Logo DBNL
Kapitein Blommaert of De Boschgeuzen te Audenaerde 1566-1572 (1841)

Kapitein Blommaert of De Boschgeuzen te Audenaerde 1566-1572

(1841)–Joseph Ronsse–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XIII.

 
Hier helpt geen moed by de overmagt.
 
't Zyn duizend- tegen honderdtallen;
 
't Zyn wolven die hun prooi by nacht
 
Op eens verscheurend overvallen!

Ch. Ledeganck.

 

Terwyl de vluchtende Boschgeuzen voor hun eigen behoud zorgden, had een man iets kostbaerder dan zich-zelven voor den Spanjaert te beveiligen.

Wy spreken van onzen bevelhebber, die alles aenwendde om het heil zyner verloofde te be-

werken: hy verhaestte zich tot deze te gaen, om haer de gevaren te onttrekken, aen welke zy was blootgesteld, en haer tot de vlucht aen te manen.

Heloisa aerzelde eerst Blommaerts verzoek in te willigen: doch de beschryving der ligging van de spaensche krygslieden, en der ongehoorde gruwelen tegen de vryheidsverdedigers overal gepleegd, boezemden haer schrik in. By het denkbeeld dat zy, door Blommaert verlaten, op de bescherming van niemand meer rekenen mogt, besloot zy eindelyk naer zynen raed te luisteren, en zich in eene of andere schuilplaets op te houden.

Al het noodige tot de reis werd door Genoveva vervaerdigd, welke een' eeuwigen afscheid nam van Backereels dochter, wie zy sedert ettelyke jaren de teederste zorg had toegedragen.

Het meisjen verliet, niet zonder tranen, hare oude weldoenster, steeg met Blommaert te paerde, en weldra hoorde men hun de straten der stad, met verdubbeld hoefgeklepper doorrennen. Reeds lang hadden zy de poorten en de gemeente Bevere achter zich gelaten, toen de draf vertraegd en de stilzwygendheid der gelieven afgebroken werd.

- Heloisa, sprak Blommaert, die aen de pynelyke zuchten zyner beminde, hare innerlyke bekommering gevoelde; laet u den moed niet ontzinken; overmorgen, eer de zonne

daegt, bevinden onze moedige Boschgeuzen zich onder Nassaus bevelen.

- Het betaemt geene jonge vrouw de stappen van een' man te volgen, met wien zy door den huwelyksband niet vereenigd is, sprak het meisje treurig: alles heb ik nu in de waeg gesteld, om myns vaders schim te verzoenen; en hoezeer uw lot my ter harte ga, kan ik er toch niet langer in deelen. Stryd voor de onafhankelykheid der Nederlanden; ik zal my in de veiligst mogelyke plaets verschuilen, en 's Hemels zegen over u en myne wapenbroederen dagelyks afbidden.

- O melieve! hervatte Blommaert, dit afscheid zal ik nooyt gedoogen; ik heb liever aen 't leven, ja, liever aen onze vryheid, dan aen u vaerwel te zeggen.’

Hy sprak op zoo een' beslissenden toon, dat het meisje er zich diep door getroffen voelde: het denkbeeld van zyn sterven, even als hetgene van 's lands verdrukking, viel haer bang, en zy overlegde rypelyk wat er haer te doen stond: de stryd tusschen liefde en pligt was hevig.

Na eene voor beiden treurige stilzwygendheid, welke Blommaert niet afbreken wilde, zei het meisje:

- De genegenheid die ge my toedraegt, is my eene waerborg, dat ge Vlaenderens moedigste verdediger blyven zult; en myne hand

u door mynen vader beloofd, is u, zoodra onze boeyen geslaekt zyn.

- Heloisa, uwe medehulp tot het vrymaken onzer Nederlanden is my onontbeerlyk: als ik u zie, zal een drom van uitheemsche lafaerts my van standplaets niet doen veranderen: k zal u, by elken slag van myn rapier, het hoofd van eenen spaenschen beul ten offer brengen.’

Hy zweeg.

In eens vertoonde de maen zich met haer zilveren aengezicht van achter de grauwe wolken; de oogen onzer verloofden werden op elkander gevestigd, en een lange zucht ontsteeg op nieuw 's meisjes boezem.

De reis werd met spoed voortgezet; en de twee vluchtelingen waren reeds de gemeente Wanneghem voorby gereden, toen Blommaert zeide:

- Heloisa, eerlang zullen wy ons te Vyve bevinden by uw' moederlyken oom, Pater Willem, wien allen voor zyne deugd en vryheidszucht beminnen: eer de zon het Oosten purpert, zal onze liefde door den dienaer Gods bewettigd zyn, en zonder kommernis moogt ge my dan volgen, en in al myne lotgevallen deel nemen.’

Een glimlach, welke 's meisjes inwendige tevredenheid aenduidde, zweefde op haer gelaet: by het aendenken dat zy Blommaert niet verlaten zou, liet zy onachtzaem den teugel

op den hals heurs dravers zweven: het ros nu eerst vry van den knel, brieschte van genoegen, en nam een' zoo snellen tred, dat de drukking zyner hoeven nauwelyks in de zavelachtige baen aengestipt stond. Blommaert prangde met de spoor de zyde van zyn paerd; en reeds waren zy in 't bestemde dorp, toen Heloisa eerst uit haer' droom ontwaekte, en den teugel van haer' draver weêr ter hand vatte.

De kleppers blyven voor de deur van den pastoor staen: Blommaert stygt van den zynen af, en, na zyne beminde uit den zadel te hebben geheven:

- Hier is 't, sprak hy, terwyl hy de klophamer op de deur deed bonzen; hier is 't, dat de goede man schuilt: hy ook betreurt met ons 's lands verslaefdheid aen willekeurige wetten; en legde zyn priesterambt hem niet den pligt op, rusteloos het heil zyner schapen te bezorgen, hy zou zich lang onder onze banier gerangschikt hebben, om de regten onzer vaderen te herwinnen.’

By dit gezegde verscheen de geestelyke: een vreugdegalm werd uitgeboezemd, en na eenige inlichtingen over den stand des vaderlands genomen te hebben, bragt hy zyne gasten binnen.

Blommaert betreurde zeer de wraek zyner makkers jegens de Audenaerdsche herders en de onheilen, waeraen zyne stadsgenooten bloot-

gesteld stonden. Hy maelde met zulke treffende kleuren, de standvastigheid der priesters aen den Koning, benevens hunne onderwerping af, dat zyn deugdzame aenhoorder een tranenvloed stortte. Heloisa weende ook: doch trachtte al hare kloekmoedigheid te vereenigen, om 's mans jammer niet grievender te maken.

Op hare beurt verhaelde zy hoeveel vruchtelooze stappen er aengewend waren, omdat de slagtoffers aen Oranje trouw zouden beloofd hebben: ik-zelve, snikte zy, ben niet ten achteren gebleven, om de banden onzes vriends, den heere Van den Upstale, te slaken: ik heb hem voor oogen geleid hoezeer de heiligschenders, die zich in menigte met 's lands verdedigers gemengd hebben, op de roomsche priesters verbitterd waren; ik heb hem het voornemen van Godes tempel te vernielen, bekend gemaekt: myne smeekingen waren vruchteloos; want de goede herder vermeende dat hy den God Israëls vergramd zou hebben, had hy zich onder onze bescherming komen plaetsen, en nu is hy met de andere zielzorgers, voor eeuwig ingesluimerd!

By deze woorden liet de eerwaerdige priester het hoofd in zyne regter hand zinken: tranen leekten nogmaels van zyne bleeke wangen: hy prevelde eene bede, en het oude: God zy alle geloovige zielen genadig! ruischte door het vertrek.

Nadat de pater van al het voorgevallene on-

derrigt was, gaf Blommaert de vrees te kennen die hy over den goeden uitval der wapentogten van de Spanjaerden gevoelde, en verhaelde dat al de uit Audenaerde gevluchte Boschgeuzen, zich in den nacht te Vyve-Sint-Eloy moesten verzamelen, om van daer langs Eecloo hunnen doortogt voort te zetten.

Eindelyk viel het gesprek op Heloisa, die zich in 't beleg van 't koninklyke slot zoo manhaftig had verdedigd; Blommaert nam de gelegenheid waer, om al de kleinere omstandigheden dezer zaek te verhalen, en den herder met het gevaer bekend te maken, dat zyne vriendinne geloopen had: hy vergat niet den angst te melden, die hem gedurende den stryd had bevangen; niet voor zich-zelven, maer voor de heldinne, wier lot door heurs vaders belofte aen het zyne was gehecht.

By elke aenhaling van Heloisas moed, betuigde de priester haer zyne dankbaerheid, die zy met ootmoed ontving.

Zeer lang nog sprak men over deze zaek: Backereels deugden en standvastigheid aen Godsdienst werden ook te berde gebragt, en pater Willem betreurde hartelyk 's mans dood en de ramp zyner landgenooten, die door Vlaenderens geessel, den vloekwaerdigen Alva, in een' afgrond van onheilen gedompeld waren.

Blommaert knarsetandde by 't geheugen dezer gruwelen: de oogen blikkerden hem van woede, en hy stond reeds dreigend regt, toen

hy eerst gewaer werd, dat hy zich in de tegenwoordigheid des deugdzamen herders bevond.

Deze deelde innig in 's jongelings gevoelens; maer zette, alsof hy diens beweging niet had bemerkt, zyne rede voort:

- Backereel was inderdaed een van 's lands yverigste verdedigers: geen wonder dat het bloed der vryheid ook in de aderen zyner dochter stroomt, en dat haer hart aen het uwe verkleefd is: een meisje als Heloisa, kon slechts eenen aenleider als Blommaert toevertrouwd worden: beiden hebt gy voor de vryheid uws vaderlands dapper gestreden, en beiden ook moet ge vereenigd blyven om die te bewerken.

De kapitein die koelmoedig genoeg was geworden om de houding zyner verloofde na te speuren, begon na eenige voorafgaende woorden, waerin Heloisas eenzaemheid beklaegd werd, den herder over de echtverbindtenis uit te vorschen:

- Heer Pastoor, sprak hy, de dochter uws bloedvriends, Backereel, weigert myne stappen te volgen, voor de Godsdienst deze lotdeeling bewettige: indien uwe goedwilligheid met mynen wensch overeenstemde, gy zoudt.....

- Het was ook Backereels vurigste begeerte, antwoordde de pater; en, stemt uwe verloofde zulks in, ik zal my heden nog met u, over 't geluk van twee hartsvrienden verheugen.

Heloisa willigde 't verlangen van haer' minnaer en van haer' oom in: deze gaf bevel de kerk te verlichten en alles tot de huwelyks-plegtigheid te bereiden.

By de aenkomst der gevluchte Boschgeuzen, stond de priester reeds in het gewaed zyner bediening op 't altaer, het jeugdige paer af te wachten, toen de bruid aen de hand haers verloofde te voorschyn kwam. Innerlyke vreugde blonk in hare zedige oogen, welke zy nauw van stond tot stond, nu op den priester, dan op haren aenleider durfde vestigen: een blos verhoogde hare wangen, en haer gang, ja, geheel hare houding was zoo bekoorlyk, dat ze den schoonsten engel, dien ooyt een penseel afmaelde, gelyk scheen.

Noach en Ghuys, welke als bruidjonkers dienden, volgden de verloofden op de hielen; de andere aenleiders der Boschgeuzen kwamen beurtelings de kerkdeur binnen, en schoon eenigen onder hen, den roomschen priesteren de grootste verachting toedroegen, voelden zy echter voor pater Willem, wiens verkleefdheid aen de vryheidszaek hun bekend was, den diepsten eerbied, en stonden met ontroering op de heiligheid der dienstpleging te staren.

Alles was stil in de kerk: de trappen des altaers ontvingen de kniedrukkingen der verloofden; en de stemme des priesters, die 's Hemels zegen over hen inriep, kwam alleen deze stilzwygendheid afbreken.

Heloisa bad ook: hare bede, de uitdrukking eener reine ziel, steeg met die des herders ten Hemel, en zeker zou het meisje in hare engelachtige houding gebleven zyn, had de stem des priesters haer uit deze niet komen rukken.

- Jakobus Blommaert! sprak Gods dienaer, belooft gy liefde en huwelykstrouw aen Heloisa Backereel, de verkorene uwes harten?

- Die beloof ik, antwoordde de bruidegom.

Nu vatte de priester deszelfs hand, legde ze in die van de maegd, en hernam statig:

- Heloisa Backereel! neemt gy Jakobus Blommaert tot uw echtgenoot aen?’

Een dol rumoer, dat zich in de verte liet hooren, verschrikte dervoege de jonge bruid, dat de stool, welke de priester haer op 't hoofd had geplaetst, er af viel.

Zoodra deze was weêrgelegd, en dat Heloisa hare sidderende lippen opende om het plegtige ja uit te spreken, brak het geroep: te wapen! te wapen! by honderde stemmen uit, en daverde door de kerke: ook woelden ysselyke kreten daer buiten, waer de Boschgeuzen door de koningsgezinden overrompeld, gewond of gedood werden, of hun heil in de vlucht zochten.

By deze overvalling bevangt de vrees alle harten: de priester verlaet het altaer; en de ongelukkige bruid, die meermalen de grootste gevaren getrotseerd had, voelt zich nu al den moed ontzinken, waermede zy vroeger was

bezield, en blyft als versteend op de trappen des altaers knielen.

De ter kerk zynden hadden nauwelyks het wapen in de hand gevat, toen een reddingsmiddel hun werd aengeboden: pater Willem, die, als waer Vlaming, het heil zyner landgenooten behartigde, kwam hun spoedig ter hulp, en opende eene uitgangdeur, die van de sakristy ter straet leidde. Hy toont die aen Heloisa, en, sneller dan de wind, springt zy daer henen.

Blommaert, zyne hoop met het meisje verdwynen ziende, vliegt haer achterna: de zynen volgen hem op, en het huis Gods wordt aen de altyd indringende koningstroepen overgelaten, welke woedend, omdat hunne prooy hun ontsnapt was, op hunne stappen terugkeeren en zich met de verdelging der overigen ongenadig ophouden.

Intusschen kon Blommaert zyne makkers den aftogt in orde niet doen voortzetten: de angst, die de achtervolging der karabyniers van mynheer Van Reux hun aenjoeg, werd zoo groot, dat ze, de stem huns bevelhebbers niet meer willende erkennen, zich byna allen van hem verwyderden.

Deze, door eenigen der zynen gevolgd, had zyne vlucht nu tot tegen Oostwynckel verhaest, zonder de naspeuring der Spaenschen te verdenken, en besloot zich in de pachthove Sint Jans-te-Steene op te houden, vooraleer de reize

naer Oostende voort te zetten, toen eensklaps de koningsgezinden zyne schuilplaets ontdekten. Zeker van hunne redding in de wapenen niet te kunnen vinden, besloten de overrompelden die nogmaels in de vlucht te zoeken: te vergeefs; de Spanjaerden hadden de hoeve omringd, en eenigen der Boschgeuzen sneefden by hun poogen ter ontsnapping.

Nood gaf aen de overblyvenden moed: bylen en rapieren glinsterden in hunne vuist; en menig uitheemsche lag reeds ter neder geveld, toen nog geen enkel vaderlander buiten stryd was.

Nieuwe koningstroepen vervingen de gesneuvelden, en de aendrang werd zoo groot, dat de vryheidsverdedigers wyken moesten, om eene losse beweging aen hunne zweerden en bylen te geven.

De vrees voor zyne verloofde, was oorzaek dat Blommaert van standplaets niet veranderde, en nog lang zou hy in zyne bewegeloosheid gebleven zyn, ware Heloisas smeekende stemme er hem niet komen uittrekken.

Ylings sprong hy in 't midden der vyanden: zoo hevig vielen zyne slagen dat menig Spanjaert aen zyne voeten stortte, en hem als een wal voor de toestroomende menigte bevrydde.

Ghuys, die zich aen Blommaerts zyde verdedigde, had reeds de grootste blyken van moed gegeven, als zyn rapier aen stukken sprong, en hem aen een' drom bloeddorstige vyanden

blootstelde. In eens deinsde hy achter uit, greep de byl van een' gesneuvelden Boschgeus en zwaeyde ze met zulke kracht rond, dat zy in haren zwier verscheidene Spanjaerts ten gronde sloeg: zyne manhaftigheid kostte hem duer; men bragt hem een' zoo wanhopigen slag toe, dat hy aen de voeten van Heloisa nederviel.

Nu kan Blommaert zyne woede niet meer beteugelen; hy springt naer den Spanjaert, en klieft hem het hoofd in tweeën. Twintig uitheemschen snellen toe: Vryheid! Vaderland! is de roep van den overrompelden held; en de slagting wordt zoo groot, dat de overblyvende koningstroepen moeten vluchten.

Als een leeuw, werpt de moedige kapitein zich in hun midden, en zyn rapier, gelyk aen de mayende zeissen, slaet een aental vluchtelingen ten gronde.

Toch sneefden de Spanjaerden niet zonder wraekneming; hunne verdediging was zoo hardnekkig, dat er slechts vyf Boschgeuzen, het stael in de vuist, de koningsgezinden stonden af te wachten. Dezen, ziende dat zy zonder gevaer voor hun eigen behoud, die vlaemsche helden niet dempen konden, verlieten het strydperk om hunnen laffen wrok bot te vieren.

Toortsen ziet men langs alle kanten glinsteren: het vuer wordt aen vier zyden van de hoeve te gelyk gestoken, en de vlam, gevoed

door het riet dat de daken bedekte, kronkelt in de hoogte, en ontdekt al het akelige van een' met lyken bestrooyden grond, aen het verheugde oog van 's Konings troepen.

Een enkel Boschgeus stond in deze verwarring met eene soort van onverschilligheid het hem beschikte lot af te wachten: zyne byl waerop hy zuchtend staerde, lag voor zyne voeten, en zeker zouden al de spaensche drommen, hem niet genoodzaekt hebben, zich zonder tegenweer te laten verdelgen, had de vrees dat by zyne afwezigheid het voorwerp zyner min de vlammen ten prooye zou zyn gelaten, zyn mannenhart niet bestormd.

By deze gedachte sloeg hy een' treurigen blik op Heloisa, die aen zyn zyde sprakeloos ten gronde zat: deze gevoelde den kommer van 's mans ziel, en een hartscheurende zucht ontvloog hare borst.

In dit zelfde oogenblik sloop een jongeling, in het stalen kleed van een' spaenschen krygsman gedoscht, langs een' verborgen keldertrap het vertrek binnen: Blommaert, in hoop van nog een laetste wraek over Vlaenderens beheerschers te trekken, grypt zyne byl in de vuist: de aengekomene plaetst zich voor den Boschgeus, en het gevest van zyn rapier ten teeken van verstandhouding in de hoogte heffende:

- Kapitein!...’ roept hy met de grootste zielontroering uit.

Blommaert, als verslagen by dees doordringenden toon, spalkt de oogen open, en, na zyn' aenspreker erkend te hebben:

- Red haer, ô red haer! is zyne bede; en hy rigt een' medelydenden blik op de verschrikte maegd.

De kryger rukt het harnas van zyne schouderen, en wendt zich tot Heloisa, welke den volkomendsten afkeer voor deze uitrusting toonde.

- Jonkvrouw, roept hy, geene aerzeling: aenvaerd 't eenige middel dat u redden kan.

Tevens biedt hy haer zyn uitgerukte harnas aen.

Het meisje liet enkele onverschilligheid voor dien aenbod blyken: doch de kryger welke zich uit liefde tot Blommaert, aen het uiterste gevaer had blootgesteld, ligtte diens verloofde van den grond op, en haer den keldertrap aenduidende:

- Gauw! gauw! zeide hy: red u langs de achterdeur; de bloedhonden houden 't oog op al de uitgangen van 't huis; maer in dees gewaed ontsnapt gy hun zeker. Wend u naer het bosch, ter linker zyde: van daer kan men 't heen- en weêrloopen der vyanden bespieden: een der onzen zal deze uitrusting aen den trap des kelders wederbrengen, en Blommaert en ik kunnen u ongehinderd vervoegen.’

De jongeling die zoo sprak was Noach De Caron, welke nog te zeer afgemat door de

wonde die hy van Bautissa Pizarro had ontvangen, de verdelging der zynen werkeloos aenschouwd en zich by de eerste gelegenheid van hun verwyderd had. In hoop zyne medemakkers aen hun rampzalig lot te onttrekken, had hy, gedurende het hevige des gevechts, de middelen ter vlucht nagespeurd, en zich in het kleed van een' gesneuvelden vyand gedost, om des te beter alle vermoeden by de uitheemschen van zich te verwyderen: zoo was het hem gelukt zynen gekwetsten vader, als een ander Eneas, op den rug te laden, en hem voor de woede der vyanden en 't vuergevaer te bevryden.

Blommaert bemerkende dat Heloisa, zonder hem, zich 't behoedingsmiddel niet ten nutte wilde maken, voelde, uit liefde voor het meisje, zich eerst geneigd tot de vlucht: doch daer hy overdacht dat de zynen de nederlaeg hadden bekomen, en dat de Vlamingen, nu meer dan ooyt, aen de willekeurige handelwys van de uitheemschen blootgesteld zouden zyn, besloot hy zich liever door de vlammen te laten vernielen, dan Nederlands afhankelykheid te overleven!...

Vruchteloos waren Noachs smeekingen om den held ter vlucht te bewegen: en schoon de jongeling bybragt dat deze opoffering het vaderland ten voordeele niet strekken kon, en dat Blommaerts dood die van Heloisa te wege moest brengen, kon hy den wanhopigen vry-

heidsvriend van zyn besluit niet doen afzien.

De jonge Backereel wist, dat Blommaerts beslissing, eenmael genomen, onwederroepelyk vaststond, en onthield zich hare bede aen die van hun' moedigen verlosser te voegen; zy wierp het harnas, dat reeds hare schouderen dekte, met verontwaerdiging van zich en besloot den held, welke haer eeuwigen bystand had gezworen, niet te begeven.

Noach weende van spyt by de hartnekkigheid zyner hartsvrienden: 't gevaer waeraen zy blootgesteld waren werd grooter en grooter: de vlam drong met hevigheid in het vertrek; en Heloisa plaetste zich op nieuw in den hoek, uit welken Noach haer had opgeligt, en hield hare oogen styf gevestigd op het alles vernielende vuer, 'twelk zy als trotseren wilde.

Blommaert sloeg sprakeloos de armen over elkander, en Noach, de gemoedskracht bewonderende der twee verloofden, omarmde den bevelhebber broederlyk.

- Vaer wel! ô edele volksvriend! weende hy; en met handen en blikken hemelwaerts wyzende: van daer zult gy onze poogingen voor Vlaenderens vryheid aenschouwen!’

Noach had zich reeds aen de wraek der uitlanders onttrokken, toen De Graeve en Van den Ryne het vertrek, waer onze verloofden zich bevonden, wilden indringen, om eene laetste schuilplaets tegen de woedende vlam-

men te zoeken: maer helaes! deze voorzorg verkortte nog hun leven; ter nauwer nood bevonden zy zich op eenige stappen afstands van Blommaert, of een schrikkelyk gekraek dreunde, en de instortende balken en muren hadden beide makkers verplet!

Het vreugdegeroep der Spanjaerts; het handgeklap en het dolzinnig gelach die de lucht by dit onheil vervulden; benevens 't dringend gevaer, waeraen Heloisa was blootgesteld, bedekten haer gelaet met doodsche bleekheid: niettemin onderwierp zy zich, zonder gemor, aen haer lot.

By het zien dezer onderwerping was het Blommaert onmogelyk zyne droefheid langer te beteugelen; glinsterende tranen sprongen hem uit het oog.

- Heloisa! stamelde hy, voor de eerste mael myns levens bevochtigt een traen myne wangen.. tranen van lafheid zyn het niet, gy weet het... maer van medelyden, van spyt; omdat ik u, de verkorene myns harten, niet verdedigen - myn vaderland niet vrymaken kan!...

Het meisje droogde met den vinger de druppels der smarte af, en snikte:

- Zalig is 't my, met u te mogen sterven! met u, Jakob! die my trouw hebt beloofd, en die, zoo min als ik, de slaverny van 't geliefde vaderland zoudt kunnen overleven!...

Een gil, een zielverscheurende gil, werd by

deze woorden opgeheven: Heloisas kleederen waren reeds door de vlammen aengegrepen: en, alsof haer lieveling de maegd voor de woede van den vuerstroom, even als voor een' drom vyanden, behoeden kon, kleefde zy aen zynen hals vast, en stak zelve het vuer aen zyn wambuis.

Gloeyende kepers donderden neêr; en in 't midden der vlammen, borst tegen borst gedrukt, zwoeren zich de twee verloofden nog eeuwige liefde toe.

Door de schrikkelykste pynen gefolterd, vallen zy eindelyk ten gronde: geen zucht, geene klagt stygt meer uit hunnen boezem; doch hunnen stervenden mond ontglippen, met hunne ziel, de heilige woorden:

 

Vryheid!! Vaderland(a)!!


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen