Kapitein Blommaert of De Boschgeuzen te Audenaerde 1566-1572

[p. t.o. π3]

[p. I]

Voorwoord.

De voorgaende tyden gaven aen Vlaenderen chronykschryvers, die zich by het dorre en opvolgenlyke verhael van daden, ophielden.

Weinige hunner waren geschiedschryvers: zy leverden dooreengesmeten, doch ryke bouwstoffen, en het was voor later eeuw bewaerd, die feiten in oorspong en gevolg op te sporen.

Deze schryvers nu, die zich weinig over de wysbegeerte der geschiedenis bekreunden, hadden ook geene zielkracht genoeg om zich te wapenen tegen de vooroordeelen der party tot welke zy behoorden, en die met of buiten hun wete, henne hand leidden.

Hunne denkwyze omtrent de persoonen die zy op het tooneel des vaderlands werkdadig zagen, heeft haren invloed op de volgende geslachten uitgeoefend; doch de ontwaking onzer geschiedenis uit de nacht van onderscheidene dolingen is daer: onze vaderen zyn

[p. II]

van de smet afgewischt die de pen van vreemden of van kortzichtige Belgen op hun had gesmeten. De eeuwen van Pieter De Coninck en Artevelde schieten nieuwen luister: het is tyd dat men ook uit diegene, waerop Belgie Marnix van St - Aldegonde aen de zaek der Nederlanden schonk, den naem van een' man leere kennen die met den degen in de vuist, by ons de vertegenwoordiger was der helden voor de vryheid tegen Philips opgestaen.

Op dezen miskenden man roemt myne vaderstad: hy heet Jakob Blommaert.

Artevelde werd nog in onze eeuw door zeker snuggeren Franschman, tot un roi brasseur verlaegd: welnu, pastoor Waelckens noemt den audenaerdschen kapitein een man van cleender affairen. Wy zullen den eerwaerdigen dichter elders weêrleggen [1].

Buiten de bylagen deze wederlegging behelzende, laten wy ons werk volgen van eenige onuitgegeven stukken die geschikt zyn om licht te verspreiden op het groote tydstip der godsdienstige en staetkundige woelingen der XVI^e eeuw: wy vleien ons dat de brieven van Margaretha (ook eene audenaerdsche spruit) [2] aen het Magistraet harer moederstad geschreven, belang zullen hebben voor onze

[p. III]

dagelyks aenwassende oefenaren van vaderlandsche geschiedenis.

Den heere Lodewyk Van Lerberghe, den yverigen man die tyd noch vlyt spaert tot het volmaken der rangschikking van de audenaerdsche archiven, en my zoo gedienstig in deze te wille stond, zy myn hartgrondige dank toegebragt. Ook myn verdienstelyke vriend Van Duyse, archivarius der stad Gent, gaf my welwillend mededeeling van verscheidene documenten, in verband met de hier verhandelde stof.

Welke de uitslag zy van deze eerste proeve in het by ons pas opgerezene vak van 't historisch roman, ik heb getracht iets tot verbreiding der eer van Audenaerde toe te brengen: andere mannen die sedert lange jaren zich vlytig er op toegeleid hebben om alles wat die stad betreft, in zyne byzonderheden na te gaen, zullen, verhopen wy, eerlang voor haer voltrekken wat wy gepoogd hebben te doen.

Er zyn groote dichters onlangs in Belgie opgestaen, en de prozawerken van Conscience zyn in de handen van allen, die het met Tael en Vaderland wel meenen. Onze letterkunde herbloeyt grootsch: moge myn voortbrengsel

[p. IV]

by de gewrochten van zoo vele vaderlanders en broeders ook eene plaets verleend worden: die aenwakkering zou welligt strekken om deze proef door iets waerdigers te doen vervangen.