Arnold van Schoorisse, episode uit den opstand der Gentenaers (1382-1385). Deel 1

[p. V]

Voorwoord.

Daer wy in ons werk slechts drie jaren uit den opstand der Gentenaers tegen de Graven van Vlaenderen doorloopen, namelyk die jaren, gedurende welke Philips van Artevelde en Frans Ackerman zich met de regering van Vlaenderens hoofdstad bemoeiden, meenen wy dat het niet overtollig zyn zal, hier iets over de oorzaek van dien zoo langdurigen opstand aen te stippen.

Beginnen wy met Lodewyk van Male, XXIV^en Graef van Vlaenderen, onder wiens acht en dertigjarig bestuer, onze moedergrond het bloed van zoo menig dapperen zoon gedronken heeft.

[p. VI]

Na het omkomen zyns vaders, Lodewyk van Nevers, in den slag te Cressy, alwaer hy zelf, zwaer gewond, aen de zyde van Philips van Frankryk de vlugt moest nemen, zag Lodewyk van Male zich met den riddermantel vereeren, en als Graef van Vlaenderen aenstellen.

By deze gelegenheid deed Lodewyk, in zyne hoedanigheid van leenman, manschap, en zwoer getrouwheid aen de Fransche kroon.

In Vlaenderen aengekomen zynde, veranderde de jonge Graef de wethouders, en onderzocht de voorregten van elke stad, welke voorregten hy overigens behield. Hy spande alles in om zyne onderdanen, die langs den kant van Eduard, Koning van Engeland, helden, de party van Frankryk te doen omhelzen.

Inmiddels wilde men Lodewyk van Male, die den mannelyken leeftyd begon te bereiken, in eene algemeene staetsvergadering te Gent, eene wederhelft bezorgen. De Vlamingen beschikten hem de dochter van Eduard, welke Vorst tot deze vereeniging zeer genegen scheen; terwyl Koning Philips den jongen Prins aen Margaretha van Brabant wilde zien uithuwen. De Graef stemde in den wil van Frankryk, opwerpende dat hy

[p. VII]

geene vrouw tot echtgenoote nemen kon, wier vader aenleiding tot de dood zyns vaders gegeven had.

Eduard van Engeland, vreezende dat de Vlamingen de party zouden aenkleven van hem, langs wiens kant hunne Graef overhelde, beloofde de steden Ryssel, Douai en geheel Waelsch Vlaenderen op nieuw onder 's Graven gebied te stellen. Deze belofte streelde de Vlamingen zeer: zy zeiden oen Eduard niets te zullen verzuimen om het voorgestelde huwelyk tot het gewenschte einde te brengen.

De Graef verwierp hunne bede, en bleef standvastig in zyne neiging voor de schoone Margaretha. Hierop gaven de Vlamingen, die zyne vlugt, of naer Frankryk of naer Brabant vreesden, hun tegenstrevenden Prins eene lyfwacht, ten einde hem alle middelen tot ontsnapping te benemen.

De overmagt van het volk op zynen persoon gewaer wordende, riep Lodewyk van Male de drie leden van Vlaenderen byeen: hy raedde hun, alle verbond met Engeland te breken. Deze opwerping werd met standvastigheid wederlegd: hun besluit, gelyk zy zeiden, had niets dan 's

[p. VIII]

Prinsen welzyn ten doel: nog meer, hunne handelbetrekkingen met Engeland moesten, by voortduring, Vlaenderens heilstand bewerken, terwyl het Fransche bevind 's Graven staten tot armoede en ellende brengen zou.

De zaken bleven in dezen stand. Heimelyk werd er van beide kanten gewerkt, en, om tot een einde te kunnen geraken, beriep men eene andere vergadering in de abdy van Bergen-St-Winok, alwaer Koning Eduard van Engeland, met zyne vrouw en dochter, zich liet vinden. Alles was zoo behendiglyk aengelegd van den kant der Vlamingen, dat de Graef zich genoodzaekt vond huwelyksbelofte aen Isabella te doen, welke hem, op hare beurt, eeuwige trouw zwoer⁽¹⁾.

(1) Soe nam de Grave Lodewyc te wive de schoene Magriete, des Hertoghen Jans dochtre van Brabant, waer aff men de feeste hilt te Vilvoerden... Daeromme dat de Inghelsche zeere gram waren, ende Yzabielle, des Conincx dochtre van Inghelant, soe seide dat de trouwe die soe Lodewycke van Male sculdich was, ghetrouwelyken te houdene, hem soude wel houden ende nemmermeer negheenen anderen man overgheven; dwelc soe wel hilt ende vulquam, want soe bleef hare leefdaghe maght ende leedde haren tydt in suverheeden, ende op alle hoeghe feestelyke daghen, soe drouch so op hare mouwe den Leeu van Vlaenderen, alsoe langhe als su leefde.
Chron. van Vlaenderen. Gentsche Biblioph.

[p. IX]

Reeds had men te Gent de noodige toebereidselen tot het feest gemaekt. 's Graven bewaking werd min streng; en hy, die twee edelen zyner lyfwacht had weten om te koopen, gaf zelfs des woensdags voor Paschen eene jagtparty. Hy liet zyne valk op eenen ryger los; en zie - onder voorwendsel van den vogel in zyne vlugt op te volgen, verdween de meineedige Lodewyk uit het oog zyner bewakers. Hy vlood heimelyk naer Frankryk.

Uitermate verbitterd over deze vingt waren Edward en de Vlamingen, welke besloten tegen den Graef de wapenen op te nemen. De Gentenaers stelden zyne wethouders en ambtenaren af, benoemden mannen van hunnen keus; en, na schattingen op de geestelyke en op de wereldlyke goederen gevraegd te hebben, begonnen zy met de eigendommen te vernielen van alwie met Vlaenderens Heer spande. Eduard stookte de tweedragt en de verwoestingen der Gentenaers aen, terwyl de Franschen dezelve wilden belet-

[p. X]

ten. Hierdoor ontstond er een gevecht, waer zeven honderd Vlamingen in 't zand beten.

Het huwelyk van Lodewyk van Male met Margaretha van Brabant deed de woede der Vlamingen ten top stygen. Zy wilden zich op Frankryk wreken, ja trokken met 2,000 man naer de Casselreye van Ryssel, alwaer zy nogmaels een bloedigen stryd te doorworstelen hadden.

Philips, wien de verlossing van Calais, door de Engelschen bezet, ter harte lag, deed een talryk leger byeen roepen. Hy spande, gezamenlyk met den Graef, het mogelyke in om de Vlamingen het veld te doen ruimen, ten einde langs hun grondgebied Eduard aen te randen: te vergeefs. De Fransche Monarch, de liefde der Vlamingen niet kunnende winnen, besloot nu eerst Cassel, waervan zy zich meester hadden gemaekt, aen hunne magt te onttrekken. Na verscheidene aenvallen werd zyn leger genoodzaekt het beleg op te breken: te Bethune wilde hy zich wreken, doch zyne magt werd uiteen geslagen, en weldra geheel verpletterd.

Nu trok de Koning van Frankryk met twee

[p. XI]

honderd duizend man op Calais. De Vlamingen voegden zich by de Engelschen: na eenige nietsbeduidende aenvallen zond Philips gezanten tot Eduard, met het voorstel dat hy zyne benden in het vlakke veld zou brengen. Dit werd afgeslegen: Eduard antwoordde dat hy zich niet verroerde alvorens hy meester van de stad was; en Philips, onmagtig om de uitgehongerde burgers bystand te bieden, werd genoodzaekt met zyn leger terug te keeren.

Hy besloot eenen uitval in Vlaanderen te wagen.

De belegerde stad kon het nu niet meer houden. Eer hy haer genade schonk, eischte Eduard dat zes der byzonderste inwooners door beuls handen zouden omkomen. Deze voorwaerde verschrikte de belegerden: doch Eustachius van St-Pieters, die niet aerzelde zyn leven voor dit zyner stedegenooten te verpanden, bood zich eerst aen. Vyf anderen volgden dit moedige voorbeeld, en de sleutels der stad werden den Monarch overgeleverd, die op het verzoek zyner gemalin, genade aen die vrijwillige slagtoffers schonk. Al de burgers, ter uitzondering van drie, moesten de stad verlaten; en Calais, met

[p. XII]

Engelsche familien bevolkt, bleef onder het bewind van Eduard. -

Onmiddelyk daerna troffen de twee Koningen eenen wapenstilstand samen.

Om de genegenheid zyner onderdanen weêr te winnen, vergaf Lodewyk van Male aen eenige steden, de misdaden tegen hem bedreven. Zyne inzichten werden gunstig beantwoord; doch de Gentenaers kon hy niet tot zich halen. In hunne verbittering verwoestten zy het grondgebied van Aelst, en gingen zelfs die stad bestormen.

Maer door 's Graven leger verslagen, vonden zy zich weldra genoodzaekt naer hunne haerdstede terug te trekken.

Eindelyk kwam Lodewyk van Male weêr het bezit zyner staten nemen. In meest al de steden stelde hy nieuwe wethouders aen, met de magt van de wederspannigen naer verdienste te straffen.

De wraek, die de Graef op eenige inwooners van Gent had doen nemen, deed de wollewevers op hunne beurt aen wraek denken. Weêr liepen zy in de wapenen: - hun bloed stroomde by plassen op de Vrydagmerkt: - de belha-

[p. XIII]

mels werden onthoofd; en al wat zich met den opstand bemoeid had, werd uit Vlaenderen gebannen. Van Gent trok de Groef naer Ypre. De straf, aen de Gentenaers opgelegd, joeg den Yperlingen vrees aen. Niettemin wilden deze zich niet overgeven zonder de toestemming des Konings van Engeland.

De Graef zwoer, doch vruchteloos, den ondergang hunner stad.

De prys, dien hy aen Ypre stelde, noopte hem zich tot Eduard van Engeland te wenden. Er werd eene byeenkomst te Duynkerke beroepen, en de wederspannige stad den Grave weêrgegeven, onder voorwaerde nogtans dat hy afzien moest van den onderstand door hem aen Frankryk tegen Engeland geboden. Dit beloofde de Graef: hy gaf ook volle kwytschelding aen de opstandelingen, ja schonk Brugge, Gent en Ypre hare ontnomene voorregten weêr.

Hiermeê was Gent niet tevreden: want by 's Prinsen terugkomst stond alles weêr in rep en roer. De wevers tastten nogmaels zyne benden aen: ongenadig werden zy terug geslagen, en, altyd wraek voor wraek aenwendende, deed de gebelgde Groef diegenen, aen wie het gelukt

[p. XIV]

was te ontsnappen, allen aen zyne woede opofferen.

Was de magt der Gentenaers gestremd, hunne wraekzucht kende geene palen. Zy maekten echter van den nood eene deugd, en schenen zich gedwee aen den stalen wil van hunnen Heer te onderwerpen⁽¹⁾.

(1) Terwyl alles in Vlaenderen gerust was, stierf de Koning van Frankryk. Hy werd door zynen zoon Johan opgevolgd, aen wien onze Graef te Parys manschap ging doen. Om de liefde zyner onderdanen meer en meer te winnen, ontbood Lodewyk eenige wethouders der byzonderste steden, met wie hy zich voor den nieuwen Monarch deed aenbieden. Hier had hy weêr een staeltje van de fierheid der Vlamingen, want, daer hunne zetels van geene kussens voorzien waren, besloten zy hunne kostelyke mantels onder zich te leggen. Na onze heeren nu het koninglyke paleis verlaten hadden, kwam een der hovelingen achter hen geloopen, ‘al roupende in fransoyze: Ghi, Heeren van Vlaenderen, ghi hebt achter u ghelaten ende vergheten uwe ghevoederde mantels ende heyken, daer op ghi gheseten hebt. Doen verantwoordde de een van hemlieden, segghende: Wy van Vlaenderen en syn niet ghewoene noch ghecostumeert met ons te draghene de cussenen, daer op dat wy gheseten hebben. Wy laten se in de sale van den Coninc, sy sullen goet syn om andere op te sittene, die met den Coninc sullen komen eten.’
Kron. van Vlaend. (Vlaems. Bibliophilen.)

[p. XV]

Deze onderwerping duerde tot in den jare 1379, wanneer de onverdragelyke lasten, welke de Graef op zyne onderdanen deed drukken, hen op nieuw tot morren bragt. Hierdoor verloren de inwooners van Vlaenderens hoofdstad andermael de gunsten van hunnen Heer, en de Bruggelingen, uit deze omstandigheid party willende trekken, beloofden de gevraegde schattingen alleen te betalen, wilde de Graef hun de toestemming verleenen eene vaert van Brugge op Deynse te delven.

Hunne vraeg werd met bezegelde brieven bevestigd; het werk aengelegd, en een moedige Gentenaer, Jan Hyoens genoemd, stelde zich aen het hoofd der kloekste en dapperste zyner stadgenooten, waeraen hy den naem van Witte Kappen⁽¹⁾ gaf. Hy beval den Bruggelingen de uitdelving hunner vaert te staken.

Sterk door 's Graven toestemming, weigerden de delvers aen het gebod van Hyoens te voldoen. Een gevecht ontstond uit deze weigering. De Bruggelingen werden op de vlugt gedreven, en menigeen hunner doodgeslagen.

(1) Of Witte Kaproenen. Zy droegen een hoofddeksel van wit laken.

[p. XVI]

In de gedachte van een einde aen dezen nieuwen opstand te brengen, deed de baljuw van Gent een van de kopstukken der Witte Kappen in de boeijen slaen. De deken der wevers wilde den gevangenen slaken: de baljuw verzette er zich tegen, en, alvorens men tot geweldenary overging, begaven eenige des byzonderste burgers van Gent zich naer Male, om den Prins de vrylating van den gekluisterden af te bidden. - Hunne bede vond gehoor voor den troon; er was meer: de Bruggelingen werden genoodzaekt hunne werkingen op te schorsen.

De baljuw, die de aenhangers van Hyoens te niet doen, en ze daerom noodzaken wilde de wapenen af te leggen, werd door dezen aengetast. De wevers voegden zich by het hoofd der Witte Kappen; de baljuw werd gedood, ja, de standaert van den Graef aen flarden gescheurd. Alweêr braken de opstandelingen de huizen en lusthoven der partygangers van den Prins af: zy verjoegen uit de stad de wethouders en allen die Vlaenderens Heer aengekleefd bleven.

Hyoens met zyne benden doorliep geheel het Gentsche. Hy stak het paleis van den Graef te Wondelghem in brand, maekte zich meester van

[p. XVII]

Dendermonde, Aelst en Ninove, alwaer hy het volk praemde zich met de zynen te vervoegen.

De Groef, in Vlaenderen geene veiligheid meer ziende, trok op Ryssel, deed eenige zyner byzonderste steden met volk bezetten, en riep den Vlaemschen edeldom tot zich, terwyl Hyoens Deynse veroverde, en een verdrag met Brugge en Damme aenging, wier poorten voor hem geopend werden.

De dood van Hyoens, dien men beweert of te Brugge of te Damme vergiftigd te zyn geweest, dompelde Gent in rouw. Nieuwe aenleiders werden gekozen, en Jan Bruneel, Jan Boele, Raso van Herzeele en Pieter Van den Bossche stelden zich aen het hoofd van 12,000 gewapende mannen. Zy kregen Kortryk onder hun gebied; al wat de vryheid beminde, versterkte hun leger.

Buiten Audenaerde, Dendermonde en Hulst, was geheel Vlaemsch Vlaenderen zynen Graef afgeweken.

Men kan gemakkelyk gissen hoe de opstandelingen het op de hun tegenstrevende steden gemunt hadden. Zy bragten een leger van 60,000 man te been, en sloegen hunne tenten voor Au-

[p. XVIII]

denaerdes wallen. Het beleg duerde lang; de weêrstand was dapper; doch de hongersnood begon zich schrikkelyk by de belegerden te doen gevoelen.

Bevreesd voor zyne geliefde stad, had de Graef graeg een eerlyken vrede gesloten.

De Hertog van Burgondie, Lodewyks schoonzoon, belastte zich met deze taek: hy trok naer Doornyk, en zond den abt van St-Marten naer het vyandlyke kamp. De gezant gelukte tamelyk wel in zyn poogen: want de Gentenaers, steeds vol eerbied voor hunne toekomende Graven, antwoordden, dat zy, uit liefde tot den Hertog, weêr zich aen 's Prinsen gehoorzaemheid wilden onderwerpen. Na eene onderhandeling van vyftien dagen, keerden zy, op het aendringende verzoek des Hertogs, terug naer hunne haerdsteden, met de belofte gepaeid dat de Graef de hoofdstad zyner staten zou gaen bewoonen.

Het verwaerloozen dezer voorwaerden deed nieuw ongenoegen onder de Gentsche bevolking ontstaen, die vier en twintig harer medeburgers naer Brugge zond, zeggende dat de poorten van Gent voor hen gesloten zouden blyven, in geval zy den Graef niet meêbragten.

[p. XIX]

Nu maekte de Prins op zyne beurt van den nood eene deugd: hy trok uit Brugge tenzelfden tyde dat de Gentsche afgezanten hunne stad verlieten. Zy ontmoetten elkander onder weg, alwaer de zendelingen hunne ryen openden, om er den Prins te laten doortrekken. Met hem kwamen zy, des anderendaegs, in hunne moederstad aen.

Lodewyk van Male eischte nu de afschaffing der Witte Kappen, en wilde de dood van zynen baljuw gewroken hebben. Hy trok naer de Vrydagmerkt, ten einde de toestemming der stad hiervoor te bekomen: dan, zyne hoop werd teleurgesteld; want de Witte Kappen, die er zich allen gewapend bevonden, begonnen te morren op's Prinsen voorstel. Het volk scheidde uiteen: de oproermakers bleven ter Merkt, en zy gewaerdigden zich niet den Graef, by zynen doorgang, te groeten.

Gebelgd over deze minachting jegens zynen persoon, verliet Lodewyk van Male, na een verblyf van vier dagen, de hoofdstad van Vlaenderen. Hy zwoer er nimmermeer weêr te keeren.

Voor een beleg beducht, voorzagen de Gentenaers hunne stad van levensmiddelen. Eene aenranding op de vervoerders hunner graen-

[p. XX]

schepen door 's Graven partygangers gedaen, was het sein van een nieuwen opstand. Jan Bruneel trok met 5,000 man op Audenaerde, welke stad zonder bezetting was, en slechtte twee harer poorten, benevens de torens en muren, die langs den kant van Gent stonden.

Deze stoutmoedigheid kon de Prins toch zonder wraek niet laten. De wet van Gent moest een beslissenden maetregel nemen, en Jan Bruneel werd uit Vlaenderen gebannen. Hadde de Graef zich hiermeê vergenoegd, misschien zou er rust in zyne staten gebleven zyn: maer neen; hy deed den banneling in Brabant opligten, en, benevens eenige andere muiters, te Ryssel onthoofden.

De Gentenaers, hierdoor in eene woedende gramschap ontstoken, braken byzonder tegen den edeldom los, die, hunne schenderyen niet ongestraft willende laten, de windmolens rond Gent vernielden, en eene wrekende hand sloegen aen alles wat in het gebied van het Gentsche was.

Lodewyk Haze, bastaertzoon van den Graef, stelt zich aen het hoofd van het Vorstelyk leger, dat nu versterkt was door Brabantsche, Burgondische en Henegouwsche krygslieden. Er wordt vry geleide aen al de gebannenen gegeven, en de

[p. XXI]

Prins trekt op Brugge, alwaer de inwooners zich weêr ten voordeele van Gent begonnen te uiten. Hy deed er 500 hunner onthalzen. Van daer wilde hy zyne straffende hand op Ypre laten drukken, wier magt door 9,000 Gentenaers versterkt werd. Deze verzochten hunne medemakkers om den Graef in open veld aen te tasten, en trokken op Kortryk, alwaer zy met vriendschap ontvangen werden. - Van daer gingen zy naer Rousselare. De Yperlingen moesten hen er met 8,000 man vervoegen, doch op hunnen doortogt, door de benden van den Graef aengerand, werden zy op de vlugt gedreven.

Deze nederlaeg was schrikkelyk voor Jan Boele. Van verraed beschuldigd, werd hy, by zyne terugkomst te Kortryk, van het leven gebragt, en de Gentenaers houwden hem in kleene stukjes, van welke ieder hunner een nam, om ze, des anderendaegs, naer hunne stad mede te dragen. Zy wilden door deze wraekneming alle gedachte van verraed by hunne aenleiders doen verdwynen.

Het kon niet anders of Ypre moest zich aen de magtige legerscharen van den Graef

[p. XXII]

overgeven. Hy deed er meer dan 700 inwooners het hoofd afslaen, en 300 der byzondersten naer Brugge vervoeren. Van Ypre trok de Prins op Kortryk. Nu tot zachtere gevoelens gestemd, ontving hy deze stad in genade, doch eischte ook een aental gyzelaers. Hy stuerde ze naer Ryssel, en deed al zyne magt byeen roepen.

Op nieuw verwoestte de Graef de velden rond Gent, en sloeg het beleg voor de stad, welke, met de overloopers, 80,000 man, van 15 tot 60 jaren, in het geweer bragt. Als om den spot met hem te dryven, trokken de Gentenaers uit. Zy overmeesterden Aelst, die zy verbrandden, en slechtten het kasteel te Ninove.

Na verscheidene aenvallen op Dendermonde, gelukte het hun ook deze stad in te nemen. Het slot konnen zyn echter aen de magt van den Prins niet onttrekken, ofschoon een groot deel der opstandelingen hetzelve met hardnekkigheid bleef belegeren.

Inmiddels plunderden de Gentenaers Gesvaerdsbergen. Zy overrompelden het kasteel van Eename, doodden er 1,200 Graefgezinden, en trokken op den Edelaerberg voor Audenaerde, in de hoop van deze sterkte, welke van nieuwe

[p. XXIII]

poorten en torens voorzien was, ook onder hun bewind te krygen. Dit poogen mislukte; want de opstandelingen, op het onverwachts door Lodewyk Haze en Walter van Edingen aengetast en overrompeld zynde, verloren zy er Arnold de Clercq, aenleider der Witte Kappen, met 11,000 hunner dapperen.

Deze nederlaeg ontmoedigde de Gentenaers, en zy braken het beleg voor het kasteel van Dendermonde op.

Nu deed de Graef eene pooging om de hoofdstad van Vlaenderen stormenderhand in te nemen. Van weêrkanten bleef er veel volk, doch de Prins, na eenige standaerts in de magt der opstandelingen gelaten te hebben, welke zy op de vesten der stad plantten, vond zich genoodzaekt van zyn poogen af te zien. Hy zond Walter van Edingen en den heer van Montigny naer Audenaerde, terwyl hy zelf naer Brugge vertrok.

Moeijelyk kon dit woelige leven langer duren: ook begonnen de goede burgers van Gent naer vrede te smachten, en de Prins, die niets beters begeerde dan dit, dewyl hy dagelyks vele ridderen verloor, gaf gehoor aen de bede der

[p. XXIV]

Gentenaers. Hy trok, ondanks zynen eed, weer in hunne muren.

Alles scheen vergeten en vergeven.

Maer, door eene oneenigheid met de Bruggelingen, liep Gent andermael in 't geweer. Zy kozen tot hunnen aenleider Raso Mulaert, riepen hunne bannelingen in, en verdeelden hunne magt in vyf legers. De Graef ontbood tot zynen onderstand al de steden van Vlaenderen: hy maekte Walter van Edingen opperaenleider zyner benden, welke naer Nevele de Gentenaers te gemoet snelden.

Raso van Herzeele, zonder den hem beloofden onderstand af te wachten, wierp zich met 6,000 zyner Gentenaers op het leger van den Graef. Lang werd er gevochten eer de overwinning beslist was; maer de Gentenaers moesten eindelyk voor het geweld ten onder doen. Meest allen sneuvelden; en de overblyvenden vlugtten in de kerk van Nevele, welke op bevel van den Graef, in brand gestoken werd. Raso van Herzeele en Jan van Lannoy verloren het leven in die voor Gent zoo noodlottige onderlaeg.

Weder was deze stad met sterke magt belegerd: dagelyks werden er uitvallen gedaen; Walter

[p. XXV]

van Edingen sneuvelde, en de Graef, die dezen jongen held boven al de ridders van Vlaenderen lief had, zwoer dat hy Gent tot in hare puinen zou vernietigen.

Door honger gedwongen, besloten de opstandelingen nogmaels vrede te vragen; doch's Prinsen voorwaerden, die drukkender werden naer mate hunne magt verslapte, konden zy ditmael niet aenvaerden. Helaes! de gruwelen, door beide partyen gepleegd, dompelden de ongelukkige Vlamingen in eenen afgrond van onheilen!...

Eindelyk stond Philips van Artevelde op; hy, van wiens bestuer en heldenmoed de twee eerste deeltjes van ons werk melding maken. De volgende, die met het opperbevelhebberschap van Frans Ackerman beginnen, eindigen met den vrede van Doornyk, aengegaen tusschen de Gentenaers en Philips van Valois, bygenaemd de Stoute, schoonzoon en opvolger van Lodewyk van Male.

Ten slotte dezer inleiding, dien ik hulde te bewyzen aen myne kunstvrienden, en byzonderlyk aen mynen stadgenoot, den Heere

[p. XXVI]

Lodewyk Van Lerberghe, archivist en bibliothecaris te Audenaerde, welke my, door zyne goedwillige medewerking, in staet gesteld heeft verscheidene bewysstukken in oogbeschouw te nemen, waeruit ik het grootste nut getrokken heb voor de geschiedkundige verhalen in myn werk medegedeeld.

Uit myne voorgaende schriften heeft men zich ten volle kunnen overtuigen, dat de eer myner moederstad, na die myns vaderlands, my digtst ter harte ligt. Ook ditzelfde gevoel zette my aen om in het hier voorkomende gewrocht de aendacht byzonder op Arnold van Schoorisse te vestigen. Hy verdient ten volle nader bekend te zyn. De trouw aen zynen Vorst, zelfs als deze van 't regte pad door valsche staetkunde afwykt, is boven alle berisping verheven.

De Schryver.