, reverberare, I, 172-18.
Wederspeenech, wederspannig, II, 71-5.
Wedervechten, tegenstryden, repugnare, II, 63-1; 65-15.
Weerdech, gebruikt met den genit. II, 122-18.
Wedewende bloemen. Vkl. I, 235-10.
Weereleec, weereleke, wereldlyk, II, 174-2.
Weghebrede bloemen. Vkl. I, 235-10.
Weghen, woech. Zie Woech.
Weghen (clein) klein achten, parvi pendere, I, 170-19; 275-18.
Welde, weelde, I, 274-15.
Weldech, welig, I, 158-7.
Wel ghesedet, bene moratus, I, 95-8.
Werdech sijn, gebruikt met den genit. I, 171-14.
Werken, wracht. Zie Wracht.
Werpte, warpte, subs. ketting, scheergaren. Vkl. I, 63-9. Vglk. I, 161-2.
Wert, waert, bywoord dat de rigting aenduidt, als het latynsche versùs, opwert, inwert, utewert, enz. I, 2-13, et passim.
Wes, imperatief van wezen, zyn, I, 267-6.
Weselec, wezentlyk, I, 74-3.
Weten, gebruikt met den genit. I, 121-19.
Wi! wee! II, 122-18.
Wierroec, wierook, II, 74-16.
Wies, voor wiens, II, 102-23, et passim.
Wies, imperf. van wassen, crescere, I, 151-9; 251-9.
Wijden, wyder maken, I, 51-14
Wijngaert want. Vkl. II, 21-23.
Wijn ranke, wynstok, I, 275-13.
Wysen, wisen, aentoonen, indicare, II, 120-16.
Wijt, uitgebreid, talryk, II, 190-11.
Wijtheit, uitgebreidheid, breedte, amplitudo, I, 185-6; II, 127-16.
Wile (selke), soms, de eene mael, II, 86-11.
Willech, willig, vrywillig, I, 42-6.
Willecheit wil, II, 36-13.
Willen, woude. Zie Woude.
Willens, vri willens, gewillinglyk, vrywilliglyk, spontè, I, 173-21; II, 105-7.
Wiltu, voor wilt gy, I, 167-1.
Wime, wym, I, 8-21.
Wiseloes, zonder wyze, modi expers, I, 52-2.
Woech, imperf. van weghen, I, 178-22.
Woerd, voor woord, II, 113-26.
Worden, meervoud van het imperfectum van werden, I, 213-14; 214-15; II, 38-9 et alibi.
Worden, particip. voor geworden, I, 72-22.
Wormen, adj. Vkl. I, 125-9.
Woude, imperf. van willen, I, 2-18; 66-12; 201-7, et passim.
Wracht, wrachte, imperf. van werken, passim. Hi wraehte redelecc al sine werke, I, 25-14.
Wrakelec, wraekzuchtig, I, 10-2.
Wreven (te), vermorzeld, contritus, II, 74-9.
Wrom, letterverzetting; voor worm, II, 175-5.
Wruten wroeten, II, 174-8.
Wuestine, woestyn, II 63-18.
Wuve, wouwe, zeker vogel, II, 202-14.

Z.

Zabulon, wat beteekent, I, 222-13.
Zebedeus, wat beteekent, I, 210-9.
Zelotes, wat beeteekent, I, 227-7.
Zenden. Zie Senden.
Zoara, wat beteekent, I, 224-13.

EINDE VAN HET GLOSSARIUM.


Vorige Volgende