Beneden en boven de wind

Literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba

[p. 41]

Hoofdstuk II Koloniale literatuur tot 1865

‘Everyone was an individual, fighting for his place in the community. Yet there was no community. We were of various races, religions, sets and cliques; and we had somehow found ourselves on the small island. Nothing bound us together except this common residence. There was no nationalist feeling; there could be none.’

V.S. Naipaul The Middle Passage

‘De wereld die zij schilderen blijft conventioneel en beperkt, de personen en de situaties stereotiep. Ze voeren slechts hun eigen kaste ten tonele en proberen voortdurend zich te rechtvaardigen door deze in het gunstigste daglicht te zetten. Ze bewaren het grootste wantrouwen jegens de andere elementen, zwarten en mulatten van de samenleving. Kortom, ze gedragen zich als een minderheid zonder opening en zonder contact naar buiten.’

Maryse Condé Tim Tim Bois sec

[p. 42]

1776	Directeur J. de Graaff salueert de vlag van de Amerikaanse opstandelingen.
1781	Rodney verwoest Sint-Eustatius.
1790	Edward Luther Low geeft The Sint-Eustatius Gazette uit.
1792	De Westindische Compagnie wordt opgeheven. In de ‘Gazette’ verschijnen twee ‘riddles’, de oudste gepubliceerde Antilliaanse poëzie. Het eerste op de Antillen gedrukte boek was in het Engels en kwam van Sint-Eustatius.
1800	Onrust op Curaçao; de Engelsen zwaaien er twee jaar en vier maanden de scepter.
1807	Het tweede Engelse ‘tussenbewind’ zal bijna tien jaar duren. Engeland verbiedt de slavenhandel.
1812	William Lee geeft het eerste nummer van The Curaçao Gazette uit. Hij exploiteert eveneens een boekhandel en drukkerij.
1813	A.S. Delvalle: The I saws worden in de oudst bekende Antilliaanse recensie onbarmhartig neergesabeld.
1814	In de krant verschijnt de oudst bekende Curaçaose dialoog.
1816	Gouverneur-generaal Albert Kikkert aanvaardt het bestuur over de eilanden. De Engelstalige ‘Gazette’ verschijnt na de teruggave van Curaçao aan de Nederlanders, voortaan in het Nederlands onder de naam De Curaçaosche Courant.
1818	De C.C. maakt melding van een Curaçaos dichtgenootschap.
1819	Het eerste ‘provisioneel reglement op het schoolwezen’ wil het onderwijs op ‘den verbeterden Hollandschen voet’ brengen.
1820	Het koloniale gouvernement stelt een preventieve censuurmaatregel in werking die tot 1865 gehandhaafd zal worden.
1821	De slag bij Carabobo breekt de macht van het Spaans koloniale bewind in Zuid-Amerika. Talrijke vluchtelingen van het vasteland zoeken een veilige schuilplaats op Curaçao. Negen leden van de ‘Liefhebbery Komedie’ vragen de gouverneur toestemming om Franstalig amateur-toneel te brengen. Dominee Bosch organiseert het eerste particuliere ‘lees college’.
1824	Op Aruba wordt goud gevonden. Martinus Joannes Niewindt arriveert op Curaçao.
1825	De joodse Natie krijgt volledige burgerrechten. De eerste catechismus in het Papiamento verschijnt. De Verenigde Protestantse Gemeente ontstaat.
1828	De administratieve vereniging van Suriname, de Beneden-

[p. 43]

	winden en de Bovenwinden. De drie koloniën worden vanuit Paramaribo bestuurd.
1829	Op Sint-Maarten organiseert zich de leeskring ‘Neêrlands Eersteling’.
1833	Engeland schaft de slavernij in zijn kolonies af. Haim Abinun DeLima laat een particuliere bibliotheek met 391 boeken na.
1834	De C.C. verschaft de oudste vermelding van Spaanstalig passanten-toneel.
1842	Cornelis Gorsira stelt zijn particuliere bibliotheek voor ‘inteekenaren’ ter beschikking.
1843	M.J. Niewindt opent zijn vicariaatsdrukkerij op Barber.
1844	Het ‘Liefhebberij Tooneelgezelschap Nut en Genoegen’ presenteert zijn eerste stukken.
1845	De A.B.C.- en de S.S.S.-eilanden worden tot een kolonie ‘Curaçao en Onderhoorigheden’ samengevoegd, los van Suriname en voortaan bestuurd vanuit Willemstad.
1848	Frankrijk schaft de slavernij af, ook op Sint-Maarten. Op Santa Rosa publiceert pastoor J.J. Putman zijn eerste school- en kerkboekjes.
1850	Concordia opent een ‘leessociëteit’.
1855	Verdrijving van de joden uit Coro.
1860	De Noordamerikaanse Burgeroorlog intensiveert de discussie over de afschaffing van de slavernij. J.J. Naar treedt met ‘La Sociedad Dramática de Aficionados’ op.
1863	Na moeizaam onderhandelen wordt ook in de Nederlandse koloniën de slavernij afgeschaft.