Logo DBNL
Arnold van Schoorisse, episode uit den opstand der Gentenaers (1382-1385). Deel 4 (1845)

Arnold van Schoorisse, episode uit den opstand der Gentenaers (1382-1385). Deel 4

(1845)–Joseph Ronsse–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige

XXIV.
Dubbele Verbindtenis.

 
Quin gnatam egregio genero dignisque hymenaeis
 
Des pater, et pacem hanc aeterno foedere firmes.
 
Aen. lib. xi.
 
Zoo zag hy jaren lang zyn hoop en heil vergaen.
 
Hem trof de moedloosheid, 't versombrend zielsverloomen;
 
Zyn neêrgedrukte geest lag roerloos: zyn bestaen
 
Was een benauwend droomen.
 
 
 
F. Blieck.

Om de zedeleer: ‘De mensch wikt, en God beschikt,’ in den vollen zin des woords hare toepassing te zien krygen, en onze lezers met de ongelukkige dood van Ackerman bekend te maken, vinden wy ons genood-

zaekt eenige stappen in onze geschiedenis terug te keeren.

Nauwelyks was Ackerman, welke, gelyk wy vroeger gezien hebben, zyne oude moeder het genoegen wilde verschaffen van zyn huwelyksfeest by te woonen, Vlaenderens hoofdstad ingestapt, of Gallodin van Herzeele, geene enkele gelegenheid willende laten voorby gaen om zich over zynen aertsvyand te wreken, stelde zich op den loer, ten einde het gezegde waer te maken, waerdoor Odas ziel zoo hevig geschokt was geweest: namelyk, dat Ackerman nimmer de bruidegom der dochter van Schoorisse zou wezen!

Om de moord van Ackerman des te gemakkelyker te kunnen plegen, had Gallodin besloten met twee zyner vertrouwelingen de koets van den Gentschen bevelhebber op te volgen. De dravers, die zy beryden moesten, stonden reeds achter de abdy van St-Pieters, wanneer men Gallodin verwittigde dat de moeder van zynen vyand, zonder dezen laetsten, het rytuig ingestapt was. Deze teleurstelling maekte hem treurig; doch hy zwoer

weldra dat hy, des noods, zelfs op de trappen des autaers, Ackerman zou ombrengen.

De tyding dat dezes moeder, welke in vriendschappelyke betrekkingen stond met den abt van St-Pieters, in de abdy zich ophield, om er haren zoon af te wachten, vervrolykte den geest van Gallodin: hy omgordde zyn zwaerd, en, zonder zich door iemand te doen vergezellen, liep hy langs eene geheel andere rigting dan diegene, welke zyn vyand genomen had. Hy verborg zich, buiten de poort, in het huis van eenen zyner vertrouwelingen.

Daer bekeek hy zyn zwaerd, en een lach van vergenoeging blonk op zyne wangen. - De tyd myner wraek is nakend,’ sprak hy tot zich zelven: - o! die trotschaert! hy heeft met myne uitdaging den spot gedreven; maer nu, nu zal ik hem, zonder hindernis, ter eeuwigheid kunnen zenden. Het verbod van wapens te dragen, kan nimmer voor iemand een beter uitwerksel hebben dan voor my: Ackerman mag zich door zyne lyfwacht niet meer doen vergezellen(1)!

Geene aerzeling: Oda van Schoorisse, die zoo onwaerdig de hand van jonker Walter verstooten heeft, zal die van haren verleider toch niet drukken. Ha! ha! ha! hoe zal dat fier meisje staen zien, als zy de afgrysselyke

zenuwtrekkingen eens stervenden, of de loodbleeke kleur der dood op de lippen haers verloofden zal ontwaren!’

In dezer voege zette Gallodin zyne verachtelyke spotredenen voort, totdat Ackerman, met den lach van vergenoeging op den mond, den vrede in het harte, en slechts nog aen zyne zaligheid denkende, de schuilplaets zyns moordenaers voorby trok. Deze toog zyn zwaerd uit de scheede; en als ware hy min voor de stevigheid, voor de kracht van zynen arm dan wel voor de geschiktheid van zyn wapen, tot het plengen van Ackermans bloed, beducht geweest, liet hy zynen linker duim over de snede glyden. By de uitroeping: - Zeker! onfeilbaer!’ verborg hy het rapier onder zynen mantel, en bereidde zich om Ackerman achterna te stappen, wanneer Mattheus zyne schuilplaets insprong.

- Dáér! dáér gaet hy reeds!’ zei de vertrouweling; - o! wat ben ik verheugd, jonker!... Jan van Liebersie alléén volgt zyne stappen op: beide zyn ongewapend, en wy zullen niet het minste gevaer loopen.

- Is er iemand buiten?’ vroeg Gallodin koelmoedig.

- Niemand, jonker! Het schynt dat de Hemel onze onderneming ondersteunen wil. Duivels!’ vervolgde hy, - daer komt nu juist Ackermans pagie: het ware gevaerlyk indien deze ons ontdekte.

- Wachten wy nog een weinig, Mattheus! de snoodaert kan toch uit onze handen niet: goed! hy wendt zich naer den achterkant van het klooster: wy hebben tyd genoeg; zoodra hy langs den muer verdwenen zal zyn, moeten wy hier regtstreeks doorgaen, om hem aen het poortje van den moestuin af te wachten: dáér zullen wy hem op den rug springen, zonder dat hy ons zien kan.

- Zal ik my met die moord gelasten, jonker?

- Neen, Mattheus! ik wil het vermaek hebben hem door myn eigen zwaerd te zien sneuvelen: myne wraek zal zooveel te volledigger zyn by het aendenken dat hy my om vergiffenis zal gesmeekt hebben, zonder die te bekomen. Gy zult zynen knecht aen-

tasten, en, na onze taek, kunnen wy langs achter de muren tot onze dravers voortloopen. Niemand zal de minste achterdocht omtrent ons hebben.

- 't Is tyd, jonker!’ morde Mattheus: - alles is stil en verlaten; Ackerman is buiten ieders gezicht.

- Dat u de moed niet ontzinke, Mattheus!

- Zy niet bevreesd, jonker! De begeerte van uwe edelheid te behagen, zou my zonder schromen honderdmael de dood doen tarten.’

Nu ylden beide moordenaers regtstreeks naer de afgesproken plaets. Zy lagen op den loer om Ackermans wending te bespieden.

- Hy komt!’ mompelde Mattheus, - zyn knecht is eenige stappen achter hem.

- Stel u hier,’ was het antwoord van Gallodin, en hy wees zynen makker den drummer van den muer. - Zoodra hy het poortje instapt, zal myn degen hem den kop klieven.’

De jonker van Herzeele uitte deze laetste woorden terwyl hy het punt van zyn wapen

in den grond plaetste: hy lachte met een helschen grimlach.

De stappen van beide slagtoffers maekten de aendacht hunner moorders meer en meer gaende. Nu hief Gallodin zyn rapier in de hoogte, en - nauw was Ackerman den moestuin ingetreden, of een schrikkelyke slag werd hem met eene vervloeking toegebragt.

Zonder eene andere beweging te kunnen doen, stak de Gentsche bevrediger den regter arm uit, en viel, helaes! stuiptrekkend neder(1)!...

Woedend over dezen verraderlyken manslag, sprong Ackermans dienaer den moorder

toe; doch alvorens hy de hand op Gallodin geslagen, alvorens Mattheus zyn zwaerd in beweging gesteld hadde, boette de ongelukkige knaep met de dood de verkleefdheid aen zynen meester: hy werd met hetzelfde zwaerd, dat van dezes bloed nog rookte, ongenadiglyk doorstoken(1)!

Hier hoorde men een pynlyk gegil in de verte aenheffen: de moeder van Ackerman kwam juist aengegaen, wanneer de snoode Gallodin haren zoon, haren lieveling ter neêr hakte.

De ongelukkige!... Alleen het flauw en pynlyk zwoegen van haren boezem toonde aen dat het leven in haer nog niet geheel was uitgedoofd!...

Gewroken en vergenoegd, verwyderde Gallodin zich: spoedig steeg hy op zynen draver, stelde dien op eenen galop, en vergezeld van Mattheus, rende hy de straten van Vlaenderens hoofdstad door. Eene uer later betrad de snoodaert, in vryheid, zyne erfgronden van Herzeele.

Middelerwyl was Ackermans dood geheel Gent door gekend: alles stond er in rep en roer: vervloek- en verwenschingen hoorde men in menigte tegen den moorder uitbraken, en het volk, zyne woede op Gallodin niet kunnende koelen, tastte zyn prachtig paleis aen, alwaer alles vermorzeld en verbryzeld werd.

Om de ongelukkige moeder aen het treurtooneel te onttrekken, dat het bebloede lyk van haren zoon nog opleveren moest, werd er, op aenrading van den abt, besloten dat men hetzelve naer Gavere zou vervoeren. De koets, die bespannen stond om Ackerman, als minnaer, naer den autaer te brengen, diende hem tot lykwagen; en de menigte ridders, welke de verheugde Oda voor 's Graven lyfwacht aenzien had, waren zoovele

treurige Gentenaers, die, ten einde hunnen vriend en weldoener eene laetste hulde te bewyzen, zyne overblyfselen tot in het slot vergezelden, alwaer zy van de grievende droefheid des huisgezins van Arnold ooggetuigen waren.

 

* * *

 

De stand van Oda werd hoe langer hoe beweenenswaerdiger, en na het verloop van eenige dagen veranderde hare zinneloosheid in razerny. Vaek zat zy in den tuin des kasteels van Schoorisse op dezelfde plaets, waer ze meermalen de liefkozingen van Ackerman met minnewoorden had beantwoord. Weldra ontwaerde de ongelukkige hare eenzaemheid; en die vroeger zoo bevallige mond, die mond, welke tienmael daegs eene bede, door het hart gevormd, ten Hemel stuerde, opende zich, helaes! om in verwenschingen uit te varen!...

Zoodra Odas razerny voor zachtere denkbeelden plaets maekte, herinnerde zy zich het voorledene. Haer scheen dat Ackermans lyk soms styf en paersblauw voor haer ge-

zicht zweefde: in hare zieke inbeelding zag zy haren minnaer, van grafstede beroofd, eene laetste rustplaets van de lievelinge zyns harten afsmeeken; en dan, gelukkig van nog iets voor hem te kunnen doen, groef Oda in den tuin eene diepe voer, welke tot Ackermans grafkelder dienen moest. Zy maekte met de opgehaelde aerde eene soort van heuvel.

Geheele dagen lang hield zy zich by deze werkingen op, totdat eindelyk alles ten beste geschikt was. Dan haelde zy in de wapenkamer heurs vaders eene volledige wapening. Een helm met neêrgetrokken vizier, op wiens kroon eene roode pluim schitterde, werd door een harnas ondersteund, dat op zyne beurt op bil- en voetplaten rustte: een zware degen hing ter linker zyde van deze wapening; en eene witte vlag, waerop Oda den naem van: Ackerman! in zwarte letteren geteekend had, wapperde boven deze grafzuil.

O! hoe vrolyk was het meisje niet, wanneer zy zóó, naer wensch, haer werk geëindigd zag: in hare verrukking wierp zy zich voor dit afgodenbeeld; en, de oogen steeds

op het vizier des helms gevestigd, verbeeldde zy zich de blikken van Ackerman met gegenoegen op haer te zien rusten. Die zachte glimlach, die zoo dikwerf hare zinnen had gestreeld, zweefde onophoudelyk op de lippen haers verloofden, en zyn mond bragt tot haer de melody zyner verrukkende stem. Tranen van vergenoeging rolden soms langs de wangen der ongelukkige!...

Wanneer ridder Arnold zyne dochter bespiedde, kon hy niet besluiten iets aen haren heilstand te onttrekken: daerby kwam ook dat hy bevolen had om zyn kind, tot wier genezing men reeds alles werkstellig had gemaekt, in hare geliefkoosde bezigheden nimmer te stooren. Iedermael dat hy ze zag glimlachen, voelde hy als eenen dolk zich door het harte booren: hy wenschte soms in Odas plaets te zyn, ten einde zyne drukkende smarten te kunnen vergeten. Dan zuchtte de man telkens: ‘Gelukkig de armen van geest: want het ryk der Hemelen behoort hun toe!’

Odas zinneloosheid bragt het toppunt aen de rampen des huisgezins van Schoorisse:

het slot, dat vroeger door 't gezang en gelach der maegden zoo dikwerf had weêrgalmd, was als in eenen kerker veranderd; en iedermael dat het uitzinnige geroep van Oda de ooren harer ouders en die van Agar trof, hoorde men slechts nog bittere zuchten uit aller borsten opstygen, en zag men bloedige tranen uit aller oogen biggelen. De gesteltenis onzer vrienden werd onverdragelyk; Isabella vond zich eindelyk genoodzaekt hare kamer te houden.

Agar verliet hare moeder niet: de roozenwangen der maegd werden bleek als die van een lyk; ja, Arnolds zwarte lokken, die zoo deerlyk vergrysd waren; het hoofd, dat hem gestadig op de borst hing, en slechts opgeheven werd om een medelydenden blik te werpen op al wat hem omringde, getuigde van de hevige boezemsmarten des ridders.

De Hemel, die medelyden had met dit huisgezin, 'twelk gestadig om heil en troost bad, bragt eindelyk verzachting aen al die schrikkelyke slagen. De razerny bedwelmde Odas hersenen niet meer; en schoon de

ongelukkige van hare zinnen beroofd bleef, begon Isabella, by derzelver gunstigere gesteldheid, ongevoelig hare krachten weêr te krygen.

Agar, die met hare zuster van tyd tot tyd eene redekaveling aenving, zag haer geluk weêr opdagen: zy vond meer en meer genoegen in de vriendschappelyke onderhandelingen van Arnold met den grootbaljuw van Audenaerde. De onverdeelde liefde, die deze haer toedroeg; de hoop dat het geestige karakter van den ridder misschien meer leven aen geheel het huisgezin zou bybrengen, deed haer de beslissing nemen diens hand en trouw te aenvaerden, onder voorwaerde dat hy met hare ouders, het slot van Schoorisse zou bewoonen. Gisselbert van Leeuwerghem stemde in deze voorwaerde; hy legde menigvuldige bezoeken aen Arnolds familie af, en na het verloop van eenige weken, was Agars huwelyk vastgesteld.

Alles wat men vroeger voor Oda en Ackerman bereid had, werd nu tot de vereeniging van Agar en Gisselbert beschikt: men begon de praelpoorten voor de valbrug van de

heerlyke wooning weêr op te rigten, doch de naem van Vlaenderens Graef, die er vroeger op pronkte, werd ongenadig uitgeverwd, en door dien van den nieuwen bruidegom vervangen. De bevallige stem van Agar, het zoete geluid heurer harp, klonken weêr door de zalen van het slot; en soms uren lang vond Oda, aen wie die muzyk zoo nieuw voorkwam, eene zoete verkwikking er in; zy stond Agar steeds met openstaenden mond, en de handen te saêmgevouwen, bewegeloos aen te staren en af te luisteren.

Eindelyk rees de dag, waerop het nieuwe paer zich onder den zegen des priesters moest bukken; en Arnold, die reeds tweemael, wanneer men op het punt was het huwelyk van Oda te vieren, in zyne verwachting zoo jammer teleur was gesteld, had een zeker voorgevoel dat deze dag ook een rampspoedig einde zou hebben. Die gedachte maekte hem zoo treurig, dat hy zuchtend den tuin van zyn kasteel doorwandelde, en zich zorgvuldig aen het gezicht van al de aenkomende edelen onttrok. Men hadde gezegd dat de vader eerder tot eene lykdienst, dan wel

tot het huwelyk zyner dochter uitgedost was.

- De ongelukkige!’ zuchtte de man, zoodra hy Oda te gemoet kwam, welke, in plaets van haren vader met dien haer zoo gewoonen lach te begroeten, de weinige woorden haer toegestuerd, niet scheen verstaen te hebben, en met gebukten hoofde en toegevouwen handen, zich voor het kruis op den heuvel van Ackermans grafstede liet zinken; - de ongelukkige! Men zou zeggen dat zy heden, meer dan ooit, al het gewigt harer rampen gevoelt. De toebereidselen tot Agars huwelyk schynen haer te bedroeven, en elk vreugdegeroep doet eene rilling by haer ontstaen. 't Is slechts sinds gisteren dat zy dit zilveren kruisbeeld op den heuvel heeft geplaetst: twee zyden kussens liggen er voor, en alles schynt aen te duiden dat ze zich heden ook met Ackerman wil vereenigen!... O! Gallodin! Gallodin!... waerom neemt die trotsche Graef u onder zyne bescherming!... Waerom moesten die snoode heeren van Herzeele myne levensbaen met doornen en distelen bezaeijen?...

- Arnold!’ riep de stem van Isabella,

die den man uit zyne treurige bedenking trok; - wat deert u, vriend?’ vroeg zy op een medelydenden toon. - Uw gelaet is bleek, en de oogen staen u doodsch in het hoofd. Men zou zeggen dat het huwelyk van Agar u afschrikt. Al de ridders wachten reeds op u; duizende menschen staen voor het slot om de bruid by haren doortogt te groeten: de herder komt met kruissen en vanen de verloofden te gemoet, en - hier blyft gy zorgeloos vertoeven.

- Ik hield my met de toekomst van Oda bezig, vrouw!’ sprak de Vryheer; en als hadde hy zyne treurigheid willen verbergen, poogde hy te glimlachen. Hy volgde de voetstappen zyner gade op, die hem door hare troostende woorden over Odas lot trachtte gerust te stellen.

De liefdebetuigingen en gelukwenschen zyner oude vrienden, van wier tegenwoordigheid Arnold nu meer dan ooit de noodzakelykheid gevoelde, verhelderden een weinig zyn gemoed; en nauw was de herder het slot genaderd, of de stoet stelde zich op weg naer de kerk. Bruid en bruidegom plaetsten

zich op de trappen des autaers, en twintig koralen en kerkbedienden rangschikten zich ter linker en regter zyde onzer verloofden.

Eindelyk werd de stool des priesters op het hoofd der trouwelingen geleid: nog altyd klopte het hart van Arnold; en slechts nadat deze het jawoord door de nieuwe echtelingen had hooren uitspreken; nadat de priester, in den naem van den levenden God, de vereeniging der beide vrienden gezegend had, voelde de Vryheer zich als eenen last van het harte wegnemen. Van zyne vrouw vergezeld, ging hy het zalige paer tot aen de trappen des autaers te gemoet, en de hand van Gisselbert van Leeuwerghem en die van Agar tegen zynen boezem drukkende: - Kinderen!’ sprak hy, - dat de Hemel uwe vereeniging met een talryk kroost zegene!’

Eene traen, die hem uit de oogen sprong, maekte diepen indruk op de aenwezige persoonen: Agar snikte luid; en Arnold, die haer den vaderlyken kus gaf, vervolgde in dezer voege: - Myn zoon! ik heb u toevertrouwd wat my, benevens myne gade en de

rampzalige Oda, dierbaerst op aerde is! Dat Agar in uwe deugd, in uwe liefde en in uwe bescherming het heil vinde, door my zoo lang, zoo vruchteloos gezocht; dat zy u, even als hare moeder aen my, door geenen gelukbenydenden Herzeele ontrukt worde!... Voed uwe kinderen op in de liefde tot den Albehoeder; boezem hun eerbied voor onze heilige Godsdienst, voor hunne moeder in, en de Hemel zal u zaligheid op aerde schenken! - Gy, Agar! gy, myn kind! zyt trouw en onderwerping aen uwen echtgenoot verschuldigd: uwe deugd, uwe toegevendheid waerborgen my de vervulling uwer pligten. Een enkele wensch blyft er nog over, en 't is die van u gelukkiger te zien dan uwe moeder; die, van uwe kinderen op geen vreemden schoot te moeten laten opvoeden!’

Deze laetste woorden benamen Arnold teenemael den moed; en de wensch van: - Heil! heil!’ welke door de toegestroomde nieuwsgierigen luidkeels herhaeld werd, steeg langzaem uit zyne borst.

Nu luidden de kerkklokken om het meest;

aller vreugde was ware vreugde, en de vuermonden, tot verdediging van het slot des Vryheeren beschikt, werden afgeschoten, om die zalige verbindtenis aen de omliggende dorpen bekend te maken.

De stoet, die zich in volle blydschap naer huis begaf, trad eindelyk onder een oorverdoovend geroep van: Leve Gisselbert van Leeuwerghem! leve Agar van Schoorisse! de eerste brug over, en huppelde kommerloos rond het kasteel van Schoorisse.

Na ieder op zyne beurt de gebruikelyke pligtplegingen aen het gelukkige paer gedaen had, zetten de uitgenoodigden zich aen den disch: meisjes en knapen dansten op een welig grastapyt; en de Vryheer van Schoorisse, nu alle vrees verdwenen ziende, zat zoo vrolyk aen de zyde zyner lieve Isabella, dat hy deze, welke inlichtingen op Odas gesteltenis wilde gaen nemen, belette de zael te verlaten. Hy betastte eenen dienstbode met die taek, en de jongeling, om zich de moeite te sparen den wil zyns heeren te volbrengen, antwoordde dat hy daer zoo even

jufvrouw Oda voor Ackermans grafstede had zien knielen.

Dit tydverdryf, waeraen de zinnelooze zich geheele uren lang overgaf, en 'twelk alleen haer nog geneugte scheen te verschaffen, stelde de ouders gerust: men zette het gastmael voort: de beker, dien men op de gezondheid van het jeugdige paer moest ledigen, werd van hand tot hand overgereikt, en het feest zoo volmaektelyk gevierd, dat Arnold, zelfs Gisselbert van Leeuwerghem, die, benevens de andere ridderen, den namiddag met zoo eene Vlaemsche gulhartigheid hadden doorgebragt, zich de hersenen een weinig verwarmd voelden, ja, het slot door hun gezang deden weêrklinken.

Inmiddels gingen Isabella en Agar de frissche avondlucht in den tuin inademen.

Daer zy Oda op hare geliefkoosde plaets niet ontdekten, en niemand zeggen kon wat er van haer geworden was, werd de knecht, die het gemoed der ouders zoo gerust had gesteld, voor beide vrouwen ontboden. Hy maekte zich zoek; doch wanneer hy te voorschyn kwam, verklaerde hy jufvrouw Oda

sinds de terugkomst van den stoet, niet te hebben gezien.

Die bekentenis, welke in elk ander oogenblik Isabella verontwaerdigd zou hebben, kon ze nu slechts verschrikken: men doorzocht al de geheime plaetsen van den tuin, van het slot; en twintig dienstboden liepen beurtelings ter plaets die men Ackermans graf noemde. Verschillige gissingen werden op Odas vlugt gemaekt; en schoon men stellig bewees dat zy de muren van den tuin niet kon overklimmen, en de brug slechts neêrgelaten was geweest by het vertrek en de terugkomst van den stoet, zond men talryke uitzendelingen om de maegd op te zoeken.

Aen niemand gelukte het haer te ontdekken.

Nog steeds duerde het gezang onzer ridders: het gesteen van Agar en dit van hare moeder maekten een zonderling contrast met die heerschende vreugde, en Isabella kon het niet langer uitstaen haren echtgenoot met Odas verdwyning onbekend te laten.

Arnold scheen zyne ooren niet te gelooven. De doodsche bleekheid, die over zyne

wangen rees, maekte de aendacht van Gisselbert van Leeuwerghem gaende, welke, terwyl de vader van zynen zetel opsprong om zich van de waerheid der aengebragte tyding te gaen verzekeren, den dienstbode tot zich riep, en de oorzaek van Arnolds ontsteltenis afvroeg. Agars echtgenoot ylde zynen vader achterna, en de overige ridders, die nu ook met dit onverwachte voorval bekend stonden, verlieten het vertrek waer zy zich zoo kommerloos verlustigd hadden.

De zon stond reeds weêr gloeijend in het Oosten, wanneer het grootste deel der uitzondelingen, na vruchtelooze opzoekingen, in het slot terug keerde.

In den morgen van den vierden dag, terwyl Arnold met zyne vrouw de perken van den tuin doorwandelde, liet hy zyne blikken op Ackermans, grafstede vallen. De wapenrusting stond nog op dezelfde plaets, waer Oda die gesteld had. Het zilveren Christusbeeld, dat met het aengezicht op den grond lag, droeg 's ridders aendacht weg, en hy verliet zyne gade om het weêr regt te stellen. De naem van Oda ontvloog hem.

- Het gezicht van die grafstede maekt my treurig,’ stamelde de Vryheer. - Waerom, lieve Isabella! hebt gy het bevel niet gegeven om die overblyfselen van Odas wee uit den weg te ruimen?

- Omdat ik u meermalen dien heuvel, welke u tot zodenbank verstrekte, den voorkeur op al de overige plaetsen van den tuin heb zien geven, Arnold!... Ik vermeende dat gy er vertroosting vond.

- Gy bedriegt u, melieve!... Moeijelyk, 't is waer, kan ik my aen deze plaets onttrekken, omdat alles er my van Oda spreekt; maer, ik moet die gedachte verwerpen, zoo niet zal ze my ten grave slepen!’

Hier staekte de ongelukkige vader zyne rede, doch hernam weldra: - Lieve Isabella! het beste middel om de gedachtenis der dooden zoo min drukkend mogelyk te maken, - want zeker is het dat Oda onder de levenden niet meer hoort, - is van alles wat hun dierbaer was, aen ons gezicht te verbergen. Myn wensch is, - en echter heb ik nog den moed niet gehad hem te doen uitvoeren, - dat men dit wapentuig wegdrage.

Hen dient de grafstede, waerop ons rampzalig kind zoo lang gewerkt heeft, te vullen, en deze plaets in haer vorigen stand te brengen.’

Zonder in verder gesprek te treden, riep Isabella op den tuinier. Zy gebood hem de wapenrusting weg te dragen, en de uitdelving te vullen met de aerde, die Oda tot de daerstelling des heuvels gebruikt had.

Arnold en Isabella verwyderden zich.

Nu was de tuinier in den grafkelder gesprongen: nauwelyks raekte hy de wapenrusting aen, of een gegil, waerdoor de aendacht der echtgenooten werd opgewekt, vloog pynlyk uit zyne borst.

Arnold en zyne vrouw keerden op hunne stappen terug, en, o! schrik! Oda, op wier lippen de vale dood zoo afgrysselyk haren stempel had afgedrukt, vertoonde zich aen hun gezicht!

Beide sloten de oogen om zich aen dit treurtooneel te onttrekken. - Men riep om hulp; en de dienstboden van alles verwittigd, liepen naer Ackermans grafstede. Zoodanig had de bangheid zich van allen mees-

ter gemaekt, dat niemand den tuinier, die op het lyk van Oda in bezwyming was gevallen, uit die verblyfplaets der dooden redden durfde! Eindelyk sprong Gisselbert van Leeuwerghem er in, en geholpen door den stoutsten der omstanders, legde hy en lyk en man, beiden op het gras neder.

Een weinig tot zich zelven gekomen, poogde Arnold zyne vrouw te troosten: hy sloeg een laetsten blik op de overblyfselen der rampzalige Oda, en gebood dat men Ackermans graf, waerin hy nu besloten had het lyk zyner dochter te doen metselen, ongehinderd zou laten.

Men omringde den put met witten marmersteen, en de plaets zelve, waer Oda den jongsten adem had gegeven, diende haer tot eeuwige ruststede!

Eene treurwilg werd op den heuvel geplant; en na eeuwen nog droeg die kelder den naem van: Odas en Ackermans grafplaets!

Oda, welke, gelyk wy vroeger gezien hebben, uren lang op het graf van Ackerman bad, en die, in hare bedaerde oogenblikken, dikwerf over de toebereidselen der verbind-

tenis harer zuster geweend had, beeldde zich in, wanneer hare zinnen weêr in verwarring raekten, dat zy zich ook met Ackerman kon vereenigen. Geheel in deze gedachte verloren, steeg zy, onmiddelyk nadat de stoet zich ter kerk begeven had, de trappen der grafstede af: om haer huwelyk te vieren, had de onnoozele besloten de wapenrusting op den heuvel te dragen; en daer, nevens haren verloofden geknield, hem voor het kruisbeeld eeuwige trouw te beloven. Deze gedachte werd echter door eene nog wonderlykere vervangen: als had Oda zich met Ackerman in dezelfde wapenrusting willen sluiten, trok zy de dyplaten aen, omving hare tengere leden met het maliehemd, dekte haer hoofd met den helm, en schoof zich het vizier voor het gezicht. Zóó uitgedost bereidde zy zich om voor haren autaer te gaen knielen, wanneer het gebulder der kanonnen, die de echtverbindtenis van hare zuster aenkondigden, eene zoo hevige schokking in haer binnenste veroorzaekte, dat zy genoodzaekt werd met den rug tegen den kant van het graf te leunen. Odas zinneloosheid had plaets gemaekt

voor gezonde denkbeelden: al het voorgevallene zweefde haer voor den geest: haer hert werd beklemd, en een zucht, een zielscheurende zucht was haer met den laetsten adem ontvlogen!...

In dezer voege verdween de vroeger zoo aenminnelyke Oda van Schoorisse, welke gedurende de op elkander volgende jaren, waerin wy haren levensloop beschreven hebben, zoo talryke martelpynen doorworstelde, en zoo vaek hare vurigste begeerten zag verydelen. Weleer de bekoorlykste der maegden, droeg Oda de bewondering, de liefde van elken ridder weg: later veranderden en die bewondering en die liefde, in medelyden voor de zinnelooze!...

Gemakkelyk kan men zich inbeelden dat een zoo ongelukkig einde de smarten van het huis van Schoorisse nog vergrooten moest. Steeds diepdenkend, steeds treurig, liep de Vryheer van de eene plaets zyns slots naer de andere; en tegenstrydig met zyn vroeger gezegde, werd alles wat aen de afgestorvene behaegd had, als een heiligdom behouden. Op de plaets zelve waer zy zoo vaek voor

Ackermans ziel had gebeden, zat heur vader, soms halve dagen lang, aen den rampspoed te denken, die hem tydens zyn huwelyk was overgekomen; en des nachts, wanneer de maen helder in de lucht rees, verliet hy zyne bedsponde om, ongestoord, op de grafstede zyner dochter zich aen diepe gedachten over te geven.

Treuriger dan naer gewoonte, ging de Vryheer op zekeren nacht zyne geliefkoosde verblyfplaets bezoeken, en liet het hoofd op het vochtige gras nederzakken. - Na eene halve uer vertoevens, drukte hy het zilveren kruisbeeld, dat nog altyd op den heuvel stond, tegen zynen boezem, en bad om heil en troost. Hy zuchtte met den Psalmist: - Myne dagen zyn als eene afgaende schaduw en ik verdorre als gras. Heere! verhoor my haestelyk, want ik zou gelyk worden aen diegenen, die in den kuil nederdalen!’

Hier trok eene engelachtige stem Arnold uit zyne zielebede, en de woorden: - Vertrouw u op den Heere, gy zult de zaligheid weêrvinden!’ maekten dat de man ontroerd het hoofd omkeerde. Hy stond niet weinig

verslagen wanneer hy achter zich eene vrouw ontwaerde, die met gebukten schedel zyne bede stond af te luisteren.

- Isabella! lieve Isabella!’ sprak de Vryheer van Schoorisse, - waerom komt ge my in myne eenzaemheid stooren! Ik ben gelukkig op het graf van Oda!

- Gelukkig!’ herhaelde zyne gade; - gelukkig!... O vriend! gave de Hemel dat gy waerheid zeide: maer, uwe treurige stem; die overvloedige zuchten maken my maer al te wel met uw onheil bekend. Gelukkig, zegt gy, Arnold!... neen, vriend! ontdek my de geheimen uws harten: sinds acht volle dagen hebt ge myne tegenwoordigheid gevlugt als die eener onheilsbode: des nachts, wanneer ge my uwe droefheid meent te verbergen, spoor ik uwe voetstappen op: meer dan eens heb ik u, met bittere tranen, het kruisbeeld zien besproeijen, dat gy tegen den boezem sluit; en uwe zuchten, - o! die zuchten doen myne ziel verdorren! Waerom, Arnold! smeekt gy dagelyks de dood als eene gunst des Hemels af, terwyl gy weet dat ik u, u, zonder wien het leven my onver-

dragelyk moet wezen, met bloedige tranen tot den laetsten adem zou beweenen! Arnold, wees moedig; lyd met verdraegzaemheid; en God zal medelyden met u hebben!... Er zal een tyd komen waerop uw kommer in vreugde zal veranderen.

- Isabella! uwe woorden zyn troostend voor my; maer - waerom beproeft de Hemel ons met zulke harde slagen?

- Mor niet tegen de beschikkingen der Voorzienigheid, vriend! Gods geheimen zyn ondoorgrondelyk: Hy heeft u beproefd; - Hy heeft op u zyne hand willen doen drukken, om u het heil, dat Hy ons nog voorbehoudt, des te gevoeliger te maken. Wie nooit geleden heeft, kan het aerdsche geluk niet op prys stellen!... Oda is vertrokken, vriend! hare deugd en bevalligheid hebben u in de ongelukkige de aerdsche volmaektheid doen bewonderen: om dit voorbeschikte verlies min drukkend te maken, heeft de Hemel u uwe gade terug geschonken, en u, over de bevalligheid van Oda, in Agars ontdekking willen vergelden! Ja, ons lyden moet eindigen, Arnold! God heeft myne vurige bede

aengehoord, en - Hy zal ons misschien eene andere Oda terug schenken, om ons het verlies van diegene, welke Hy tot zich riep, geheel te doen vergeten.

- Wat wilt gy zeggen, melieve?’ vroeg de Vryheer verwonderd.

- Hoor, Arnold!’ sprak Isabella; en als had zy voor de stilte des nachts en voor de heldere blikken der maen beducht geweest, fluisterde zy haren echtgenoot iets in het oor; iets dat zyne zinnen ten uiterste streelde.

- God! God! is het mogelyk?’ riep de man, en hy sloot vrouw en kruisbeeld tegen het hart. Na een dankbaren blik ten Hemel gestuerd te hebben, zette hy het beeld eerbiedig weêr op zyne plaets.

- Moest dit geheim zoo lang aen uwen echtgenoot verborgen blyven, lieve Isabella?’ stamelde de Vryheer. - O! kon uwe voorzegging met een goeden uitval bekroond worden?

- Stellen wy onze hoop in Hem, Arnold! die onze trooster wil wezen: 't is Hy, die my den moed gaf om Walters onbillyke eischen te verstooten, en die u van het lange gemis uwer

gade schadeloos wil stellen. Indien het liefdepand, dat God my zal schenken, tot het vrouwelyke geslacht behoort, wensche ik dat de naem van Oda aen hetzelve in den heiligen Doop gegeven worde. Dan zal die naem, even als vroeger, door de vertrekken van ons slot, vrolyk mogen weêrgalmen!... Wil God dat het een jongen zy, - en dit ware my des te aangenamer, vriend! dat het knaepje uw naem zou voortzetten, - zyne opvoedig zal het gelukkigste tydverdryf uwer oude dagen wezen: by niemand beter dan by zynen vader zou de jonge Arnold de speer en het rapier leeren behandelen. Eene enkele zaek wensche ik nog, namelyk dat gy u, zoo weinig mogelyk, het voorledene zoudt herinneren. - 't Is eene heilige gedachte voor de overledenen te bidden; doch de Hemel eischt niet dat wy steeds over hun verlies treurig blyven.

- Gy zyt een engel, Isabella!’ sprak de Vryheer; - ja waerachtig gy zyt een engel,’ herhaelde hy, het hoofd zyner gade tusschen beide zyne handen sluitende. - Wie eene vrouw bezit, als gy, zou zich aen al overig genot dienen te onttrekken.’

Geheel vervuld van Isabellas mededeeling, begeleidde Arnold haer tot in het slot, en kon zich niet onthouden talryke vragen te doen, waervan de vrouw des te liever de uitlegging gaf, omdat zy bemerkte dat de Vryheer met welgevallen op alles luisterde.

Isabella, die hem van Odas grafstede verwyderen wilde, deed het Christusbeeld weghalen, en de zodenbank, waerop haer echtgenoot zoo dikwerf de knien gebogen, en die hy zoo vaek met zyne tranen bevochtigd had, was verdwenen zonder dat de man iets van de inzichten zyner vrouw had kunnen verdenken. Om Isabella in alles te behagen, besloot de Vryheer zich voor Odas grafstede niet meer op te houden: het volbrengen van dit besluit werd hem des te gemakkelyker dat de herfst zyne geliefkoosde wandeling onaengenaem maekte, en de gure winter er weldra een einde aen bragt.

Weêr begon de natuer te herleven: de warme stralen der zon en de frischheid der lente verkwikten uitermate de ziel des Vryheeren; en onophoudelyk omringd door de bevallige Agar en zyne dierbare vrouw, be-

gon hy eindelyk rust en vrede te smaken. De hoop van zich nogmaels vader, ja, grootvader te zien - want zyne dochter had ook de zegening des Hemels over haren schoot voelen dalen, - streelde Arnold onophoudelyk; zy bragt den blos der jeugd op zyne wangen weêr.

Op zekeren morgen dat de Vryheer in een verrukkenden droom lag, werd hy ontwekt door Sara, die nog steeds in het slot van Schoorisse het loon genoot voor de diensten door haer aen Isabella van Ghistele bewezen. Verrukt kondigde Sara hem aen dat zyne vrouw het licht aen een welgeschapen knaepje geschonken had. De ridder sprong uit zyne bedstede: hy liep tot Isabella, die hem lachend ontving, en hield met eene soort van fierheid het wichtje op beide zyne handen. Zoo bevallig, zoo teêrhartig staerde Arnold het aen, dat de burgvrouw, zyne zielevreugde door geene enkele uitdrukking willende onderbreken, hare oogen steeds op die van den verheugden vader bleef vestigen.

Men gaf, gelyk gezegd was, aen het kind den naem van Arnold; en Agar, die eenige

weken later van een meisje gelag, deed het, op verzoek van het gansche huisgezin, Oda heeten. Allen leefden nog talryke jaren in vreugde: de Hemel beloonde hunne deugd; en ofschoon steeds verbitterd op Gallodin van Herzeele, vernam Arnold met spyt dat Ackermans moorder op de deerlykste wyze zyne dagen had geëindigd!...

Hy was ook onder het moordstael van eenen zyner vyanden gevallen.

Tot overmaet van vreugde mogten Arnold en Isabella de huwelyksverbindtenis van hunnen zoon zegenen, en Joanna(1), het eenige dochtertje die er de vrucht van was, zien opvoeden. - De Vryheer rekte zynen levensloop tot in den jare 1418, en korten tyd daerna volgde zyne vrouw hem in het graf, dat men voor den hoogen autaer der

kerk van Schoorisse tot rustplaets van deze voortreffelyke familie gemetseld had(1).

einde van het vierde en laetste deel.

Vorige

Over het gehele werk

plaatsen


datums