Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Vander olien van olive. C. LXII.

11Hier toe woude onse Here hebben olie van olive boemen. 12Die olive boem heet Olea, die vrocht olive, dat sap dat ute 13der vrocht vloeit, dat es olie. Met den olive boeme verstaen 14wi den Vader in der Godheit; met sire vrocht sinen Sone, 15onsen Here Jhesum Christum, God ende mensce; met der 16olien die me der vrocht vloeit, soe verstaen wi die minne 17ende die genade der godheit ende der menscheit. Want die 18olive boem heet in der Scrifturen een edel vorenemende 19boem die vrede betekent⁽³⁾; want die Vader gaf ons sinen 20Sone alse ene vrocht des eweghen vreden; ende die Sone, 21overmids den heileghen Gheest, soe gaf hi heme selven in 22die perse der Joden, alsoe dat hi vloeide van heilegher 23olien, die ons allen heilech ende salech maken mach, eest 24dat wijs begheren.

(3) Sur. Siquidem olea in Scripturis; praeclarae ac praecipuae arboris pacem significantis, loco ponitur.

[p. 256]

1Nu meret hoe die waerheit concordeert met der figuren⁽¹⁾. 2Doen Moyses die confectie der heilegher salven maken soude, 3doen nam hi die risere van dien ·iiij· spesiboemen, met 4ghewichte alsoe alst heme God gheboet⁽²⁾, dat was vifhon- 5dert oncen mirren, ende ·v· hondert oncen cassien, ende 6half alsoe vele calamus ende cinnamomen, dat was van 7beide dien boemen⁽³⁾ vif hondert oncen; want van roke ende 8van crachte soe sijn dese twe boeme alsoe vele edelre ende 9starkere in der confectien. Ende hier toe nam hi olie van 10oliven ene mate dienren noemt hin, dat es te minsten ·j· sis- 11ter, ende te meesten soe eest ·vj· sister, dat es twelef pont, 12want elc sister doet twe pont⁽⁴⁾. Ende na die meerre mate 13soe nam Moyses die olie⁽⁵⁾, ende in dese olie leide hi alle 14die risere, alsoe langhe, dat die olie eracht ende roke ontfinc 15van dien riseren. Ende daer na perste men ute met crachte 16alle die versceit der risere ende der olien⁽⁶⁾: ende dit⁽⁷⁾ was 17·j· sacrament in der ouder wet, daer dat tabernakel ende

(1) Aldus A, B en D. - C. daerentegen heeft, en beter naer ons inzien: Nu merke wi die confectie der heilegher olien nader figuren. Moyses nam. Hiermede komt de vertaling van Surius overeen.

(2) Sur. eo pondere, qua jussus erat à Domino.

(3) C. voegt by te gadere.

(4) Geheel duidelyk is dat niet. C. stelt het anders voor, doch nagenoeg ten eene uitkomende. ‘Hyn es een mate in hebreusce die die latynsche Scrifture noemt sextier, dats te wetene dat seste deel van der maten diemen congius heet. Nochtan segghen selke dat hyn es een gheheel congius. Dit congius sonde vol olien weghen ·xij· pont.’
Vervolgens heeft de afschryver van C. er nog deze glos bygevoegd: Een Vlandersch sloep cluers raeps smonts weghet ·iiij· pont. Ende een Brueselsche ghelte goets claers rijnsch wijns oec ·iiij· pont. Maer de ghelte hout meer dan de stoep, want ·iiij· ghelten maken ·v· stoepen.
De vertaling van Surius stemt volkomen overeen met den tekst van C.

(5) Surius vertaelt naer C. Est autem verisimile, Mosen hoc loco maxima mensura olivae oleum accepisse, putà libras duodecim.

(6) Sur. magna vi omnis et ramusculorum et olei liquor exprimebatur.

(7) Sur. atgue hoc unctionis oleum.

[p. 257]

1die priesteren mede ghesalft worden ende gheheilecht, na 2wise der ouder wet ende der figuren. Dat ghewichte der 3risere, daer men die salve ave maecte, dat was ·xv· hondert 4oncen, ende elke tweleve oncen maecten ·j· pont: ende 5alsoe waest hondert pont ende ·xxv·, ende ·xij· pont olien 6van olivien. Ghi hebt vore wel ghehoert dat hondert pont 7ende twintech die swaerste waghe es in den heilechdoeme; 8want alsoe swaer was die candelare⁽¹⁾. Maer dit ghewichte 9moet noch ·v· pont swaerre sijn, sonder die olie; ende dire 10was oec ·xij· pont.

(1) Zie hiervoren, bl. 179.