Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Vanden Propiciatoriumme. C. CLVI.

17Maer dat leste dat ic u nu segghen wille, dat es, hoe wi 18in desen levene Gods ghebruken moghen ende salicheit ghe- 19voelen⁽⁴⁾. Ende dit merke ic in die figure die hier na volcht.

(4) Sur. ut in hac vita frui Deo et beatitudinem sentire queamus.

[p. 238]

1Want⁽¹⁾ boven op de arke Moyses so lach ene tafele van 2finen goude, ende die tafele was gheheeten Propiciatorium, 3dat es een dinc ochte eene stat daer men ghenade ont- 4feet; want daer ontfinghen de Joden antwerde van Gode, 5troest ende ghenade in al haerre noet. Ende hier omme was 6die tafele dat innechste des tabernakels, ende de stat der 7ghenadicheit Gods na der figuren. Dese guldene tafele was 8alsoe lanc ende alsoe breet alse de arke, alsoe dat si die 9arke te male boven bedecken mochte; ende si lach op 10de guldene croene die boven de arke stont.

11Met deser tafelen van finen goude es ons beteekent ghe- 12brukeleeke minne⁽²⁾, want si es inde ende beghin alles 13goets ende alre ghenaden. Ende si leecht boven de guldene 14croene, dat es boven de minleke behelsinghe die tusschen 15ons ende Gode es⁽³⁾; want ghebrukeleeke minne es boven 16al, ende si es sonder mate ende sonder gront, ende si leecht 17boven alle ufeninghe van minnen. Ende dese ghebrukeleke 18minne, ochte dit decsel van goude, heeft ·ij· maten in de 19lingde ende ene halve. De ierste gheheele mate es, dat hem 20God vertoent ghebrukeleec in de idele ledicheit ons gheests. 21De andere mate, die hier na volcht, es dat de minnende gheest 22hemselven ontvliedt, ende versmeldt in een weseleec ghebru- 23ken. Dit versmelten in minnen es sonder maniere, wiseloes, 24ende altoes sonder wederkeer na ghebrukeleeken aerde⁽⁴⁾; 25want de gheest sterft sijns selfs in Gode, dat es in een 26eenvuldich salich ghevoelen. Ende dit es te verstane na

(1) Sur. Enimverò.

(2) Sur. amor fruitivus.

(3) Sur. Imminetque coronae aureae, id est, amoroso amplexui quo nos à Deo, et Deus à nobis stringitur.

(4) Sur. Et haec amoris liquefactio modi expers est, et reditum nescit, quòd ad fruitionem altinet.

[p. 239]

1ghebrukeleeker minnen, die altoes overgheet⁽¹⁾, ende niet 2na werkeleker minnen die toegheet ende altoes weder- 3keert⁽²⁾; want weseleec ghebruken, es ene gront raste die 4nemmermeer beweecht en mach werden⁽³⁾. Ende dit sijn 5·ij· gheheele maten na der figuren, want God⁽⁴⁾ gheeft 6hemselven in de diepheit des gheests, ende de gheest verheft 7hemselven alsoe verre dore hemselven, dat hi hemselven ont- 8hoecht, ende niet en ghevoelt dan eenvoldeghe salicheit⁽⁵⁾.

9Siet, dit es de guldene tafele boven onse arke, die de 10eninghe tusschen ons ende Gode te male overdect heeft. 11Maer dese tafele es noch ene halve mate langhere; want al 12eest alsoe, dat ghebrukeleec besitten altoes ledich blijft ende 13onbeweecht, verberren ende versmelten dat vernuwt altoes 14vore dat anschijn des ghebrukens⁽⁶⁾. Ende dit es de halve 15mate die, sonder onderlaet, in elken insiene dat versuect 16ende dies ghesmaect⁽⁷⁾, dat de gheest vercreghen ende 17beseten heeft in ghebrukeleeker rasten⁽⁸⁾. Ende aldus hebdi 18de lingde van onser tafelen.

19De breidde moet sijn onderhalve mate. De gheheele mate 20in der breidden es, dat ghebrukeleeke minne tuucht onsen 21gheeste dat in hare alle dinc sijn volbracht; want in wese-

(1) Sur. Quod quidem secundum fruitivum amorem semper excedentem accipiendum est.

(2) Sur. non autem juxta actuosum amorem, semper accedentem et revertentem.

(3) Sur. Essentialis namque fruitio, instar fundi firma quaedam ac stabilis quies est, quae nunquam moveri possit.

(4) Sur. quando et Deus.

(5) Sur. et spiritus per seipsum usque adeò sese erigit ac sustollit, ut excedat seipsum, et non nisi simplicem sentiat beatitudinem.

(6) Sur. Quamvis enim fruitiva possessio semper ociosa ac immota permaneat, conflagratio tamen et liquefactio coram fruitione jugiter renovantur.

(7) Sur. in quolibet intuitu vel introspectione id invisens, experiens ac degustans, quod, enz.

(8) Sur. in fruitiva quiete.

[p. 240]

1leec ghebruken en ghevoelt de gheest, tusschen heme ende 2dat hi mint, gheen ondersceet: ende daer omme es die mate 3gheheel ende volmaect, want daer sijn alle minnende gheeste 4hen selven ontbreidt in ene breetheit weseleeker minnen⁽¹⁾; 5ende de vlamme haerre minnen heeftse op ghevoert in dat 6vier der ongheïnder minnen Gods⁽²⁾. Ende al es ieghewelc 7heilich ende salich in hemselven, na dat hi werdich es ende 8verdient heeft: die overweseleke salicheit, die si ghemeine 9besitten⁽³⁾, dat es een eenvoldich grondeloes abys, die 10nemmermeer vergrundt en mach werden⁽⁴⁾. Ende hier ute 11comt de halve mate, die wi niet volmaken en connen; want 12ieghewelc scept sine vate al vol: nochtan blijft de eenvol- 13deghe salicheit in haerselve overvloedich ende onverscee- 14pen⁽⁵⁾; ende altoes sijn wi hongherich in onse sceppen, 15ende sat, ende overvloedich in overwesene, daer wi besit- 16ten⁽⁶⁾. Hongher en can satheit niet vercrighen, ende satheit 17en mach den hongher niet verdriven; ende hier omme moet 18de hongher ewech bliven, want dese hongher es onse halve 19mate, die wi niet volmaken en connen. Maer de hongher 20volmaect de tafele ons ghebrukens⁽⁷⁾ na den liefsten wille 21Gods. Ende hier in moechdi merken, die hongher in min- 22nen verliesen, ende raste ende ledicheit verkiesen, hare 23tafele es valsch ende te breet; si en worden nie van rechter

(1) Sur. Siquidem cuncti hîc amantes spiritus in seipsis in essentialis amoris latitudinem extensi seu dilatati sunt.

(2) Sur. flammâque amoris sui in immensae ac infinitae charitatis Dei ignem rapti ac evecti sunt.

(3) Sur. superessentialis tamen, quam omnes communiter possident, beatiludo.

(4) Sur. simplex quaedam et inexhausta ac impenetrabilis abyssus est.

(5) Sur. redundans et inexhausta manet.

(6) Sur. et nos quidem hauriendo semper esurimus: in superessentiali autem fruitione ubi possidemus, saturi sumus ac abundamus.

(7) Sur. Sed eadem ipsa esuries tabulam nostrae fruitionis... perficit.

[p. 241]

1minnen heet; si sijn bedroghen ende te allen doechden 2onbereet.

3Ende hier omme, hoe wi, in dat innechste ende in dat 4hoechste ons levens, staen selen vore dat anscijn der 5ghebrukeleker minnen, dat merke ic in de figure die hier 6na volcht.